Ώρα προσμένει μοναχή η άμαξα κάτω απ’ τη βροχή, και δεν τη μέλει· κι είναι σα να την τυραννά πιότερη η ξένη γειτονιά που δεν τη θέλει. * Τ’ αλογατάκια της, σιμά, κάτω απ’ τον ίδιο μουσαμά κάνουν καρτέρι· στον τόπο αυτόν, τον θλιβερό, πράμα δε μένει από καιρό, να το ’χουν ταίρι. * Γρίλιες δεν είναι, μήτε αυλές περικοκλάδες βαθουλές· δεν έμειν’ ένα απ’ τα φανάρια στη σειρά με τα δυο μπρούτζινα φτερά, τα σταυρωμένα. * Τ’ ανώφλια έπεσαν κι οι αγκωνιές κι οι ανεμοπέραστες, στενές, οι γαλαρίες· κι’ έφυγαν έντρομες, πολλές κι’ οι θύμησες, σαν τις καλές, σεμνές κυρίες. * -Άδεια «βιτόρια» και φτωχή, πάρε μου εμένα την ψυχή, πάρε με εμένα για ταξιδιώτη σου! κι ευθύς πάμε όθε κίνησες να’ ρθής: στα Περασμένα.
* Τέλλος Άγρας (καλλιτεχνικό ψευδώνυμο του Ευάγγελου Ιωάννου). Γεννήθηκε στην Καλαμπάκα του 1899. Αμέσως μετά τη γέννησή του όλη η οικογένειά του μετακόμισε στην Αθήνα και από εκεί το 1906 στο Λαύριο, όπου ο ποιητής τελείωσε το Δημοτικό και το Ελληνικό Σχολείο. Το 1916 αποφοίτησε από το Γυμνάσιο και γράφτηκε στη Νομική Σχολή του Πανεπιστημίου Αθηνών, απ’ όπου έλαβε το πτυχίο του το 1923. Το 1924 εργάστηκε στο Υπουργείο Γεωργίας και Τουρισμού. Το 1927 διορίστηκε στην Εθνική Βιβλιοθήκη. Η συγγραφική δραστηριότητά του άρχισε το 1907 όταν αλληλογραφούσε ως συνδρομητής του περιοδικού «Η Διάπλασις των Παίδων» ενώ από το 1911 συνέχισε να γράφει τακτικά πλέον στη στήλη συνεργασίας συνδρομητών του περιοδικού με το ψευδώνυμο «Τέλλος Άγρας». Ήταν ποιητής, δοκιμιογράφος, μεταφραστής και κριτικός λογοτεχνίας. Μετά τον θάνατο του πατέρα του, το 1938, ο Τέλλος Άγρας μετακόμισε μαζί με τη μητέρα του στην Αθήνα, στην Κυψέλη και πιο συγκεκριμένα στην οδό Αγαθουπόλεως, όπου παρέμεινε μέχρι το τέλος της ζωής του. Στη διάρκεια της Γερμανικής Κατοχής χειροτέρεψε η ευαίσθητη κατάσταση της υγείας του. Στις 11 Οκτωβρίου 1944, τραυματίστηκε από αδέσποτη σφαίρα των αλληλοσυγκρουόμενων Ταγμάτων Ασφαλείας και του ΕΑΜ στον αστράγαλο, μεταφέρθηκε στο νοσοκομείο «Ευαγγελισμός», όπου τελικά πέθανε από σηψαιμία την Κυριακή 12 Νοεμβρίου 1944.
* Στη βασική φωτογραφία ο πίνακας του 1893 έχει τον τίτλο: «Rainy Day on Fifth Avenue». Είναι έργο του Αμερικανού ζωγράφου Childe Hassam ο οποίος γεννήθηκε στις 17 Οκτωβρίου 1859 στο Ντόρτσεστερ της Μασσαχουσέτης των ΗΠΑ και πέθανε στις 27 Αυγούστου 1935 στο Ίστ Χάμπτον του Λόνγκ Άιλαντ της Νέας Υόρκης.
Δεν υπάρχει καμία δραστηριότητα και κανένα εγχείρημα, το οποίο να ξεκινά με τέτοιες τεράστιες ελπίδες και προσδοκίες και παρ’ όλα αυτά να αποτυγχάνει τόσο τακτικά, όσο η αγάπη.
Όπως αναφέρει ο Έριχ Φρομ, η σεξουαλική επιθυμία μπορεί να διεγερθεί από την αγωνία της μοναξιάς. Καμιά φορά από ματαιοδοξία. Η πηγή της μπορεί να είναι η επιθυμία για κατάκτηση, για εκδίκηση ή για καταστροφή. Η αγάπη είναι μόνον ένα από τα δυνατά συναισθήματα που μπορούν να προκαλέσουν σεξουαλική επιθυμία.
Αν αγαπάμε χωρίς να ξέρουμε τον τρόπο να αγαπάμε, πληγώνουμε τον άνθρωπο που αγαπάμε, συμβουλεύει ο μεγάλος δάσκαλος του Zen, Thich Nhat Hahn, με την καταπληκτική του πραγματεία για το πώς να αγαπάμε -ένα συναίσθημα βαθύτατα δυσάρεστο στο πλαίσιο των πολιτιστικών μας μύθων, που παρουσιάζουν την αγάπη ως κάτι που συμβαίνει σε εμάς παθητικά και τυχαία, κάτι το οποίο μας συλλαμβάνει προ εκπλήξεως και που μας χτυπάει σαν βέλος, παρά ως μια δεξιότητα που επιτυγχάνεται με την ίδια εμπρόθετη πρακτική όπως οποιαδήποτε άλλη επιδίωξη των ανθρώπινων επιτευγμάτων. Η αποτυχία μας να αναγνωρίσουμε αυτή την πτυχή της ικανότητας του να αγαπάμε, είναι ίσως ο πρωταρχικός λόγος για τον οποίο η αγάπη είναι τόσο αλληλένδετη με την απογοήτευση.
Αυτό εξετάζει στο αριστούργημα του 1956 «Η Τέχνη της Αγάπης» ο μεγάλος Γερμανός κοινωνικός ψυχολόγος, ψυχαναλυτής και φιλόσοφος Έριχ Φρομ (23 Μαρτίου 1900-18 Μαρτίου 1980), μια μελέτη της αγάπης η οποία παρουσιάζεται ως δεξιότητα που πρέπει να καλλιεργηθεί, όπως καλλιεργούν οι μαθητές τις δεξιότητές τους για να γίνουν άριστοι καλλιτέχνες, απαιτώντας έτσι από τον ασκούμενο τόσο γνώση όσο και προσπάθεια.
Ο Έριχ Φρομ γράφει:
Αυτό το βιβλίο… θέλει να δείξει ότι η αγάπη δεν είναι ένα συναίσθημα στο οποίο μπορεί αληθινά να παραδοθεί ο καθένας, ανεξάρτητα από το επίπεδο ωριμότητάς του. Θέλει να πείσει τον αναγνώστη ότι όλες οι προσπάθειές του για αγάπη είναι στα όρια της αποτυχίας, εκτός αν προσπαθήσει να αναπτύξει πιο ενεργά και τη συνολική του προσωπικότητα, ώστε να επιτύχει έναν ουσιαστικό προσανατολισμό.
Η ικανοποίηση στην ατομική αγάπη, δεν μπορεί να επιτευχθεί χωρίς την ικανότητα του ατόμου να αγαπάει και το διπλανό του και βέβαια, δεν μπορεί να επιτευχθεί και χωρίς αληθινή ταπεινοφροσύνη, θάρρος, πίστη και πειθαρχία. Σε μια κουλτούρα που τα χαρακτηριστικά αυτά είναι σπάνια, η επίτευξη της ικανότητας για αγάπη παραμένει σπάνιο επίτευγμα.
Ο Φρομ θεωρεί στρεβλωμένη την αντίληψή μας για την αγάπη:
Οι περισσότεροι άνθρωποι εστιάζουν στο πρόβλημα της αγάπης κυρίως ως το πώς να αγαπηθούν, αντί να εστιάζουν στο πώς να αγαπούν οι ίδιοι, δηλαδή στις ικανότητές τους να αγαπούν. Ως εκ τούτου, το πρόβλημα τίθεται ως προς το πώς να αγαπηθούν, πώς να γίνουν αξιαγάπητοι.
Οι άνθρωποι πιστεύουν ότι η αγάπη είναι εύκολη, αλλά στην πραγματικότητα είναι δύσκολο να βρούμε το σωστό αντικείμενο της αγάπης ή να αγαπηθούμε από αυτό. Η δυσκολία αυτής της θέσης οφείλεται σε διάφορους λόγους, οι οποίοι βασίζονται στην ανάπτυξη της σύγχρονης κοινωνίας. Ένας λόγος είναι η τεράστια αλλαγή που συνέβη στον 20ο αιώνα όσον αφορά το σεβασμό για την επιλογή του αντικειμένου της αγάπης.
Η εμμονή μας για την επιλογή του αντικειμένου αγάπης, υποστηρίζει ο Fromm, έχει προκαλέσει ένα είδος σύγχυσης μεταξύ της αρχικής εμπειρίας του έρωτα και της μόνιμης κατάστασης της αγάπης ή αλλιώς θα μπορούσαμε να πούμε στην παγίωση της αγάπης, κάτι που ο Στένταλ έλεγε πριν από έναν αιώνα περίπου στη θεωρία του για την «κρυστάλλωση» του έρωτα. Ο Φρομ μιλά για τον κίνδυνο να κάνουμε λάθος όταν θεωρούμε ότι ο ενθουσιασμός του έρωτα, είναι η ουσία της αγάπης:
Δύο άνθρωποι που ήταν ξένοι, όπως όλοι μας, έριξαν ξαφνικά τον τοίχο ανάμεσά τους και ένιωσαν κοντά, ένιωσαν να γίνονται ένα, έζησαν αυτή τη στιγμή της “συνάντησης”, η οποία είναι μία από τις πιο αναζωογονητικές και συναρπαστικές εμπειρίες στη ζωή. Είναι ακόμα πιο υπέροχο και αξιοθαύμαστο για τα πρόσωπα που έχουν μείνει απομονωμένα στη ζωή τους, χωρίς αγάπη. Αυτό το θαύμα της ξαφνικής οικειότητας, συχνά διευκολύνεται αν συνδυάζεται με ή προκαλείται από σεξουαλική έλξη και ολοκλήρωση.
Ωστόσο, αυτός ο τύπος αγάπης, από τη φύση του δεν διαρκεί. Τα δύο πρόσωπα αρχίζουν να γνωρίζονται καλά, η οικειότητά τους φθείρει το μαγικό χαρακτήρα του έρωτα, μέχρι που φτάνουν στον ανταγωνισμό, τις απογοητεύσεις, την αμοιβαία πλήξη η οποία και σκοτώνει ό,τι έχει απομείνει από τον αρχικό ενθουσιασμό. Ωστόσο, στην αρχή του έρωτά τους δεν τα γνωρίζουν όλα αυτά: στην πραγματικότητα, θεωρούν τη μαγεία του παραμυθιού, τη στιγμή που είναι «τρελοί» ο ένας για τον άλλον, σαν την απόδειξη της έντασης της αγάπης τους, ενώ κάτι τέτοιο στο τέλος μπορεί να αποδείξει το βαθμό της προηγούμενης μοναξιάς τους.
Ο μόνος τρόπος να μειώσουμε το ιστορικό της αποτυχίας, υποστηρίζει ο Φρομ, είναι να εξετάσουμε τους λόγους που μας οδήγησαν στην παρέκκλιση των πεποιθήσεών μας για την αγάπη και της πραγματικότητας όταν αγαπήσαμε. Αυτή η εξέταση, πρέπει να περιλαμβάνει την αναγνώριση της αγάπης ως μια πρακτική και όχι ως μια αδικαιολόγητη χάρη.
Ο Φρομ γράφει:
Το πρώτο βήμα που πρέπει να κάνουμε είναι να συνειδητοποιήσουμε ότι η αγάπη είναι τέχνη, όπως και η ζωή είναι τέχνη. Αν θέλουμε να μάθουμε πώς να αγαπάμε, πρέπει να προχωρήσουμε με τον ίδιο τρόπο που πρέπει να προχωρήσουμε αν θέλουμε να μάθουμε οποιαδήποτε άλλη τέχνη, όπως μουσική, ζωγραφική, ξυλουργική ή την τέχνη της ιατρικής ή της μηχανικής.
Ποια είναι τα απαραίτητα βήματα για την εκμάθηση οποιασδήποτε τέχνης; Η διαδικασία εκμάθησης μιας τέχνης μπορεί να χωριστεί σε δύο μέρη: το ένα μέρος είναι η κατάκτηση της θεωρίας και το άλλο η κατάκτηση της πρακτικής. Αν θέλω να μάθω την τέχνη της ιατρικής, πρέπει πρώτα να γνωρίζω τις αρχές του ανθρώπινου σώματος και για τις διάφορες ασθένειες. Όταν όμως έχω, μόνο αυτή τη θεωρητική γνώση, δεν είμαι καθόλου ικανός στην τέχνη της ιατρικής. Θα γίνω δάσκαλος σε αυτή την τέχνη μόνο μετά από μια σπουδαία πρακτική, μέχρι τη στιγμή που τα αποτελέσματα της θεωρητικής μου γνώσης και τα αποτελέσματα της πρακτικής μου να μεταβολίζονται σε ένα: στη διαίσθησή μου, στην ουσία της κατάκτησης οποιασδήποτε τέχνης.
Αλλά, εκτός από την εκμάθηση της θεωρίας και της πρακτικής, υπάρχει ένας τρίτος παράγοντας απαραίτητος για να κατακτήσει κανείς οποιαδήποτε τέχνη: η κατάκτηση της τέχνης πρέπει να είναι ένα ζήτημα απολύτου ενδιαφέροντος. Δεν πρέπει να υπάρχει τίποτε άλλο στον κόσμο πιο σημαντικό από την τέχνη που σας αφορά. Αυτό ισχύει για τη μουσική, την ιατρική, την ξυλουργική και για την αγάπη.
Και ίσως εδώ βρίσκεται η απάντηση στο ερώτημα του γιατί οι άνθρωποι στην κοινωνία μας προσπαθούν τόσο σπάνια να μάθουν αυτή την τέχνη, παρά τις προφανείς αποτυχίες και προσπάθειές τους. Παρά τη βαθιά επιθυμία για αγάπη, όλα σχεδόν τα άλλα θεωρούνται πιο σημαντικά από την αγάπη: η επιτυχία, το κύρος, τα χρήματα, η εξουσία… σχεδόν όλη η ενέργειά μας χρησιμοποιείται για την εκμάθηση του τρόπου επίτευξης αυτών των στόχων και σχεδόν κανένας δεν προσπαθεί για να μάθει την τέχνη της αγάπης.
Στο υπόλοιπο βιβλίο της διαχρονικά εξαιρετικής «Τέχνης της Αγάπης», ο Έριχ Φρομ συνεχίζει να διερευνά τις παρανοήσεις και τα πολιτιστικά ψεύδη που μας κρατούν μακριά από την κατοχή αυτής της υπέρτατης ανθρώπινης ικανότητας, περιγράφοντας τόσο τη θεωρία όσο και την πρακτική της, με εξαιρετική εμβάθυνση στην πολυπλοκότητα της καρδιάς του ανθρώπου.
Αλλάζει ο καιρός και έφτασε η στιγμή να αποθηκεύσετε τα καλοκαιρινά σας ρούχα στις ντουλάπες και να τα προστατέψετε με λεβάντα!
Αγοράστε πουγκιά οργάντζας ή λινάτσας με αποξηραμένη βιολογική λεβάντα σε δρόγη ή βιολογικό αιθέριο έλαιο λεβάντας και προστατέψτε τα ρούχα σας.
Τα αιθέρια έλαια χρησιμοποιούνται λόγω των ευεργετικών τους ιδιοτήτων στην αρωματοθεραπεία αλλά και ως συστατικά σε σαμπουάν και προϊόντα φροντίδας για τα μαλλιά.
Σας παρουσιάζουμε αιθέρια έλαια, λάδια βάσης και ανθόνερα που έχουν ευεργετικές χρήσεις για τα μαλλιά:
Λεβάντα για τα μαλλιά
Η λεβάντα είναι ένα από τα βότανα που μπορούν να βοηθήσουν στην αντιμετώπιση προβλημάτων όπως η τριχόπτωση και η πιτυρίδα, ενώ βοηθά και στην ανάπτυξη των μαλλιών. Είναι αποτελεσματικό αντισηπτικό και για το λόγο αυτό καταπολεμά και αφαιρεί την πιτυρίδα και τις ψείρες, εκζέματα του κεφαλιού και την ενοχλητική ξηροδερμία.
Μπορεί να είναι σε θέση να αντιστρέψει την απώλεια τριχών, ιδιαίτερα για τους ανθρώπους που πάσχουν από γυροειδή αλωπεκία.
Είτε τη χρησιμοποιήσετε σε μορφή αιθέριου ελαίου είτε σε μορφή αφεψήματος, η λεβάντα βοηθά στη σωστή ισορροπία του τριχωτού της κεφαλής και στην αντιμετώπιση της τόσο ενοχλητικής πιτυρίδας στα μαλλιά.
Τρόποι χρήσης
Βράστε λίγο νερό και ρίξτε μέσα φρέσκα ή αποξηραμένα λουλούδια λεβάντας για περίπου 5 – 10 λεπτά. Στη συνέχεια, ρίξτε το στα μαλλιά και αφήστε το για περίπου 10 λεπτά.
Εναλλακτικά μπορείτε να χρησιμοποιήσετε αιθέριο έλαιο λεβάντας το οποίο αναζωογονεί τους θύλακες των τριχών με την τόνωση της κυκλοφορίας.
Ρίξτε μερικές σταγόνες αιθέριο έλαιο λεβάντας στο conditioner που χρησιμοποιείτε και αφήστε τα μαλλιά σας να στεγνώσουν ως συνήθως. Αμέσως θα τα δείτε να λάμπουν και να μυρίζουν υπέροχα.
Δάφνη για τα μαλλιά
Το αιθέριο έλαιο δάφνης είναι κατάλληλο για το τριχωτό της κεφαλής, καθώς δυναμώνει την τρίχα.
Τρόποι χρήσης
– 2 έως 3 σταγόνες αιθέριο έλαιο δάφνης μέσα στο σαμπουάν
– Μάσκα μαλλιών (πριν από το λούσιμο το αραιώνουμε σε λάδι βάσης (αμυγδαλέλαιο, ελαιόλαδο, λάδι αβοκάντο κ.λπ.) 1 προς 10 και κάνουμε μασάζ στα μαλλιά. Το αφήνουμε 10 λεπτά και μετά ξεπλένουμε.
Εναλλακτικά μπορείτε να χρησιμοποιήσετε ανθόνερο δάφνης που είναι κατάλληλο για το τριχωτό της κεφαλής ως τονωτική λοσιόν μαλλιών ιδιαίτερα κατά την περίοδο της τριχόπτωσης, καθώς η πλούσια βιταμίνη Ε και τα λιπαρά οξέα από τα οποία αποτελείται ενισχύει τη δομή της τρίχας, θρέφει και αναζωογονεί τα μαλλιά, συμβάλλοντας παράλληλα στην αναδόμηση των κατεστραμμένων τριχών ενώ δρα και ενάντια στην πιτυρίδα.
Μέντα
Το αιθέριο έλαιο μέντα περιέχει μενθόλη, αυξάνει την κυκλοφορία του αίματος στο τριχωτό της κεφαλής, πράγμα που μεταφράζεται σε πιο γρήγορη ανάπτυξη των μαλλιών.
Δεν είναι διόλου τυχαίο ότι το έλαιο μέντας περιέχεται σε σαμπουάν και μαλακτικά.
Διαθέτει ισχυρές αναζωογονητικές και τονωτικές ιδιότητες που ανακουφίζουν το τριχωτό της κεφαλής από τον ερεθισμό, ενισχύουν την ανάπτυξη των μαλλιών και τα αναζωογονούν. Επίσης, αφήνει μια αίσθηση δροσιάς στο τριχωτό της κεφαλής που σας κάνει να αισθάνεστε ανανεωμένοι.
Ένα εύκολο τρικ είναι να ανακατέψετε μερικές σταγόνες αιθέριο έλαιο μέντας στο σαμπουάν ή να κάνετε μασάζ απευθείας με αυτό στο τριχωτό της κεφαλής.
Εξάλλου, η μέντα είναι γνωστή ως ένα φυσικό εντομοαπωθητικό. Έτσι, η εφαρμογή αιθέριου ελαίου μέντας σε ολόκληρη την κεφαλή για περίπου 30 λεπτά πριν από το μπάνιο μπορεί να σας βοηθήσει να απαλλαγείτε από τις ψείρες της κεφαλής. Η θεραπεία αυτή θα πρέπει να επαναλαμβάνεται τρεις φορές την εβδομάδα. Εάν αντιμετωπίσετε οποιοδήποτε ερεθισμό στο δέρμα σας, μπορείτε να προσπαθήσετε να διαλύσετε το αιθέριο έλαιο μέντας με μικρή ποσότητα ελαιολάδου.
Σαμπουάν με μέντα Διαβάστε πώς μπορείτε να φτιάξετε ένα φυσικό σαμπουάν με μέντα.
Υλικά και οδηγίες παρασκευής:
10 σταγόνες αιθέριο έλαιο μέντας,
3 κουταλιές της σούπας ελαιόλαδο,
10 κουταλιές της σούπας μαγειρική σόδα και
170 ml τζελ αλόης βέρα σε 200 ml απιονισμένου νερού.
Το σαμπουάν είναι απαλλαγμένο από χημικές ουσίες που αφαιρούν από τα μαλλιά τα φυσικά έλαιά του.
Ylang Ylang
Το αιθέριο έλαιο ylang ylang μειώνει τη φλεγμονή στο τριχωτό της κεφαλής λόγω των αντιβακτηριδιακών ιδιοτήτων του, συμβάλλοντας με αυτόν τον τρόπο στην καλύτερη υγεία των μαλλιών.
