Tης Ειρήνης Αϊβαλιώτου
Ένα δείγμα της σύγχρονης ελληνικής δραματουργίας παρακολουθήσαμε στο θέατρο «Πορεία» και στο πλαίσιο του Φεστιβάλ «Νέο Αίμα». Επρόκειτο για το ολοκαίνουργιο έργο με τον παράξενο τίτλο «Τι θα πει η μάνα σου όταν δει το πτώμα σου», που προέκυψε από τη Σχολή Πυροδότησης Θεατρικής Γραφής και που υπογράφει η Αργυρώ Βώβου.
Στο έργο η ηρωίδα, η Σάνα, ανυπομονεί να πεθάνει, έχει δοκιμάσει όλες τις μεθόδους αυτοκτονίας, αλλά όλες έχουν αποτύχει αφήνοντάς τη με ένα γκραν-γκινιόλ «πτώμα».
Γραφή πρωτότυπη, ενθαρρυντική, σουρεαλιστική και διορατική από τη νέα θεατρική συγγραφέα Αργυρώ Βώβου, δημιουργό που εντυπωσίασε με την εσωτερική της συγκρότηση και τα καινοφανή της πλαίσια. Τη συνάντησα μετά το πέρας της τελευταίας παράστασης και αφού είχε υποκλιθεί στο κοινό μαζί με τους άλλους συντελεστές. Όλοι καταχειροκροτήθηκαν. Πληροφορήθηκα μάλιστα ότι η παράσταση μετά την επιτυχία που γνώρισε, ενδέχεται να επαναληφθεί από το φθινόπωρο.
Θυμάμαι να της προτείνω το χέρι για τα συγχαρητήρια και να κοιτάζω το πρόσωπό της για λίγες στιγμές. Ξαφνικά στρέφει το βλέμμα και με κοιτά κατάματα. Αυτό το κοίταγμά της το κρατώ σαν μια ωραία ανάμνηση. Κορίτσι μοντέρνο, ανοιχτόκαρδο, γεμάτο γλυκύτητα και αυτοπεποίθηση. Ακολούθησε μια συζήτηση μαζί της που κατέστησε τα καινούργια πράγματα οικεία και τα οικεία πράγματα καινούργια.
Στη συνέντευξη που παραχώρησε στο «catisart.gr» θυμάται έναν ταξιτζή που όταν ήταν πέντε ετών της ζήτησε να μη βγάζει το κεφάλι της έξω από το παράθυρο του οχήματος γιατί μπορεί να περάσει καμιά νταλίκα και να της το κόψει. “Σε αυτόν έχω αφιερώσει το «Τι θα πει η μάνα σου όταν δει το πτώμα σου»” μου λέει. Αυτό το περιστατικό στάθηκε η αφορμή για να δημιουργήσει χρόνια αργότερα όχι μόνο ένα θεατρικό έργο, αλλά ένα ολόκληρο σύμπαν με τις λάμψεις και τα σκοτάδια του, στο οποίο διεισδύει με απόλυτο έλεγχο της πυκνότητας της γλώσσας.
Τα μεγάλα ερωτήματα της ζωής μάλλον θα παραμείνουν εσαεί αναπάντητα. Στο έργο της Αργυρώς Βώβου όμως, ο θάνατος απεργεί και η γη έχει γεμίσει με… εν αναμονή νεκρούς. Στην αποβάθρα ενός σταθμού, ο Μίκυ θα μιλήσει στη Σάνα για μια πύλη στον χωροχρόνο, η οποία μπορεί να την οδηγήσει πίσω, στη νύχτα της σύλληψής της. Θα καταφέρει η ηρωίδα να μπει σε αυτή την τρύπα για να αποτρέψει τη σύλληψή της και να εκμηδενίσει την ύπαρξή της; Ή θα την προλάβει η λήξη της απεργίας; Η απάντηση βρίσκεται κρυμμένη στο σουρεαλιστικό έργο που στάζει μαύρο χιούμορ και λύνεται μέσα στην υπαρξιακή συγκίνηση.
