Της Ειρήνης Αϊβαλιώτου
Μυστικά, ψέματα, υποκρισία και ερωτικά απωθημένα βγαίνουν στην επιφάνεια απειλώντας να καταστρέψουν ένα γάμο και το μέλλον μιας οικογένειας. Μέσα από τη “Λυσσασμένη γάτα” ο Τενεσί Ουίλιαμς τοποθετεί το θεατή να παρακολουθήσει στενά, για ακόμα μια φορά, την πολυεπίπεδη πτώση της παραδοσιακής οικογένειας του Νότου, ενός Νότου που πάντα ήταν ο συντηρητικός πυλώνας της αμερικανικής κοινωνίας.
Μια πνιγηρή νύχτα στο Μισισιπή, σε μια πλούσια αγροικία, η οικογένεια Πόλιτ συγκεντρώνεται για τα 65α γενέθλια του Big Daddy, ο οποίος αγνοεί ότι είναι βαριά άρρωστος. Κατά τη διάρκεια των εορτασμών, μια σειρά γεγονότων φέρνει στο φως την αιτία που ο μικρός γιος, Μπρικ, δεν κάνει παιδιά με την ελκυστική σύζυγό του, Μάγκι, και έχει επιλέξει για μόνιμη συντροφιά του το ποτό. Ο μεγάλος γιος, Γκούπερ, ετοιμάζεται να γίνει για έκτη φορά πατέρας και ζητά το μερίδιο της κληρονομιάς που θεωρεί ότι του αναλογεί. Οι ενδοοικογενειακές διαμάχες και -κυρίως- η σύγκρουση του Μπιγκ Ντάντι με τον Μπρικ θα αλλάξουν τις ζωές όλων.
Η Μάγκι. Ο Μπρικ. Ο Big Daddy. Τρία πρόσωπα, τρεις ρόλοι γραμμένοι από τον Τενεσί Ουίλιαμς, συνθέτουν ένα διαφορετικό τρίγωνο, οικογενειακό και ερωτικό, το τρίγωνο της «Λυσσασμένης γάτας». Το αιώνιο παιχνίδι του έρωτα και του θανάτου, της απελπισίας και της ελπίδας, της γονιμότητας και της στειρότητας, της φιλίας και της οικογένειας.
Η καλλιτεχνική εταιρεία Μυθωδία παρουσιάζει στο θέατρο Θησείον από τον Οκτώβριο του 2017 το αριστούργημα του Τενεσί Ουίλιαμς «Λυσσασμένη Γάτα» («Cat on a hot tin roof»), ένα από τα κορυφαία έργα της παγκόσμιας δραματουργίας σε μετάφραση και σκηνοθεσία Νικορέστη Χανιωτάκη.
Έργο τρυφερό όσο και σκληρό, ρομαντικό όσο και ρεαλιστικό, κυνικό όσο και ερωτικό, όπου αναβλύζει η ποιητικότητα της γραφής του Ουίλιαμς. Η «Λυσσασμένη Γάτα» εξετάζει σε βάθος τις διαπροσωπικές σχέσεις των ζευγαριών και καταδεικνύει πως μόνο με την αποδοχή της προσωπικότητας του άλλου μπορεί να διασωθεί ένας έρωτας που ξεκίνησε από την ειλικρινή έλξη και των δύο.
Η ιστορία του έργου
Το θεατρικό του Τένεσι Ουίλιαμς έκανε πρεμιέρα στο Μπρόντγουεϊ στις 24 Μαρτίου του 1955 με τον Μπεν Γκαζάρα στο ρόλο του Μπρικ και την Μπάρμπαρα Μπελ Γκέντες στο ρόλο της Μάγκι. Όταν η εταιρεία παραγωγής Metro-Goldwyn-Mayer ανακοίνωσε την κινηματογραφική μεταφορά του θεατρικού, οι Μπερλ Άιβς και Μάντλιν Σέργουντ κλήθηκαν να αναλάβουν τους ρόλους που είχαν ερμηνεύσει στο θέατρο, εκείνους του Μπιγκ Ντάντι και της Μέι. Ο Μπεν Γκαζάρα απέρριψε το ρόλο του Μπρικ, παρά το γεγονός ότι τον είχε ερμηνεύσει στο θέατρο. Έπειτα οι παραγωγοί προσέγγισαν τον Έλβις Πρίσλεϊ, ο οποίος επίσης απέρριψε το ρόλο, καταλήγοντας τελικά στον Πολ Νιούμαν. Η Λάνα Τάρνερ και η Γκρέις Κέλι απέρριψαν το ρόλο της Μάγκι πριν τον αναλάβει η Ελίζαμπεθ Τέιλορ.