Όσο πιο υγιές το τριχωτό κεφαλής, τόσο πιο υγιή τα μαλλιά.
Αντιμετωπίστε τις ψείρες με αιθέρια έλαια
Σύμφωνα με συνταγές που έχουν δει το φως της δημοσιότητας, μπορείτε να βάλετε λίγες σταγόνες αιθέριο έλαιο λεβάντας ή μέντας απευθείας στα μαλλιά ή να το αναμίξετε σε σαμπουάν για να αντιμετωπίσετε τις ψείρες στα μαλλιά των παιδιών σας.
Στο Διαδίκτυο ανακαλύψαμε μια συνταγή για να αντιμετωπίσετε τις ψείρες με συνδυασμό αιθέριων ελαίων.
Υλικά
• 10 σταγόνες αιθέριο έλαιο λεβάντα
• 5 σταγόνες αιθέριο έλαιο μέντα
• 4 σταγόνες αιθέριο έλαιο ευκάλυπτο.
Ανακατέψτε τα υλικά σε 50 ml ελαίου βάσης (αμυγδαλέλαιο, ελαιόλαδο κ.λπ.).
Βάλτε μικρή ποσότητα από το μείγμα στο κεφάλι και κάντε απαλό μασάζ.
Παρασκευάστε σαμπουάν με αιθέρια έλαια
Μπορείτε να φτιάξετε το δικό σας σαμπουάν ή τονωτικό κοντίσιονερ, με βάση τις ανάγκες και τον τύπο των μαλλιών σας. Αγοράστε ένα ουδέτερο προϊόν με ισορροπημένο pH και με όσο το δυνατόν λιγότερα χημικά συστατικά (π.χ. κάποιο για μωρά) και προσθέστε εσείς τα αιθέρια έλαια που θέλετε. Η αναλογία δεν θα πρέπει να ξεπερνά τη μία σταγόνα αιθέριο έλαιο ανά 10ml του προϊόντος. Για ένα σαμπουάν π.χ. των 300ml, θα βάλετε μέχρι 30 σταγόνες αιθέριο έλαιο.
Δείτε ποια αιθέρια έλαια ταιριάζουν ανάλογα με τον τύπο μαλλιών:
*Ξηρά μαλλιά
Τα αιθέρια έλαια λεβάντας και σανταλόξυλου μπορούν να χρησιμοποιηθούν για μαλλιά ξηρά και ταλαιπωρημένα, όπως για παράδειγμα από τον ήλιο ή τις βαφές.
*Λιπαρά μαλλιά
Το αιθέριο έλαιο ευκαλύπτου μειώνει τη λιπαρότητα των μαλλιών.
*Κανονικά μαλλιά
Για να είναι υγιή και λαμπερά, χρησιμοποιήστε αιθέριο έλαιο λεβάντας ή έλαιο τριαντάφυλλου.
*Μαλλιά με πιτυρίδα
Αν το τριχωτό του κεφαλιού είναι λιπαρό, θα σας βοηθήσουν τα αιθέρια έλαια κέδρου, κυπαρισσιού ή τεϊόδεντρου. Για πιτυρίδα με ξηροδερμία, χρησιμοποιήστε αιθέριο έλαιο χαμομηλιού. Μπορείτε να τα προσθέσετε σε σαμπουάν ή να τα διαλύσετε σε κάποιο λάδι για μασάζ, σε αναλογία 10 σταγόνες αιθέριο έλαιο σε 25ml λαδιού, με το οποίο να τρίβετε το τριχωτό του κεφαλιού δύο φορές την εβδομάδα.
*Τριχόπτωση
Το αιθέριο έλαιο λεβάντας, ο κέδρος και το δεντρολίβανο μπορούν να ενισχύσουν όσους αντιμετωπίζουν τριχόπτωση. Αναμιγνύετε 10 σταγόνες αιθέριου ελαίου σε 25ml αμυγδαλέλαιου, ελαιόλαδου ή άλλου λαδιού για μασάζ και τρίβετε απαλά το κεφάλι δύο φορές την εβδομάδα.
Βέβαια, η απώλεια των μαλλιών μπορεί να προκαλείται από διάφορους λόγους, όπως η κακή διατροφή, το στρες, οι ορμονικές διαταραχές και κληρονομικούς λόγους. Σε αυτές τις περιπτώσεις τα ευεργετικά βότανα δεν θα μπορέσουν να σας βοηθήσουν…
Τονωτική λοσιόν για τα μαλλιά
Μπορείτε να παρασκευάσετε μια τονωτική λοσιόν, χρησιμοποιώντας ως βάση απεσταγμένο νερό ή ροδόνερο. Βάλτε το σε ένα μπουκάλι με καπάκι που να βιδώνει και προσθέστε ελάχιστο μηλόξιδο.
Οι ποσότητες των αιθέριων ελαίων που δίνουμε παρακάτω αντιστοιχούν σε 300ml νερό ή ροδόνερο.
• Για ξηρά μαλλιά προσθέστε από 3 έως 5 σταγόνες αιθέρια έλαια από χαμομήλι, λεβάντα, γεράνι και μανταρίνι.
• Για κανονικά μαλλιά προσθέστε 6-8 σταγόνες αιθέριο έλαιο από σανταλόξυλο, 4 σταγόνες υλάνγκ-υλάνγκ και μία σταγόνα έλαιο τριαντάφυλλο.
• Για λιπαρά μαλλιά προσθέστε από 3-4 σταγόνες αιθέριο έλαιο λιβάνι, περγαμόντο, λεμόνι και τεϊόδεντρο.
Τρόπος χρήσης: Κάθε δύο μέρες, κάντε καλό μασάζ στο τριχωτό του κεφαλιού με τη λοσιόν.
Πριν από κάθε χρήση να θυμάστε να ανακινείτε καλά το μπουκάλι, για να αναμειγνύονται τα αιθέρια έλαια, καθώς δεν διαλύονται στο νερό.
Λάδια βάσης για τα μαλλιά σας
Εκτός από τα αιθέρια έλαια, μπορείτε να χρησιμοποιήσετε τρία λάδια βάσης που είναι θρεπτικά για τα μαλλιά.
Λάδι jojoba: Κατάλληλο για λιπαρά μαλλιά. Το Jojoba είναι σαν τα φυσικά έλαια των μαλλιών μας, αλλά με την εφαρμογή του θα αφήσει τα μαλλιά σας λαμπερά και μαλακά χωρίς να σας βαραίνουν.
Λάδι καρύδας: Καλό για όλους τους τύπους μαλλιών. Θα δώσει στα μαλλιά λάμψη και είναι επίσης χρήσιμο στην καταπολέμηση της πιτυρίδας.
Λάφι αργκάν: Καλό για ξηρά μαλλιά. Χρησιμοποιήστε το για να δώσετε λάμψη και ενυδάτωση.
***
Η λεβάντα που προτείνουμε παράγεται από μια αγροτική οικογένεια στο χωριό Λούβρη Βοΐου Κοζάνης σε υψόμετρο 750 μέτρων. Εκεί καλλιεργείται από το Νοέμβριο του 2012 βιολογική λεβάντα της βοτανικής ονομασίας Lavandula Angustifolia και ειδικότερα οι ποικιλίες Hemus και Sevtopolis, σε έκταση 8,5 στρεμμάτων (χωρίς τη χρήση φυτοφαρμάκων ή λιπασμάτων) και παράγεται αιθέριο έλαιο, ανθόνερο και αποξηραμένη λεβάντα (ματσάκια, ανθοδέσμες και δρόγη).
Η λεβάντα ταιριάζει με τα χώματα και το κλίμα της περιοχής. Είναι ένα φυτό που αναπτύσσεται σε υψόμετρο, αντέχει τις χαμηλές θερμοκρασίες, ενώ δεν έχει απαιτήσεις σε νερό. Τα χωράφια στη Λούβρη Κοζάνης είναι άνυδρα και σε υψόμετρο 750 μέτρων, επικλινή, ιδανικά για την καλλιέργεια της λεβάντας.
Η παραγωγός λεβάντας Άννα Τζήμτσου ξεκίνησε την καλλιέργεια λεβάντας το Νοέμβριο του 2012 σε συνεργασία με τον οργανισμό πιστοποίησης βιολογικών προϊόντων Bio Hellas ώστε η λεβάντα που καλλιεργείται να είναι βιολογική, χωρίς τη χρήση λιπασμάτων ή φυτοφαρμάκων. Επιθεωρητής του οργανισμού πιστοποίησης επισκέπτεται τα χωράφια και ελέγχει ότι τηρούνται οι προϋποθέσεις ώστε η καλλιέργεια να είναι βιολογική. Τα προϊόντα βιολογικής λεβάντας (αποξηραμένη λεβάντα, αιθέριο έλαιο λεβάντα, ανθόνερο λεβάντα) διαθέτουν σε ετήσια βάση πιστοποιητικό ότι πρόκειται για προϊόντα βιολογικής γεωργίας.
Από το καλοκαίρι του 2019 τα χωράφια καλλιεργεί ο γιος της, Βασίλης Τζήμτσος, ο οποίος εν μέσω της παρατεταμένης κρίσης στον κλάδο των media στα οποία απασχολούνταν επαγγελματικά τα προηγούμενα 20 χρόνια, ξεκίνησε από το 2012 να βοηθάει την αγρότισσα μητέρα του τόσο στα χωράφια, όσο και επικοινωνιακά μέσα από τα site και social media.
Από το Νοέμβριο του 2016 συμμετέχει ενεργά στην προώθηση της λεβάντας μέσα από το ηλεκτρονικό του κατάστημα levantashop.gr ώστε μέσα σε ένα λεπτό και με λίγα κλικ η λεβάντα και άλλα προϊόντα της περιοχής να φτάνουν από το χωράφι στο σπίτι σας!
Εκτός από τα προϊόντα βιολογικής λεβάντας παραγωγής της οικογένειας, στο levantashop.gr μπορείτε να αγοράσετε σαπούνια και κηραλοιφές με λεβάντα και άλλα θεραπευτικά βότανα από εξειδικευμένα εργαστήρια με τα οποία η οικογένεια συνεργάζεται, διαθέτοντάς τους ως πρώτη ύλη αιθέριο έλαιο λεβάντας για την παρασκευή σαπουνιών και κηραλοιφών.
Επίσης, έχουν ξεκινήσει συνεργασία με τον τοπικό συνεταιρισμό και παραγωγούς της περιοχής ώστε να φτάνουν στο σπίτι σας και άλλα αγροτικά προϊόντα όπως ροδόνερο, ανθόνερο δάφνης, βαλσαμέλαιο, αιθέριο έλαιο ρίγανης, αιθέριο έλαιο δάφνης, αιθέριο έλαιο μελισσόχορτο, αιθέριο έλαιο άγριο φασκόμηλο, βιολογικό ροδόνερο και ροδέλαιο.
Επίσης, μπορείτε να αγοράσετε αιθέρια έλαια συνολικά 12 θεραπευτικών βοτάνων και τέσσερα δημοφιλή λάδια βάσης όπως αμυγδαλέλαιο, βιολογικό λάδι καρύδας, λάδι jojoba και λάδι αργκάν.
Επόμενος στόχος είναι η συνεργασία και με άλλους μικρούς παραγωγούς ώστε όσο το δυνατόν πιο ποιοτικά προϊόντα να φτάνουν στο σπίτι σας, με λίγα κλικ στο ηλεκτρονικό τους κατάστημα.
Το αιθέριο έλαιο λεβάντας που καλλιεργείται στη Λούβρη Κοζάνης από την παραγωγό Άννα Τζήμτσου και διατίθεται από το Levantashop.gr, είναι προϊόν βιολογικής γεωργίας, με πιστοποιητικό από τον οργανισμό Bio Hellas. Τα αιθέρια έλαια λεβάντας προέρχονται από την απόσταξη ανθών λουλουδιών που ανήκουν στη βοτανική κατηγορία Lavandula Angustifolia, τη γνήσια λεβάντα. Χαρακτηριστικό της είναι το ιδιαίτερο απαλό άρωμα, μεσαία νότα, με αναρίθμητες ιδιότητες και χρήσεις.
Οι πληροφορίες που αναφέρονται στο site https://www.levantashop.gr/ για τις ευεργετικές ιδιότητες και χρήσεις των βοτάνων και αιθερίων ελαίων, είναι για την ενημέρωση σας και δεν υποκαθιστούν την ιατρική επιστήμη. Για τυχόν προβλήματα υγείας που αντιμετωπίζετε, συμβουλευτείτε το θεράποντα ιατρό σας, πριν από τη χρήση.
Το κάπνισμα τσιγάρων ενδέχεται να αυξάνει τον κίνδυνο εμφάνισης ψυχικών νοσημάτων, όπως η κατάθλιψη και η σχιζοφρένεια, σύμφωνα με νέα ερευνητικά δεδομένα.
Η έρευνα, που δημοσιεύτηκε στο Psychological Medicine και διεξήχθη από το Πανεπιστήμιο του Μπρίστολ, επιχείρησε να διερευνήσει τη σχέση του καπνίσματος με ευρέως διαδεδομένες ψυχικές νόσους, όπως είναι η κατάθλιψη και η σχιζοφρένεια.
Οι ερευνητές υπογραμμίζουν ότι η συγκεκριμένη μελέτη δεν αναδεικνύει σχέσεις αιτιότητας και επομένως δε θα μπορούσαμε να αποφανθούμε αν το κάπνισμα καθαυτό προκαλεί αύξηση του κινδύνου παρουσίασης αυτών των ψυχικών ασθενειών ή αν αυτό αποτελεί ένα μέσο “αυτοθεραπείας” εκείνων που βρίσκονται αντιμέτωποι με τέτοιου τύπου προβλήματα.
Η Ρόμπιν Γούτον, επικεφαλής συντάκτρια της μελέτης από το Πανεπιστήμιο του Μπρίστολ, υπογράμμισε ότι, αν και οι επιπτώσεις του καπνίσματος στη σωματική υγεία των ανθρώπων είναι ήδη γνωστές, η συγκεκριμένη έρευνα προσθέτει τη σημασία της αποφυγής (ή διακοπής) του καπνίσματος και για την προστασία της ψυχικής τους υγείας -είτε πρόκειται για άτομα που ήδη πάσχουν από κάποια ψυχική νόσο είτε όχι.
Η ερευνητική ομάδα επικεντρώθηκε σε 378 γενετικές μεταλλάξεις οι οποίες έχουν σε προηγούμενες έρευνες συνδεθεί με το κάπνισμα και 126 γενετικές μεταλλάξεις που θεωρείται ότι σχετίζονται με το επίπεδο καπνίσματος κατά τη διάρκεια της ζωής -η μέτρηση αυτή περιλάμβανε το πόσο πολύ κάπνιζαν οι συμμετέχοντες, για πόσο καιρό και αν το είχαν σταματήσει.
Στην προσπάθειά τους να μελετήσουν τη σχέση του καπνίσματος με τις ψυχικές νόσους, οι ερευνητές χρησιμοποίησαν στοιχεία από δύο μεγάλες βάσεις δεδομένων, μία που περιλάμβανε χιλιάδες άτομα με σχιζοφρένεια και μία με χιλιάδες άτομα με μείζονα καταθλιπτική διαταραχή.
Διαπιστώθηκε ότι τόσο η ίδια η έναρξη της συνήθειας όσο και τα υψηλά επίπεδα χρήσης συνδέθηκαν με αυξημένη πιθανότητα εμφάνισης κατάθλιψης και σχιζοφρένειας. Για παράδειγμα, ένα άτομο που κάπνιζε περίπου 20 τσιγάρα την ημέρα για 15 χρόνια αλλά στη συνέχεια δεν κάπνιζε για 17 χρόνια διέτρεχε διπλάσια πιθανότητα εμφάνισης σχιζοφρένειας και σχεδόν διπλάσια πιθανότητα εμφάνισης κατάθλιψης συγκριτικά με κάποιον που δεν είχε καπνίσει ποτέ. Φάνηκε και το αντίστροφο, ότι δηλαδή αυτοί που παρουσίαζαν κάποια γενετική προδιάθεση εμφάνισης κατάθλιψης ή σχιζοφρένειας κάπνιζαν περισσότερο αλλά η επίδραση αυτή ήταν πολύ μικρότερη.
Η Γούτον, σε μια προσπάθεια να εξηγήσει τα συγκεκριμένα ευρήματα, υποθέτει ότι η νικοτίνη που περιέχουν τα τσιγάρα επηρεάζει τις νευρικές οδούς του εγκεφάλου που συνδέονται με τις ψυχικές νόσους. Η υπόθεση αυτή έχει μεγάλη σημασία, δεδομένου ότι νικοτίνη περιλαμβάνεται και στα ηλεκτρονικά τσιγάρα.
Η χρήση κάνναβης μπορεί επίσης να νοηματοδοτεί τα αποτελέσματα της μελέτης. Έχει βρεθεί ότι η χρήση κάνναβης αυξάνει τον κίνδυνο ψυχικών νοσημάτων και παράλληλα αυτοί που καπνίζουν είναι πιο πιθανό να κάνουν και χρήση κάνναβης.
Ο δρ Ίαν Χάμιλτον, ειδικός στις εξαρτήσεις και την ψυχική υγεία από το Πανεπιστήμιο του Γιορκ, τόνισε ότι μέχρι τώρα ήταν γνωστές οι επιπτώσεις του καπνίσματος στη σωματική μας υγεία, ενώ η συγκεκριμένη μελέτη αναδεικνύει τις ψυχικές επιπτώσεις που μπορεί να έχει αυτή η συνήθεια.
Ο ίδιος υπογράμμισε την ανάγκη ευαισθητοποίησης της κοινωνίας σχετικά με το κάπνισμα, ιδιαίτερα μάλιστα όσον αφορά τα παιδιά σχολικής ηλικίας που μπορεί να μπαίνουν στον πειρασμό να το δοκιμάσουν.
Εκπρόσωποι του Πολιτισμού, της Τέχνης και του Αθλητισμού ένωσαν τις δυνάμεις τους με την ΑΚΟΣ, γιορτάζοντας και φέτος τον Movember. Βασικός στόχος να ευαισθητοποιήσουν τους άνδρες σε θέματα πρόληψης, καλώντας τους να εγκαταλείψουν τις βλαβερές συνήθειες και να υιοθετήσουν έναν υγιεινό και ισορροπημένο τρόπο ζωής. Η εκδήλωση έλαβε χώρα, την Κυριακή 3 Νοεμβρίου 2019 στην «Αίγλη» Ζαππείου. Προστιθέμενη αξία στο μήνυμα της αξίας της πρόληψης στον καρκίνο χάρισαν οι προσωπικές μαρτυρίες όσων συμμετείχαν.
***
Πατήστε “κλικ” πάνω στις φωτογραφίες για να τις δείτε μεγαλύτερες.
*Ο σκηνοθέτης Δημήτρης Τάρλοου, αναφέρθηκε στην επιτυχή μάχη που έδωσε ο πατέρας του, ο Νεοϋορκέζος ζωγράφος Phillip Tarlow, πριν από οκτώ χρόνια με τον καρκίνο του προστάτη, νικηφόρα μάχη λόγω της έγκαιρης διάγνωσης, η οποία οδήγησε στην πλήρη αποθεραπεία του, με τη βοήθεια της ακτινοθεραπείας. Όπως σημείωσε ο καλός σκηνοθέτης, το οικογενειακό ιστορικό, τον οδήγησε να αλλάξει εντελώς τρόπο ζωής: δεν καπνίζει εδώ και 20 χρόνια, απέχει εντελώς από το αλκοόλ τα τελευταία πέντε χρόνια ενώ αθλείται τουλάχιστον τρεις φορές την εβδομάδα, με εμφανή τα οφέλη στη φυσική του κατάσταση και στην ψυχολογική του διάθεση.
*Το λόγο πήρε στη συνέχεια ο ηθοποιός Χρήστος Λούλης, ο οποίος επισήμανε ότι συγγενείς και φίλοι που χάθηκαν από καρκίνο, τον έκαναν να πιστέψει ότι πρέπει επιτέλους να πούμε τα πράγματα με το όνομά τους: να πούμε χωρίς φόβο τη λέξη «καρκίνος», γιατί αυτό είναι το πρώτο βήμα για να κοιτάξουμε τη νόσο κατάματα και απενοχοποιημένα.
O Δημήτρης Τάρλοου και o Χρήστος Λούλης, απέδωσαν λογοτεχνικά κείμενα στο πνεύμα της ημέρας.
*
Αλκιβιάδης Στεφανής, Σπύρος Γκούβαλης.
Δέσποινα Κατσώχη, Μαρία Νικόλτσιου.
Αγγελική Γκούβαλη, Philippe Greinacher, Χριστίνα Γκούβαλη.
Δέσποινα Κατσώχη, Μιχάλης Κυρίτσης.
*Πολύτιμη συνοδοιπόρος της ΑΚΟΣ και η Λέσχη Ελλήνων Γελοιογράφων. Μέλη της εμπνεύσθηκαν από το παγκόσμιο κίνημα του Movember και το…αιχμηρό πενάκι τους γέννησε σκίτσα τα οποία πλαισίωσαν την εκδήλωση.
Με έργα τους συμμετείχαν οι σκιτσογράφοι: Δημήτρης Γεωργοπάλης, Γιάννης Δερμεντζόγλου, Πέτρος Ζερβός, Μιχάλης Κουντούρης, Παναγιώτης Μήλας, Soter Tas (Σωτήρης Τασόπουλος), Ηλίας Ταμπακέας και Μαρία Τζαμπούρα.
Τη Λέσχη Ελλήνων Γελοιογράφων εκπροσώπησε ο δημοσιογράφος και σκιτσογράφος Παναγιώτης Μήλας, ο οποίος αναφέρθηκε στον πρόωρο θάνατο από καρκίνο των σκιτσογράφων Γιάννη Καλαϊτζή (2016) και Γιάννη Ιωάννου (2019), για τους οποίους, όπως σημείωσε, δυστυχώς, η λέξη «πρόληψη» άργησε να μπει στο λεξιλόγιό τους.