Στο έργο «διαδραματίζεται μια συνάντηση ανάμεσα σε δύο κόσμους, το παρελθόν και το μέλλον. Πιο συγκεκριμένα η συνάντηση αυτή συμβαίνει ανάμεσα σε ένα παιδί και σε αυτούς που το έφεραν στον κόσμο χωρίς καμία ενσυναίσθηση και δίχως να συνειδητοποιούν τη σημαντικότητα του να φέρεις έναν άνθρωπο στον κόσμο. Έτσι γεννήθηκε και αυτός ο τίτλος. Είναι η κραυγή για μια αποδοχή, η ανάγκη για μια αγκαλιά» μου εξηγεί.
«Θα τολμήσω να πω για το «Τι θα πει η μάνα σου όταν δει το πτώμα σου» ότι είναι ένα έργο που αφορά τη γενιά μου και το τραύμα τού να υπάρχουμε μέσα σε έναν κόσμο όπου δε νιώθουμε ασφαλείς επειδή οι άνθρωποι που υπήρξαν πριν από εμάς και που αποφάσισαν να μας φέρουν στον κόσμο, φρόντισαν να μην είναι. Το έργο όπως το βλέπω εγώ είναι ένα πάρτι με θεματική το συλλογικό μας τραύμα και με πολλά στοιχεία μαύρου χιούμορ», προσθέτει.
Γιατί γράφει, άραγε; «Προσωπικά γράφω γιατί μου λείπει το να βρω ένα σπίτι για όλα όσα μου περισσεύουν», απαντά.
Αργυρώ, πού γεννήθηκες και από πού κατάγεσαι;
*Επειδή είμαι άνθρωπος που έχει μετακομίσει πολλές φορές, πάντα με δυσκολεύει η συγκεκριμένη ερώτηση. Δεν αισθάνομαι ότι ανήκω πουθενά για να πω ότι κατάγομαι από εκεί. Θα πω για την αρχή και το τέλος (;). Γεννήθηκα και έζησα τα πρώτα 13 χρόνια της ζωής μου στη Νέα Κηφισιά. Σήμερα ζω στον Ωρωπό.
Ποια είναι η εντονότερη παιδική σου ανάμνηση;
*Η στιγμή που μια μάινα με ρώτησε «Πώς σε λένε;» έξω από ένα βενζινάδικο κάπου στην Καλαμάτα. Ήμουν πολύ μικρή και δεν ήξερα ότι υπάρχουν ζώα που μιλούν τη γλώσσα των ανθρώπων. Επίσης, όταν ήμουν πέντε ετών θυμάμαι έναν ταξιτζή που μου ζήτησε να μη βγάζω το κεφάλι μου έξω από το παράθυρο του οχήματος γιατί μπορεί να περάσει καμιά νταλίκα και να το κόψει. Σε αυτόν έχω αφιερώσει το «Τι θα πει η μάνα σου όταν δει το πτώμα σου».
Πρώτη καλλιτεχνική αίσθηση;
*Ο ξάδερφός μου είχε στο δωμάτιό του μια μεγάλη συλλογή από βιντεοκασέτες και DVD ταινιών τρόμου. Επειδή ήμουν παιδί δεν με άφηναν να δω τις ταινίες και έτσι αυτό που έκανα ήταν διαβάζοντας τον τίτλο και βλέποντας την αφίσα μιας ταινίας να φαντάζομαι ολόκληρη την ταινία μέσα στο μυαλό μου. Όταν μεγάλωσα λίγο και είδα τις ταινίες απογοητεύτηκα γιατί η δική μου εκδοχή μου άρεσε περισσότερο τελικά.
