Σοφία Καψούρου: “Μόνο όταν ξεχνάς, θυμάσαι. Και μόνο όταν νιώθεις, ζεις”

Της Ειρήνης Αϊβαλιώτου

Η Σοφία Καψούρου ανήκει στη χορεία των σύγχρονων δημιουργών που διακονούν απαιτητικά και γόνιμα τη λογοτεχνία, τη θεατρική γραφή, τη στιχουργική, την υποκριτική.

Είχα παρακολουθήσει το πρώτο της θεατρικό έργο, “Ερωμένες στον καμβά”, το 2012 και ομολογώ ότι από τότε είχα εντυπωσιαστεί με την περίπτωσή της, που τη θεωρώ ιδιαιτέρως ξεχωριστή. Τα έργα της, όσον αφορά τη διάθεση και τη θερμοκρασία τους, έχουν έντονο το άρωμα της ποίησης και μια εξαιρετικά υψηλή αισθαντικότητα. Με θαυμαστό τρόπο, αναλύοντας τις ζωές σημαντικών προσωπικοτήτων της τέχνης και της λογοτεχνίας, ως θεατές η συγγραφέας μάς κάνει συμμέτοχους σ’ ένα εναλλασσόμενο, ανάμεσα στο φανταστικό και στο ρεαλιστικό, παιχνίδι με τον χρόνο, τη ρευστότητα, τη ματαιότητα, το φευγαλέο του βίου, τη φθαρτότητα, το τέλος αλλά και τη μέγιστη ανάγκη που έχει ο καθένας μας να αναστοχαστεί, να μετουσιώσει, να μετεμψυχώσει όσα συνιστούν εμβληματικούς μύθους και ιστορικούς θησαυρούς.

Με διάχυτο στα έργα της το άρωμα ατμοσφαιρικής ταινίας πολλαπλών φωτοσκιάσεων πραγματοποιεί διαρκείς ενδοσκοπήσεις, εξετάζει το ερωτικό δέος, με ψυχραιμία αλλά και με έκπληξη, με θεία αφέλεια, με επιβλητικούς κλονισμούς και κλυδωνισμούς.

Επιδέξια γραφή, με προσωπικό στυλ, δυναμική, ταυτόχρονα ανάλαφρη και διαυγής. Σοβαρά θέματα, ενίοτε τραγικά, μας δίνονται έτσι ώστε ο θεατής να μπορεί να γελάσει ή έστω να χαμογελάσει. Σαν να βλέπουμε πρόσωπα και πράγματα μέσα από αντικατοπτρισμούς, σε μια άλλη μυστηριακή διάσταση, πέραν του υλικού, του απτού, του αναγνωρίσιμου.

Τέχνη σημαίνει σχίσιμο, κόψιμο, τομή. Ο Κafka έβλεπε «ένα βιβλίο [ως] τσεκούρι που σπάει την παγωμένη θάλασσα μέσα μας». Έτσι ακριβώς αφήνουν στη μνήμη μας έντονα σημάδια τα θεατρικά έργα της Σοφίας Καψούρου, ώστε τελικά γίνονται ένα κομμάτι του εαυτού μας, αποκαλύπτοντας έναν απύθμενο και γεμάτο εξαίσιες εικόνες βυθό.

Τα έργα της δεν είναι απλώς για να παιχτούν στη σκηνή, αλλά για να ξαναπαιχτούν. Είναι έργα που, όπως θα έλεγε και ο Ελύτης, “τρέμεις μην εκραγούν στα χέρια σου” -από ευαισθησία και ομορφιά.

Η Σοφία, συγγραφέας των έργων Ερωμένες στον Καμβά, Σούμαν, Η Σέξτον και τα Κογιότ, Βισκόζης, Auntielogue, Στράικ, Σανέλ, στιχουργός της κινηματογραφικής “Ευτυχίας” (σε σκηνοθεσία Άγγελου Φραντζή) και του θεατρικού “Τρίτου Στεφανιού” (σε σκηνοθεσία Κωνσταντίνου Μαρκουλάκη), μιλά στο catisart.gr για το θέατρο και τη λογοτεχνία, για τη ζωή της, για τις αγάπες της, για το κοινό και για την… αμοιβή της από το θέατρο. Μας ενημερώνει δε για το πολυαναμενόμενο εργαστήριο συγγραφής, που θα ξεκινήσουν με τον Δημήτρη Καρατζιά, όταν οι συνθήκες το επιτρέψουν, στον Πολυχώρο Vault. Ο λόγος της είναι πραγματική απόλαυση. Λόγος νεανικής σοφίας και ωριμότητας.