*Στην ψευδαίσθηση του «άτρωτου» που διατρέχει τις Ένοπλες Δυνάμεις και τους αθλητές, εστίασαν ο υφυπουργός Εθνικής Άμυνας Αλκιβιάδης Στεφανής και ο Μιχάλης Κυρίτσης, παλιά δόξα του Παναθηναϊκού στο μπάσκετ και πρόεδρος του Συλλόγου Παλαίμαχων Αθλητών Καλαθοσφαίρισης Ελλάδας. Και οι δύο κάλεσαν τους άνδρες να συνειδητοποιήσουν ότι η πρόληψη σώζει ζωές.
*Τα δικά τους μηνύματα στήριξης έστειλαν και η κάτοχος Παγκοσμίου και Πανευρωπαϊκών Μεταλλίων στο καράτε και πρέσβειρα για τους Ολυμπιακούς Αγώνες του 2020 Τζωρτζίνα Ξένου και ο πρόεδρος του Ελληνικού Ερυθρού Σταυρού Αντώνης Αυγερινός.
*
Σε video, ο stand up comedien Λάμπρος Φισφής, σχολίασε με τον ιδιαίτερο τρόπο του τον Movember και τις ανδρικές συνήθειες.
*
Η Πρόεδρος της ΑΚΟΣ Δρ. Δέσποινα Κατσώχη, επισήμανε: «Υπάρχουν εξετάσεις γένους… αρσενικού. Όπως η μαστογραφία και το τεστ ΠΑΠ σώζουν πολλές γυναικείες ζωές, έτσι και οι άνδρες έχουν τις δικές τους προληπτικές εξετάσεις. Πρέπει να μάθουν να αυτοεξετάζουν τους όρχεις τους και αν αντιληφθούν κάποια αλλαγή ή οζίδια, να επισκέπτονται άμεσα τον γιατρό».
*
Ο αντιπρόεδρος της ΑΚΟΣ Δρ. Σπυρίδων Γκούβαλης πρόσθεσε: «Οι άνδρες πρέπει να μη φοβούνται τον ουρολόγο! Η δακτυλική εξέταση είναι απαραίτητη και δεν χωρούν δικαιολογίες. Το PSA σε συνδυασμό με τη δακτυλική εξέταση, το διορθικό υπερηχογράφημα και τη βιοψία προστάτη βοηθούν στη λήψη σωστών θεραπευτικών αποφάσεων. Μετά τα 50, να υποβάλλονται σε κολονοσκόπηση ανά δεκαετία, να αφαιρούν τυχόν πολύποδες και να ελέγχουν αρτηριακή πίεση και χοληστερίνη. Ό,τι ωφελεί τον προστάτη, ωφελεί και την καρδιά!».
***
Το παγκόσμιο κίνημα του Movember, αναδεικνύει τη σημασία της ανδρικής πρόληψης. Κάθε Νοέμβριο, οι άνδρες σ’ όλη την υφήλιο αφήνουν μουστάκι, υπενθυμίζοντας στον εαυτό τους την υποχρέωση να δώσουν προτεραιότητα στην πρόληψη. Η λέξη Movember είναι σύνθετη: από τις λέξεις Νοέμβριος (November) και μουστάκι (moustache) και μας θυμίζει ότι η πρόληψη δεν αφορά μόνο τις γυναίκες. Όμως, και οι ίδιες οι γυναίκες, ως Mosistas, εμπλέκονται ενεργά στη διάδοση του κινήματος για την ευαισθητοποίηση των ανδρών σε θέματα πρόληψης.
Στο πλαίσιο της εκδήλωσης, παρουσιάσθηκε ο νέος σύλλογος «Προασπίζω», ο Πανελλήνιος Σύλλογος Ασθενών και Φίλων Ενάντια στον Καρκίνο του Προστάτη, το όχημα των ασθενών με καρκίνο του προστάτη για να διεκδικήσουν τα δικαιώματά τους και να ευαισθητοποιήσουν την κοινή γνώμη, απέναντι σε μία ασθένεια της οποίας η έγκυρη διάγνωση διασφαλίζει την ολοκληρωτική θεραπεία της.
*
Η εκδήλωση, που την παρουσίασε η δημοσιογράφος Μαρία Νικόλτσιου, πραγματοποιήθηκε με τη στήριξη της Ουρολογικής Κλινικής του Γενικού Κρατικού Νοσοκομείου Αθηνών και του Συλλόγου Παλαιμάχων Αθλητών Καλαθοσφαίρισης Ελλάδας.
*
Η Στέλλα Ζιοπούλου και η Δέσποινα Σπαή, από το σχήμα Triaccordo, ερμήνευσαν έργα για βιολί και φλάουτο.
***
Αγγελική Γκούβαλη, Μιχάλης Κυρίτσης.
Σπύρος Γκούβαλης, Μαρία Νικόλτσιου.
Και λίγα λόγια για την ΑΚΟΣ και την οκτάχρονη πορεία της
Η ΑΚΟΣ είναι μία αστική μη κερδοσκοπική εταιρεία, η οποία στον πυρήνα της αποτελείται από επιστήμονες του χώρου της υγείας. Στη μάχη της για την πρόληψη του καρκίνου και στην παροχή ουσιαστικής βοήθειας στους αποθεραπευμένους της νόσου, πλαισιώνεται από εθελοντές και αποθεραπευμένους
Το έργο της ΑΚΟΣ είναι κοινωνικό και επιστημονικό με τη διοργάνωση αφενός συντεταγμένων δράσεων που αφορούν έναν υγιεινό και ισορροπημένο τρόπο ζωής και αφετέρου τη διενέργεια επιστημονικών ερευνών, οι οποίες χαρτογραφούν τις στάσεις και τις αντιλήψεις των πολιτών, σε θέματα αιχμής της δημόσιας υγείας. Έως σήμερα έχει διενεργήσει έρευνες για το κάπνισμα, τη διατροφή, τα συμπληρώματα διατροφής και τη στοματική υγιεινή ενώ επίκειται η δημοσιοποίηση των αποτελεσμάτων νέας έρευνάς της, για την πρόληψη των ανδρών. Περισσότερες πληροφορίες για την ΑΚΟΣ στην ιστοσελίδα (www.akoslife.com)
***
Στην εκδήλωση παρέστησαν: Ο υφυπουργός Άμυνας Αλκιβιάδης Στεφανής, ο Πρόεδρος του Δ.Σ του Ελληνικού Ερυθρού Σταυρού Αντώνης Αυγερινός, η Πρόεδρος της ΑΚΟΣ Δρ. Δέσποινα Κατσώχη, ο αντιπρόεδρος της ΑΚΟΣ Δρ. Σπύρος Γκούβαλης, ο Χειρουργός Ουρολόγος Κωνσταντίνος Ντούμας, τα στελέχη του ΟΗΕ Philippe Greinacher και Χριστίνα Γκούβαλη, η δημοσιογράφος Μαρία Νικόλτσιου η οποία παρουσίασε την εκδήλωση, ο σκηνοθέτης Δημήτρης Τάρλοου, ο ηθοποιός Χρήστος Λούλης, η παλιά δόξα του μπάσκετ και Πρόεδρος του Συλλόγου Παλαίμαχων Αθλητών Καλαθοσφαίρισης Ελλάδας Μιχάλης Κυρίτσης, η φλαουτίστα Δέσποινα Σπαή, η βιολονίστα Στέλλα Ζιοπούλου, η πρωταθλήτρια του καράτε Τζωρτζίνα Ξένου, ο γελοιογράφος Παναγιώτης Μήλας, η Πρόεδρος του Συλλόγου Καρκινοπαθών Λάρισας Ιωάννα Καραβάνα και πολλοί επισκέπτες.
Παναγιώτης ΜήλαςMovember. Η ΑΚΟΣ δυναμικά στον αγώνα κατά του καρκίνου με βασικό όπλο την πρόληψη
«Εάν ο θάνατος, κύριέ μου, ήταν σαν ένα από εκείνα τα περίεργα, τα αηδιαστικά έντομα, που κάποιος απροσδόκητα ανακαλύπτει επάνω σας…
Περνάτε από το δρόμο και ξαφνικά σταματάτε ένα διαβάτη και προσεχτικά, με τα δύο δάχτυλα προτεταμένα του λέτε: «Συγνώμη, επιτρέπετε; Αξιότιμε κύριε, κουβαλάτε επάνω σας το θάνατο».
Και με τα δύο προτεταμένα σας δάχτυλα τον πιάνετε και τον πετάτε πέρα… Θα ήταν υπέροχο!
Ο θάνατος όμως δεν είναι σαν εκείνα τα αηδιαστικά έντομα. Πολλοί που κάνουν περίπατο αμέριμνοι και αδαείς μπορεί να τον κουβαλούν επάνω τους. Κανείς δεν τον βλέπει και όλοι σκέφτονται ήσυχοι και ήρεμοι τι θα κάνουν αύριο και μεθαύριο.
Τώρα εγώ, αγαπητέ κύριε, να… ελάτε εδώ… κάτω από αυτή τη λάμπα… ελάτε… θα σας δείξω κάτι… Κοιτάξτε, εδώ, κάτω από το μουστάκι… εδώ, βλέπετε τι ωραίο μελανό σπυρί; Ξέρετε πώς ονομάζεται;
Α, έχει ένα γλυκύτατο όνομα… πιο γλυκό και από την καραμέλα:
Επιθηλίωμα, ονομάζεται. Πείτε το, θα νιώσετε τη γλύκα που έχει: επιθηλίωμα…
Ο θάνατος – καταλαβαίνετε; – πέρασε. Μου έχωσε αυτό το λουλούδι στο στόμα και μου είπε: – «Κράτησέ το, αγαπητέ μου: θα ξαναπεράσω σε οχτώ ή δέκα μήνες!»
(παύση)
Τώρα πείτε μου εσείς, εάν μ’ αυτό το λουλούδι στο στόμα, μπορώ εγώ να μένω ήσυχος και ήρεμος στο σπίτι…
*
Στο σπίτι εγώ δεν μένω. Το έχω ανάγκη να στέκομαι έξω από τις βιτρίνες των καταστημάτων, εγώ, να θαυμάζω την δεξιοτεχνία των νέων που δουλεύουν εκεί.
*
Αυτές τις μέρες έχει κάτι ωραία βερίκοκα… Πώς τα τρώτε εσείς; Με τη φλούδα, έτσι δεν είναι; Τα ανοίγετε στη μέση, τα ζουλάτε με τα δύο δάχτυλα για ώρα… σαν να είναι δύο χυμώδη χείλη…
Α, τι γλύκα!
(γελά – παύση)
Τα χαιρετίσματά μου στην αξιότιμη σύζυγό σας και στις κόρες σας στην εξοχή.
(παύση)
Τις φαντάζομαι ντυμένες στα λευκά και στα γαλάζια, σ’ ένα όμορφο πράσινο λιβάδι, στη σκιά…
(παύση)
Κάντε μου μία χάρη αύριο, όταν θα φτάσετε. Φαντάζομαι ότι το χωριουδάκι θα απέχει λίγο από το σταθμό. Την αυγή μπορείτε να κάνετε το δρόμο με τα πόδια. Στην πρώτη τούφα από χόρτα που θα συναντήσετε στην άκρη του δρόμου, μετρήστε τα φύλλα για μένα. Όσα φύλλα θα μετρήσετε τόσες μέρες θα ζήσω ακόμη.
(παύση)
Διαλέξτε όμως μία μεγάλη τούφα, σας παρακαλώ.
(γελά κι έπειτα).
Καληνύχτα, αγαπητέ κύριε.
***
Απόσπασμα από το μονόπρακτο του Λουίτζι Πιραντέλο «Ο άνθρωπος με το λουλούδι στο στόμα».
***
Το παραπάνω κείμενο διάβασε ο σκηνοθέτης Δημήτρης Τάρλοου την Κυριακή 3 Νοεμβρίου 2019 στις 11 το πρωί, στην «Αίγλη» Ζαππείου, στην εκδήλωση της ΑΚΟΣ στο πλαίσιο της δράσης για το κίνημα Movember. Αυτό το παγκόσμιο κίνημα στόχο έχει να αναδείξει τη σημασία της ανδρικής πρόληψης. Κάθε Νοέμβριο, οι άνδρες σ’ όλη την υφήλιο αφήνουν μουστάκι, υπενθυμίζοντας στον εαυτό τους την υποχρέωση να δώσουν προτεραιότητα στην πρόληψη για τον καρκίνο του προστάτη και του πνεύμονα.
Παναγιώτης ΜήλαςΠιραντέλο: Μ’ αυτό το λουλούδι στο στόμα κάτω από το μουστάκι μπορώ εγώ να μένω ήσυχος;
Στον κύκλο της φύσης δεν υπάρχει νίκη ούτε ήττα: υπάρχει κίνηση. Ο χειμώνας μάχεται να επικρατήσει, στο τέλος όμως αναγκάζεται να παραχωρήσει τη νίκη στην άνοιξη, που φέρνει μαζί της λουλούδια και χαρά.
Το καλοκαίρι θέλει να κρατήσουν οι ζεστές του μέρες για πάντα, γιατί είναι πεπεισμένο ότι η ζέστη είναι ευεργετική για τη γη. Τελικά όμως αποδέχεται την άφιξη του φθινοπώρου, που θα επιτρέψει στη γη να ξεκουραστεί.
Η γαζέλα τρώει το χορτάρι και την καταβροχθίζει το λιοντάρι. Το θέμα δεν είναι ποιος είναι ο πιο δυνατός, αλλά πώς μας δείχνει ο Θεός τον κύκλο του θανάτου και της ανάστασης.
Στον κύκλο αυτό δεν υπάρχουν νικητές και ηττημένοι, μονάχα στάδια που πρέπει να ολοκληρωθούν. Όταν το καταλάβει αυτό η καρδιά του ανθρώπου, θα απελευθερωθεί. Θα αποδέχεται χωρίς πόνο τις δύσκολες στιγμές και δε θα αφήνεται να ξεγελαστεί από τις στιγμές της δόξας.
Και τα δύο θα περάσουν. Η μία κατάσταση θα διαδεχτεί την άλλη. Και ο κύκλος θα συνεχιστεί μέχρι να απελευθερωθούμε από τη σάρκα και να συναντηθούμε με τη θεϊκή Ενέργεια.
Έτσι, όταν ο παλαιστής βγει στην αρένα -είτε από δική του επιλογή είτε επειδή τον έστειλε εκεί το μυστηριώδες πεπρωμένο-, ας νιώθει χαρά το πνεύμα του για τη μάχη που θα δώσει. Αν διατηρήσει την αξιοπρέπεια και την τιμή του, δε θα ηττηθεί ποτέ, ακόμα κι αν χάσει τον αγώνα, επειδή η ψυχή του θα είναι άθικτη.
Και δε θα κατηγορήσει κανέναν γι’ αυτό που του συμβαίνει. Από τότε που αγάπησε για πρώτη φορά και τον απέρριψαν κατάλαβε πως αυτό δε σκότωσε την ικανότητα του να αγαπάει.
Ό,τι ισχύει στον έρωτα ισχύει και στον πόλεμο. Όταν χάνουμε μια μάχη ή όλα όσα νομίζαμε πως είχαμε, ζούμε στιγμές δυστυχίας. Όταν όμως οι στιγμές αυτές περνούν, ανακαλύπτουμε μια άγνωστη δύναμη που υπάρχει μέσα στον καθένα από μας, μια δύναμη που μας εκπλήσσει και αυξάνει τον αυτοσεβασμό μας.
Κοιτάζουμε γύρω μας και λέμε στον εαυτό μας: «Επέζησα». Και χαιρόμαστε με τα λόγια μας.
Άλλοι όμως, ακόμα κι αν υποφέρουν από την ήττα και ταπεινώνονται από τις ιστορίες που διαδίδουν γι’ αυτούς οι νικητές, επιτρέπουν στον εαυτό τους να δακρύσει, μα ποτέ δε νιώθουν αυτολύπηση. Ξέρουν απλώς πως η μάχη διακόπηκε και πως τη συγκεκριμένη στιγμή οι ίδιοι βρίσκονται σε μειονεκτική θέση.
Ακούν τους χτύπους της καρδιάς τους. Προσέχουν πως βρίσκονται σε ένταση. Πως φοβούνται. Κάνουν έναν απολογισμό της ζωής τους και ανακαλύπτουν πως, παρά τον τρόμο που αισθάνονται, η πίστη καίει ακόμα στην καρδιά τους και τους ωθεί προς τα εμπρός.
Προσπαθούν να μάθουν πού έκαναν λάθος και πού όχι. Εκμεταλλεύονται τη στιγμή που είναι πεσμένοι κάτω για να ξεκουραστούν, για να γιατρέψουν τις πληγές τους, να ανακαλύψουν νέες στρατηγικές και να εξοπλιστούν καλύτερα.
Και φτάνει μια μέρα που τους χτυπά την πόρτα μια καινούρια μάχη. Ο φόβος υπάρχει ακόμα, όμως πρέπει να δράσουν – αλλιώς θα μείνουν πεσμένοι για πάντα. Σηκώνονται, αντικρίζουν τον αντίπαλο και θυμούνται τον πόνο που έζησαν και δε θέλουν να ξαναζήσουν.
Η προηγούμενη ήττα τούς αναγκάζει να νικήσουν τούτη τη φορά, αφού δε θέλουν να ξαναζήσουν τον ίδιο πόνο.
Κι αν η νίκη δεν έρθει αυτή τη φορά, θα έρθει την επόμενη. Κι αν όχι την επόμενη, τη μεθεπόμενη. Το χειρότερο δεν είναι να πέφτεις, είναι να μη σηκώνεσαι.
Ηττημένος είναι μόνο όποιος παραιτείται. Οι άλλοι είναι όλοι νικητές.
Και θα έρθει η μέρα που οι δύσκολες στιγμές θα είναι μονάχα ιστορίες τις οποίες θα αφηγούνται περήφανοι σε όποιον θέλει να τους ακούσει. Και όλοι θα ακούν με σεβασμό, και θα μάθουν να έχουν τρία σημαντικά πράγματα.
Υπομονή, και να περιμένουν την κατάλληλη στιγμή για να δράσουν.
Σοφία, για να μην αφήσουν την επόμενη ευκαιρία να ξεφύγει.
Και περηφάνια για τις ουλές τους.
Οι ουλές είναι μετάλλια χαραγμένα στη σάρκα τους με φωτιά και σίδερο και θα τρομάζουν τους εχθρούς τους, γιατί θα δείχνουν πως ο άνθρωπος που στέκεται απέναντι τους έχει μεγάλη εμπειρία στη μάχη. Συχνά αυτό μας κάνει να επιζητάμε το διάλογο και να αποφεύγουμε τις συγκρούσεις.
Οι ουλές μιλούν πιο δυνατά από την κόψη του σπαθιού που τις δημιούργησε.
***
Απόσπασμα από το βιβλίο του Paolo Coelho «Το χειρόγραφο της Άκρα», Εκδόσεις Λιβάνη
***
Το παραπάνω κείμενο διάβασε ο ηθοποιός Χρήστος Λούλης την Κυριακή 3 Νοεμβρίου 2019 στις 11 το πρωί, στην «Αίγλη» Ζαππείου, στην εκδήλωση της ΑΚΟΣ στο πλαίσιο της δράσης για το κίνημα Movember. Αυτό το παγκόσμιο κίνημα στόχο έχει να αναδείξει τη σημασία της ανδρικής πρόληψης. Κάθε Νοέμβριο, οι άνδρες σ’ όλη την υφήλιο αφήνουν μουστάκι, υπενθυμίζοντας στον εαυτό τους την υποχρέωση να δώσουν προτεραιότητα στην πρόληψη για τον καρκίνο του προστάτη και του πνεύμονα.
Παναγιώτης ΜήλαςΠάουλο Κοέλιο: Ποτέ μην εγκαταλείπεις… σήκω και περπάτα…
Χωρίς περίσκεψιν, χωρίς λύπην, χωρίς αιδώ μεγάλα κι υψηλά τριγύρω μου έκτισαν τείχη.
Και κάθομαι και απελπίζομαι τώρα εδώ.
Άλλο δεν σκέπτομαι: τον νουν μου τρώγει αυτή η τύχη
διότι πράγματα πολλά έξω να κάμω είχον.
A, όταν έκτιζαν τα τείχη πώς να μην προσέξω.
Αλλά, δεν άκουσα ποτέ κρότον κτιστών ή ήχον. Ανεπαισθήτως μ’ έκλεισαν από τον κόσμον έξω.
Ο οικουμενικός μας ποιητής Κωνσταντίνος Καβάφης (1863-1933) στο συμβολικό του ποίημα «Τα τείχη» περιγράφει πώς ο άνθρωπος, χωρίς να το αντιλαμβάνεται, χάνει την ελευθερία του, τις επιλογές του και τίθεται υπό περιορισμό. Ο άνθρωπος πολλές φορές αισθάνεται ότι έχει απεριόριστη ελευθερία. Ζει, κινείται και πορεύεται έχοντας τη συναίσθηση ότι αυτός, ελεύθερα και ανεξέλεγκτα, αποφασίζει και οργανώνει τα πάντα. Αυτό μπορεί να είναι ψευδαίσθηση. Την ελευθερία μας την προασπίζουμε. Η κοινωνία υψώνει φραγμούς, θέτει περιορισμούς και ελέγχους κρατικούς, κοινωνικούς, οικονομικούς, κομματικούς, θρησκευτικούς. Αυτά είναι τα τείχη που τον φυλακίζουν και τον εγκλωβίζουν.
***
Το διάσημο φιλί Μπρέζνιεφ-Χόνεκερ: “Θεέ μου, βοήθησε αυτήν τη θανάσιμη αγάπη να επιβιώσει”
Το πιο γνωστό τείχος της πρόσφατης Ιστορίας και το πιο γνωστό σύμβολο του Ψυχρού Πολέμου, το Τείχος του Βερολίνου, κατεδαφίστηκε στις 9 Νοεμβρίου του 1989, σφραγίζοντας με τρόπο εμβληματικό μία από τις πιο σημαντικές στιγμές στη σύγχρονη ευρωπαϊκή Ιστορία.
Κτίστηκε από την κυβέρνηση της Ανατολικής Γερμανίας για να αποτρέψει τους πολίτες της να αυτομολούν από την Ανατολή στη Δύση.