Ποιο ήταν το κίνητρο για την ενασχόλησή σου με τη συγγραφή και το θέατρο;
*Η κυρία Μαντώ είναι η δασκάλα που μου έμαθε να γράφω και θα τη θυμάμαι για πάντα με ευγνωμοσύνη για αυτό. Η συγγραφή είναι το σπίτι που βρήκε η κάποτε άστεγη φαντασία μου, η οποία θα μπορούσε να συνεχίσει να ζει μέσα στο κεφάλι μου αλλά εκεί μέσα το ενοίκιο είναι ακριβό. Πρόσφατα η φαντασία μου αποφάσισε να γίνει εξωστρεφής και να μετακομίσει στο θέατρο. Θα δείξει πώς θα πάει αυτό.
Έργο σου παρουσιάστηκε πρόσφατα στο θέατρο «Πορεία» στο πλαίσιο του Φεστιβάλ «Νέο Αίμα». Πρόκειται για το έργο με τίτλο «Τι θα πει η μάνα σου όταν δει το πτώμα σου», που προέκυψε από τη Σχολή Πυροδότησης Θεατρικής Γραφής. Να ξεκινήσουμε αποκωδικοποιώντας τον τίτλο; «Τι θα πει η μάνα σου όταν δει το πτώμα σου». Αυτός ο τίτλος σημαίνει κάτι για εσένα;
*Στο έργο υπάρχει η συνθήκη της απεργίας θανάτου. Κανείς δε μπορεί να πεθάνει και όσοι θα έπρεπε να μη ζουν πια, κυκλοφορούν με τα τραύματα, τις πληγές και τις αρρώστιες τους. Σε αυτό το πλαίσιο διαδραματίζεται μια συνάντηση ανάμεσα σε δύο κόσμους, το παρελθόν και το μέλλον. Πιο συγκεκριμένα η συνάντηση αυτή συμβαίνει ανάμεσα σε ένα παιδί και σε αυτούς που το έφεραν στον κόσμο χωρίς καμία ενσυναίσθηση και δίχως να συνειδητοποιούν τη σημαντικότητα του να φέρεις έναν άνθρωπο στον κόσμο. Έτσι γεννήθηκε και αυτός ο τίτλος. Είναι η κραυγή για μια αποδοχή, η ανάγκη για μια αγκαλιά.
Πώς θα χαρακτήριζες τη συνεργασία σου με τη σκηνοθέτιδα του έργου σου, Δέσποινα – Ντορίνα Ρεμεδιάκη, καθώς και τους άλλους συντελεστές της παράστασης;
*Ως μια συνεργασία εμπιστοσύνης, γεμάτη από όμορφες συμπτώσεις.
Σε ποιο θεατρικό είδος εντάσσεται το έργο «Τι θα πει η μάνα σου όταν δει το πτώμα σου»;
*Προτιμώ να μην εντάσσω τα έργα μου σε κάποια συγκεκριμένη κατηγορία γιατί είναι σαν να λέω στους ανθρώπους τι είναι αυτό το οποίο πρέπει να δουν και να καταλάβουν διαβάζοντας το έργο ή φεύγοντας από την παράστασή του. Θα τολμήσω να πω για το «Τι θα πει η μάνα σου όταν δει το πτώμα σου» ότι είναι ένα έργο που αφορά τη γενιά μου και το τραύμα τού να υπάρχουμε μέσα σε έναν κόσμο όπου δε νιώθουμε ασφαλείς επειδή οι άνθρωποι που υπήρξαν πριν από εμάς και που αποφάσισαν να μας φέρουν στον κόσμο, φρόντισαν να μην είναι. Το έργο όπως το βλέπω εγώ είναι ένα πάρτι με θεματική το συλλογικό μας τραύμα και με πολλά στοιχεία μαύρου χιούμορ.