Λέγεται ότι την εποχή κατά την οποία η ταινία προβαλλόταν στις αίθουσες, ο Τενεσί Ουίλιαμς στεκόταν έξω από τους κινηματογράφους και απέτρεπε τον κόσμο, λέγοντας “Μην το δείτε, δεν είναι αυτό το έργο μου”. Όμως, ούτε οι διαμαρτυρίες του ούτε οι κριτικές που επισήμαναν την αλλοίωση του πρωτοτύπου στάθηκαν εμπόδιο. Το “Cat On A Hot Tin Roof” (“Γάτα σε πυρωμένη τσίγκινη σκεπή” η ακριβής μετάφραση) ήταν μέσα στα δέκα πρώτα σε εισπράξεις φιλμ της χρονιάς και υποψήφιο για έξι Όσκαρ. Πρόκειται για διασκευή του ομώνυμου θεατρικού έργου που μένει πιστή στη βασική υπόθεση (οικογενειακή υποκρισία, απληστία, αποξένωση), αλλά απαλύνει τις αιχμές, φροντίζοντας παράλληλα να καλύψει ένα βασικό στοιχείο της υπόθεσης, καθώς το Χόλιγουντ δεν επέτρεψε στον Πολ Νιούμαν να υποδυθεί τον ομοφυλόφιλο ο οποίος κρύβεται πίσω από ένα γάμο.
Συντριβή και κατάρρευση
Είναι ένα έργο όπου πιστεύουμε κάθε λέξη που δεν εκφέρεται, κάθε συναίσθημα που δεν εκδηλώνεται, κάθε αδυναμία που δεν ομολογείται. Οι δύο κύριοι χαρακτήρες του, εκρηκτικοί μέσα στα αδιέξοδά τους, είναι διατεθειμένοι να συγκρουστούν ολότελα έως τη συντριβή και την κατάρρευση. Έχουμε να κάνουμε με μία έγγαμη ερωτική σχέση που θυμίζει περισσότερο εναγκαλισμό θανάτου παρά προσπάθεια συμβίωσης. Η διεκδικητική Μάγκι προσπαθεί να αναστήσει πεθαμένα αισθήματα στον παραιτημένο Μπρικ, που μετά το βιολογικό τραυματισμό του σε κάποιο γήπεδο αποσύρεται στο δωμάτιό του και καταφεύγει στο αλκοόλ.
Το αιώνιο παιχνίδι του έρωτα και του θανάτου, της απελπισίας και της ελπίδας, της γονιμότητας και της στειρότητας, της φιλίας και της οικογένειας. Ο αλκοολισμός και η ομοφυλοφιλία. Πολλά τα ερωτήματα που θέτει η «Λυσσασμένη γάτα» και αναπάντητα. Όπως συμβαίνει πάντα στα μεγάλα έργα.
Στη «Λυσσασμένη γάτα» όλα βρίσκονται σε νάρθηκα: το πόδι, το πέος, η ψυχή. Τόσο βίαιο μοιάζει το ξέσπασμα του συγγραφέα στο τέλος, που ξεσκίζει τον ιστό της υποκρισίας ετών, εκτοξεύοντας αλήθειες που σκοτώνουν. Εσωστρέφεια, θυμός, πόθοι σκοτεινοί και αδυσώπητοι, περιουσιακές ίντριγκες, χαμηλοί φωτισμοί, υγρασία και ιδρώτας, σκιές, κρυφακούσματα πίσω από τις πόρτες, αδιάκριτα πήγαινε – έλα, και το ποτό καταφύγιο από την πιεστική πραγματικότητα.