“Μόνο οι ανυπότακτοι μπορούν να πειθαρχήσουν και μόνο οι ονειροπόλοι έρχονται πάντα στην ώρα τους”, δηλώνει.

Σοφία, ποια ήταν τα αναγνώσματα των πρώτων παιδικών σου χρόνων;

*«Καλημέρα θλίψη» της Φρανσουάζ Σαγκάν, το «Αιώνιο Παράπονο» των σαράντα σελίδων του Ντίνου Χριστιανόπουλου, τα «Τέσσερα κουαρτέτα»  του T.S. Eliot –σε μια έκδοση μαύρη πορτοκαλί, σαν ήλιος μες στη νύχτα. Όχι, κανείς δεν μου τα χάρισε, όταν ήμουν τεσσάρων. Όχι, δεν τα αγόρασα στα πέντε μου. Προϋπήρχαν. Στο κομοδίνο των γονιών μου. Και επειδή μικρή διάβαζα τα πάντα, από τη «Χιονάτη και τους Εφτά Νάνους» μέχρι τις ετικέτες των απορρυπαντικών, κάθε μέρα διάβαζα και λίγο από αυτά τα τρία βιβλία. Χωρίς να εννοώ. Μόνο να νιώθω την ομορφιά της δυσκολίας τους. Κάθε μέρα για δεκαοχτώ χρόνια. Άλλοτε πολύ άλλοτε λίγο. Αλλά πάντα κάτι.

Ποια ήταν η πρώτη λογοτεχνική σου απόπειρα και σε ποια ηλικία;

*Πολύ νωρίς, στα εφτά μου, έγραψα το πρώτο μου παραμύθι. Θυμάμαι ότι πήγα και αγόρασα ένα ωραίο μοβ ντοσιέ, καθαρόγραψα το κείμενο με στυλό -άρα τα λάθη δεν επιτρέπονταν, όταν υπέγραφε το μελάνι- και καθώς περνούσα τα φύλλα στις κλειδαριές του ντοσιέ, ένιωθα πως κάτι γιορτινό και ολοκληρωμένο είχα κάνει. Ύστερα ήρθε η εφηβεία με τα ποιήματα. Ένα κάθε χρόνο. Σαν επέτειος.

Είσαι ηθοποιός, συγγραφέας, σκηνοθέτις και στιχουργός. Τι ξεχωρίζεις στην κάθε διαδικασία;

*Παίζοντας ανασταίνεις.

Συγγράφοντας γεννάς.

Σκηνοθετώντας τίκτεις.

Στιχουργώντας συνοψίζεις. Τον βίο. Και το αβίωτο.

Ποιοι συγγραφείς σε επηρέασαν και ποιοι είναι οι αγαπημένοι σου;

*Οι αρχαίοι. Για μένα εκεί τελειώνουν και αρχίζουν όλα. Ο λόγος των αρχαίων τραγωδιών από μικρό παιδάκι -στο πρώτο κιόλας άκουσμα- μπήκε σαν σφήνα μέσα μου και με σημάδεψε. Ποίηση, μέγεθος, φιλοσοφία. Αυτά αγαπώ.

Πώς προέκυψε το πρώτο θεατρικό σου έργο, «Ερωμένες στον Καμβά»;

*Από ανάγκη να πάρω τη ζωή –και τη σκηνή– στα χέρια μου.

Μίλησέ μας για το εργαστήριο συγγραφής στον Πολυχώρο Vault.

*Μαζί με τον Δημήτρη Καρατζιά θα ξεκινήσουμε, όταν οι συνθήκες το επιτρέψουν, ένα Εργαστήριο Συγγραφής πάνω στη Θεατρική Διασκευή, τη Δραματοποιημένη Λογοτεχνία και τη Βιογραφία στο Θέατρο. Πρόκειται για κάτι εξαιρετικά ενδιαφέρον, αφού μεγάλο ποσοστό των παραστάσεων τα τελευταία χρόνια βασίζονται πάνω στη διασκευή γνωστών λογοτεχνικών έργων και την ανασύνθεση βιογραφιών. Πάντα ένα πρόσωπο ιστορικό, υπαρκτό, ένα πρόσωπο που έζησε και σημάδεψε την κοινωνία θα είναι γοητευτικό για τον θεατή, τον ηθοποιό, τον σκηνοθέτη, τον συγγραφέα. Όπως γοητευτικό είναι και ένα λογοτεχνικό έργο που οι ήρωές του, αν και πλάσματα του συγγραφέα, κατέκτησαν τη θέση τους στη ζωή μιας εποχής, μιας κοινωνίας. Και ο Δημήτρης Καρατζιάς και εγώ ξέρουμε πολύ καλά αυτές τις θεατρικές διαδικασίες, συγγραφικά και σκηνικά, και θέλουμε να τις μοιραστούμε με ανθρώπους που τους ενδιαφέρει το θέατρο σε διάλογο με την Ιστορία, τη Βιογραφία και τη Λογοτεχνία. Θα είναι μια σπουδή που λείπει από το τοπίο των σεμιναρίων / εργαστηρίων σήμερα, ειδικά σε ένα επίπεδο ακριβούς μεθόδου και ενδελεχούς έρευνας. Τα έργα των σπουδαστών που θα προκύψουν από το Εργαστήριο Συγγραφής θα αποτελέσουν τον πυρήνα των θεατρικών έργων που θα ανέβουν στις σκηνές του Πολυχώρου VAULT τη θεατρική σεζόν 2021-22.

