Του Παναγιώτη Μήλα
[email protected]
Είχα πολλά (πάρα πολλά) χρόνια να πάω σε κάποιο από τα θερινά θέατρα της Λεωφόρου Αλεξάνδρας, της Πατησίων, του Άλσους Πεδίου του Άρεως και της οδού Ευελπίδων.
Ήταν ανοιχτά τότε το «Παρκ», το «Μετροπόλιταν», το «Μπουρνέλη», το «Αθήναιον», το «Μινώα», το «Σμαρούλα», το «Αλίκη», το «Λουζιτάνια», το «Άλσος», το «Green Park», το «Αττικό Θέατρο», το «Γρανάδα»… Ίσως να ήταν και μερικά άλλα. Σιγά σιγά άρχισαν να κλείνουν, πριν έρθει η κρίση. Στην τελική ευθεία άντεξαν μόνο δύο: Το «Λαμπέτη» (πρώην «Γρανάδα») και το «Αθηνά».
Αναμνήσεις από τη «Γρανάδα»
Περισσότερο για λόγους συναισθηματικούς διάλεξα να πάω πρώτα στο «Λαμπέτη». Εκείνη την εποχή που ήταν κινηματογράφος («Γρανάδα) είχα δει πολλές ελληνικές ταινίες. Ανάμεσά τους το «Σωφεράκι» με τον Μίμη Φωτόπουλο και τη Σμαρούλα Γιούλη και το «Λατέρνα, φτώχεια και φιλότιμο» με τους Καρέζη, Αυλωνίτη, Φωτόπουλο.
Το «Γρανάδα» ήταν εξαρχής χτισμένο για να λειτουργεί και τις τέσσερις εποχές. Στο ισόγειο κατάστημα, η πλατεία στον πρώτο, ο εξώστης στο δεύτερο, ο θερινός στην ταράτσα. Διατηρήθηκε στα χρόνια από το 1940 μέχρι και το 1984 (στην Κατοχή κατά βάση ως θέατρο, ενώ το 1944 παίζει και θέατρο και σινεμά, την ίδια μέρα, σε διαφορετικά ωράρια). Σήμερα εξακολουθεί να υπάρχει ως «Λαμπέτη», φέτος το καλοκαίρι μάλιστα ξανάνοιξε, έπειτα από χρόνια, η ταράτσα του και παίζει καλοκαιρινό θέατρο. Ως κινηματογράφος είχε 825 θέσεις, ενώ η χειμερινή αίθουσα διέθετε εξώστη, με χαμηλότερη τιμή.
Μπροστά προς την Αλεξάνδρας υπήρχε καφενείο – ζαχαροπλαστείο, ενώ έκθεση αυτοκινήτων ήταν προς το πλάι. Υπήρχε υπόγειο με ανεξάρτητη είσοδο, που έβγαινε και κάτω από την έκθεση και το καφενείο. Εκεί ήταν η αποθήκη του σινεμά με τόνους από παλιά προγράμματα, που είχαν ξεμείνει από παλιότερες προβολές. Το υπόγειο αυτό σίγουρα επικοινωνούσε και με το σινεμά, προς τις τουαλέτες του. Η «Γρανάδα» ήταν ένα παραλληλόγραμμο, με τη στενή πλευρά παράλληλη προς την Αλεξάνδρας και την επιμήκη κάθετη. Στη χειμερινή, ο θεατής, αφού ανέβαινε σκάλες ή έπαιρνε ασανσέρ (ήταν υπερυψωμένη), έμπαινε στο αριστερό πλάι κι έβλεπε την οθόνη παράλληλη προς τη λεωφόρο. Στο θερινό η οθόνη ήταν παράλληλη προς τη Χαριλάου Τρικούπη και κάθετη προς την Αλεξάνδρας, ενώ η πλάτη των θεατών ήταν προς την Ιπποκράτους. Η «Γρανάδα» είχε τρομερές σκάλες και ψαγμένα ασανσέρ. Η οθόνη του θερινού ήταν προς την Πατησίων, η μηχανή προβολής προς την Ιπποκράτους. Είχε κάποιου είδους τέντα που ανοιγόκλεινε, αν έβρεχε, ένα σύστημα με συρματόσκοινα και πανιά. Ο αθηναιογράφος Γιάννης Καιροφύλλας σημειώνει ότι πρόκειται για «περίφημο μοντέρνο κτήριο που είχε στο ισόγειο έκθεση αυτοκινήτων. Το έχτισε ο Λαζάνης, ένας ομογενής από την Αμερική, αντιπρόσωπος της εταιρείας αυτοκινήτων “Νας”. Οι περίοικοι είχαν εντυπωσιαστεί από τα νέα συστήματα των μεγάλων ανελκυστήρων, που ανέβαζαν τους θεατές στην ταράτσα, όπου ήταν ο θερινός κινηματογράφος». Ο επιχειρηματίας άλλαξε μόλις το 1962, όταν η «Γρανάδα» ενοικιάστηκε από τον Γ. Φραντζή.