Μετά το Β’ Παγκόσμιο Πόλεμο η Γερμανία χωρίστηκε σε δύο κράτη με τις συμμαχικές δυνάμεις να κρατάνε τον έλεγχο της δυτικής πλευράς του Βερολίνου, που ήταν περικυκλωμένη από την Ανατολική Γερμανία.
Μέχρι το 1961 οι Ανατολικογερμανοί μπορούσαν να κινηθούν ελεύθερα μεταξύ των δύο τμημάτων, ανατολικού – δυτικού. Αλλά η ελκυστική ζωή του δυτικού Βερολίνου έκανε τους Ανατολικούς να μετακομίζουν εκεί κατά περίπου 20.000 το μήνα.
Στις 12 Αυγούστου 1961 οι αρχές της Ανατολικής Γερμανίας αποφάσισαν να κλείσουν τα σύνορα γύρω από τους δυτικούς τομείς του Βερολίνου με σκοπό να σταματήσουν τη φυγή των κατοίκων.
Επισήμως ισχυρίστηκαν ότι το τείχος αποτελούσε μία αντικαπιταλιστική προστασία ως άμυνα της ανατολικής κατά της δυτικής επιθετικότητας.
Το πρωί της 13ης Αυγούστου τα συρματοπλέγματα ήταν εγκατεστημένα. Οι συγκοινωνίες είχαν κοπεί και όλα τα σπίτια στην ανατολική πλευρά των συνόρων εκκενώθηκαν και τα παράθυρά τους κτίστηκαν. Με το χρόνο τα συρματοπλέγματα αντικαταστάθηκαν από έναν τοίχο 3,6 μ.
Κατά μήκος του τείχους από την ανατολική πλευρά υπήρχε μία ζώνη ελεγχόμενη από τους φρουρούς, γνωστή και ως ζώνη θανάτου, με 302 παρατηρητήρια και 20 φυλάκια σε ένα συνολικό μήκος 115 μ.
Οι φύλακες είχαν τη διαταγή να πυροβολούν όσους έκαναν απόπειρα να δραπετεύσουν με αποτέλεσμα 192 άνθρωποι να σκοτωθούν στην προσπάθειά τους να καταφύγουν στη Δύση.
Τους τελευταίους μήνες του 1989 η Σοβιετική Ένωση και όλα τα κομμουνιστικά καθεστώτα παρέπαιαν, με τις ηγεσίες τους να δείχνουν ανήμπορες να αντιστρέψουν την κατάσταση.
Στη Γερμανία ήδη από τις 4 Νοεμβρίου πλήθος κόσμου συγκεντρωνόταν κάθε βράδυ στο Τείχος απαιτώντας την κατεδάφισή του.
Στις 9 του μήνα ξεκινά η κατεδάφισή του με χιλιάδες πολιτών να βρίσκονται και στις δύο πλευρές, να πανηγυρίζουν, να κλαίνε και να αγκαλιάζονται.
Σήμερα, λίγα κομμάτια του Τείχους έχουν απομείνει αφού το μεγαλύτερο μέρος του έχει κατεδαφιστεί. Όλα τα κομμάτια έχουν υποστεί αλλοιώσεις, κυρίως από τουρίστες οι οποίοι αφαιρούσαν υλικό από το τείχος για να το κρατήσουν ως σουβενίρ ή να το πουλήσουν.
Μέχρι και σήμερα υπάρχουν καταστήματα σουβενίρ στο Βερολίνο τα οποία πουλάνε μικρά κομμάτια από το τείχος με ή χωρίς πιστοποιητικό αυθεντικότητας.
Το ανατολικό μέρος του τείχους είναι σήμερα καλυμμένο από γκράφιτι.
Το 1990, 118 καλλιτέχνες από όλο τον κόσμο κλήθηκαν να διακοσμήσουν τα τμήματα του Τείχους που δεν είχαν καταστραφεί.
Το 2008, και ενόψει της επετείου των 20 ετών από την πτώση του Τείχους ένα χρόνο αργότερα, ξεκίνησε ένα πολυδάπανο σχέδιο για την αποκατάσταση των τοιχογραφιών αυτών, με τη συμμετοχή μάλιστα και πολλών από τους 118 καλλιτέχνες που δημιούργησαν τα έργα.
(AP Photo/Bought )
Μπορεί το Τείχος του Βερολίνου να έπεσε στις 9 Νοεμβρίου του 1989, όμως ήταν πολλοί οι κάτοικοί του που βρήκαν τον τρόπο να αποδράσουν από την Ανατολική Γερμανία με τρόπους που θα έκαναν και τον πιο ευφάνταστο σεναριογράφο να ζηλέψει την επινοητικότητά τους.
Ο πόθος για την ελευθερία λειτούργησε ως κίνητρο για την κατάστρωση σχεδίων διαφυγής τόσο ευρηματικών που ξεπερνούν κάθε φαντασία. Δέκα εκπληκτικές ιστορίες απόδρασης είναι οι παρακάτω:
1. Μέσω τρένου
Τέσσερις μήνες μετά την ανέγερση του Τείχους, ο νεαρός μηχανικός τρένων Χάρι Ντέτερλιγκ ανακάλυψε μια εγκαταλελειμμένη σιδηροδρομική γραμμή που συνέδεε τα προάστια του Ανατολικού Βερολίνου με το Δυτικό. Στις 5 Δεκεμβρίου του 1961 επιβιβάστηκε μαζί με την οικογένειά του και τους φίλους του σε μια αμαξοστοιχία, πήρε το τιμόνι και ανέπτυξε ιλιγγιώδη ταχύτητα, αφήνοντας εμβρόντητους τους φρουρούς των συνόρων. Την επόμενη μέρα οι Αρχές του ανατολικού Βερολίνου μπάζωσαν τη γραμμή.
(Photo by Keystone-France/Gamma-Keystone via Getty Images)*
2. Κλοπή τεθωρακισμένου
Ο στρατιώτης Βόλφγκανγκ Ένγκελς ήταν από τους στρατιώτες που βοήθησαν στην ανέγερση του Τείχους το 1961. Δύο χρόνια αργότερα σχεδίασε την απόδρασή του. Το σχέδιο δεν ήταν από τα πιο λαμπρά, αλλά όμως τα κατάφερε. Έκλεψε ένα τεθωρακισμένο και έπεσε με δύναμη πάνω στο Τείχος, χωρίς να καταφέρει να δημιουργήσει ρήγμα. Σκαρφάλωσε στην οροφή του τανκς και προσπάθησε να περάσει τα συρματοπλέγματα, αλλά μπερδεύτηκε ανάμεσά τους. Ευτυχώς γι’ αυτόν, οι θαμώνες ενός μπαρ της δυτικής πλευράς άκουσαν τη φασαρία και τον βοήθησαν να απελευθερωθεί και να περάσει στον δυτικό τομέα.
(Photo by Express/Archive Photos/Getty Images)
3. Με καμπριολέ
Ήταν η αγάπη που έσπρωξε τον Αυστριακό Χάνς Μάισνερ στην κατάστρωση ενός παράτολμου σχεδίου. Σε ένα από τα επαγγελματικά του ταξίδια γνώρισε και ερωτεύτηκε τη νεαρή Μάργκαρετ Τουρό, αλλά οι ανατολικογερμανικές Αρχές δεν της έδωσαν την άδεια να τον ακολουθήσει στην πατρίδα του και να τον παντρευτεί. Ο Μάισνερ νοίκιασε ένα κάμπριο, αφαίρεσε αέρα από τα λάστιχα για να φέρει το αμάξι όσο το δυνατό πιο κοντά στο έδαφος και έκρυψε τη Μάργκαρετ και τη μητέρα της στο πίσω μέρος. Όταν πλησίασε στο περίφημο σημείο ελέγχου «Τσάρλι», ανέπτυξε ταχύτητα και πέρασε εύκολα κάτω από την μπάρα.
4. Κολυμπώντας
Το 1966 ο 18χρονος Χέρτμουτ Ρίχτερ αποφάσισε να κολυμπήσει κατά μήκος του καναλιού Τέλτοφ, που ένωνε τις δύο πλευρές της πόλης. Κολύμπησε τέσσερις ώρες αποφεύγοντας τις περιπόλους και έφτασε εξαντλημένος στη δυτική πλευρά. Ξαναγύρισε στην Ανατολική Γερμανία με ψεύτικα χαρτιά και βοήθησε 30 άτομα να αποδράσουν. Συνελήφθη και καταδικάστηκε σε φυλάκιση 15 χρόνων, αλλά απελευθερώθηκε 4 χρόνια μετά.
5. Με στρώμα θαλάσσης
Ο Ίνγκο Μπέντκε ήταν ένας από τους συνοριακούς φρουρούς της ανατολικής πλευράς. Όταν αποφάσισε να αυτομολήσει, διέσχισε φράχτες, συρματοπλέγματα και ναρκοπέδια μαζί με ένα φίλο του. Όταν έφτασαν στις όχθες του Έλβα, έριξαν στο νερό το στρώμα και κωπηλάτησαν μέχρι τη δυτική πλευρά.
6. Με συρμάτινο σκοινί και τόξο
Ο αδερφός του Ίνγκο Μπέντκε, Χόλγκερ, έμεινε πίσω και αντιμετώπισε την οργή της Στάζι. Το 1983 αποφάσισε να δραπετεύσει και αυτός. Εκπαιδεύτηκε στην τοξοβολία και εντόπισε το πιο ψηλό κτήριο που δέσποζε δίπλα στο Τείχος. Αφού ανέβηκε στην οροφή, έριξε ένα βέλος που είχε στην άκρη του ένα συρμάτινο σκοινί. Ο αδελφός του, που τον περίμενε από την άλλη πλευρά, έδεσε το σκοινί στο αυτοκίνητο. Ο Χόλγκερ χρησιμοποίησε μια μεταλλική τροχαλία για να μην κάψει τα χέρια του και πέρασε αιωρούμενος πάνω από το Τείχος.
7. Χρησιμοποιώντας ψεύτικα σοβιετικά αεροπλάνα
Τα δύο φοβερά αδέρφια των προηγούμενων ιστοριών άφησαν πίσω τους τον τρίτο τους αδερφό, Έγκμπερτ. Για να τον απελευθερώσουν έμαθαν να πιλοτάρουν και έβαψαν δύο μικρά αεροπλάνα με τα διακριτικά του σοβιετικού στρατού. Πέταξαν ανενόχλητοι στον εναέριο χώρο της Ανατολικής Γερμανίας, προσγειώθηκαν, πήραν τον αδερφό τους και έφυγαν.
8. Με αερόστατο
Ο μηχανικός αεροσκαφών Χανς-Πέτερ Στρέλζικ εμπνεύστηκε την απόδρασή του από μια εκπομπή της ανατολικογερμανικής τηλεόρασης. Με τον συνάδελφό του Γκίντερ Βέτσελ έφτιαξαν τον μηχανισμό προώθησης, ενώ οι γυναίκες τους έφτιαξαν την αεροστατική σφαίρα με σεντόνια. Οι δύο οικογένειες κατάφεραν να αποδράσουν στις 16 Σεπτεμβρίου του 1979.
9. Με τεντωμένο σκοινί
Ο ισορροπιστής Χόρστ Κλάιν δεν μπορούσε να ασκήσει το επάγγελμά του λόγω των πεποιθήσεών του. Σκαρφάλωσε σε έναν στύλο ηλεκτρικού και ισορρόπησε πάνω στο ηλεκτρικό σύρμα που, ευτυχώς, ανήκε σε μια γραμμή εκτός λειτουργίας. Φτάνοντας στο δυτικό Βερολίνο έπεσε και έσπασε τα χέρια του, αλλά είχε καταφέρει τον σκοπό του.
10. Μέσω τούνελ
Αρκετές εκατοντάδες πολίτες της Ανατολικής Γερμανίας πέρασαν στο δυτικό Βερολίνο μέσω ενός τούνελ που βρισκόταν κάτω από το Τείχος. Το 1964, 57 ηλικιωμένοι πολίτες το διέσχισαν και πέρασαν στην απέναντι πλευρά. Από τότε ονομάστηκε «Τούνελ 57».
***
Unter den wachsamen Augen von bewaffneten Volkspolizisten sind seit dem Freitagmorgen (18.08.1961) Ostberliner Bauarbeiter dabei, eine Mauer entlang der Sektorengrenze auszubauen. Für die Mauer werden Splitbetonplatten und Hohlsteine verwendet, die ursprünglich für den Häuserbau in Ostberlin vorgesehen waren. Die Ostberliner "Mauer-Maurer" erhielten für ihre Tätigkeit einen Stundenlohn von 1,28 Mark. Zum 50. Jahrestag des Mauerbaus zeichnet die spannende ARD-Dokumentation «Geheimsache Mauer» an diesem Dienstag (02.
August, 22.45 Uhr) Aufbau und Fall einer deutschen Grenze nach und blickt auch in die Zukunft. Foto: Günter Bratke dpa (zu dpa Korr.- Bericht «Geheimsache Mauer» - Dokumentation über die Erbauer" am 29.07.2011) +++(c) dpa - Bildfunk+++
Berlin Reinickendorf: Mauer und Wachturm am S-Bahnhof Schönholz
- 01.06.1969-30.06.1970
Es obliegt dem Nutzer zu prüfen, ob Rechte Dritter an den Bildinhalten der beabsichtigten Nutzung des Bildmaterials entgegen stehen.
Το Τείχος του Βερολίνου (στα γερμανικά Berliner Mauer), «τείχος της ντροπής» για τους Γερμανούς της δύσης και επισήμως αποκαλούμενο από την ανατολικογερμανική κυβέρνηση ως «αντιφασιστικό τείχος προστασίας», ανεγέρθηκε στην καρδιά του Βερολίνου με αφετηρία το βράδυ μεταξύ της 12ης και της 13ης Αυγούστου του 1961 από τη Λαοκρατική Δημοκρατία της Γερμανίας (ΛΔΓ), η οποία επιχείρησε με αυτό τον τρόπο να θέσει ένα τέλος στην ολοένα και αυξανόμενη φυγή των κατοίκων της προς την Ομοσπονδιακή Δημοκρατία της Γερμανίας (ΟΔΓ).
Το τείχος, συνιστώσα της εσωτερικής γερμανικής συνοριογραμμής, αποτελούσε ένα φυσικό σύνορο μεταξύ του Ανατολικού Βερολίνου και του Δυτικού Βερολίνου για διάστημα άνω των 28 ετών, ενώ αποτελούσε το σημαντικότερο σύμβολο μιας Ευρώπης διχοτομημένης από το λεγόμενο “σιδηρούν παραπέτασμα”.
Κάτι παραπάνω από ένα απλό τείχος, επρόκειτο για μια σύνθετη στρατιωτική κατασκευή η οποία περιείχε δύο τείχη ύψους 3,6 μέτρων με διάδρομο περιπολίας, 302 παρατηρητήρια και συστήματα συναγερμού, 14.000 φύλακες, 600 σκυλιά και καλωδιωτά πλέγματα. Ένας αδιευκρίνιστος αριθμός ατόμων υπήρξαν θύματα προσπαθειών διάβασης του τείχους. Ωστόσο, φαίνεται ότι οι Ανατολικογερμανοί συνοριοφύλακες και οι Σοβιετικοί στρατιώτες δεν δίσταζαν να πυροβολήσουν τους φυγάδες.
Η αποδυνάμωση της Σοβιετικής Ένωσης, η Περεστρόικα της οποίας ηγείτο ο Μιχαήλ Γκορμπατσόφ, καθώς και το πείσμα των Ανατολικογερμανών οι οποίοι οργάνωσαν μεγάλες διαδηλώσεις, οδήγησαν στις 9 Νοεμβρίου 1989 στην πτώση του «τείχους της ντροπής», προκαλώντας τον μεγάλο θαυμασμό του «ελεύθερου κόσμου» και ανοίγοντας τον δρόμο για τη γερμανική επανένωση.
Σχεδόν ολοκληρωτικά κατεστραμμένο, το Τείχος έχει αφήσει, ωστόσο, στην αστική πολεοδομική οργάνωση της γερμανικής πρωτεύουσας ανεπούλωτα σημάδια τα οποία παραμένουν ως σήμερα. Το Τείχος του Βερολίνου, σύμβολο του ιδεολογικού και πολιτικού χάσματος του Ψυχρού Πολέμου, αποτέλεσε πηγή έμπνευσης για αριθμό λογοτεχνικών βιβλίων και ταινιών. Σήμερα, αρκετά είναι τα μουσεία που το έχουν ως θέμα.
Από τα τέλη Ιουλίου του 1961 η διεθνής κοινότητα παρακολουθούσε ανήσυχα την κλιμάκωση της αντιπαράθεσης των Ηνωμένων Πολιτειών και της Ένωσης Σοβιετικών Σοσιαλιστικών Δημοκρατιών γύρω από το θέμα του Δυτικού Βερολίνου.
Στις αρχές Ιουνίου το κλίμα των σχέσεων ανάμεσα στις υπερδυνάμεις ήταν θετικό. Ανεκτίμητης αξίας χαρακτήρισε τη συνάντησή του στη Βιέννη με το Σοβιετικό ηγέτη Νικίτα Χρουστσόφ ο πρόεδρος των ΗΠΑ, Τζον Φιτζέραλντ Κένεντι. Μέγα και ενθαρρυντικό γεγονός τη χαρακτήρισε και ο Λεονίντ Μπρέζνιεφ.
Κανείς δεν υποψιαζόταν τη ραγδαία επιδείνωση που θα ακολουθούσε, ούτε όταν αποκαλύφθηκε η επίδοση σοβιετικού υπομνήματος για το θέμα του Δυτικού Βερολίνου στο οποίο η Μόσχα απειλούσε με τη σύναψη χωριστής συνθήκης ειρήνης με τη Γερμανική Λαοκρατική Δημοκρατία και την προβολή εμποδίων στην ελεύθερη διακίνηση των δυτικών στρατιωτικών δυνάμεων προς το Δυτικό Βερολίνο, εάν οι Δυτικοί δεν υπέγραφαν συνθήκη ειρήνης με τη Γερμανία.
Η Δύση δεκαπέντε χρόνια μετά τη λήξη του πολέμου καθυστερούσε εσκεμμένα στο θέμα αυτό. Ο λόγος γι’ αυτό ήταν ότι δεν ήθελε να αναγνωρίσει επίσημα την ύπαρξη της Ανατολικής Γερμανίας ως χωριστού κράτους.
Αν και σταδιακά η ένταση αυξανόταν στο διπλωματικό πεδίο, η κοινή γνώμη αιφνιδιάστηκε όταν στις 25 Ιουλίου ο πρόεδρος Κένεντι απηύθυνε από ραδιοφώνου και τηλεοράσεως διάγγελμα προς τον αμερικανικό λαό σε δραματικούς τόνους: «Το Δυτικό Βερολίνο είναι κάτι περισσότερο από σύνδεσμος με τον ελεύθερο κόσμο, είναι φάρος ελπίδας πίσω από το σιδηρούν παραπέτασμα, είναι θυρίδα διαφυγής για τους πρόσφυγες».
Την επομένη ο Αμερικανός πρόεδρος ζήτησε από το Κογκρέσο εξουσιοδότηση για παράταση της στρατιωτικής θητείας κατά 12 μήνες και δυνατότητα επιστράτευσης 250.000 εφέδρων σε συνδυασμό με αύξηση των συμβατικών εξοπλισμών και άμεση αύξηση των στρατιωτικών κονδυλίων κατά 3,5 δισεκατομμύρια δολάρια.
Η αγωνία έφτασε στο κατακόρυφο στις 5 Αυγούστου, όταν συναντήθηκαν στο Παρίσι οι υπουργοί Εξωτερικών των Ηνωμένων Πολιτειών Ντιν Ρασκ, της Γαλλίας Κουβ ντε Μιρβίλ, της Μεγάλης Βρετανίας λόρδος Χιουμ και, σε κάποια φάση, της Δυτικής Γερμανίας Χάινριχ φον Μπρεντάνο, οι οποίοι υιοθέτησαν κοινή γραμμή για την αντιμετώπιση της κρίσης του Δυτικού Βερολίνου, είτε δια διαπραγματεύσεων είτε δια πυρηνικού πολέμου.
Η Σοβιετική Ένωση αντέδρασε βίαια. Μιλώντας από την τηλεόραση και το ραδιόφωνο δύο μέρες αργότερα ο Νικίτα Χρουστσόφ ήταν άκρως απειλητικός: «Διαθέτουμε τα αναγκαία στρατιωτικά μέσα για να μπορέσουμε, σε περίπτωση ιμπεριαλιστικής επίθεσης, όχι μόνο να καταφέρουμε συντριπτικό πλήγμα κατά του εδάφους των Ηνωμένων Πολιτειών, αλλά ταυτόχρονα να καταστήσουμε αβλαβείς τους συμμάχους του επιδρομέα και να καταστρέψουμε τις στρατιωτικές αμερικανικές βάσεις που είναι διεσπαρμένες σε όλο τον κόσμο».
Παράλληλα, διεξήχθησαν πυρετώδεις διαβουλεύσεις μεταξύ των ηγετών των χωρών που ήταν μέλη του Συμφώνου της Βαρσοβίας με αποτέλεσμα να απευθύνουν, όπως αποκάλυψε στις 14 Αυγούστου η “Πράβντα”, μήνυμα προς την κυβέρνηση και τη Βουλή της Γερμανικής Λαοκρατικής Δημοκρατίας να αποκαταστήσουν στα σύνορα του Δυτικού Βερολίνου μια τάξη που να αποτελεί σταθερό φραγμό εναντίον των υπονομευτικών δραστηριοτήτων που έχουν στόχο τις χώρες του σοσιαλιστικού στρατοπέδου. Τάξη η οποία θα εξασφαλίζει τον αποτελεσματικό έλεγχο και προστασία γύρω από ολόκληρο το Δυτικό Βερολίνο, συμπεριλαμβανομένων των συνόρων του με το δημοκρατικό Βερολίνο.