Η γραφή πόσο αναπόσπαστη είναι από την τεχνική, την έρευνα και τη γνώση;

*Όσο αναπόσπαστο είναι ένα άνθος από τον μίσχο του. Ακονίζοντας γράφεις.

Πώς γεννιέται ένα θεατρικό έργο πριν φτάσει στη σκηνή;

*Στην πλήρη μοναξιά του. Ο λώρος με τον δημιουργό τροφοδοτεί το κυοφορούμενο έργο. Κι όταν πια διαμορφωθεί πλήρως, εξωθείται και βγαίνει στο φως.

Πώς κρίνεις το σύγχρονο ελληνικό θεατρικό έργο; Υπάρχει νέο αίμα;

*Αποφεύγω να κρίνω και να συγκρίνω. Διακρίνω όμως. Μια δυναμική συλλογική παραγωγικότητα νέου ελληνικού κειμένου, το οποίο «ενθάδε κείται» και με αγώνα, αγάπη και γούστο πρέπει να ζωντανέψει, να ορθοποδήσει και να γίνει «έργο».

Υπάρχουν κάποιοι σύγχρονοί σου θεατρικοί συγγραφείς που ξεχωρίζεις;

*Υπάρχουν αξιόλογες φωνές, μοναδικές περιπτώσεις η καθεμία, που οι θεσμοί οφείλουν να συστήσουν στους θεατές και οι θεατές στους θεσμούς.

Ποιο τραγούδι αγαπάς και θέλεις να ακούς συχνά;

*To «La chanson des vieux amants» του Jacques Brel.

Από τα τραγούδια που έχεις γράψει τους στίχους, ποιο είναι αυτό στο οποίο έχεις αδυναμία;

*Αυτό που τραγουδώ όπου σταθώ κι όπου βρεθώ αυτή την περίοδο, είναι το τελευταίο μας τραγούδι με τον Μίνω Μάτσα. Αυτό που φτιάξαμε με πολλή αγάπη για το φινάλε της παράστασης «Τρίτο Στεφάνι» σε σκηνοθεσία Κωνσταντίνου Μαρκουλάκη στο Θέατρο Παλλάς. Με αυτούς τους στίχους τελειώνει το τραγούδι και η παράσταση:

Στρόβιλος είναι η ζωή

Αγέρας, τρικυμία

Αν αγαπάς το στρόβιλο

Αυτό είν’ ευτυχία…

Υπάρχει κάποιος δικός σου άνθρωπος, στον οποίο απευθύνεσαι για συμβουλή, όταν γράφεις ένα καινούργιο θεατρικό έργο ή τους στίχους ενός τραγουδιού;

*Στον αδερφό μου και σε δυο, τρεις πολύ καλές μου φίλες. Ζητάω τη γνώμη τους, όπως η γιαγιά μου που μας μαγείρευε, όταν ήμουν μικρή, ερχόταν τα μεσημέρια, στεκόταν στο κατώφλι της πόρτας, ζύγιζε με το μάτι της την πιατέλα στο τραπέζι και ό,τι είχε μείνει εντός της και ρωτούσε «Λοιπόν… Το φαγητό… Πώς σας φάνηκε;».