Συσσίτιο για τα παιδιά της Κατοχής
Σπουδαίες μαρτυρίες καταγράφει και ο κ. Πατέρας: «Στα υπόγεια της “Γρανάδας” υπήρχε καταφύγιο και λειτουργούσε συσσίτιο για τα παιδιά της Κατοχής. Ένας καραμπινιέρος ένοπλος φρόντιζε για την τάξη. Το καλοκαίρι του ’43 ένα από τα αδέλφια μου είχε μια ιταλική χειροβομβίδα. Θεώρησε λοιπόν καλό να τη ρίξει σε ένα άδειο οικόπεδο της οδού Ασκληπιού, δίπλα από την Εμπορική Σχολή. Έντρομοι οι θεατές του θερινού σινεμά εγκατέλειψαν τον κινηματογράφο τρέχοντας για να σωθούν. Τα χαμηλά σπίτια αφ’ ενός και η απενταρία αφ’ ετέρου μάς οδήγησαν στην πατέντα να βλέπουμε τα έργα από ένα βορινό παράθυρο του σπιτιού μας, ένα στενό πριν τον περιφερειακό του Λυκαβηττού. Για τους υπότιτλους χρησιμοποιούσαμε κάτι παλιές πολεμικές διόπτρες από το 1913. Φυσικά έπρεπε να είμαστε ακίνητοι με τα μάτια κολλημένα στα κιάλια», θυμάται ο κ. Πατέρας. «Η Γρανάδα ήταν ακριβή, τάλιρο το εισιτήριο και δίφραγκο το σάμαλι», ενώ άλλα είχανε τρεισίμισι και μιάμιση, αναπολεί ο Πέτρος Μανταίος. Τον επόμενο χρόνο, το 1963, ο διευθυντής Κ. Μπούσιος συλλαμβάνεται, επειδή πρόβαλε απαγορευμένες σκηνές της ταινίας «Αμόκ». Μέχρι τελευταία υπήρχε στο κτήριο έκθεση αυτοκινήτων, όχι φυσικά της καταργημένης «Νας». Σήμερα έχει γίνει σούπερ μάρκετ. Δίπλα του την ονομασία μεταλαμπάδευε, μέχρι σχετικά τελευταία, για όποιον ένιωθε, το καφέ «Γρανάδα» (ήδη «Pizza Hut» από το 2008).
Ο Γιώργος Λεμπέσης 24 χρόνια στο τιμόνι
Από το 1984 έως και το 2008 ο θεατρικός επιχειρηματίας Γιώργος Λεμπέσης, αφού πρώτα το βάφτισε, έγραψε στη συνέχεια τη δική του ιστορία στο «Λαμπέτη». Τα πιο γνωστά ονόματα του ελληνικού θεάτρου παρουσίασαν δεκάδες έργα και σημείωσαν μεγάλες επιτυχίες. Το 2008 η σκυτάλη του «Λαμπέτη» πέρασε από τον Γιώργο Λεμπέση στον Τάσο Παπανδρέου και στην «Ελληνική Θεαμάτων».
Το… καταραμένο DNA
Τώρα, δικαιολογημένα, θα μου πείτε:
– Τι σχέση έχει όλη αυτή φλυαρία με το έργο που παίζεται αυτό το καλοκαίρι στο «Λαμπέτη»;
– Λογική ερώτηση, θα σας πω, αλλά υπάρχει και απάντηση. Πρόκειται γι’ αυτό το καταραμένο DNA αυτού το θεάτρου. Η παράδοση που λέμε. Η παράδοση για επιτυχίες. Η παράδοση για σεβασμό στο θεατή. Η παράδοση για μια, τουλάχιστον, διασκεδαστική βραδιά.