Στις 12 Αυγούστου το υπουργικό συμβούλιο της Ανατολικής Γερμανίας υιοθέτησε πραγματικά σχετική απόφαση να κλείσουν τα σύνορα γύρω από τους δυτικούς τομείς του Βερολίνου. Την αυγή της 13ης Αυγούστου χιλιάδες άνδρες του στρατού και της πολιτοφυλακής του ανατολικογερμανικού καθεστώτος χώρισαν με αγκαθωτά συρματοπλέγματα τους δύο τομείς της πόλης, που μέχρι τότε επικοινωνούσαν ελεύθερα.
Μία εβδομάδα αργότερα τα συρματοπλέγματα άρχισαν να αντικαθίστανται από προκατασκευασμένα τμήματα τσιμεντένιων τοίχων. Έτσι δημιουργήθηκε το γνωστό Τείχος του Βερολίνου, που για τριάντα ολόκληρα χρόνια θα ήταν το σύμβολο της αποτυχίας ενός καθεστώτος. Κύριος λόγος της κατασκευής του ήταν όχι η προστασία από εξωτερική επιβουλή, αλλά ή αποτροπή μαζικής φυγής των κατοίκων του.
Θα αποτελούσε ταυτόχρονα το σύμβολο διαίρεσης της Ευρώπης, αλλά και δραματικό σύμβολο ελευθερίας, αφού πολλοί Ανατολικογερμανοί δολοφονήθηκαν από τους μεθοριακούς φρουρούς της Ανατολικής Γερμανίας, καθώς προσπαθούσαν να διαφύγουν στο Δυτικό Βερολίνο.
Κατά μήκος του τείχους από την ανατολική πλευρά υπήρχε μία ζώνη ελεγχόμενη από τους φρουρούς, γνωστή και ως ζώνη θανάτου, με 302 παρατηρητήρια και 20 φυλάκια σε ένα συνολικό μήκος 115 m. Οι φύλακες είχαν τη διαταγή να πυροβολούν όποιον προσπαθούσε να δραπετεύσει με αποτέλεσμα τα επόμενα χρόνια 192 άνθρωποι να σκοτωθούν στην προσπάθεια να καταφύγουν στη Δύση.
Οι Δυτικοί διαμαρτυρήθηκαν έντονα, αλλά καθώς τα περιοριστικά μέτρα αφορούσαν μόνο τους Ανατολικογερμανούς και οι Σοβιετικοί φρόντιζαν να μη θιχτούν τα δικαιώματα των δυτικών δυνάμεων, οι αντιδράσεις τους περιορίστηκαν σε προφορικά ή γραπτά διαβήματα.
Η ένταση αυξήθηκε κατακόρυφα όταν στις 31 Αυγούστου 1961 η Σοβιετική Ένωση προέβη σε δήλωση ότι θα επαναληφθούν οι δοκιμές πυρηνικών όπλων για να μπορεί να φτάσει το όπλο της τιμωρίας στην ίδια τη φωλιά του επιδρομέα.
Από την επόμενη κιόλας ημέρα άρχισε μία πρωτοφανής σειρά 16 πυρηνικών σοβιετικών δοκιμών μέσα στο Σεπτέμβριο, η οποία κατέληξε στις 24 και 30 Οκτωβρίου σε δύο τρομοκρατικές δοκιμές υπερβομβών για την εποχή εκείνη, 30 και 50 μεγατόνων αντίστοιχα, που προκάλεσαν πανικό στη Δύση, καθώς οι ΗΠΑ και το ΝΑΤΟ δεν διέθεταν πυρηνικά όπλα τόσο μεγάλης ισχύος.
Μετά την επίσκεψη του Σοβιετικού ηγέτη Μιχαήλ Γκορμπατσόφ στη Δυτική Γερμανία το 1989, η Ουγγαρία άνοιξε τα σύνορά της με την Αυστρία. Αυτό επέτρεπε τους Ανατολικογερμανούς να διαφύγουν προς τη Δύση. Εν τω μεταξύ οι διαμαρτυρίες και οι πορείες κατά της κυβέρνησης πλήθαιναν και τελικά στις 9 Νοεμβρίου 1989 οι περιορισμοί για τη διέλευση των συνόρων τερματίστηκαν. Από τότε τα περισσότερα κομμάτια του Τείχους αποσυναρμολογήθηκαν. Το πιο διάσημο κομμάτι είναι μήκους 1.326 μέτρων, βρίσκεται κατά μήκος της Muhlenstrasse και είναι διακοσμημένο με 106 τοιχογραφίες.
Το Τείχος του Βερολίνου έπεσε τη νύχτα της Πέμπτης 9 προς Παρασκευή 10 Νοεμβρίου 1989, ύστερα από 28 χρόνια. Στην πτώση του συνέβαλλαν πολλοί παράγοντες. Ο σημαντικότερος ήταν η πολιτική του Γενικού Γραμματέα του Κομμουνιστικού Κόμματος της Σοβιετικής Ένωσης Μιχαήλ Γκορμπατσόφ.
Στα τέλη της δεκαετίας του ’80 ο Γκορμπατσόφ κατάργησε το Δόγμα Μπρέζνιεφ και επέτρεψε στις χώρες του Συμφώνου της Βαρσοβίας να επιλέξουν ελεύθερα το δρόμο που θα ακολουθούσε κάθε μία στην εσωτερική και διεθνή πολιτική.
Εκμεταλλευόμενες τη νέα γραμμή, οι χώρες του Ανατολικού Συνασπισμού, η μία μετά την άλλη, άρχισαν να ανοίγουν τα σύνορά τους προς τη Δύση, να καταλύουν τα κομμουνιστικά τους καθεστώτα και να εκλέγουν δημοκρατικές κυβερνήσεις.
Σήμερα, λίγα κομμάτια του Τείχους έχουν απομείνει αφού το μεγαλύτερο μέρος του έχει κατεδαφιστεί. Τρία τμήματα μένουν ακόμα όρθια: ένα μήκους 80 μέτρων τμήμα του «πρώτου Τείχους» στο σημείο που βρίσκονταν τα αρχηγεία της Γκεστάπο (ανάμεσα στο σημείο ελέγχου Τσάρλι και την πλατεία Ποτσντάμερ), ένα μακρύτερο τμήμα του δεύτερου τείχους, κατά μήκος του ποταμού Σπρέε, κοντά στη γέφυρα Oberbaumbrücke, γνωστό σήμερα ως East Side Gallery, και ένα τρίτο τμήμα στην Bernauer Straße το οποίο μετατράπηκε σε μνημείο το 1999. Ακόμη, κάποια άλλα μικρότερα τμήματα και λίγα φυλάκια βρίσκονται διασκορπισμένα στην πόλη του Βερολίνου.
Σε πολλά τουριστικά σημεία της πόλης, ο Δήμος έχει τοποθετήσει πέτρινες πλάκες κατά μήκος της διαδρομής του Τείχους και μεταλλικές επιγραφές που αναγράφουν: “Berliner Mauer 1961-1989”.
Τα σχέδια για την ανέγερση τείχους στο Βερολίνο ήταν ένα από τα πιο καλά κρυμμένα κρατικά μυστικά της ανατολικογερμανικής κυβέρνησης. Το τείχος χτίστηκε με εντολή της ηγεσίας του Ενιαίου Σοσιαλιστικού Κόμματος (SED, το ΚΚ της Ανατολικής Γερμανίας) από οικοδόμους υπό την προστασία και την επιτήρηση της αστυνομίας και του στρατού, παρά τις διαβεβαιώσεις του Βάλτερ Ούλμπριχτ (Walter Ulbricht).
Σε μια διεθνή συνέντευξη Τύπου στο Ανατολικό Βερολίνο στις 15 Ιουνίου 1961 τέθηκε στον ηγέτη της Ανατολικής Γερμανίας σχετική ερώτηση από τη Δυτικογερμανίδα δημοσιογράφο Ανναμαρί Ντόερ (Annamarie Doherr). Και εκείνος απάντησε:
«Την ερώτησή σας την αντιλαμβάνομαι ως εξής: υπάρχουν άνθρωποι στη Δυτική Γερμανία, που θέλουν να κινητοποιήσουμε τους οικοδόμους της πρωτεύουσας της ΛΔΓ για να χτίσουμε ένα τείχος. Δεν έχω ακούσει να υπάρχει τέτοια πρόθεση. Οι οικοδόμοι της πρωτεύουσας ασχολούνται ως επί το πλείστον με την ανέγερση κατοικιών και εκεί επιστρατεύουν όλες τους τις δυνάμεις. Κανείς δεν σκοπεύει να χτίσει τείχος!».
Έτσι, ο Ούλμπριχτ ήταν ο πρώτος που χρησιμοποίησε τον όρο «τείχος» με αυτή την έννοια, δύο μήνες πριν χτιστεί πραγματικά.
Πληροφορίες για το σχεδιασμό «δραστικών μέτρων» με σκοπό τη στεγανοποίηση του Δυτικού Βερολίνου έφθαναν στις μυστικές υπηρεσίες των Δυτικών Συμμάχων, ωστόσο η συγκεκριμένη χρονική στιγμή και η έκταση των μέτρων τους εξέπληξαν. Καθώς ο αποκλεισμός δεν περιόριζε τα δικαιώματα πρόσβασής τους στο Δυτικό Βερολίνο, δεν μπορούσαν να επέμβουν.
Tο καθεστώς του Πάνκοβ
Σχετικές πληροφορίες έφθασαν και στην Ομοσπονδιακή Υπηρεσία Πληροφοριών (BND) της Δυτικής Γερμανίας ήδη από τα μέσα Ιουλίου. Μετά την επίσκεψη του Β. Ούλμπριχτ στον ηγέτη της Σοβιετικής Ένωσης Νικίτα Χρουστσόφ στο πλαίσιο της συνάντησης κορυφής των χωρών του Συμφώνου της Βαρσοβίας στη Μόσχα στις 3-5 Αυγούστου 1961, η δυτικογερμανική Υπηρεσία Πληροφοριών καταγράφει στην εβδομαδιαία αναφορά της στις 9 Αυγούστου:
«Οι πληροφορίες που διαθέτουμε δείχνουν πως το καθεστώς του Πάνκοβ (Pankow) (ενν. η ανατολικογερμανική κυβέρνηση) επιδιώκει να εξασφαλίσει την έγκριση της Μόσχας για να θέσει σε εφαρμογή δραστικά μέτρα αποκλεισμού, που θα περιλάμβαναν κυρίως τη στεγανοποίηση των συνόρων ανάμεσα στους τομείς του Βερολίνου και τη διακοπή της κυκλοφορίας του προαστιακού σιδηροδρόμου και του μετρό στην πόλη. Περιμένουμε να δούμε πόσο κατάφερε να πείσει ο Ούλμπριχτ τη Μόσχα με αυτές του τις κρούσεις».
Πραγματικά, ο Ούλμπριχτ παρουσίασε την κατάσταση της χώρας του με τα πιο μελανά χρώματα και υπαινίχθηκε ότι αν δεν λαμβάνονταν μέτρα ενάντια στη φυγή του πληθυσμού, η ΛΔΓ θα ήταν πολύ σύντομα ανίκανη να εκπληρώσει τις οικονομικές υποχρεώσεις της απέναντι στη Σοβιετική Ένωση. Τελικά συμφωνήθηκε να χωριστούν με συρματόπλεγμα οι δύο τομείς του Βερολίνου και, αν δεν υπάρξουν αντιδράσεις από τη Δύση, να χτιστεί τελικά ένα τείχος.
Στην ανακοίνωση που συντάχθηκε μετά τη συνάντηση του Συμφώνου της Βαρσοβίας και δημοσιεύτηκε την ημέρα της ανέγερσης του Τείχους, οι χώρες που έλαβαν μέρος εξέφραζαν την κοινή πρόθεσή τους «να κλείσουν τα σύνορα του Δυτικού Βερολίνου για τις ανατρεπτικές ενέργειες εναντίον των χωρών του σοσιαλιστικού στρατοπέδου και να εξασφαλίσουν την αποτελεσματική φύλαξη και τον έλεγχο γύρω από την περιοχή του Δυτικού Βερολίνου».
Στις 11 Αυγούστου κυρώθηκαν τα αποτελέσματα της συνδιάσκεψης της Μόσχας από τη Βουλή της ΛΔΓ και δόθηκε η εξουσιοδότηση στο Υπουργικό Συμβούλιο να λάβει όλα τα απαραίτητα μέτρα. Το Υπουργικό Συμβούλιο της ΛΔΓ ενέκρινε στις 12 Αυγούστου την κινητοποίηση ένοπλων δυνάμεων για την κατάληψη των συνόρων προς το Δυτικό Βερολίνο και το στήσιμο οδοφραγμάτων.
Το Σάββατο 12 Αυγούστου έφτασε στη δυτικογερμανική Υπηρεσία Πληροφοριών η ακόλουθη αναφορά από το Ανατολικό Βερολίνο: «Στις 11 Αυγούστου πραγματοποιήθηκε σύσκεψη, στην οποία συμμετείχαν οι κομματικοί επίτροποι των εκδοτικών επιχειρήσεων του κόμματος και άλλοι κομματικοί παράγοντες στην Κεντρική Επιτροπή του Ενιαίου Σοσιαλιστικού Κόμματος. Σ’ αυτή διαπιστώθηκε μεταξύ άλλων… Η συνεχιζόμενη αύξηση του κύματος προσφύγων επιβάλλει την εφαρμογή μέτρων αποκλεισμού του ανατολικού τομέα του Βερολίνου και της Σοβιετικής Ζώνης Κατοχής τις επόμενες ημέρες και όχι, όπως πρόβλεπε αρχικά το σχέδιο, σε 14 μέρες. Ακριβής ημερομηνία δεν αναφέρθηκε»
Τη νύχτα από 12 προς 13 Αυγούστου 1961 μονάδες του Εθνικού Λαϊκού Στρατού, 5.000 συνοριοφύλακες, 5.000 αστυνομικοί και 4.500 μέλη των Εργατικών Ομάδων Μάχης άρχισαν να κλείνουν τους δρόμους και τις τροχιές των μέσων μεταφοράς προς το Δυτικό Βερολίνο. Οι σοβιετικές δυνάμεις παρέμεναν σε συναγερμό μάχης σταθμευμένες στις μεθοριακές διαβάσεις που προβλέπονταν για τους Συμμάχους.
Όλες οι συγκοινωνίες μεταξύ των δύο τομέων της πόλης διακόπηκαν. Ήδη από το Σεπτέμβριο του 1961 άρχισαν ωστόσο να κυκλοφορούν μερικές γραμμές του προαστιακού σιδηροδρόμου και του μετρό περνώντας από σήραγγες κάτω από ανατολικογερμανικό έδαφος, χωρίς όμως να σταματούν στους αποκαλούμενους πια «σταθμούς-φαντάσματα».
Ο Έριχ Χόνεκερ ήταν εκείνη την εποχή Γραμματέας της Κεντρικής Επιτροπής για θέματα ασφαλείας και είχε την πολιτική ευθύνη του συνολικού σχεδιασμού και της ανέγερσης του τείχους για λογαριασμό της ηγεσίας του κόμματος. Τα μέσα ενημέρωσης εμφάνιζαν το Τείχος σαν κοινή επιχείρηση των χωρών του Συμφώνου της Βαρσοβίας και σαν χρήση των κυριαρχικών δικαιωμάτων της χώρας, ενώ επαναλάμβαναν την αντιδυτική ρητορεία της συνάντησης των προηγούμενων ημερών.
Η επίσημη ανακοίνωση τελείωνε με μια επισήμανση που αποκάλυπτε όλη την υποκρισία και την αντιφατικότητα των προηγούμενων ρητορισμών: τα σύνορα δεν θα επιτρεπόταν πια να τα περνούν οι πολίτες της ΛΔΓ χωρίς ειδική άδεια.
Μόνον από τις ένοπλες μονάδες που διατέθηκαν για τη φύλαξη λιποτάκτησαν και διέφυγαν προς το Δυτικό Βερολίνο τις πρώτες μέρες 85 άνδρες, ενώ πέτυχαν 216 απόπειρες διαφυγής από τις συνολικά 400. Αξέχαστες θα μείνουν οι διάσημες εικόνες προσφύγων που κατέβαιναν με σεντόνια από τα παράθυρα των σπιτιών στους δρόμους που βρίσκονταν πάνω στα σύνορα. Αξέχαστος θα μείνει, επίσης, ο συνοριοφύλακας Κόνραντ Σούμαν που, ενώ ήταν σκοπός στην Μπέρναουερ-Στράσε, υπερπήδησε το συρματόπλεγμα κρατώντας το όπλο του και βρέθηκε στο Δυτικό Βερολίνο.
Την ίδια κιόλας ημέρα ο ομοσπονδιακός καγκελάριος Κόνραντ Αντενάουερ κάλεσε από το ραδιόφωνο τον πληθυσμό να παραμείνει ήρεμος και ψύχραιμος, επικαλούμενος μέτρα αντιμετώπισης της κατάστασης από κοινού με τους Συμμάχους, χωρίς όμως να γίνει πιο συγκεκριμένος. Δύο εβδομάδες πέρασαν πριν επισκεφθεί το Δυτικό Βερολίνο. Μόνο ο δήμαρχος και κυβερνήτης του Δυτικού Βερολίνου Βίλι Μπραντ διαμαρτυρήθηκε έντονα κατά της περιχαράκωσης και της οριστικής διαίρεσης της πόλης, στους τρεις Δυτικούς διοικητές, στους οποίους και κατήγγειλε ότι η Ανατολική Γερμανία είχε καταλάβει πραξικοπηματικά το Ανατολικό Βερολίνο και είχε καταργήσει το καθεστώς της τετραμερούς κατοχής της πόλης και συνεπώς η ενέργεια αυτή αιτιολογούσε αντίποινα, δεν είχε όμως καμιά ουσιαστική δύναμη στα χέρια του.
Μάταια οι κάτοικοι του δυτικού τμήματος περίμεναν κάποια ένδειξη ότι οι ΗΠΑ θα τους βοηθούσαν όπως το 1948. Την ίδια κιόλας χρονιά τα δυτικογερμανικά κρατίδια ίδρυσαν την Κεντρική Δικαστική Υπηρεσία Τεκμηρίωσης (Zentrale Erfassungsstelle der Landesjustizverwaltungen) στο Ζάλτσγκίτερ (Salzgitter), για την καταγραφή των παραβιάσεων ανθρωπίνων δικαιωμάτων στο έδαφος της ΛΔΓ, εκφράζοντας έτσι τουλάχιστον συμβολικά τον αποτροπιασμό τους για το ανατολικογερμανικό καθεστώς.
Στις 16 Αυγούστου 1961 πραγματοποιήθηκε εκδήλωση διαμαρτυρίας με τη συμμετοχή του Βίλι Μπραντ και 300.000 Δυτικοβερολινέζων μπροστά από το δημαρχείο του Σένεμπεργκ (Schöneberg).
Δύο κορίτσια από το Ανατολικό Βερολίνο μιλούν με τη γιαγιά τους και τον παππού τους, μπροστά στο συρματόπλεγμα
Αντιδράσεις
Οι αντιδράσεις των δυτικών συμμάχων ήταν αργές και οι ηγέτες τους βρίσκονταν σε διακοπές, τις οποίες δεν θεώρησαν αναγκαίο να διακόψουν. Είκοσι ώρες πέρασαν μέχρι την εμφάνιση στρατιωτικών περιπόλων στα σύνορα και 40 μέχρι την επίδοση διαμαρτυρίας στο σοβιετικό στρατιωτικό διοικητή του Βερολίνου. Εβδομήντα δύο ώρες χρειάστηκαν για να επιδοθούν επίσημες νότες διαμαρτυρίας σύμφωνα με τους διπλωματικούς τύπους στη Μόσχα.
Διαδόθηκαν φήμες πως οι Σοβιετικοί είχαν ενημερώσει από πριν τους δυτικούς συμμάχους και τους είχαν διαβεβαιώσει πως δεν θα θίξουν τα δικαιώματά τους στο Δυτικό Βερολίνο. Είναι αλήθεια ότι μετά την εμπειρία του εμπάργκο της πόλης και τα επανειλημμένα τελεσίγραφα του Χρουστσόφ, το 1958 και τον Ιούνιο του 1961, με τα οποία ζητούσε την αποστρατικοποίηση του Βερολίνου και την κήρυξή του σε ελεύθερη πόλη, οι δυτικοί σύμμαχοι ανησυχούσαν διαρκώς για το καθεστώς του Βερολίνου.
Ήδη στις 5 Αυγούστου είχε προκαλέσει σάλο ο γερουσιαστής Ουίλιαμ Φούλμπράιτ (William Fullbright), όταν αναρωτήθηκε γιατί οι Ανατολικογερμανοί δεν κλείνουν τα σύνορά τους, όπως έχουν δικαίωμα. Μπροστά στα απειλητικά αιτήματα του Χρουστσόφ για αποστρατικοποίηση του Βερολίνου, ο πρόεδρος των ΗΠΑ Τζον Φιτζέραλντ Κένεντι παραιτήθηκε από τα δικαιώματα που είχαν όλες οι νικήτριες δυνάμεις σε ολόκληρο το Βερολίνο, έθεσε τα όρια της ανοχής του στην εξασφάλιση της προσβασιμότητας και βιωσιμότητας του Δυτικού Βερολίνου και σχεδόν «υπέδειξε» τη λύση της διχοτόμησης της πόλης.
Οι Δυτικοί, λοιπόν, είδαν με ανακούφιση το γεγονός ότι με το τείχος παγιωνόταν το καθεστώς του Βερολίνου, «τσιμεντωνόταν» με όλη τη σημασία της λέξης. Ο Κένεντι δήλωσε: «Δεν είναι και πολύ ωραία λύση, είναι όμως χίλιες φορές καλύτερη από τον πόλεμο».
Ο Βρετανός πρωθυπουργός Χάρολντ Μακμίλαν (Harold MacMillan) δήλωσε: «Οι Ανατολικογερμανοί σταματούν το κύμα προσφύγων και οχυρώνονται πίσω από ένα ακόμα πιο αδιαπέραστο Σιδηρούν Παραπέτασμα. Σ’ αυτό δεν υπάρχει τίποτα παράνομο».