Ως ηθοποιός έχεις άμεση επαφή με το κοινό λόγω της ζωντανής εμφάνισης στη σκηνή. Ως θεατρικός συγγραφέας πώς λαμβάνεις την αποδοχή και το συναίσθημα του κοινού που παρακολουθεί τα έργα σου;

*Όποιος θέλει βρίσκει. Κι εμένα όποιος θέλει να μου εκφράσει την αίσθηση, τη σκέψη, το συναίσθημά του για ένα έργο μου, με βρίσκει. Στα social, στα θέατρα που παίζω, στα σεμινάρια που παραδίδω, στις τυχαίες συναντήσεις, στις διασταυρώσεις της ζωής, στόμα με στόμα, φίλος τον φίλο… Σε ανύποπτες στιγμές, σε θεωρεία, σε εξώστες, σε σουπερμάρκετ… Ακόμα κι από άλλη χώρα μου έχει έρθει ανταπόκριση. Κι είναι και κάτι ακόμα… Κάθε βράδυ, μετά το τέλος ενός έργου μου, όπου κι αν παίζεται αυτό, αφουγκράζομαι τους παλμούς των ανθρώπων, όσων το είδαν, όσων το άγγιξαν, όσων το άκουσαν. Σαν κύμα έρχεται η φωνή τους, σαν αστερόσκονη η σκέψη τους. Συνδέεσαι με το κοινό, όπου κι αν είσαι. Κι αυτό είναι το κοινό, κοινό σημείο, ιερό, δημιουργού και δέκτη.

Θέλεις να μοιραστείς μαζί μας ένα σχόλιο που έχεις δεχθεί για κάποιο από τα έργα σου και σε έχει συγκινήσει;

*Στη δουλειά μας η αμοιβή μας είναι τα λόγια και τα βλέμματα και οι χειραψίες των θεατών. Σας παραθέτω αυτούσιο ένα μήνυμα από μια γενναία γυναίκα που είχε δει τις «Ερωμένες στον καμβά» πριν από τέσσερα χρόνια. «Καλό απόγευμα, Σόφια. Σε ενοχλώ, αλλά ήθελα να το μοιραστώ μαζί σου αυτό που σκέφτομαι εδώ και μέρες, από όταν είδα το “La la land”. Μου θύμισε εσένα. Τις προσπάθειες, τα όνειρα, το θάρρος να πραγματοποιηθεί κάτι που καίει τα σωθικά. Το σημείο με την πρωταγωνίστρια που από το μικρό θεατράκι, φτάνει στα μεγάλα γεμάτα θέατρα. Αυτά… σου εύχομαι κι εσύ να ανέβεις ψηλά, γιατί το αξίζεις και διότι μου θύμισες κάτι που είχα κρύψει, αν κάτι πολύ το θες… ποτέ δεν το εγκαταλείπεις».

Αυτή η γυναίκα είδε μια ταινία και με σκέφτηκε. Και μου έγραψε. Αγαπημένοι μας δεν είναι μόνο όσοι ζήσαμε πολύ μαζί τους. Είναι και όσοι ζήσαμε πολλά μαζί τους. Για λίγο. Όσο κρατάει μια παράσταση. Τόσο λίγο.

Θέατρο χωρίς πολιτική υπάρχει;

*Θα σας απαντήσω με αυτό που έχω γράψει στο θεατρικό μου έργο «Η Σέξτον και τα Κογιότ».

Νάνα: Τα φέρετρα των Αμερικανών στρατιωτών φτάνουν κατά χιλιάδες από το Βιετνάμ, κι εσείς αντί να γράψετε κάτι για αυτό, αντί να ασχολείστε με την πολιτική ασχολείστε με το θέατρο;

Άννα: Το ίδιο δεν είναι; Στη σκηνή, το αριστερά του ηθοποιού είναι πάντα το δεξιά του θεατή. Κι εκεί αρχίζει το δράμα.

Με ποιους χαρακτήρες ανθρώπων δυσκολεύεσαι να συνεργαστείς;

*Τους αγενείς. Τους ασυνεπείς. Και τους αδιάφορους. Τα τρία «α». Κι όμως… Με τους αγενείς είμαι ευγενική, με τους ασυνεπείς συνεπέστατη, με τους αδιάφορους ενθουσιώδης. Είναι το μεγαλύτερο δώρο που μπορώ να τους κάνω. Σ’ αυτούς και σε μένα.

Με τον ερχομό της πανδημίας τα καλλιτεχνικά επαγγέλματα υπέστησαν ένα ισχυρό πλήγμα, λόγω των ειδικών συνθηκών που επιβλήθηκαν με την καραντίνα. Η σημερινή κατάσταση με τον Covid-19 θα επηρεάσει, κατά τη γνώμη σου, τη θεατρική και κινηματογραφική μας παραγωγή;

*Δεν θα την επηρεάσει απλώς, θα την εξοντώσει. Μια γυναίκα παντρεύεται ο καλλιτέχνης. Την πείνα. Απλώς σε κάποιες φάσεις της ζωής του έχει και ερωμένες, τη δόξα, την έμπνευση, τη δικαίωση. Τώρα ο καλλιτέχνης θα μείνει σπίτι του με τη γυναίκα του. Και ο Βαν Γκογκ θα ξαναπιάσει το πινέλο. «Η Πείνα και ο Καλλιτέχνης». Δύο καρέκλες, ένα τραπέζι, ένα κρεβάτι. Τα παντζούρια κλειστά. Υπνοδωμάτιο στην Αρλ. Κίτρινο, κατακίτρινο. Όπως η πείνα. Και ο πυρετός.

