Πάνω: Αυτοπροσωπογραφία του ποιητή
Της Ειρήνης Αϊβαλιώτου
Για ιαπωνέζικα χαϊκού έψαχνα στο Διαδίκτυο, σε ελληνικά χαϊκού έπεσα και ξαφνιάστηκα. Η πρωτότυπη ποιητική γλώσσα ενός νέου ποιητή που διαμορφώνει μια καινούργια πραγματικότητα είναι από μόνη της μια έκπληξη. Ακόμη μεγαλύτερη έγινε η έκπληξη όταν στο πρόσωπο του ποιητή αναγνώρισα τον ευγενικό και χαμογελαστό άνθρωπο που μας υποδέχεται, εμάς τους θεατές και επισκέπτες, στην κομψότατη οικία Κατακουζηνού (Ίδρυμα Άγγελου και Λητώς Κατακουζηνού), λίκνο πολιτισμού και πνεύματος, έναν από τους πιο αγαπημένους χώρους της Αθήνας. Αναγνώρισα στην ποίησή του την ανάγκη για έκφραση που εξελίσσεται σε καλοδουλεμένη κατάθεση. Μια παράλληλη ασχολία, μια ψυχική αντίδραση που λειτουργεί ως αντίδοτο και ως διέξοδος από την αναπόδραστη καθημερινότητα τα χαϊκού και τα ποιήματά του. Το προσωρινό, το απλό, το ευτελές γίνεται διαρκές, σύνθετο, ακριβό στο έργο του Νίκου κιχεμ. Γνώση, μνήμη, πληγή, αγάπη και κριτική συνυπάρχουν, συγκροτώντας στίχους ελεύθερους, ευαίσθητους μα και αδρούς, γεμάτους φως. Ποίηση για τη ζωή ή και για τη διάθεση για ζωή, για τη θέληση για ζωή, για τη δίψα για ζωή, για τη φωτιά της ζωής ή ακόμα για τη ζωή όπως θα έπρεπε να είναι.
Θέλεις αντίσταση;
Κλάψε.
Θέλεις αντίσταση;
Γέλα.
Θέλεις αντίσταση;
Ζήσε.
Μείνε άνθρωπος.
*
Ρωτάς πώς χτίζεται η Αγάπη;
Με γκρεμίσματα.
*
Ο κατακριτής είναι ο άριστος υποκριτής.
Κυοφορείται διαρκώς μέσα στην άγνοιά του.
Ως παραφουσκωμένο βρέφος, πεισματικά αρνείται τη γέννησή του.
Πόση ασφάλεια έχει η ειρωνεία;
Πόση θαλπωρή η γελοιοποίηση;
Πόση διασκέδαση η περιφρόνηση;
Από το άγνωστο όλα ξεκινούν.
Πόσω μάλλον οι ανθρώπινες σχέσεις.
Τίποτε δε μάθαμε εξαρχής.
Το ερώτημα δεν είναι πόσο καλά γνωρίζουμε…
Το ερώτημα είναι πόσο καλά κατανοούμε.
Η πρώτη εσωτερική διάθεση είναι το άνοιγμα.
Η δεύτερη η καλή προαίρεση.
Η τρίτη το μέγεθος της δοτικότητας.
Με τούτα τα τρία συνήθως η αμνησία μας τρέφεται.
Και τα ξεχνούμε χωνεύοντας.
Η κρίση, η απόφαση, η αποκόλληση έρχονται μετά.
Χωρίς τα τρία πρώτα,
τούτα τα τρία είναι η ανθρώπινη ύβρις.
Χαμογελώντας ν’ αποχαιρετούμε, ανάλαφροι χωρίς πομπώδη φρονήματα,
ό, τι δεν μας αρμόζει.
Άγνωστοί μου φίλοι,
μη μείνουμε άγνωστοι.
Άγνωστοι του εαυτού μας.
Βοηθά ο αδυσώπητος καθρέφτης, οι άλλοι, οι απέναντι.
Καθώς τους κοιτάμε,
καθώς τους περιεργαζόμαστε,
καθώς τους νιώθουμε,
το δικό μας σχήμα,
το μέγεθος της δικής μας ψυχής γίνεται ξεκάθαρο.
Εκεί η κρίση μας, η αυτοκριτική μας.
Εκεί τα χάλια ή το φως μας.
*
Ίσως,
εκείνο το κενό,
την ώρα που χωρίζουν,
η ψυχή με το σώμα,
ανάμεσά τους,
η ερμηνεία της ποίησης.
Μαντεύοντας περιμένω, γράφοντας προσδοκώ.
*
Όσοι σε μετρήσανε,
στο καλούπι,
μετρά και σταθμά,
σε αριθμήσανε,
μην τους μετράς,
στη μετρημένη ζωή τους,
περισσεύουν,
αμέτρητα ξανά και ξανά,
στο μέτρημα.
Δεν έχει μέτρο η αγάπη.
*
Δεν κρύβονται τα τέρατα στα βάθη της αβύσσου.
Στη ρηχότητα πλατσουρίζουν ανέμελα.
*
Έλα να κολυμπήσουμε,
γλυκιά μου,
αυτές οι λίμνες,
μπορούν την απόσταση να πνίξουν.
*
Στο ψιθύρισμα.
Το “όχι”, “ναι” ν’ ακούσω.
Σαν πυρκαγιά.
*
Βρέχει, το ακούς;
Ψιχάλες ζουν, και φεύγουν.
Για μια στιγμή.
*
Μικρέ σπουργίτι
τρανέ επαναστάτη.
Φυσάει, πέτα.
*
Εδώ δεν χωρά,
χρόνος, το πριν ή μετά.
Μονάχα, τώρα.
Νίκος κιχεμ
* Oι εικόνες με τις γάτες είναι του φωτογράφου Alexander Kan. Τόπος η Κωνσταντινούπολη.