Στις 22 Φεβρουαρίου του 1962, ο υπουργός Δικαιοσύνης των ΗΠΑ Ρόμπερτ Κένεντι, έχοντας μαζί του τον δήμαρχο της πόλης και μετέπειτα Δυτικογερμανό καγκελάριο Βίλι Μπραντ, επισκέφτηκε το Τείχος του Βερολίνου, το οποίο και παρατήρησε ανεβασμένος σε μία εξέδρα στην πλατεία Πότσνταμ του Δυτικού Βερολίνου.
Ο Κένεντι τουλάχιστον παρέμεινε αμετακίνητος στη διατήρηση της προσβασιμότητας και βιωσιμότητας του Δυτικού Βερολίνου. Για να επιβεβαιώσει ότι οι προσβάσεις προς την πόλη έμειναν ανοιχτές, έστειλε 1.500 στρατιώτες μέσω της οδού τράνζιτ που τη συνέδεε με τη Δυτική Γερμανία περνώντας από ανατολικογερμανικό έδαφος, καθώς επίσης και τον αντιπρόεδρο Λίντον Τζόνσον (Lyndon B. Johnson), που έγινε δεκτός με ενθουσιασμό από τους Δυτικοβερολινέζους.
Η αξίωση του ηγέτη της ΛΔΓ Βάλτερ Ούλμπριχτ, να ελέγχει η αστυνομία του τους αξιωματικούς και το πολιτικό προσωπικό των συμμάχων, απορρίφθηκε κατηγορηματικότατα από τους Αμερικανούς. Στο τέλος αναγκάστηκε και ο ίδιος ο διοικητής των Σοβιετικών Ενόπλων Δυνάμεων στη Γερμανία να επέμβει κατευναστικά στους κομματικούς παράγοντες της ΛΔΓ γι’ αυτό το θέμα.
Οι Δυτικοί αξιοποίησαν το γεγονός προπαγανδιστικά για να καταδικάσουν το Τείχος του αίσχους και τη βαρβαρότητα του ανατολικού κόσμου. Ο ίδιος ο πρόεδρος Κένεντι θα εκφωνήσει μπροστά του την περίφημη ομιλία του, στην οποία σε άπταιστα γερμανικά, δήλωνε πως και ο ίδιος ήταν ένας Βερολινέζος («ich bin ein Berliner»).
Η διαιρεμένη χώρα
Οι κάτοικοι του Δυτικού Βερολίνου δεν μπορούσαν πλέον να εισέρχονται ελεύθερα στην Ανατολική Γερμανία ήδη από την 1η Ιουνίου 1952. Ύστερα από επίπονες διαπραγματεύσεις συμφωνήθηκε τελικά, το 1963, μια ρύθμιση, που επέτρεπε σε μερικές εκατοντάδες χιλιάδες Δυτικοβερολινέζους να επισκέπτονται συγγενείς τους στις ανατολικές συνοικίες της πόλης τα Χριστούγεννα.
Από τις αρχές της δεκαετίας του ’70, με την πολιτική προσέγγισης της ΟΔΓ και της ΛΔΓ που ακολούθησαν ο Βίλι Μπραντ και ο Έριχ Χόνεκερ, έγιναν λιγότερο αδιαπέραστα τα σύνορα ανάμεσα στις δύο χώρες. Η Ανατολική Γερμανία παρείχε ταξιδιωτικές διευκολύνσεις κυρίως σε «μη παραγωγικές» ομάδες του πληθυσμού, όπως οι συνταξιούχοι, και επέτρεπε σε Δυτικογερμανούς κατοίκους παραμεθόριων περιοχών να πραγματοποιούν απλές επισκέψεις.
Η ΛΔΓ εξαρτούσε την ευρύτερη ελευθερία διακίνησης από την αναγνώριση της υπόστασής της ως κυρίαρχου και ανεξάρτητου κράτους και απαιτούσε την έκδοση των πολιτών της που ταξίδευαν προς τη Δυτική Γερμανία και δεν επέστρεφαν. Η ΟΔΓ όμως δεν ήθελε να ικανοποιήσει αυτούς τους όρους σύμφωνα και με σχετικές προβλέψεις του συντάγματός της.
Η ανατολικογερμανική προπαγάνδα αποκαλούσε το τείχος και τις εγκαταστάσεις του «αντιφασιστικό προστατευτικό φράγμα», το οποίο είχε σκοπό να προφυλάξει τη ΛΔΓ από τη «εγκατάλειψη, τη διάβρωση, την κατασκοπεία, τη δολιοφθορά, το λαθρεμπόριο, το ξεπούλημα και την επιθετικότητα» της Δύσης. Στην πραγματικότητα τα αμυντικά έργα στρέφονταν κυρίως κατά των ίδιων της των πολιτών.
Τα θύματα
Στα 28 χρόνια της ύπαρξής του τουλάχιστον 86 άνθρωποι βρήκαν το θάνατο στο τείχος στην προσπάθειά τους να διαφύγουν. Τις πρώτες θανάσιμες βολές δέχτηκε στις 24 Αυγούστου 1961, έντεκα μέρες μετά το κλείσιμο των συνόρων, ο εικοσιτετράχρονος Γκύντερ Λίτφιν (Günter Litfin), που πυροβολήθηκε από αστυνομικούς στην περιοχή του σιδηροδρομικού σταθμού Φρίντριχστράσε κατά την απόπειρά του να διαφύγει.
Στις 17 Αυγούστου του 1962, ένα 18χρονο αγόρι, ο Πέτερ Φέχτερ, γαζώθηκε από τα αυτόματα των Ανατολικογερμανών μεθοριακών φρουρών, καθώς προσπαθούσε να πηδήσει πάνω από το Τείχος, μαζί με ένα φίλο του. Το σώμα του έπεσε μπροστά στο Τείχος και έμεινε εκεί, αιμόφυρτο, σπαράσσοντας, βγάζοντας απελπισμένες κραυγές για βοήθεια, επί μία περίπου ώρα, χωρίς οι Ανατολικογερμανοί στρατιώτες να τον βοηθούν. Όταν πια τον πήραν, ήταν νεκρός.
Τις επόμενες μέρες αγανακτισμένοι Δυτικοβερολινέζοι διαδηλωτές λιθοβόλησαν σοβιετικά στρατιωτικά λεωφορεία που διέρχονταν από τον δυτικό τομέα της πόλης. Με συνολικά 40 πυροβολισμούς σκοτώθηκαν το 1966 δύο παιδιά ηλικίας 10 και 13 ετών. Το τελευταίο θανάσιμο συμβάν, κατά το οποίο πέθανε από αιμορραγία ο Κρις Γκέφροϊ (Chris Gueffroy), σημειώθηκε στις 6 Φεβρουαρίου 1989.
Σύμφωνα με εκτιμήσεις, 75.000 άνθρωποι σύρθηκαν στα δικαστήρια της ΛΔΓ με την κατηγορία της «εγκατάλειψης της χώρας». Το αδίκημα τιμωρούνταν με ποινές κάθειρξης μέχρι και οκτώ χρόνων, σύμφωνα με την παράγραφο 213 του Ποινικού Κώδικα της Ανατολικής Γερμανίας. Όποιος κατά την απόπειρα έφερε όπλο ή προκαλούσε καταστροφές των συνοριακών εγκαταστάσεων, καθώς και όσοι προσπαθούσαν να διαφύγουν ενώ υπηρετούσαν στις ένοπλες δυνάμεις ή γενικά σε θέσεις που διαχειρίζονταν κρατικά μυστικά, γλίτωναν σπάνια με κάθειρξη μικρότερη των πέντε χρόνων. Όποιος μάλιστα υποβοηθούσε άλλους στην «εγκατάλειψη της χώρας», μπορούσε να τιμωρηθεί με ισόβια.
Σε επεισόδια στο τείχος έχασαν τη ζωή τους και συνοριοφύλακες. Η πιο γνωστή περίπτωση είναι αυτή του στρατιώτη Ράινχολντ Χουν (Reinhold Huhn), που πυροβολήθηκε από ένα βοηθό σε κάποια απόπειρα διαφυγής. Αυτά τα συμβάντα τα εκμεταλλεύονταν οι υπεύθυνοι της κρατικής προπαγάνδας για να δικαιολογήσουν εκ των υστέρων την ανέγερση του τείχους.
Η πορεία προς την πτώση
Το Τείχος του Βερολίνου έπεσε τη νύχτα της Πέμπτης 9 προς Παρασκευή 10 Νοεμβρίου 1989, ύστερα από 28 χρόνια. Στην πτώση του συνέβαλαν πολλοί παράγοντες. Ο σημαντικότερος ήταν η πολιτική του Γενικού Γραμματέα του Κομμουνιστικού Κόμματος της Σοβιετικής Ένωσης Μιχαήλ Γκορμπατσόφ. Στα τέλη της δεκαετίας του ’80 ο Γκορμπατσόφ κατάργησε το Δόγμα Μπρέζνιεφ και επέτρεψε στις χώρες του Συμφώνου της Βαρσοβίας να επιλέξουν ελεύθερα το δρόμο που θα ακολουθούσε κάθε μία στην εσωτερική και διεθνή πολιτική. Εκμεταλλευόμενες τη νέα γραμμή, οι χώρες του Ανατολικού Συνασπισμού, η μία μετά την άλλη, άρχισαν να ανοίγουν τα σύνορά τους προς τη Δύση, να καταλύουν τα κομμουνιστικά τους καθεστώτα και να εκλέγουν δημοκρατικές κυβερνήσεις.
Λόγω της αντίδρασης του γηραιού και υπερσυντηρητικού ηγέτη της ΛΔΓ Έριχ Χόνεκερ, η Ανατολική Γερμανία δεν συμμετείχε σ’ αυτές τις εξελίξεις. Οι διαδηλώσεις με αιτήματα τον εκδημοκρατισμό και την ελευθερία διακίνησης προς το εξωτερικό εντείνονταν. Με το άνοιγμα των συνόρων άλλων σοσιαλιστικών χωρών προς τη Δύση, το νέο κύμα εγκατάλειψης της χώρας προς τη Δυτική Γερμανία διοχετεύτηκε μέσα από τρίτες χώρες προκαλώντας διπλωματικούς τριγμούς μεταξύ των κυβερνήσεων των χωρών αυτών και της Ανατολικής Γερμανίας.
Χιλιάδες Ανατολικογερμανοί πολίτες κατέφυγαν στις δυτικογερμανικές πρεσβείες της Πράγας και της Βαρσοβίας και πέτυχαν τελικά να τους επιτραπεί η είσοδος στη Δυτική Γερμανία. Άλλοι διέφευγαν μέσω Ουγγαρίας προς την Αυστρία, μετά το άνοιγμα των ουγγροαυστριακών συνόρων στις 2 Μαΐου 1989, και από ’κει στη Δυτική Γερμανία. Ως «αντάλλαγμα» για το άνοιγμα των συνόρων της με την Αυστρία, η Ουγγαρία έλαβε δάνειο ύψους 500 εκατομμυρίων μάρκων από τη δυτικογερμανική κυβέρνηση Κολ.
Με την ελπίδα να διασώσει το καθεστώς, το ΚΚ της Ανατολικής Γερμανίας προσπάθησε να δώσει λύση στην εκρηκτική εσωτερική και εξωτερική κατάσταση με την αντικατάσταση του Χόνεκερ από τον Έγκον Κρεντς στις 17 Οκτωβρίου 1989 και την εξαγγελία αόριστων μέτρων εκδημοκρατισμού και φιλελευθεροποίησης. Η βίαιη απαγόρευση της διακίνησης προς το εξωτερικό ήταν όμως το μόνο μέσο που διέθετε το ολοκληρωτικό καθεστώς,για να κρατήσει τους πολίτες του στη χώρα. Ειδικά οι Ανατολικογερμανοί είχαν ένα κράτος δυτικού τύπου δίπλα στη χώρα τους, το οποίο λόγω της εθνικής συγγένειας και της ισχυρής οικονομίας του ήταν πολύ πιο ισχυρός πόλος έλξης απ’ όσο γενικά η Δύση για τους πολίτες άλλων κομμουνιστικών χωρών.
Πρέπει ωστόσο να τονιστεί ότι η μεγάλη πλειονότητα των πολιτών δεν επιδίωκε το μόνιμο εκπατρισμό και την εγκατάλειψη της χώρας του. Διεκδικούσε τον εκδημοκρατισμό της και την ελευθερία να πραγματοποιεί ιδιωτικές επισκέψεις ή σύντομα ταξίδια στη Δυτική Γερμανία και τις άλλες χώρες της Δύσης. Αλλά και η οικονομία της ΛΔΓ δεν θα μπορούσε να επιβιώσει παρά μόνο με κλειστά σύνορα, καθώς δεν θα άντεχε τον ανταγωνισμό με τη Δύση. Το άνοιγμα των συνόρων της ΛΔΓ θα σήμαινε το τέλος του κομμουνισμού σε γερμανικό έδαφος, όπως άλλωστε έδειξαν και οι κατοπινές εξελίξεις.
Ανατολικογερμανοί στην ουρά για να πάρουν δυτικά μάρκα
Τα γεγονότα της 9ης Νοεμβρίου
Μπροστά σ’ αυτά τα διλήμματα, η νέα ηγεσία φάνηκε ανίκανη να χειριστεί την κατάσταση. Σύντομα επικράτησε σύγχυση, καθώς οι διαδηλώσεις γίνονταν ολοένα και πιο μαζικές και δυναμικές, ενώ οι ανατολικές χώρες, τις οποίες κατέκλυζαν οι πρόσφυγες για να περάσουν στη Δυτική Γερμανία, καλούσαν με τελεσίγραφα τη ΛΔΓ να δώσει λύση και απειλούσαν να κλείσουν τα σύνορά τους με αυτή.
Στις 6 Νοεμβρίου 1989 η κυβέρνηση δημοσιοποίησε ένα σχέδιο ταξιδιωτικού νόμου, το οποίο ήταν πολύ κατώτερο των προσδοκιών του κόσμου και τελικά φούντωσε ακόμα περισσότερο τις αντιδράσεις αντί να τις κατευνάσει. Την ίδια μέρα κατέβηκαν μόνο στη Λειψία 500.000 άνθρωποι σε διαδήλωση.
Το πρωί της 9ης Νοεμβρίου 1989 συνεδρίασε με εντολή του Πολιτικού Γραφείου του κόμματος μια επιτροπή αξιωματικών των Υπουργείων Εσωτερικών και Κρατικής Ασφάλειας για να προτείνει λύσεις και να σχεδιάσει μια έκτακτη ρύθμιση, που θα έθετε αμέσως σε εφαρμογή τα ουσιαστικότερα μέτρα του σχεδίου ταξιδιωτικού νόμου. Η πρόταση που υπέβαλαν στο Πολιτικό Γραφείο ήταν να επιτραπούν τόσο η μόνιμη μετεγκατάσταση, που δημιουργούσε το πρόβλημα με τους πρόσφυγες στις τρίτες χώρες, όσο και τα σύντομα ιδιωτικά ταξίδια. Διαφορετικά θα εξωθούνταν στη μετανάστευση πολλοί που ήθελαν μόνο να επισκέπτονται συγγενείς τους στη Δυτική Γερμανία.
Η επιτροπή των αξιωματικών πρότεινε να δίνονται οι άδειες και για τα δύο από τις αρμόδιες υπηρεσίες έπειτα από αίτηση των ενδιαφερομένων, χωρίς διατυπώσεις. Με αυτές τις προτάσεις ήταν αναμενόμενο ότι θα ξεσηκωνόταν ένα πρωτόγνωρο κύμα μόνιμης και προσωρινής εξόδου από τη χώρα, η πίεση όμως θα διοχετευόταν στις αρμόδιες υπηρεσίες, όχι στα σύνορα, και θα μπορούσε να ελεγχθεί.
Το μεσημέρι της ίδιας μέρας το Πολιτικό Γραφείο ενέκρινε το σχέδιο ταξιδιωτικών ρυθμίσεων της επιτροπής και το έθεσε σε κυκλοφορία στα συναρμόδια υπουργεία μέσω της υπηρεσιακής οδού για να γίνουν έλεγχοι και προτάσεις εντός της ημέρας. Σύμφωνα με την πάγια τακτική, η μη έκφραση αντιρρήσεων ως μια ορισμένη ώρα ισοδυναμούσε με έγκριση του σχεδίου από το Υπουργικό Συμβούλιο. Η ώρα 4:00 το πρωί της 10ης Νοεμβρίου ορίστηκε για να δοθεί η απόφαση στον Τύπο.
Μέχρι το απόγευμα τα Υπουργεία Εσωτερικών, Κρατικής Ασφάλειας και Δικαιοσύνης ελέγχουν το σχέδιο ρύθμισης. Τα δύο πρώτα Υπουργεία εγκρίνουν τις ρυθμίσεις που αφορούν στη μόνιμη μετεγκατάσταση στο εξωτερικό, εκφράζουν όμως αντιρρήσεις και προτείνουν χρονικούς περιορισμούς για τα σύντομα ιδιωτικά ταξίδια. Ο Γενικός Γραμματέας του Υπουργείου Δικαιοσύνης Ζίγκφριντ Βίτενμπεκ (Siegfried Wittenbeck) απορρίπτει εντελώς τη ρύθμιση για λογαριασμό του απόντος Υπουργού Χανς Χέρμαν Χέρτλε (Hans-Herman Hertle), καθώς εντοπίζει τυπικά και τεχνικά προβλήματα στο σχέδιο που του υποβλήθηκε.
Η κυβέρνηση όμως στην Ανατολική Γερμανία δεν ήταν παρά ο εκτελεστής των αποφάσεων του κόμματος και η κυκλοφορία των νομοσχεδίων στα υπουργεία δεν ήταν παρά μια γραφειοκρατική ρουτίνα. Έτσι, ενώ τα υπουργεία επεξεργάζονται τη ρύθμιση και διαπιστώνουν προβλήματα, το σχέδιο φθάνει στην Κεντρική Επιτροπή του κόμματος στις 15:00 και καταλήγει στα χέρια του Γενικού Γραμματέα Έγκον Κρεντς. Ο Κρεντς δεν γνωρίζει τις αντιρρήσεις των συναρμόδιων υπουργείων και δεν προσέχει ότι η ρύθμιση προορίζεται να δοθεί την άλλη μέρα στον Τύπο. Χωρίς να πολυασχοληθεί, τη δίνει μαζί με ένα σχετικό δελτίο Τύπου στο μέλος του Πολιτικού Γραφείου του κόμματος Γκίντερ Σαμπόφσκι (Günter Schabowski), που ετοιμαζόταν εκείνη την ώρα να δώσει συνέντευξη Τύπου στους Ανατολικογερμανούς και τους ξένους δημοσιογράφους.
Η συνέντευξη πραγματοποιείται στο Διεθνές Κέντρο Τύπου του Ανατολικού Βερολίνου και μεταδίδεται ζωντανά από την τηλεόραση της Ανατολικής Γερμανίας. Αρχίζει στις 18:00, πριν προλάβει ο Σαμπόφσκι να μελετήσει το σημείωμα που πήρε από τον Κρεντς.
Προς το τέλος της συνέντευξης, στις 18:57, ο Σαμπόφσκι αναφέρει εν παρόδω ότι το Υπουργικό Συμβούλιο ενέκρινε μια νέα ταξιδιωτική ρύθμιση, η οποία όμως στην πραγματικότητα δεν ήταν παρά ένα νομοσχέδιο υπό επεξεργασία, για το οποίο μάλιστα τα συναρμόδια υπουργεία είχαν αντιρρήσεις. Εμφανώς αμήχανος και ψάχνοντας τα χαρτιά του διαβάζει δυνατά το σημείωμα παρουσία δημοσιογράφων στη ζωντανή τηλεοπτική μετάδοση:
«Αιτήσεις για σύντομα ιδιωτικά ταξίδια προς το εξωτερικό μπορούν να κατατίθενται χωρίς την επίκληση προϋποθέσεων (λόγοι ταξιδιού, συγγενικές σχέσεις). Οι άδειες θα δίνονται με σύντομες διαδικασίες. Στις υπεύθυνες υπηρεσίες δημοτολογίων και έκδοσης διαβατηρίων της ΛΔΓ έχει δοθεί εντολή να εκδίδουν βίζες άμεσα, χωρίς πια να απαιτούνται οι ισχύουσες προϋποθέσεις για μόνιμο εκπατρισμό. Η μόνιμη έξοδος από τη χώρα μπορεί να πραγματοποιείται από οποιοδήποτε μεθοριακό σημείο διέλευσης προς την ΟΔΓ».
Η ρύθμιση, όπως είχε αντιληφθεί ο Γενικός Γραμματέας του Υπουργείου Δικαιοσύνης, ήταν συγκεχυμένη και τυπικά παράνομη. Συγχέονται τα σύντομα ιδιωτικά ταξίδια με τη μόνιμη μετεγκατάσταση στο εξωτερικό και αγνοούνται οι προϋποθέσεις που απαιτούνταν τόσα χρόνια από το δίκαιο της ΛΔΓ και ήταν ακόμα σε ισχύ. Επίσης αφήνει την εντύπωση ότι για τα σύντομα ταξίδια δεν απαιτείται διαβατήριο ή άλλες διατυπώσεις. Θα δινόταν λοιπόν η άδεια για μια επίσκεψη στο Δυτικό Βερολίνο στα σύνορα; Σήμαινε αυτό πως οι πύλες του τείχους θα ήταν στο εξής ανοιχτές; Και κυρίως, ήταν ανοιχτές από εκείνη τη στιγμή; Σύμφωνα με τις προθέσεις των συντακτών του σχεδίου ρύθμισης και του κόμματος η απάντηση σε αυτά τα ερωτήματα έπρεπε να ήταν αρνητική.
Όμως στην ερώτηση του δημοσιογράφου Ρικάρντο Έρμαν από το ιταλικό πρακτορείο ANSA «πότε τίθεται σε εφαρμογή αυτή η ρύθμιση», ο Σαμπόφσκι απαντά φυλλομετρώντας τα χαρτιά του: «Αυτή η ρύθμιση τίθεται σε εφαρμογή… απ’ όσο ξέρω… αμέσως τίθεται σε εφαρμογή, χωρίς καθυστέρηση».