Τι σημασία έχει για τον καλλιτέχνη – δημιουργό η συνέπεια και η πειθαρχία;

 *Ποτέ δεν πίστεψα στην τύχη. Άλλοι τραβάνε λαχνό κι άλλοι τραβάνε κουπί. Είμαι από τους δεύτερους. Αν δεν είχα συνέπεια και πειθαρχία στην τέχνη μου, δεν θα κάναμε αυτή τη συζήτηση τώρα. Μπορεί να είχαμε συναντηθεί, κάποια στιγμή… στον φούρνο, στον δρόμο, στην εφορία, αλλά όχι στο θέατρο. Μόνο οι ανυπότακτοι μπορούν να πειθαρχήσουν και μόνο οι ονειροπόλοι έρχονται πάντα στην ώρα τους.

Τι θεωρείς πως θα σβήσει και τι θα ανθήσει μέσα από την παρούσα δοκιμασία;

*Θα σβήσουν τα «δεδομένα». Delete. Θα ανθήσουν τα χέρια. Όταν ξαναφυτρώσουν οι αγκαλιές. Τα χέρια τώρα όλο τα πλένουμε. Τα καθαρίζουμε. Τα στριμώχνουμε. Αλλά όσο και να τα πλένουμε, κάποιος άλλος το είχε κάνει καλύτερα από μας. Είχε το όνομα «Πόντιος Πιλάτος».

Σε βρίσκει σύμφωνη η διαδικτυακή παρουσίαση βιντεοσκοπημένων παραστάσεων;

*Εδώ ανοίγει ένα μεγάλο θέμα, ποιος βιντεοσκοπεί τι και πώς. Στην περίοδο της καραντίνας τις καλύτερα βιντεοσκοπημένες παραστάσεις τις είδα από το Εθνικό Θέατρο του Λονδίνου, όπου μιλάμε πιο πολύ για κινηματογράφηση της παράστασης και όχι βιντεοσκόπηση. Το θέατρο δεν έχει να φοβηθεί τίποτα από τη διαδικασία αποτύπωσής του. Άλλο παράσταση, άλλο αρχείο. Κανείς δεν θα σταματήσει να πηγαίνει θέατρο, επειδή έτυχε να δει μια παράσταση στο διαδίκτυο. Αυτός που πήγαινε θα συνεχίσει να πηγαίνει. Αυτός που δεν πήγε ποτέ, ίσως να παρακινηθεί να πάει, αν είδε κατά τύχη κάτι που να τον συγκίνησε. Αν μια παράσταση είναι άρτια βιντεοσκοπημένη, πιο πολύ ανοίγει την όρεξη να τη δεις ζωντανά παρά να τη θυμάσαι, φορώντας πιζάμες, μεταξύ ύπνου και ξύπνιου. Όπως κανένα ηλεκτρικό φως δεν αντικατέστησε ποτέ τη μαγεία ενός κεριού, έτσι και η ηλεκτρονική μορφή μιας παράστασης δεν θα αντικαταστήσει ποτέ την ίδια την παράσταση. Το θέατρο είναι σαν το κερί. Ανάβει, καίει και σβήνει. Κρατάει όσο μια προσευχή. Λιώνει από αυτοθυσία.

Στην κλασική αρχαιότητα, σε εγγύτατη απόσταση από τα θέατρα, υπήρχαν ναοί του Ασκληπιού. Το θέατρο μπορεί να απαλύνει την ψυχή του ανθρώπου και να τον ανακουφίσει;

*Εκεί που σταματά η Ιατρική, αρχίζει η Τέχνη. Το θέατρο θα ανακουφίζει, θα λυτρώνει, θα θεραπεύει παντού και πάντα. Γιατί μόνο όταν ξεχνάς, θυμάσαι. Και μόνο όταν νιώθεις, ζεις.

Αν μπορούσες να αλλάξεις μόνο ένα γεγονός της ζωής σου και να του έδινες την τροπή που θέλεις εσύ, τι θα ήταν;

*«Το ότι τα πράγματα θα μπορούσαν να ήταν διαφορετικά, δεν σημαίνει ότι θα ήταν και καλύτερα». Αυτό λέει ο Τόλκιν, ο συγγραφέας των δράκων, των ξωτικών και των θαυμάτων.

