14.5 C
Athens
Παρασκευή 14 Φεβρουαρίου 2025

«Το Μεγάλο μας Τσίρκο», στο Περιγιάλι. Αν και είναι δύσκολο, αξίζει κι άλλης παράτασης…

Γράφει η θεατρολόγος Μαρία Μαρή

Το μνημειακό μουσικοθεατρικό έργο του Ιάκωβου Καμπανέλη σε μουσική και τραγούδια του Σταύρου Ξαρχάκου, είναι πια γεγονός από την Κεντρική Σκηνή του θεάτρου Περιγιαλίου.
Δεν περίμενα αυτό που αντίκρισα, όταν καλεσμένη πήγα στο Θέατρο Περιγιαλίου να δω την παράσταση του «Μεγάλου μας Τσίρκου».
Ένα παλιό κτήριο – αποθήκη έχει μεταμορφωθεί σε θεατρική σκηνή και έχει εμπνεύσει περίοικους και άλλους που έρχονται και αφιερώνουν τον προσωπικό τους χρόνο στη θεατρική τέχνη.
Πολλά τα εργαστήρια, για διαφορετικούς αποδέκτες, πολλές οι δραστηριότητες, πολλές οι παραστάσεις παιδιών και ενηλίκων.

Όλα αυτά ξεκινούν από δύο ανθρώπους που έχουν αφιερώσει τη ζωή τους στο θέατρο, την Πολυξένη Ορκοπούλου – Ξανθάκη και τον Αλέκο Ξανθάκη.

Μετά την παράσταση η Πολυξένη με ξενάγησε στον χώρο και μου έδειξε πολλά σκηνικά, άπειρα κοστούμια, υφάσματα, δαντέλες, αξεσουάρ. Ένιωσα σα να ήμουν σε έναν αυτοδιαχειριζόμενο χώρο, όπως το La Cartoucherie, που εμπνεύστηκε και οργάνωσε η Ariane Mnouchkine για το Théâtre du Soleil.
Παλιά έπιπλα, αντικείμενα, δωρεές, πράγματα που μπορεί να ήταν χωρίς αξία για το σύγχρονο σπίτι, αλλά που έχουν μεγάλη αξία για τη θεατρική σκηνή.

Ο χώρος μοσχομύριζε θέατρο. Όλοι οι του θεάτρου είχαν έναν ρόλο για τη διεξαγωγή της παράστασης, από την είσοδο των θεατών και την υποδοχή τους, ως και την τοποθέτηση στη θέση τους. Όλα ήταν συντονισμένα. Τίποτα στην τύχη.

Μεγάλο το εγχείρημα της παράστασης αυτής και μάλιστα όταν όλοι έχουμε στο νου μας τον Κώστα Καζάκο και την Τζένη Καρέζη.

Οι παραστάσεις του θεάτρου Περιγιαλίου όμως ήταν sold out από την αρχή. Έδωσαν παράταση και ήταν πάλι sold out, γεγονός που έδειχνε ότι υπήρχε μεγάλο ενδιαφέρον από τον κόσμο για να δει την παράσταση.

Η παράσταση

«Το Μεγάλο μας Τσίρκο» έχει τη δικιά του ιστορία. Κάποιος την έγραψε στον τοίχο με μπογιά.
Ο εκπληκτικός Καραγκιόζης του Μπάμπη Ορκόπουλου, με την ακριβή του, την αυθεντική του κίνηση, τη μελετημένη του έκφραση καλωσορίζει το κοινό με χορό και τραγούδι στο λαϊκό αυτό πανηγύρι, που εμπεριέχει συρραφή από θεατρικά σκετς σε ύφος επιθεώρησης, που παίρνουν σαν αφετηρία τη διαδρομή της νεότερης ελληνικής ιστορίας από την Τουρκοκρατία και τα χρόνια του Όθωνα έως τη Μικρασιατική Καταστροφή και τη γερμανική Κατοχή και Αντίσταση. Εκφράζει τον πόνο της Ελλάδας, την εκμετάλλευσή της, τον διασυρμό της, τα συμφέροντα των ισχυρών, τους θριάμβους της, απατηλούς ή όχι, «τα όνειρά της για προδομένους αγώνες, για προδομένες ελπίδες», όλα τα στάδια μέχρι περίπου τις μέρες μας. Όλα αυτά μέσα από τη σάτιρα, τον αυτοσαρκασμό, το γέλιο και το δάκρυ. Προβάλλεται η ομορφιά του ρωμιού, το ασίγαστο, ανήσυχο πνεύμα του, η καρδιά του που χτυπά μέσα στη γη και ζητά το μερίδιό της. Ο Καραγκιόζης είναι το σύμβολο του Έλληνα. Ο φτωχός, αυτός ξυπόλητος, ήρωας με την αφέλεια και την αλήθεια του βρίσκει τον τέλειο ερμηνευτή στον ηθοποιό Μπάμπη Ορκόπουλο. Χορεύει, πέφτει κάτω, τραγουδά, είναι πάνω στη σκηνή υπενθυμίζοντας ότι όλα αυτά τα υφίσταται εκείνος, ο φτωχός, απλός Έλληνας πολίτης.