Ο Tennessee Williams
Ως συγγραφέας του «The Glass Wine Menagerie» (1944), του βραβευμένου με το Pulitzer «A Streetcar Named Desire» (1951) και πολλών άλλων έργων, ο Tennessee Williams ήταν ένας από τους κορυφαίους Αμερικανούς δραματουργούς του εικοστού αιώνα. Γεννημένος στο Μισισιπή, ο Ουίλιαμς χρησιμοποίησε τον Νότο και τους νότιους ως μέσο για να εξερευνήσει τις συγκεχυμένες και ανεξήγητες νοοτροπίες και τις σχέσεις των ανθρώπων. Αν και τα έργα του έχουν επικριθεί ως υπερβολικά συμβολικά και θεατρικά, καθώς και φιλοσοφικά σκοτεινά, κανείς δεν αμφισβητεί την επιτυχία του στη δημιουργία μιας πινακοθήκης με αξιομνημόνευτους χαρακτήρες που έρχονται αντιμέτωποι με μερικά από τα σημαντικότερα ζητήματα της ανθρωπότητας: την αγάπη, το φύλο, την αυτογνωσία, την ειλικρίνεια, το παρελθόν, τα όνειρα και το θάνατο.
Η παράσταση
Τραγική και κωμική ταυτόχρονα, η παράσταση του θεάτρου “Θησείον” εξετάζει τις μυστηριώδεις και ακόμη και τις γκροτέσκο διασυνδέσεις που ορίζουν μια οικογένεια. Το έργο οριοθετεί επίσης τον αγώνα των ατόμων μέσα στην οικογένεια ώστε να ορίσουν έναν εαυτό, μια ταυτότητα, μια προσωπικότητα. Στην επιφάνεια, το παιχνίδι είναι ρεαλιστικό: Ο χρόνος που συντελείται η ιστορία είναι ίσος με το χρόνο της παράστασης. Οι χαρακτήρες είναι σύνθετοι και ανθρώπινοι. Το γεγονός ένα οικογενειακό πάρτι γενεθλίων, κάτι το εντελώς συνηθισμένο. Ωστόσο, παρά τον επιφανειακό ρεαλισμό, η παράσταση μπορεί κάλλιστα να χαρακτηριστεί ως εξπρεσιονιστική. Το εντυπωσιακό σκηνικό (Έλλη Λιδωρικιώτη), όπως το ζητά ο Ουίλιαμς, κυριαρχείται από ένα μεγάλο κρεβάτι, ένα τραπέζι – μπαούλο που συμβολίζει την εξουσία, το χρήμα και τη διαφυγή και μια μπανιέρα που χρησιμοποιείται από τον Μπρικ στην προσπάθειά του να καθαρίσει τον εαυτό του από τη βαθιά ριζωμένη ενοχή.
Η γλώσσα είναι ποιητική και οι χαρακτήρες έχουν εκπληκτικούς μονολόγους. Η δράση επεισοδιακή και συμβολική. Οι εντάσεις της οικογένειας οργανώνονται σε μια σειρά εμβληματικών αντιπαραθέσεων: ο σύζυγος και η σύζυγος, η τεκνοποίηση και ο γάμος, το παρελθόν και το παρόν, ο πλούτος και η φτώχεια, η ομοφυλοφιλία και η ετεροφυλοφιλία, η αλήθεια και τα ψέματα, η αγάπη και το μίσος, η ζωή και η απουσία.
Ο Ουίλιαμς όμως δεν επιτρέπει στο κοινό να επιλέξει μία επιλογή έναντι μιας άλλης ή ακόμη και να ορίσει σαφώς κάθε όρο. Παρόλο που ευνοεί τη ζωή και την ειλικρίνεια, ποτέ δεν υπόσχεται ότι αυτές οι έννοιες είναι πάντα επιθυμητές. Κάθε πλευρά έχει τη γοητεία και την εγκυρότητά της. Ο Big Daddy και η Μάγκι συνδέονται πιο άμεσα με τη ζωή και την αλήθεια, αλλά και οι δύο έχουν σημαντικούς περιορισμούς.
Μισαλλοδοξία, ψευδολογία, απάτη, ανεξαρτησία. Το έργο απεικονίζει έξοχα τον βαθμό με τον οποίο οι άνθρωποι αλλάζουν, μετασχηματίζουν, καταστρέφουν ή αγνοούν την αλήθεια για να συμμορφωθούν με τις κοινωνικο-πολιτιστικές απαιτήσεις και προσδοκίες.
Οι συντελεστές
Στην παράσταση είδαμε σπουδαίους ηθοποιούς σε ένα έργο που μας αφορά μέχρι σήμερα.