Μια συγκεχυμένη αναφορά του αμήχανου Σαμπόφσκι γίνεται το τηλεοπτικό γεγονός του αιώνα. Τα δυτικά πρακτορεία ειδήσεων μέσα σε λίγα λεπτά και η ανατολικογερμανική τηλεόραση αργότερα αναμεταδίδουν τη συνέντευξη και τα νέα αγνοώντας ή ξεκαθαρίζοντας με δική τους πρωτοβουλία τις ασάφειες και συνοψίζοντας την είδηση στο γεγονός ότι το τείχος άνοιξε.
Οι Ανατολικοβερολινέζοι ακούν τις ειδήσεις από το Δυτικό Βερολίνο, βγαίνουν ο ένας μετά τον άλλο στους δρόμους και κατευθύνονται προς το τείχος. Εκεί συναντούν τους έκπληκτους συνοριοφύλακες και το προσωπικό ελέγχου διαβατηρίων, που δεν είχαν ιδέα για τη νέα ρύθμιση και είχαν τόσα χρόνια εκπαιδευτεί να θεωρούν το τείχος ιερό και απαραβίαστο. Αρχικά καλούν τον κόσμο να φύγει και να απευθυνθεί την επόμενη μέρα στις υπηρεσίες έκδοσης διαβατηρίων. Το πλήθος όμως αυξάνεται συνεχώς και αρχίζει να χάνει την υπομονή του.
Μπροστά στον κίνδυνο να λιντσαριστούν από τις μάζες το προσωπικό του μεθοριακού φυλακίου Μπόρνχόλμερ Στράσε (Bornholmer Straße) ανοίγει τις πύλες στις 23:00. Σύντομα ακολουθούν και άλλα φυλάκια. Οι εικόνες που μεταδίδονται από την τηλεόραση ενθαρρύνουν και άλλους Ανατολικοβερολινέζους να κατέβουν στο τείχος πεζοί ή με αυτοκίνητα και να δοκιμάσουν μια βόλτα στο Δυτικό Βερολίνο. Μέχρι το πρωί της 10ης Νοεμβρίου όλες οι πύλες του τείχους έχουν ανοίξει διάπλατα και οι πολίτες τις περνούν χωρίς κανένα έλεγχο.
Οι κάτοικοι του Δυτικού Βερολίνου δέχτηκαν τους πολίτες της ΛΔΓ με ενθουσιασμό. Οι πιο πολλές μπιραρίες στην περιοχή του τείχους πρόσφεραν δωρεάν μπίρα, τα αυτοκίνητα άρχισαν να κορνάρουν και άγνωστοι μεταξύ τους άνθρωποι αγκαλιάζονταν. Μέσα στην ευφορία της βραδιάς σκαρφάλωναν στο τείχος και Δυτικοβερολινέζοι, ενώ άλλοι περνούσαν από την απροσπέλαστη ως τότε Πύλη του Βραδεμβούργου. Μόλις έγινε γνωστό ότι άνοιξε το τείχος, η δυτικογερμανική Ομοσπονδιακή Βουλή στη Βόννη διέκοψε τη συνεδρίαση, που αφορούσε στη συζήτηση του προϋπολογισμού. Μερικοί βουλευτές τραγούδησαν αυθόρμητα τον Εθνικό Ύμνο.
Η επανόρθωση του λάθους από την πλευρά του κράτους ήταν αδύνατη χωρίς τη χρήση βίας. Αν και έγιναν τέτοιες σκέψεις στα ηγετικά κλιμάκια της κυβέρνησης και του κόμματος, τελικά επικράτησε η σύνεση και η αποδοχή των τετελεσμένων. Είναι εξάλλου αμφίβολο αν οι δυνάμεις ασφαλείας θα εκτελούσαν τέτοιες εντολές. Από τη Μόσχα πάντως, αντίθετα με ό,τι συνέβη ίδια την Ανατολική Γερμανία το 1953, στην Ουγγαρία το 1956 και στην Τσεχοσλοβακία το 1968, δεν επρόκειτο να δοθεί κάλυψη σε βίαιες ενέργειες. Ήδη από τον Αύγουστο του 1989 οι σοβιετικές ένοπλες δυνάμεις στο έδαφος της ΛΔΓ είχαν λάβει την εντολή να μην αναμειχθούν και να παραμείνουν στα στρατόπεδά τους.
Thousands of people pass the checkpoint at 'Bernauer Strasse' street in Berlin, Germany, 12 November 1989. 28 years after the building of the Berlin Wall, millions of GDR citizens travelled to West Germany for a short visit after the opening of the inner German borders on the night of 09 November 1989.
Μουσείο
Δεκαπέντε χρόνια μετά την πτώση του Τείχους, το 2004, ένα ιδιωτικό μουσείο ανακατασκεύασε ένα τμήμα του Τείχους, μήκους 200 μέτρων, κοντά στο σημείο ελέγχου Τσάρλι, όχι όμως πάνω στα ίχνη του αρχικού Τείχους. Για να τιμήσουν όσους πέθαναν προσπαθώντας να περάσουν στο Δυτικό Βερολίνο ύψωσαν 1.000 λευκούς σταυρούς. Το μνημείο διατηρήθηκε μέχρι τον Ιούλιο του 2005.
***
Το τείχος του Βερολίνου, το οποίο γκρεμίστηκε πριν από 26 χρόνια ακριβώς, συγκαταλέγεται ανάμεσα, σύμφωνα με το εκτενές αφιέρωμα του RT, στα πιο ισχυρά σύμβολα του 20ου αιώνα. Αλλά πόσα γνωρίζουμε σχετικά με το τείχος που χώριζε τη σημαντικότερη πόλη της Γερμανίας σε Ανατολικό και Δυτικό μπλοκ;
*Περισσότεροι από 3 εκατομμύρια Ανατολικογερμανοί κατάφεραν να διαφύγουν προς τη Δυτική Γερμανία μεταξύ 1945 και 1961, οι περισσότεροι μέσω Βερολίνου, την ώρα που η Λαϊκή Δημοκρατία της Γερμανίας (ΛΔΓ) σταδιακά ενίσχυε όλο και περισσότερο τα σύνορά της και αντίστοιχα περιόριζε τις μετακινήσεις των πολιτών της. Ο αριθμός των φυγάδων αντιστοιχεί στο ένα πέμπτο του τότε πληθυσμού της ΛΔΓ. Ήταν οι νεότεροι, οι πιο δυναμικοί και άνηκαν στην καλύτερα μορφωμένη τάξη της κοινωνίας της Ανατολικής Γερμανίας.
Η Μόσχα ήταν δυσαρεστημένη με αυτό το φαινόμενο φυγής, και ο Σοβιετικός ηγέτης Γιούρι Αντρόποβ επέκρινε δριμύτατα την ηγεσία της ΛΔΓ επειδή αδυνατούσε “να μιλήσει τη γλώσσα των διανοούμενων”.
*50.000 Βερολινέζοι – γνωστοί ως Graenzgenger – διέσχιζαν καθημερινά το τείχος για να εργαστούν στη Δύση, λαμβάνοντας μεγαλύτερες αποδοχές, ενώ ζούσαν σε εργατικές κατοικίες, και δεν συνέβαλλαν στην Ανατολική οικονομία. Ωστόσο, αυτό δεν ήταν το μεγαλύτερο πρόβλημα. Χάρη στη δυνατότητα που είχε η Δυτική Γερμανία να εμπορεύεται ένα ευρύτερο φάσμα καταναλωτικών αγαθών, δημιουργήθηκε μια διαφορά κατά τέσσερις με έξι φορές της νομισματικής αξίας του ανατολικού μάρκου με το δυτικό νόμισμα. Αλλά καθώς η σοσιαλιστική οικονομία επιδοτούσε σκόπιμα βασικά καταναλωτικά αγαθά στην Ανατολική Γερμανία, σε συνδυασμό με τη δύναμη του δυτικού νομίσματος, η διαφορά στις τιμές βασικών καταναλωτικών προϊόντων ήταν ακόμη πιο αισθητή. Αυτό οδήγησε τους Graenzgenger να ανταλλάσσουν τα χρήματά τους στην μαύρη αγορά και όχι μόνο αυτοί αλλά και οι Δυτικοί Βερολινέζοι, εύκολα να αγοράζουν εξευτελιστικά φθηνά ανατολικά προϊόντα, εφόσον βεβαίως δεν σκόπευαν να αγοράσουν παπούτσια Αdidas, ή αυτοκίνητα Volkswagen.
*Το τείχος του Βερολίνου χώριζε την πόλη και ιδεολογικά. Η σύγκριση ήταν εκπληκτική και ενδεικτική των πλεονεκτημάτων και των αδυναμιών του κάθε καθεστώτος. Η ίδια η ύπαρξη μιας πόλης πιο επιθυμητής και ευημερούσας, ένα βήμα από την ανατολικογερμανική ηγεσία προβόκαρε την αποτελεσματικότητά της. Ένα ιδεολογικό πλαίσιο ήταν απαραίτητο για να τεκμηριώσει τις διαφορές. Το Τείχος του Βερολίνου ονομάστηκε από το Ανατολικό μπλοκ ως ο Αντιφασιστικός Αμυντικός Προμαχώνας, με στόχο την αποτροπή εισόδου στο Βερολίνο εχθρικών στοιχείων. Τελικά όμως, κρατούσαν τους Ανατολικούς από το να διαφύγουν στη Δύση.
*Από την άλλη πλευρά, ο Γουίλιαμ Μπραντ, δήμαρχος του Βερολίνου και στη συνέχεια καγκελάριος της Δυτικής Γερμανίας, βάφτισε την οχυρωματική κατασκευή το “Τείχος της Ντροπής”. Ο όρος γρήγορα υιοθετήθηκε από τα δυτικά μέσα ενημέρωσης.
*Ενώ οι παγκόσμιες δυνάμεις ήταν μπλεγμένες ανάμεσα σε μυριάδες γεωστρατηγικές διαπραγματεύσεις και τελεσίγραφα σχετικά με το μέλλον της Γερμανίας, και ειδικότερα για το καθεστώς του Βερολίνου, το τείχος σχεδιάστηκε και εκτελέστηκε σιωπηρά και ταχύτατα, με έγραφα που τεκμηριώνουν πως τα ακριβή αρχιτεκτονικά σχέδια ανακοινώθηκαν στα ανώτερα στελέχη του ΛΔΓ λιγότερο από μία βδομάδα προτού ξεκινήσουν οι εργασίες κατασκευής.
*Παρατίθενται τα συνοπτικά στοιχεία που χαρακτηρίζουν το ιστορικό Τείχος, λίγο προτού γκρεμιστεί το 1989:
Συνολική περίμετρος – 155 χμ.
Ηλεκτρική περίφραξη: 127,5 χμ.
Φυλάκια επιτήρησης: 302
Στρατιώτες σε επιφυλακή: 11.000
*Στην πραγματικότητα, το Τείχος δεν χτίστηκε ως μια ενιαία προ-σχεδιασμένη δομή, αλλά από μια σειρά τεσσάρων διαφορετικών τοίχων, ξεκινώντας με δύο συρματοπλέγματα, και στη συνέχεια με δύο τοίχους από μπετόν.
*Μέσα στο Τείχος, κατά ειρωνικό τρόπο, είχε απομείνει μια εκκλησία του 19ου αιώνα, ο ναός της “Συμφιλίωσης”. Το ποίμνιο του ναού ήταν κυρίως Δυτικογερμανοί και όταν ο ναός κατέληξε να βρίσκεται στην αθεϊστική ανατολική πλευρά, μόνον οι στρατιώτες έμειναν να τον επισκέπτονται. Έτσι, το 1985, η στρατιωτική ηγεσία αποφάσισε να κατεδαφίσει το θρησκευτικό μνημείο με τη χρήση δυναμίτιδας, καθώς έκριναν πως εμπόδιζε την ορατότητα στα παρακείμενα φυλάκια.
Μετά την πτώση του Τείχους, ένα νέο, μοντέρνο κτήριο κτίστηκε στην παλιά τοποθεσία, η οποία έχει γίνει ένα από τα ορόσημα του επανενωμένου Βερολίνου.
*Συνολικά, περίπου 5.000 άνθρωποι πιστεύεται ότι διέφυγαν μέσω του Τείχους του Βερολίνου κατά τη διάρκεια της ύπαρξής του, ενώ επιχείρησαν να διαφύγουν περίπου 10.000 ακόμη. Επί χρόνια, ιστορίες για τολμηρές αποδράσεις έγιναν το αγαπημένο θέμα των Δυτικών Μέσων Ενημέρωσης. Η ευρηματικότητα ορισμένων περιπτώσεων έκανε πραγματικά το γύρο του κόσμου.
Μέσα σε λίγες ώρες από το άνοιγμα του Τείχους, καθώς και καθ’ όλο το επόμενο έτος, ακτιβιστές κατά του τείχους εμφανίζονταν με σφυριά και καλέμια προσπαθώντας να εξαφανίσουν το κομμάτι της μαύρης ιστορίας που τους στοίχειωνε. Η πτώση του Τείχους έσπασε το μισητό οχυρωματικό σύμβολο σε δεκάδες χιλιάδες κομμάτια τα οποία κατέληξαν στην προσωπική συλλογή ανθρώπων που θέλησαν να κρατήσουν “ένα κομμάτι ιστορίας”.
***
Την 9η Νοεμβρίου 2019 συμπληρώνονται τρεις δεκαετίες από την πτώση του Τείχους του Βερολίνου. Όμως πώς ήταν η ζωή στην άλλοτε χωρισμένη στα δύο πόλη; Αυτό ακριβώς παρουσιάζει ο καλλιτέχνης Γιαντεγκάρ Ασίσι στην έκθεσή του «Το Τείχος», η οποία φιλοξενείται στο πιο διάσημο συνοριακό πέρασμα: στο Checkpoint Charlie.
Η πανοραμική έκθεση παρουσιάζει καθημερινές σκηνές από τη δεκαετία του ’80 δίπλα στο Τείχος. Πρόκειται για φωτογραφίες από τη συνοικία Κρόιτσμπεργκ στο Δυτικό Βερολίνο. Παιδιά να παίζουν στους δρόμους, άνθρωποι να περπατάνε, οι πανκς της εποχής να καπνίζουν στις γωνίες… Πίσω από τη νεκρή ζώνη, στα ανατολικά, διακρίνονται τα ρημαγμένα σπίτια και η σημαία της Λαοκρατικής Δημοκρατίας της Γερμανίας με το σφυρί και τον διαβήτη μέσα σε ένα στεφάνι από στάχυα.
Ο Ασίσι γεννήθηκε στην Ανατολική Γερμανία, αλλά από το 1978 ζούσε στο Δυτικό Βερολίνο. Όπως λέει, το Τείχος ήταν απλά ένα κομμάτι της πόλης.
«Η ζωή ήταν κανονική και συχνά σκέφτομαι αυτήν την κανονικότητα. Αναρωτιέμαι αν είμαι κακός, επειδή δεν είχα προσέξει το Τείχος. Πηγαίναμε σε εστιατόρια δίπλα στο Τείχος, διασκεδάζαμε δίπλα στο Τείχος. Είχα ένα φίλο που ζούσε σε δρόμο ακριβώς δίπλα στο Τείχος και ακόμη θυμάμαι πώς ανακάτευα τον καφέ μου και κοιτούσα από το παράθυρο στο Τείχος και μετά γυρνούσα από την άλλη και μιλούσαμε για διάφορα πράγματα. Δεν έβλεπες πια το Τείχος», αναφέρει ο καλλιτέχνης.
Η εγκατάσταση εμφανίζει μια φθινοπωρινή ημέρα πάνω σε 900 τετραγωνικά μέτρα. Η μόνιμη έκθεση του Ασίσι φιλοξενείται σε ένα ειδικά δομημένο κτήριο κοντά στο Checkpoint Charlie και είναι γεμάτη με φωτογραφίες διαφόρων σύγχρονων μαρτυριών.
Οι εκδηλώσεις στη γερμανική πρωτεύουσα θα κορυφωθούν με μια μεγάλη συναυλία στην Πύλη του Βρανδεμβούργου το βράδυ της 9ης Νοεμβρίου.
Ο τελευταίος Σοβιετικός ηγέτης Μιχάηλ Γκορμπατσόφ, 30 χρόνια μετά την πτώση του Τείχους του Βερολίνου, προειδοποιεί ότι δεν πρέπει να δημιουργηθεί ένα νέο, πραγματικό ή αόρατο τείχος μεταξύ Ρωσίας και Δύσης.
Ο Μιχαήλ Γορμπατσόφ, σε συνέντευξή του στο πρακτορείο Reuters με αφορμή την επικείμενη επέτειο από την πτώση του Τείχους του Βερολίνου στις 9 Νοεμβρίου, κατηγορεί την Ουάσιγκτον, η οποία υπήρξε πρώην αντίπαλος στην εποχή του «Ψυχρού Πολέμου», θεωρώντας την υπεύθυνη για την καταστροφή του συστήματος ελέγχου των πυρηνικών εξοπλισμών το οποίο εγγυάται την ασφάλεια στον κόσμο.
Ο ηλικίας σήμερα 88 ετών Γκορμπατσόφ διαδραμάτισε έναν από τους πλέον σημαντικούς ρόλους στα γεγονότα που οδήγησαν στην πτώση του Τείχους του Βερολίνου και σήμαναν το τέλος του «Ψυχρού Πολέμου».
Ο Γκορμπατσόφ ανακοίνωσε την αποχώρηση των σοβιετικών στρατευμάτων από την Κεντρική και Ανατολική Ευρώπη, όπου η Μόσχα κυριαρχούσε επί δεκαετίες και κατέστησε σαφές ότι δεν θα επέμβει στις εσωτερικές υποθέσεις της τότε Λαοκρατικής Δημοκρατικής Γερμανίας.
Ο Μιχαήλ Γκορμπατσόφ εγγυήθηκε τότε ότι τα σοβιετικά στρατεύματα που βρίσκονταν στην Ανατολική Γερμανία θα παρέμεναν στους στρατώνες, ενώ στη συνέχεια συμφώνησε στην επανένωση της Γερμανίας.
Το βράδυ της 9ης Νοεμβρίου του 1989 οι Ανατολικογερμανοί μεθοριακοί φρουροί άνοιξαν τα σημεία ελέγχου στο Τείχος του Βερολίνου, το οποίο είχε ανεγερθεί το 1961 και οι κάτοικοι του Ανατολικού Βερολίνου άρχισαν να φεύγουν προς το Δυτικό Βερολίνο.
Τρεις δεκαετίες μετά την πτώση του Τείχους ο Γκορμπατσόφ λέει ότι τον ανησυχεί η άσχημη κατάσταση στην οποία βρίσκονται σήμερα οι σχέσεις Ανατολής και Δύσης και ιδιαίτερα η απουσία διαλόγου μεταξύ Ουάσιγκτον και Μόσχας στο ζήτημα των πυρηνικών όπλων. Ως παράδειγμα αναφέρει την απόφαση της Ουάσιγκτον να αποχωρήσει από τη συμφωνία INF την οποία υπέγραψε το 1987 με τον Αμερικανό πρόεδρο Ρόναλντ Ρίγκαν, λέγοντας ότι η απόφαση του Ντόναλντ Τραμπ να αποχωρήσει από την INF δεν είναι ένδειξη «μεγάλης σκέψης».
Ωστόσο παρά την κριτική που ασκεί στην αμερικανική εξωτερική πολιτική, ο Γκορμπατσόφ τάσσεται κατά της δημιουργίας πραγματικών ή αόρατων τειχών, παρόμοιων με το Τείχος του Βερολίνου για να επισημοποιηθούν οι διαφωνίες μεταξύ Ανατολής και Δύσης.
«Το οποιοδήποτε τείχος, συνιστά απόπειρα αποστασιοποίησης από το πραγματικό πρόβλημα, χωρίς να το λύνεις. Γι’ αυτό τον λόγο είμαι κατά των τειχών. Και στην Ευρώπη κατά των διαχωριστικών γραμμών και όποιων ‘παραπετασμάτων’» λέει ο Γκορμπατσόφ.
«Όσο επικίνδυνη κι αν είναι η σημερινή κατάσταση, δεν θεωρώ ότι είναι επανάληψη του ‘Ψυχρού Πολέμου’. Μεταξύ της Ρωσίας και της Δύσης δεν υπάρχει ιδεολογική αντιπαράθεση, υπάρχουν όμως στενοί οικονομικοί δεσμοί, ελευθερία στις μετακινήσεις, στην επικοινωνία, πολιτιστική προσέγγιση… Γι’ αυτόν τον λόγο ένας νέος ‘Ψυχρός Πόλεμος’ μπορεί να αποτραπεί, είμαι πεπεισμένος γι’ αυτό», λέει ο Γκορμπατσόφ.
Η Ιστορία κινήθηκε με «απίστευτη ταχύτητα»
Ο Γκορμπατσόφ, ο οποίος ηγήθηκε της Σοβιετικής Ένωσης από το 1985 έως το 1991, κατά το παρελθόν πραγματοποιούσε πολλά ταξίδια στο εξωτερικό και έμενε όταν είχε ελεύθερο χρόνο το σπίτι που είχε στη Γερμανία. Σήμερα ζει στη Ρωσία, από την οποία δεν έφυγε ποτέ. Πάντα επιδίωκε να τον θυμούνται οι Ρώσοι, παρότι στη Δύση είναι πιο δημοφιλής απ’ όσο είναι στη χώρα του. Στη Ρωσία πολλοί του ασκούν κριτική, θεωρώντας ότι εκείνος ήταν ηγέτης της Σοβιετικής Ένωσης κατά την κατάρρευσή της, μετά την οποία βίωσε μια τεράστια οικονομική κρίση.
Ο Γκορμπατσόφ σπάνια εμφανίζεται δημόσια, αλλά μερικοί στο Κρεμλίνο, μέχρι σήμερα ακούνε τη γνώμη του λόγω της μεγάλης πείρας που έχει στα ζητήματα διευθέτησης των σχέσεων με την Ουάσιγκτον. Όταν τον περασμένο Νοέμβριο επισκέφτηκε έναν κινηματόγραφο της Μόσχας για να δει το ντοκιμαντέρ για τη ζωή του, υποβασταζόταν για να περπατήσει.