Τα τραγούδια είναι δομικά συστατικά της παράστασης και όχι συνοδεία ή υπόκρουση, το ίδιο και η παρουσία του Χορού (Νατάσα Γεροπούλου, Άννα-Μαρία Σακελλαρίου, Χρήστος Πετρόπουλος, Δήμος Μποτσίνης, Ελένη Παπαϊωάννου, Μαρία Ραυτοπούλου, Χρήστος Ζωγράφος, Κατερίνα Σταμάτη, Δέσποινα Μπίσδα, Λιάνα Σπηλιοπούλου, Χρόνης Σηφακάκης, Αλέξης Αλεξιάδης, Αναστασία Φέκου). Όλοι αυτοί οι ηθοποιοί κινούνταν σαν ένα σώμα και τραγουδούν υπέροχα.

Αξίζει να σημειωθεί ότι την κίνηση, εξαιρετική λεπτομέρεια,  τη δίδαξε η Νατάσα Γεροπούλου.

Το Ρωμιάκι (Πολυξένη Ορκοπούλου-Ξανθάκη) είναι σα να βλέπει κάποιος ένα ανυποψίαστο αλάνι να ανδρώνεται σταδιακά και να ωριμάζει μέσα από τα τεκταινόμενα. Ξεκινά από την παραδοχή ότι «Το έργο τους μόνον υπόθεση και πυροτεχνήματα δεν έχει. Κατά τα άλλα όμως έχει μουσική, χορό, τραγούδι, γιατί λέει είναι ένα έργο που αποφάσισε να το ρίξει όξω, να ξεθυμάνει» και φτάνοντας στο τέλος ακούμε το Ρωμιάκι να λέει για την οργάνωση στην ΕΑΜική Αντίσταση, που προδόθηκε πικρά με το τέλος του Εμφυλίου: «Εκείνο λοιπόν τον καιρό, όπως σε κάθε δύσκολο καιρό, ήταν πολλοί εκείνοι που βγήκαν απ’ το πετσί τους. Άνθρωποι που δεν τους έπιανε το μάτι σου, παίρναν το βουνό μ’ ένα ντουφέκι στο χέρι. Με το τίποτα, ο Γιάννης, ο Τάσος, ο Βάγκος, ο Μανόλης, η Λένω, η Δέσπω, αυτή η σιωπηλή στρατιά, αυτοί οι ωραίοι δικοί μας, σπρώχναν για καλά τον καιρό προς την ελευθερία και την ειρήνη. Για μια ειρήνη που τους γέλασε. Για μια ελευθερία που πριν έρθει φαινότανε τόσο πλατιά». Η Πολυξένη Ορκοπούλου-Ξανθάκη σπαρακτική, εκφραστική, συγκλονιστική.

Αντίστοιχος και πολύ βαρύς ο ρόλος του Ρωμιού (Αλέκος Ξανθάκης), αυτού που ξέρει και πρέπει δια της μαιευτικής μεθόδου να αφυπνίσει, να εξεγείρει τον κόσμο. Ο Αλέκος Ξανθάκης δωρικός, ουσιαστικός, ένας βράχος για να στηριχθεί το Ρωμιάκι και ο λαός.

Μετά την επέλαση των Μεγάλων Δυνάμεων (Μπάμπης Τσόγκας, Γιώργος Μπλάνος, Άρης Κατσαβριάς) στην Ελλάδα και την επιβολή του Βασιλιά θριαμβολογούν «Είμαστε τέσσερις δυνάμεις» Αγγλία, Γαλλία, Ρωσία, Αυστρία, «με καθήκοντα υψηλά/ Η Ευρώπη να μην πάθει από των μικρών τα λάθη /Τρα λα λα λα λα λα λα». Η ελληνική επανάσταση, δηλαδή, ήταν καλοδεχούμενη στον βαθμό που επέφερε ένα χτύπημα στην Οθωμανική Αυτοκρατορία αλλά όχι εάν ξέφευγε του στενά ορισμένου πλαισίου και τα έβαζε με το ancien régime [το παλαιό καθεστώς] και την Ιερά Συμμαχία που ήθελε να καταπνίξει τα εθνικά και φιλελεύθερα κινήματα της Ευρώπης για χάρη της απολυταρχίας.

Πολλές οι σκέψεις που ανασύρονται ακόμα και για τον σύγχρονο Έλληνα. Ο Ρωμιός καθόλου αφελώς αναρωτιέται σχετικά με την γκιλοτίνα, πώς γίνεται ένα εργαλείο που λανσαρίστηκε από τη Γαλλική Επανάσταση να κόβει εν συνεχεία κεφάλια επαναστατών και ο πρόεδρος του χωριού να εκφράζει την ευγνωμοσύνη του προς το κράτος των Αθηνών για τον ερχομό της γκιλοτίνας καθότι καθώς λέει «Με την γκιλοτίνα συγχωριανοί θα έχομε από δω και μπρος …γλυκύτερον θάνατον!».