Παρακολουθείς την επικαιρότητα και τι σε κάνει να ανησυχείς;

*Παρακολουθώ την επικαιρότητα προσέχοντας πάντα να μη χάσω την αίσθηση της άθραυστης αιωνιότητας που έχουμε οι άνθρωποι και οι στιγμές μας. Η πολλή επικαιρότητα κάνει κακό στον οργανισμό. Γιατί του θυμίζει τη φθαρτότητα και την ευτέλειά του. Με ανησυχεί που ο εχθρός είναι αόρατος και ρίχνει με κανόνι. Φοράει κορόνα στο κεφάλι. Αλλά και οι βασιλείς τελειώνουν κάποτε. Και μαζί τους μια εποχή ολόκληρη.

Υπάρχουν πράγματα σήμερα που μπορούν να σε κάνουν να χάσεις την υπομονή σου;

 *Την υπομονή μου δεν την έχω χάσει ποτέ. Μου δόθηκαν άπειρες «ευκαιρίες» να τη χάσω, αλλά την κράτησα όπως κρατάει το τελευταίο του κέρμα το παιδί για μία και μόνη τσίχλα. Κι αντί να βρίσω, μάσησα την τσίχλα της υπομονής. Έκανα και μια φούσκα και όταν η γεύση ξεθύμανε, την έφτυσα. Να μην την καταπιώ. Γιατί όπως γράφω και στο έργο μου «Βισκόζης»… «η υπομονή λήγει πάντα σε ήττα». Να τη μασάς, αλλά να μην την καταπίνεις. Την πίκρα, την υπομονή και την οδύνη.

Τι σε πληγώνει στην Ελλάδα, γενικά;

*Μόνο πληγές είναι η Ελλάδα. Έχει αλλεργία η Ελλάδα στο χρυσό. Γι’ αυτό φοράει μόνο τσίγκους. Όποιος έχει αλλεργία στο χρυσό πληγώνονται τα βλέφαρά του, πρήζονται, κλείνουν, δεν βλέπει καλά, δεν βλέπει καθόλου. Κι ας γέννησε το φως, τυφλή η χώρα, τσίγκινη.

Πού βρίσκεται για σένα η ομορφιά της ζωής;

*Στην οικογένειά μου και στο θέατρο. Στο θέατρο γιατί δημιουργώ, στην οικογένειά μου γιατί γαληνεύω.

Τι μπορεί να σε κάνει να δακρύσεις και τι να χαμογελάσεις αυθόρμητα;

*Η ανάμνηση. Δακρύζω όταν θυμάμαι πώς έφυγαν οι άνθρωποι. Χαμογελώ μόλις θυμάμαι πώς ήρθαν στη ζωή μου.

Ποια είναι τα επόμενα σχέδιά σου;

*«Βισκόζης» στον Πολυχώρο Vault. Ένα καινούριο μου θεατρικό έργο, σε δική μου σκηνοθεσία, μουσική Μάνου Αντωνιάδη και σκηνικά-κοστούμια Δέσποινας Βιλλιώτη. Στον ρόλο του Βισκόζη ο Φαίδων Καστρής, ένας σπουδαίος ερμηνευτής, ένας δεξιοτέχνης της υποκριτικής ακροβασίας και της μεταμόρφωσης. Στον ρόλο της Ζορζέτας εγώ και σε ρόλο έκπληξη η Μαρία Σωτηριάδου. Όταν ανοίξουν τα θέατρα και κλείσουν οι πληγές. Θα έρθει ο Βισκόζης στη ζωή μας.

Ποιο είναι τα αγαπημένο σου ζώο. Συμβιώνεις με κάποιο κατοικίδιο;

*Λατρεύω τα κουνελάκια. Ο παππούς μου στο χωριό είχε κουνέλια και περνούσα άπειρες ώρες μαζί τους, ειδικά τα μεσημέρια. Τα παρατηρούσα, τα τάιζα, τους χάιδευα το κεφαλάκι, τους μιλούσα. Το αγαπημένο μου ήταν ένα άσπρο κουνελάκι που το φώναζα «Αγνή». Το στόμα τους για μένα ήταν ένα θαύμα﮲ με τι λαχτάρα ροκάνιζαν το πράσινο φύλλο, μέχρι να φτάσουν στην άκρη του και να τραβήξω γρήγορα το δάχτυλό μου. Αν ποτέ ζήσω στην εξοχή, το πρώτο που θα φτιάξω είναι ένας κουνελώνας. Και μέσα θα βάλω όλα τα πρόχειρα γραμμένα μου χαρτιά, όλα μου τα προσχέδια, όλες τις δοκιμές όλων των έργων μου. Αρέσουν στα κουνέλια τα χάρτινα κουτιά και τα χαρτιά. Να τα σκίζουν…