Η Μαρία Κίτσου είναι χάρμα ιδέσθαι και ηλεκτρίζει στο ρόλο της Μάγκι. Μια αποκάλυψη σε κάθε σκηνή της. Γνήσιος ο αισθησιασμός και η αισθαντικότητά της, ο πόνος και η απόγνωση. Θηλυκή, χυμώδης, πανέμορφη, ταλαντούχα. Έδωσε μια λαμπρή ερμηνεία, ένα δραματικό απόσταγμα.
Ο Νικήτας Τσακίρογλου είναι ο τέλειος πάτερ φαμίλιας. Αδαμάντινη η ερμηνεία του έμπειρου και άξιου ηθοποιού μας.
Ο Ορέστης Τζιόβας, ρεαλιστικός και άμεσος, έδωσε αλήθεια σε κάθε στιγμή του ρόλου του.
Η Ελένη Κρίτα είναι υπέροχη ως αριστοκρατική αλλά και συμβιβαστική μάνα. Εξαιρετική και η Μπέτυ Αποστόλου ως άπληστη νύφη που γεννοβολά διαρκώς για να διεκδικήσει μεγαλύτερο μερίδιο στην περιουσία. Πειστικότατος ο Γεράσιμος Σκαφίδας ως Γκούπερ.
Ο Δημήτρης Ραφαήλος έπλασε με ακρίβεια και υπευθυνότητα το ρόλο του Γιατρού Μπόου.
Και οι νεαρότεροι ηθοποιοί όμως, ο Δημήτρης Σταματελόπουλος και η Μαρία Νίκα, υποστήριξαν με επάρκεια τους απαιτητικούς και πολυεπίπεδους διπλούς ρόλους τους.
Εντυπωσιακά όμορφα τα κοστούμια της Βασιλικής Σύρμα και θαυμάσιοι οι φωτισμοί της Χριστίνας Θανάσουλα.
Η πρωτότυπη μουσική του Γιώργου Σιτώτη εντάσσεται αρμονικά στην παράσταση.
Ο Νικορέστης Χανιωτάκης, σταθερά ανερχόμενος, δημιούργησε σκηνές με σαφείς τους συμβολισμούς και τις παραβολές, παραδίδοντας στο κοινό μια παράσταση ευανάγνωστη και ισόρροπη. Μια παράσταση που σε αφήνει με το αίσθημα ότι είδες κάτι πολύ δυνατό.
Ταυτότητα παράστασης
Μετάφραση – Σκηνοθεσία: Νικορέστης Χανιωτάκης
Κοστούμια: Βασιλική Σύρμα
Δραματολογική συνεργασία: Μαριλένα Παναγιωτοπούλου
Πρωτότυπη μουσική: Γιώργος Σιτώτης
Φωτισμοί: Χριστίνα Θανάσουλα
Βοηθός Σκηνοθέτη: Έμμα Μαυρέλη
Φωτογραφίες: Αγγελική Κοκκοβέ
* Η μουσική παίζεται ζωντανά από τους ηθοποιούς
ΠΑΙΖΟΥΝ:
Μπιγκ Ντάντι: Νικήτας Τσακίρογλου
Μάγκι: Μαρία Κίτσου
Μπρικ: Ορέστης Τζιόβας
Μπιγκ Μάμα: Ελένη Κρίτα
Γκούπερ: Γεράσιμος Σκαφίδας
Μέι: Μπέτυ Αποστόλου
Γιατρός Μπόου: Δημήτρης Ραφαήλος
Αιδεσιμότατος Τούκερ – παιδί: Δημήτρης Σταματελόπουλος (τρομπέτα)*
Υπηρέτρια Σάλι – παιδί: Μαρία Νίκα (βιολί)
Πληροφορίες
ΘΗΣΕΙΟΝ – ΕΝΑ ΘΕΑΤΡΟ ΓΙΑ ΤΙΣ ΤΕΧΝΕΣ
Τουρναβίτου 7, Θησείο
Τηλέφωνο: 210-3255444
«Λυσσασμένη Γάτα»
του Τενεσί Ουίλιαμς
Ημέρες και ώρες παραστάσεων:
Τέταρτη: 19:00
Παρασκευή 21:15
Σάββατο 21:15
Κυριακή 19:00
Διάρκεια: 100 λεπτά (με διάλειμμα 10 λεπτών)