Εκπληκτικός ο Ρωμιός στο σκετς που αφιερώνεται στο Σύνταγμα της 3ης Σεπτεμβρίου του 1843: Μέσα σε λίγες ερωταποκρίσεις το κείμενο επιτυγχάνει να σατιρίσει τον πυρήνα της ηγεμονικής ιδεολογίας του Πατρίς – Θρησκεία – Οικογένεια που κρίνεται ως ανώτερο από τη μνήμη της κατοχύρωσης Συντάγματος και του ανοίγματος του δρόμου για λαϊκή κυριαρχία (θα έρθει 20 χρόνια αργότερα με το Σύνταγμα του 1864 και την αρχή της δεδηλωμένης του Χαρίλαου Τρικούπη). Ως απάντηση τι είναι η 3η Σεπτεμβρίου ακούγεται το επικό τραγούδι «Φίλοι και αδέλφια» με την υπέροχη φωνή του Νίκου Φραγκάκη. Ανατριχιαστικό και επίκαιρο.

Η φωνή του Κολοκοτρώνη (Αλέκος Ξανθάκης) παροτρύνει τους Έλληνες να κάνουν τους δικούς τους αγώνες και να αφήσουν την παρελθοντολογία. «Οι πεθαμένοι με τα πεθαμένα κι οι ζωντανοί με τα ζωντανά» για να ακολουθήσει από όλον τον θίασο το τραγούδι «λαέ μην σφίξεις άλλο το ζωνάρι». Η ατμόσφαιρα στο θέατρο είναι φορτισμένη, οι θεατές συγκινημένοι σιγοτραγουδούν.

Συγκλονιστικό το σκετς για τη Μικρασιατική Καταστροφή του ‘22, και τον «Ξεριζωμό», όπου ασκείται κριτική στη Μεγάλη Ιδέα, την κρατούσα ιδεολογία του τέλους του 19ου και αρχών του 20ου αιώνα για την απελευθέρωση των «αλύτρωτων» πληθυσμών που οδήγησε στην καταστροφική εκστρατεία στη Μικρά Ασία και τον ξεριζωμό πολλών χιλιάδων προσφύγων.

Εν μέσω ανακοινώσεων του Ερυθρού Σταυρού (Άννα – Μαρία Σακελλαρίου, Χρήστος Πετρόπουλος, Ελένη Παπαϊωάννου) το Ρωμιάκι (Πολυξένη Ορκοπούλου-Ξανθάκη) σπαράζει «Μαρμαρωμένε βασιλιά, τι όνειρο, τι παγανιά, ο τάφος σου άδειος και σε μια γωνιά μια χούφτα λόγια, αδιάβαστα χαρτιά… Χαμένη γη και προσφυγιά τα πόδια εδώ, αλλού η καρδιά, κομμάτια μου ψάχνω να βρω να κάνω ρίζες να ξανασταθώ, και να φωνάξω με φωνή που να ματώσουν οι ουρανοί, όλοι μας σφάζαν και μας πνίγανε μαζί, Εγγλέζοι, Γάλλοι κι Αμερικανοί».

Η τέχνη δεν κάνει επανάσταση, αλλά την προετοιμάζει. Το σύνθημα «Ψωμί, παιδεία, ελευθερία» ή «Δικαιοσύνη- Ελευθερία – Ισότητα» ακούστηκε πρώτη φορά στην παράσταση πριν γίνει κραυγή αγωνίας για χιλιάδες νέους που διεκδίκησαν και κέρδισαν τη ζωή τους πίσω.

Ωραία κοστούμια που επιμελήθηκαν η Πολυξένη Ορκοπούλου-Ξανθάκη και η Ελένη Χαζάπη. Κοστούμια με χρώμα και κίνηση.

Εκπληκτικές φωνές του Νίκου Φραγκάκη και της Κατερίνας Κριτσώνη, αλλά και του Χορού.

Ωραίοι οι Χρήστος Πετρόπουλος και Δήμος Μποτσίνης στο τραγούδι της Γκιλοτίνας.

Πρόκειται για μια πετυχημένη παράσταση συνόλου. Τέλειος συντονισμός. Πολλή δουλειά, από ανθρώπους που ασχολούνται με το θέατρο μετά την εργασία τους, που έχουν κάνει το θέατρο μεράκι τους. Γι’ αυτό και συμμετέχουν όλοι ενεργά σε όποιον τομέα μπορούν.

Αν και αντικειμενικά είναι δύσκολο σίγουρα αξίζει κι άλλης παράτασης…

***

«Το Μεγάλο μας Τσίρκο» επιστρέφει και τον Μάιο στην Κεντρική Σκηνή του θεάτρου Περιγιαλίου

Σχετικά άρθρα

Κυνηγήστε μας

6,398ΥποστηρικτέςΚάντε Like
1,713ΑκόλουθοιΑκολουθήστε
713ΑκόλουθοιΑκολουθήστε


Τελευταία άρθρα

- Advertisement -