***

Η Σοφία Καψούρου είναι θεατρική συγγραφέας, στιχουργός, σκηνοθέτις, ηθοποιός. Μεγάλωσε στο Άργος. Είναι απόφοιτος της Σχολής Επικοινωνίας και Μέσων Μαζικής Ενημέρωσης του Πανεπιστημίου Αθηνών και της Ανωτέρας Δραματικής Σχολής «Ίασμος». Μετράει στο δυναμικό της συνεργασίες με το Εθνικό Θέατρο της Ελλάδας και της Κίνας, με ΔΗ.ΠΕ.ΘΕ. και με σημαντικές σκηνές του ελεύθερου θεάτρου. Έχει γράψει τα εξής θεατρικά έργα: Ερωμένες στον Καμβά, Σούμαν, Η Σέξτον και τα Κογιότ, Βισκόζης, Auntielogue, Στράικ, Σανέλ. Έργα της έχουν μεταφραστεί και εκδοθεί σε αγγλικά και ιταλικά και έχουν παρουσιαστεί στο εξωτερικό.
Το πρώτο της θεατρικό έργο Ερωμένες στον Καμβά παίχτηκε για αρκετά χρόνια (2012-2017) στην Αθήνα και σε θεατρικές σκηνές στην Ελλάδα. Επιλέχθηκε από την ΚΕΠΑ Βέροιας να εκπροσωπήσει το ελληνικό θέατρο την Παγκόσμια Ημέρα Θεάτρου 2016. Η παράσταση έλαβε τιμητική διάκριση του Ομίλου για την UNESCO Πειραιώς & Νήσων και εκπροσώπησε τη χώρα στο 6ο Διεθνές Φεστιβάλ Ποίησης και Τεχνών Grito de Mujer – Λουλούδια της Ερήμου. Η ιταλική μετάφραση του έργου του βραβευμένου Ιταλού μεταφραστή Maurizio De Rosa συμπεριλαμβάνεται στην έκδοση του τόμου Σύγχρονων Ελλήνων Θεατρικών Συγγραφέων Viaggio nel teatro greco contemporaneo, συνεργασία των Εκδόσεων Σοκόλη και ΕΤPbooks υπό την αιγίδα της Ιταλικής Πρεσβείας και του Ευρωπαϊκού Πολιτιστικού Κέντρου Δελφών και τη στήριξη της Ελληνικής Πρεσβείας στη Ρώμη, της Ελληνικής Κοινότητας στη Νάπολη, της Ιταλικής Φιλελληνικής Εταιρείας και του Ελληνικού Μορφωτικού Ινστιτούτου. Παρουσιάστηκε στο Διεθνές Καλλιτεχνικό Φεστιβάλ Napoli Teatro Festival 2019 στο πλαίσιο του προγράμματος Tempo Forte Πολιτιστικός Διάλογος Ιταλίας – Ελλάδας και ως θεατρικό αναλόγιο στην ημερίδα του Θεάτρου Τέχνης Καρόλου Κουν και ελληνικών και ιταλικών φορέων, project “Italian Focus 2019”.
Το δεύτερο θεατρικό της έργο Σούμαν ανέβηκε στο Εθνικό Θέατρο, Νέα Σκηνή «Νίκος Κούρκουλος» τις θεατρικές περιόδους 2016-2017, 2017-2018 σε σκηνοθεσία Λευτέρη Γιοβανίδη. Αναδείχθηκε μέσα από τον θεματικό κύκλο του Εθνικού Θεάτρου «Ο συγγραφέας του μήνα» και καθιέρωσε τη Σοφία Καψούρου ως εξέχουσα φωνή της σύγχρονης νέας ελληνικής δραματουργίας.
Η Σέξτον και τα Κογιότ, το τρίτο της θεατρικό έργο, παίχτηκε για δύο χρόνια στην Αθήνα (2018-2019), στον Πολυχώρο Vault και σε θεατρικές σκηνές στην Ελλάδα, ενώ επιλέχθηκε από την ΚΕΠΑ Βέροιας να εκπροσωπήσει το ελληνικό θέατρο την Παγκόσμια Ημέρα Θεάτρου 2019. Παρουσιάστηκε στην επετειακή έκδοση του Δημοτικού Θεάτρου Πειραιά «Η δυναμική του ελληνικού λόγου στο θέατρο» και διακρίθηκε για την αυθεντικότητα, την πρωτοτυπία του και τη δυναμική του.