Ζούμε σε μια κοινωνία που έχει περάσει διαδοχικές κρίσεις με πολλαπλές συνέπειες, οπότε το ζητούμενο της εμπιστοσύνης στους θεσμούς γίνεται επιτακτικό. Εσύ εμπιστεύεσαι τους θεσμούς;
*Όχι. Έχω χάσει εδώ και πολλά χρόνια την εμπιστοσύνη μου στους θεσμούς και η σύγχρονη πραγματικότητα δεν βοηθάει για το αντίθετο. Αισθάνομαι ότι δεν υπάρχει ούτε η απαραίτητη σοβαρότητα, ούτε η υπευθυνότητα και φυσικά μηδενική ενσυναίσθηση και αλληλεγγύη. Όταν κάτι γίνεται αναπάντεχα σωστά σοκάρομαι ενώ κανονικά θα έπρεπε να συμβαίνει το αντίθετο, να με σοκάρει δηλαδή το λάθος. Ο κανόνας μοιάζει να είναι το να πηγαίνουν όλα λάθος επομένως δεν υπάρχει εμπιστοσύνη, όχι.
Πόσο σκληρή ή ελαστική είσαι με τον εαυτό σου;
*Αρκετά αυστηρή ώστε να έχω πλέον ανοσία σε οποιαδήποτε επίθεση ή αρνητισμό θα έρθει από εξωτερικό παράγοντα. Αν ωστόσο κάποιος γίνει επικριτικός μαζί μου με τρόπους και για λόγους που δεν έχω σκεφτεί ήδη εγώ (πράγμα δύσκολο και σπάνιο) τότε θα του πω συγχαρητήρια για την ευρηματικότητά του και θα τον θεωρώ φίλο μου.
Ποιο ήταν το πρώτο σου έργο;
*Το πρώτο μου έργο γράφτηκε το μακρινό 2015 και είχε τίτλο «Κλειστό Άσπρο ή Τα Παράθυρα είναι Πόρτες». Είχε να κάνει με μια γυναίκα σε ένα γραφείο και ένα αεροπλάνο που είχε πέσει στη θάλασσα.
Θεατρικό έργο που ποτέ δεν ξεχνάς;
*Η «Δεσποινίς Μαργαρίτα» του Ρομπέρτο Ατάιντε. Διάβασα το έργο όταν ήμουν 16 ετών στη βιβλιοθήκη του σχολείου και με συγκλόνισε ο κυνισμός του και ο τρόπος που ο Ατάιντε παρουσίαζε την εξουσία, τις εκφάνσεις της και την αλληλεπίδραση ανάμεσα σε εξουσιαζόμενους και εξουσιαστές. Το βρήκα πανέξυπνο.
Αν ήσουν βιβλίο, ποιο θα ήθελες να είσαι;
*Το βιβλίο που θα πάρει κάποιος μαζί του για παρέα σε ένα ταξίδι.
Γράφουμε από έλλειμμα ή από περίσσευμα;
*Προσωπικά γράφω γιατί μου λείπει το να βρω ένα σπίτι για όλα όσα μου περισσεύουν.
Θα δώσεις μια συνέχεια στο «Τι θα πει η μάνα σου όταν δει το πτώμα σου»;
*Το έργο έφυγε από εμένα το 2022. Τη χρονιά δηλαδή που γράφτηκε. Η συνέχεια του έργου, όπως άλλωστε και κάθε θεατρικού έργου, δίνεται στη σκηνή από το σκηνοθέτη και τους συντελεστές της εκάστοτε παράστασης αν και εφόσον υπάρχουν.
Τι άλλο να περιμένουμε από εσένα στο εγγύς μέλλον;
*Θα συνεχίσω να γράφω.
Τέλος, ποια είναι η σχέση σου με τα ζώα; Υπάρχει κάποιο κατοικίδιο με το οποίο μοιράζεσαι τη ζωή;
*Υπέροχη ερώτηση! Υπάρχει και σας ευχαριστώ πολύ που μου δίνετε την ευκαιρία να μιλήσω για αυτό. Πριν από δέκα χρόνια μπήκε στη ζωή μου η Σπούκι, ένα μεγάλο γκρι σκυλί που μοιάζει με αρκουδάκι. Πραγματικά δεν ξέρω τι καλό έκανα για να μου δώσει η ζωή κάτι τόσο όμορφο. Θα υποφέρω όταν τη χάσω.
Ευχαριστώ πολύ, Αργυρώ!
*Εγώ ευχαριστώ! Να έχετε ένα υπέροχο καλοκαίρι.