Ο Μιχαήλ Γορμπατσόφ, αναφερόμενος στην πτώση του Τείχους του Βερολίνου και την ένωση της Γερμανίας, ομολογεί ότι η ταχύτητα των εξελίξεων εκείνη την περίοδο είχε εκπλήξει τον ίδιο αλλά και άλλους παγκόσμιους ηγέτες.
«Η ίδια η Ιστορία, αίφνης κινήθηκε προς τα εμπρός με απίστευτη επιτάχυνση. Στις πόλεις της Ανατολικής Γερμανίας μάζες ανθρώπων βγήκαν στις πλατείες και διατράνωναν τη θέλησή τους… Είχε γίνει σαφές ότι όλα βαίνουν προς την επανένωση πολύ πιο γρήγορα απ’ όσο περίμενε κανείς», λέει ο Γκορμπατσόφ και προσθέτει: «Στην επικράτεια της Λαοκρατικής Δημοκρατίας της Γερμανίας εκείνη την περίοδο υπήρχαν 380.000 δικοί μας στρατιώτες. Πήραν εντολή να παραμείνουν στους στρατώνες. Μια εξαιρετικά δύσκολη διαδικασία ολοκληρώθηκε χωρίς αιματοχυσία, ολοκληρώθηκε ειρηνικά. Νομίζω ότι σ’ αυτό συνίσταται και η δική μου συνεισφορά».
Το ντοκιμαντέρ «Το Τείχος»
Ο καλλιτέχνης Jürgen Böttcher βίωσε την πτώση του τείχους και δημιούργησε το ντοκιμαντέρ «Το Τείχος» το 1990.
Όταν ο κυβερνητικός εκπρόσωπος στη Γερμανία ανακοίνωσε στις 9 Νοεμβρίου 1989 την ελεύθερη διακίνηση όλων των πολιτών της Ανατολικής Γερμανίας (DDR), σήμανε άθελά του το τελευταίο κεφάλαιο στην ιστορία της γερμανικής διχοτόμησης: το ίδιο βράδυ, Γερμανοί από την Ανατολική και την Δυτική Γερμανία βρίσκονται αγκαλιασμένοι.
Στο ντοκιμαντέρ «Το Τείχος» (1990, 99 λεπτά, Γερμανία), ο καλλιτέχνης και σκηνοθέτης Jürgen Böttcher επεξεργάζεται τις προσωπικές του εντυπώσεις από τις τελευταίες μέρες του τείχους του Βερολίνου.
Πρόκειται για μια παραστατική ταινία, εν μέρει πειραματική, για το Τείχος του Βερολίνου στο κέντρο της πόλης, γύρω από την πλατεία Potsdamer Platz και την Πύλη του Βραδεμβούργου. Μια ταινία για τις τελευταίες μέρες του Τείχους, όταν επικρατούσε μια αίσθηση αποσυναρμολόγησης. Οι γραφικές εικόνες και το ηχητικό κολλάζ προκαλούν έντονους συνειρμούς. Πρόσωπα και σκηνές από τις στιγμές του γεγονότος συμπληρώνονται από προβολές ιστορικών σκηνών στα ερείπια αυτής της απάνθρωπης κατασκευής.
Πηγές πληροφοριών: ΒΙΚΙΠΑΙΔΕΙΑ, Σαν Σήμερα, Ρόιτερ, ημερήσιος Τύπος
Ειρήνη ΑϊβαλιώτουΤο Τείχος του Βερολίνου – Αφιέρωμα στα 30 χρόνια από την πτώση του στις 9 Νοεμβρίου 1989
Η Καλλιτεχνική Κοινότητα Πράξις διοργανώνει δίμηνο σεμινάριο με θέμα τα social media και τον τρόπο που πρέπει να κινείται ο κάθε χρήστης του Διαδικτύου, για να επικοινωνήσει τη δουλειά του, χτίζοντας την ταυτότητά του στα μέσα κοινωνικής δικτύωσης από το μηδέν. Εισηγήτρια του σεμιναρίου είναι η δημοσιογράφος – επικοινωνιολόγος Ράνια Παπαδοπούλου.
Το σεμινάριο διαρθρώνεται σε 7 δίωρα και απευθύνεται σε άτομα του καλλιτεχνικού χώρου, ελεύθερους επαγγελματίες και οποιονδήποτε ενδιαφέρεται να μάθει την τέχνη και την τεχνική των διαφορετικών ταυτοτήτων, που συγκροτούνται στα social media.
Προϋποθέσεις συμμετοχής:
Βασικές γνώσεις internet
Βασικές γνώσεις χειρισμού social media
Προαιρετικά: γνώσεις προγραμμάτων επεξεργασίας εικόνας, ήχου και βίντεο
Θεματικές ενότητες:
Τα social media: ιστορική διαδρομή. Τι είναι τα social media και ποια η χρησιμότητά τους
Φτιάχνοντας το προφίλ μας στα social media
Το βιογραφικό μας στα μέσα κοινωνικής δικτύωσης
Οι μεταμορφώσεις της γραφής: Βασικές τεχνικές γραφής στα μέσα κοινωνικής δικτύωσης
Η διαφήμιση στα social media
Η φωτογραφία και το βίντεο στο διαδίκτυο
Επεξεργασία φωτογραφιών και βίντεο
Social media & HR
Αιτήσεις συμμετοχής μέχρι 8 Νοεμβρίου 2019
μέσω E-mail: art.community.praxis@gmail.com/ran.papadopoulou@gmail.com
ή τηλεφωνικά στο 695 500 58 59
Βιογραφικό σημείωμα:
Η Ράνια Παπαδοπούλου είναι δημοσιογράφος – επικοινωνιολόγος. Είναι αριστούχος απόφοιτος του Τμήματος Επικοινωνίας, Μέσων και Πολιτισμού με ειδίκευση τα Μέσα Επικοινωνίας και του Προγράμματος Μεταπτυχιακών Σπουδών του Τμήματος Πολιτικών Επιστημών και Ιστορίας του Παντείου Πανεπιστημίου. Διαθέτει δίπλωμα στην πολιτιστική επιχειρηματικότητα και το μάρκετινγκ. Από το 2009 αρθρογραφεί σε πολλά μέσα για πολιτιστικά και κοινωνικά ζητήματα. Παράλληλα ασχολείται με το ραδιόφωνο. Το ντοκιμαντέρ της «Ermou street Melody» έχει προβληθεί σε Φεστιβάλ στην Ελλάδα και το εξωτερικό. Λογοτεχνικά κείμενά της έχουν βραβευθεί από δημόσιους και ιδιωτικούς φορείς. Δραστηριοποιείται επίσης στον τομέα της οργάνωσης, του marketing και της προώθησης θεατρικών και μουσικών παραγωγών, ενώ ταυτόχρονα συνεχίζει τις σπουδές της σε διδακτορικό επίπεδο.
Έχει εργασθεί στην επικοινωνία θεατρικών παραστάσεων που ανέβηκαν στο Θέατρο Κνωσός, στο Olvio, στο Θησείον, ένα θέατρο για τις τέχνες, στο Faust, στο Θέατρο Αντιγόνη Βαλάκου (Καβάλα), στην Οικία Κατακουζηνού, στην Αμαξοστοιχία – Θέατρο Τρένο στο Ρουφ, στο Εργοτάξιον, στο Από Μηχανής Θέατρο, στο Ίδρυμα Μιχάλης Κακογιάννης, στο Θέατρο 104, στο Μπιπ, στο BIOS κ.α.
Το φθινόπωρο του 2019 ήταν υπεύθυνη επικοινωνίας του Διεθνούς Φεστιβάλ Αναλόγιο.
Ειρήνη ΑϊβαλιώτουΔίμηνο σεμινάριο με θέμα τα social media με εισηγήτρια τη Ράνια Παπαδοπούλου
Την Κυριακή 10 Νοεμβρίου 2019 και ώρες 10:00 με 18:00, το Τεχνοδρομώ κάνει το 1ο Ετήσιο Bazaar του στον χώρο της Οργάνωσης Γη/Κ44 στην οδό Κωνσταντινουπόλεως 44 στο Γκάζι, 100 μέτρα από τον σταθμό του μετρό Κεραμεικός. Τα έσοδα θα διατεθούν για την ενίσχυση της δράσης του Τεχνοδρομώ με τη θεατρική ομάδα των οροθετικών κρατουμένων του Νοσοκομείου «Άγιος Παύλος» των φυλακών του Κορυδαλλού.
Στο Bazaar θα διατεθούν διακοσμητικά είδη, βιβλία, κοσμήματα, καλλυντικά, μέλι, μαρμελάδες και σπιτίσια γλυκά. Επίσης, θα γίνει και πώληση λαχνών με δελεαστικά δώρα. Το απόγευμα θα γίνει ανοιχτή συζήτηση για τις δράσεις του Τεχνοδρομώ, τη δράση στις φυλακές και ειδικά για τη θεατρική ομάδα των φυλακών.
Το Τεχνοδρομώ δημιούργησε τον Ιούνιο του 2012 τη θεατρική ομάδα ανθρώπων που ζουν με HIV/AIDS στο Νοσοκομείο Άγιος Παύλος στις φυλακές Κορυδαλλού, ομάδα ενεργή έως σήμερα. Στόχος της δράσης αυτής, μέσω της θεραπευτικής ιδιότητας του θεάτρου και των διεργασιών που χαρακτηρίζουν τις ομάδες, είναι η ευαισθητοποίηση, η ενδυνάμωση, η καταπολέμηση του κοινωνικού στίγματος και των αρνητικών στερεοτύπων και η κοινωνική (επαν)ένταξη. Η ομάδα προσπαθεί να ανεβάζει κάθε χρόνο στη φυλακή μια παράσταση με στόχο να τη βλέπουν όσο το δυνατόν περισσότεροι θεατές – οι οποίοι δεν είναι φυλακισμένοι και παρευρίσκονται στη φυλακή ειδικά για την παράσταση αυτή. Είναι μια σημαντική ευκαιρία, για όσους από τους κρατούμενους συμμετέχουν στην ομάδα, να έρχονται σε επικοινωνία πρώτα με τον εαυτό τους και δεύτερον με τους συγκρατούμενους της ομάδας καθώς και να βάζουν στόχο την επικοινωνία τους και την προβολή ενός άλλου δημιουργικού εαυτού τους προς τα έξω.
Το Τεχνοδρομώ έχει ως κύριο στόχο την προσέγγιση και διάδραση με ευπαθείς ή/και αποκλεισμένες κοινωνικές ομάδες μέσω του θεάτρου και άλλων τεχνών που σχετίζονται με αυτό (όπως χορός, μουσική, εικαστικές τέχνες). Απευθύνεται σε άτομα ή ομάδες ανεξάρτητα από καταγωγή, θρησκεία, ηλικία, σεξουαλικό προσανατολισμό, ταυτότητα φύλου, εθνικότητα, ιδεολογία ή πολιτικές πεποιθήσεις. Ένας από τους κύριους άξονες δράσης του Τεχνοδρομώ είναι η ενημέρωση και ευαισθητοποίηση καθώς και ενεργοποίηση σε θέματα κοινωνικής ένταξης, ενδυνάμωσης και ανθρωπίνων δικαιωμάτων μέσω συναντήσεων, δρώμενων, βιωματικών σεμιναρίων και στοχευμένων δράσεων.
Δράσεις
Το Τεχνοδρομώ σχεδιάζει και υλοποιεί δράσεις που αφορούν γενικά σε κοινωνικά ή/και οικονομικά ευάλωτες ομάδες που τις χαρακτηρίζει κοινωνικός αποκλεισμός και στιγματισμός, σε Κέντρα Φιλοξενίας ασυνόδευτων ανηλίκων, κοινότητες μεταναστών, φυλακές, με άτομα με ειδικές ανάγκες (όπως τυφλά άτομα).
Μερικές από τις δράσεις του Τεχνοδρομώ από το 2010 έως σήμερα:
Από τον Σεπτέμβριο έως τον Δεκέμβριο 2019 το Τεχνοδρομώ υλοποιεί το πρόγραμμα Πολιτισμός και Ένταξη. Δράσεις: εκπαιδευτικοί περίπατοι και θεατρικό εργαστήριο.
Αλληλεπιδρώντας στην Αθήνα. Πρόγραμμα ένταξης ασυνόδευτων ανήλικων. Δράσεις: Θεματικές συναντήσεις και θεατρικό εργαστήριο. (Μάρτιος 2018 – Μάρτιος 2019).
Μουσική παράσταση στο Γαλλικό Ινστιτούτο Αθηνών Ο Αττίκ στο Παρίσι, με τον Γιώργη Χριστοδούλου (20 Σεπτεμβρίου 2018) για την ενίσχυση της δράσης του με τη θεατρική ομάδα των οροθετικών κρατουμένων του Νοσοκομείου « Άγιος Παύλος» των φυλακών του Κορυδαλλού.
Διαπολιτισμικές συναντήσεις στην Αθήνα. Πρόγραμμα ένταξης ανηλίκων ασυνόδευτων μέσω συναντήσεων σε ιστορικούς και αρχαιολογικούς τόπους στην Αθήνα (Ιούνιος–Δεκέμβριος 2017).
Ημερίδα στο Ίδρυμα Μ. Κακογιάννης με θέμα Το Θέατρο στη φυλακή – Το καθηλωμένο Σώμα, με τη συμμετοχή συνεργατών και εργαζομένων στη φυλακή, δημόσιων και ιδιωτικών φορέων που εργάζονται με κρατούμενους φορέων του HIV (Σεπτέμβριος 2015).
Έκθεση εικαστικών έργων κρατουμένων στο πλαίσιο της ημερίδας Το θέατρο στη φυλακή – το καθηλωμένο σώμα (Σεπτέμβριος 2015).
Τριήμερη εκδήλωση με θεατρικές παραστάσεις παρουσιάσεις και διάλογο με το κοινό με θέμα Το Θέατρο στη φυλακή στη Στέγη Γραμμάτων και Τεχνών του Ωνασείου Ιδρύματος σε συνεργασία με τις οργανώσεις ΕΠΑΝΟΔΟΣ, ΚΕΘΕΑ και 18άνω (Ιούνιος 2015).
Συμμετοχή στην Art Athina με εικαστικά έργα των κρατουμένων των φυλακών Κορυδαλλού (Μάιος 2015).
Σειρά εκπομπών στον διαδικτυακό ραδιοφωνικό σταθμό Μεταδεύτερο (Οκτώβριος 2014 έως τέλος 2016).
Μαρίκα Νίνου – Θεατρική παράσταση στο Φεστιβάλ Βάμου Χανίων Κρήτης, με μέλη του Φάρου Τυφλών Ελλάδας (Κρήτη, Αύγουστος 2013).
Συμμετοχή στην Ευρωπαϊκή Εβδομάδα Πρόληψης και Εξέτασης για τον HIV/AIDS -Θεατρικά και μουσικά δρώμενα (Αθήνα, Οκτώβριος 2013, Οκτώβριος 2014).
Θεατρική ομάδα Φάρου Τυφλών Ελλάδας – Διδασκαλία θεατρικής ομάδας (κίνηση, αυτοσχεδιασμός, ορθοφωνία, υποκριτική). (Αθήνα, από Οκτώβριο 2012 έως σήμερα).
Θεατρική ομάδα οροθετικών κρατουμένων στο νοσοκομείο Άγιος Παύλος των φυλακών του Κορυδαλλού – Εμψύχωση και ενδυνάμωση της ομάδας μέσω διδασκαλίας θεατρικών πρακτικών (από τον Ιούνιο του 2012 έως σήμερα).
Διοργάνωση μουσικών απογευμάτων στις φυλακές του Κορυδαλλού για την ψυχαγωγία των κρατουμένων (2012 – 2017).
Θεατρική ομάδα κρατουμένων στο κατάστημα απεξάρτησης Τοξικοεξαρτημένων κρατουμένων στον Ελαιώνα Θηβών (2011-2012).
Συμμετοχή σε φεστιβαλικές εκδηλώσεις για την Ημέρα του Πρόσφυγα (Θεσσαλονίκη, 2011).
Θεατροπαιχνίδια στη Στέγη του Συλλόγου Μερίμνης Ανηλίκων (Αθήνα, 2010-2011).
Περισσότερες λεπτομέρειες και πληροφορίες:
Γιάννης Νικολόπουλος, g.nikolopoulos@yahoo.gr
Ειρήνη ΑϊβαλιώτουBazaar για την ενίσχυση της δράσης του Τεχνοδρομώ στις Φυλακές
Τέλλος Άγρας (καλλιτεχνικό ψευδώνυμο του Ευάγγελου Ιωάννου). Γεννήθηκε στην Καλαμπάκα του 1899. Αμέσως μετά τη γέννησή του όλη η οικογένειά του μετακόμισε στην Αθήνα και από εκεί το 1906 στο Λαύριο, όπου ο ποιητής τελείωσε το Δημοτικό και το Ελληνικό Σχολείο. Το 1916 αποφοίτησε από το Γυμνάσιο και γράφτηκε στη Νομική Σχολή του Πανεπιστημίου Αθηνών, απ’ όπου έλαβε το πτυχίο του το 1923. Το 1924 εργάστηκε στο Υπουργείο Γεωργίας και Τουρισμού. Το 1927 διορίστηκε στην Εθνική Βιβλιοθήκη. Η συγγραφική δραστηριότητά του άρχισε το 1907 όταν αλληλογραφούσε ως συνδρομητής του περιοδικού «Η Διάπλασις των Παίδων» ενώ από το 1911 συνέχισε να γράφει τακτικά πλέον στη στήλη συνεργασίας συνδρομητών του περιοδικού με το ψευδώνυμο «Τέλλος Άγρας». Ήταν ποιητής, δοκιμιογράφος, μεταφραστής και κριτικός λογοτεχνίας. Μετά τον θάνατο του πατέρα του, το 1938, ο Τέλλος Άγρας μετακόμισε μαζί με τη μητέρα του στην Αθήνα, στην Κυψέλη και πιο συγκεκριμένα στην οδό Αγαθουπόλεως, όπου παρέμεινε μέχρι το τέλος της ζωής του. Στη διάρκεια της Γερμανικής Κατοχής χειροτέρεψε η ευαίσθητη κατάσταση της υγείας του. Στις 11 Οκτωβρίου 1944, τραυματίστηκε από αδέσποτη σφαίρα των αλληλοσυγκρουόμενων Ταγμάτων Ασφαλείας και του ΕΑΜ στον αστράγαλο, μεταφέρθηκε στο νοσοκομείο «Ευαγγελισμός», όπου τελικά πέθανε από σηψαιμία την Κυριακή 12 Νοεμβρίου 1944.
Στη βασική φωτογραφία ο πίνακας του 1893 έχει τον τίτλο: «Rainy Day on Fifth Avenue». Είναι έργο του Αμερικανού ζωγράφου Childe Hassam ο οποίος γεννήθηκε στις 17 Οκτωβρίου 1859 στο Ντόρτσεστερ της Μασσαχουσέτης των ΗΠΑ και πέθανε στις 27 Αυγούστου 1935 στο Ίστ Χάμπτον του Λόνγκ Άιλαντ της Νέας Υόρκης.
Η λεβάντα ταιριάζει με τα χώματα και το κλίμα της περιοχής. Είναι ένα φυτό που αναπτύσσεται σε υψόμετρο, αντέχει τις χαμηλές θερμοκρασίες, ενώ δεν έχει απαιτήσεις σε νερό. Τα χωράφια στη Λούβρη Κοζάνης είναι άνυδρα και σε υψόμετρο 750 μέτρων, επικλινή, ιδανικά για την καλλιέργεια της λεβάντας.
Εκπρόσωποι του Πολιτισμού, της Τέχνης και του Αθλητισμού ένωσαν τις δυνάμεις τους με την ΑΚΟΣ, γιορτάζοντας και φέτος τον Movember. Βασικός στόχος να ευαισθητοποιήσουν τους άνδρες σε θέματα πρόληψης, καλώντας τους να εγκαταλείψουν τις βλαβερές συνήθειες και να υιοθετήσουν έναν υγιεινό και ισορροπημένο τρόπο ζωής. Η εκδήλωση έλαβε χώρα, την Κυριακή 3 Νοεμβρίου 2019 στην «Αίγλη» Ζαππείου. Προστιθέμενη αξία στο μήνυμα της αξίας της πρόληψης στον καρκίνο χάρισαν οι προσωπικές μαρτυρίες όσων συμμετείχαν.
Το παραπάνω κείμενο διάβασε ο σκηνοθέτης Δημήτρης Τάρλοου την Κυριακή 3 Νοεμβρίου 2019 στις 11 το πρωί, στην «Αίγλη» Ζαππείου, στην εκδήλωση της ΑΚΟΣ στο πλαίσιο της δράσης για το κίνημα Movember. Αυτό το παγκόσμιο κίνημα στόχο έχει να αναδείξει τη σημασία της ανδρικής πρόληψης. Κάθε Νοέμβριο, οι άνδρες σ’ όλη την υφήλιο αφήνουν μουστάκι, υπενθυμίζοντας στον εαυτό τους την υποχρέωση να δώσουν προτεραιότητα στην πρόληψη για τον καρκίνο του προστάτη και του πνεύμονα.
Το παραπάνω κείμενο διάβασε ο ηθοποιός Χρήστος Λούλης την Κυριακή 3 Νοεμβρίου 2019 στις 11 το πρωί, στην «Αίγλη» Ζαππείου, στην εκδήλωση της ΑΚΟΣ στο πλαίσιο της δράσης για το κίνημα Movember. Αυτό το παγκόσμιο κίνημα στόχο έχει να αναδείξει τη σημασία της ανδρικής πρόληψης. Κάθε Νοέμβριο, οι άνδρες σ’ όλη την υφήλιο αφήνουν μουστάκι, υπενθυμίζοντας στον εαυτό τους την υποχρέωση να δώσουν προτεραιότητα στην πρόληψη για τον καρκίνο του προστάτη και του πνεύμονα.