Τα έργα Ερωμένες στον Καμβά (Εκδ. Αιγόκερως, Εκδ. Sestina), Σούμαν (Eκδ. Σοκόλη), Η Σέξτον και τα Κογιότ (Eκδ. Σοκόλη) αποτελούν τριλογία με άξονα την ποιητική βιογραφία.
Το 2019 συνεργάστηκε ξανά με το Εθνικό Θέατρο στη διεθνή συμπαραγωγή με το Εθνικό Θέατρο της Κίνας Ο Ορφανός Τζάο (Εκδ. Σοκόλη) του Τζιν Τζουνσιάν έχοντας αναλάβει την επιμέλεια μετάφρασης, απόδοσης και ανασύνθεσης του κλασικού κινεζικού έργου στα ελληνικά. Έγραψε καινούργια χορικά στα ελληνικά, βασισμένα στα πρωτότυπα κινεζικά χορικά. Το έργο σκηνοθέτησε ο αντιπρόεδρος και καλλιτεχνικός διευθυντής του Εθνικού Θεάτρου της Κίνας, διεθνώς διακεκριμένος σκηνοθέτης Δρ Ουάν Σιαογίν. Παρουσιάστηκε στην Κεντρική Σκηνή του Εθνικού Θεάτρου στο πλαίσιο διμερούς διακρατικής συμφωνίας των Εθνικών Θεάτρων των δύο χωρών.
Το 2020 συνεργάστηκε με το ΔΗ.ΠΕ.ΘΕ. Σερρών, όπου κλήθηκε να αναλάβει τη συγγραφή και σύνθεση πρωτότυπου θεατρικού κειμένου και τη συγγραφική επιμέλεια για την καλοκαιρινή παραγωγή «Από θέση ισχύος» σε σκηνοθεσία Ένκε Φεζολλάρι με άξονα ιστορικά κείμενα και λόγους των Θουκυδίδη, Πλάτωνα, Αριστοτέλη, Ηροδότου, Αρριανού, Διόδωρου Σικελιώτη.
Είναι μέλος του Greek Play Project (GPP), μιας δυναμικής πλατφόρμας προώθησης του ελληνικού θεατρικού έργου.
Ως στιχουργός συνεργάζεται με τον καταξιωμένο Έλληνα συνθέτη και μουσικό παραγωγό Μίνω Μάτσα στο θέατρο και τον κινηματογράφο. Ενδεικτικά: Του Κουτρούλη ο γάμος του Αλέξανδρου Ρίζου Ραγκαβή σε σκηνοθεσία Σμαράγδας Καρύδη, Νέο Θέατρο Κατερίνας Βασιλάκου (2019-2020), Τρίτο Στεφάνι του Κώστα Ταχτσή σε σκηνοθεσία Κωνσταντίνου Μαρκουλάκη, Θέατρο Παλλάς (2020-2021) και στις ταινίες Φαντασία του Αλέξη Καρδαρά και Ευτυχία του Άγγελου Φραντζή. Έχει γράψει στίχους για σπουδαίους Έλληνες ερμηνευτές, όπως ο Γιώργος Νταλάρας, η Ελεονώρα Ζουγανέλη, η Ρένα Μόρφη, ο Κώστας Τριανταφυλλίδης.
Ως ηθοποιός έχει συμμετάσχει, σε παραστάσεις και έργα ρεπερτορίου, και σε ταινίες ανάμεσα στις οποίες η διεθνής συμπαραγωγή Αυστραλίας – Ελλάδας The Kings of Mykonos.
Διδάσκει δραματουργία, θεατρική γραφή και θεατρική αγωγή. Αυτή την περίοδο συνεργάζεται με τον Πολυχώρο Vault για ένα νέο της θεατρικό έργο για την επέτειο του 1821, καθώς και για το έργο της Βισκόζης, το οποίο επιλέχθηκε ως ακαδημαϊκό δραματουργικό υλικό μελέτης και έρευνας και θα παρουσιαστεί σε σκηνοθεσία της ίδιας και μουσική του βραβευμένου μουσικοσυνθέτη Μάνου Αντωνιάδη στο Vault κατά τη θεατρική σεζόν 2020-2021.

* Αρχική φωτογραφία: Χριστίνα Φυλακτοπούλου

• Διαβάστε επίσης:

Εργαστήριο συγγραφής από τη Σοφία Καψούρου και τον Δημήτρη Καρατζιά στον Πολυχώρο Vault

“Ερωμένες στον καμβά” μεγάλων ζωγράφων