Όλα τα παραπάνω, τα προσφέρει και φέτος το «Λαμπέτη» και με το έργο του, και με τους ηθοποιούς του, και με το προσωπικό του. Η πετυχημένη συνεργασία και των τριών συντελεστών δημιουργεί μια μοναδική συνταγή η οποία εξασφαλίζει ένα απολαυστικό δίωρο. Μια συνταγή από τα παλιά, για τους σημερινούς θεατές, χωρίς ίχνος έκπτωσης. Ένα εκρηκτικό μείγμα που δεν εκβιάζει το γέλιο αλλά το χαρίζει απλόχερα.
Και πάλι το δίδυμο των επιτυχιών
Την ευκαιρία για πολύ γέλιο τη δίνει η θρυλική κωμωδία «Ούτε γάτα… ούτε ζημιά», που έγραψε το δίδυμο των επιτυχιών: Ο Αλέκος Σακελλάριος και ο Χρήστος Γιαννακόπουλος. Τη διασκευή του έργου δια χειρός Θοδωρή Πετρόπουλου, σκηνοθέτησε ο Χρήστος Χατζηπαναγιώτης και ο ίδιος μαζί με την εντυπωσιακά αλλαγμένη Άβα Γαλανοπούλου, την πάντα μοντέρνα Μαρία Κατσανδρή και τον καρατερίστα Κώστα Ευρυπιώτη στους πρωταγωνιστικούς ρόλους και πέντε ακόμα ηθοποιούς, τους Γιώργο Κοψιδά, Γιάννα Ζιάννη, Μένη Κωνσταντινίδου, Μάρκο Μπούγια, Δανάη Μπάρκα, ζωντανεύουν στην ταράτσα του τη μεγάλη θεατρική και κινηματογραφική επιτυχία.
Από τη σκηνή στη μεγάλη οθόνη
Το έργο «Ούτε γάτα… ούτε ζημιά», παρουσιάστηκε για πρώτη φορά στο θέατρο το 1950 από τον θίασο του Βασίλη Λογοθετίδη με τον ίδιο στον πρωταγωνιστικό ρόλο. Το 1955 από το θέατρο μεταφέρθηκε στον κινηματογράφο, σημειώνοντας ρεκόρ εισιτηρίων και γέλιου. Και πάλι ο Βασίλης Λογοθετίδης, έχοντας στο πλευρό του την Ίλια Λυβικού, τον Λάμπρο Κωνσταντάρα, τον Μίμη Φωτόπουλο και σπουδαίους κωμικούς της εποχής, σφράγισε με την ερμηνεία του τον ρόλο του Λαλάκη Μακρυκώστα καθιερώνοντας το έργο ως μία από τις πιο έξυπνες κωμωδίες παρεξηγήσεων.
Στον κόμβο της Θυμαριάς
Ο παντρεμένος, μεγαλοαστός Λαλάκης Μακρυκώστας με την πρόφαση ενός επαγγελματικού ταξιδιού, πηγαίνει εκδρομή μαζί με την ερωμένη του, τη Λολότα. Όταν εντελώς συμπτωματικά η σύζυγός του ανακαλύπτει τον πραγματικό σκοπό του ταξιδιού, αποφασίζει να ενδώσει στο επίμονο φλερτ ενός γοητευτικού άντρα και να ανταποδώσει με το ίδιο νόμισμα την απιστία του Λαλάκη. Μία σειρά συμπτώσεων θα φέρει πρόσωπο με πρόσωπο τα δύο παράνομα ζευγάρια στο σιδηροδρομικό σταθμό του κόμβου της Θυμαριάς. Εκεί η κατάσταση βγαίνει εκτός ελέγχου, ενώ οι κωμικές σκηνές διαδέχονται η μία την άλλη.
Και ο «γάτος» παρών, αλλά και η «ζημιά»…
Όταν χτύπησε το τρίτο κουδούνι και φωτίστηκε η σκηνή στο ξεκίνημα της παράστασης φυσικά και δεν περίμενα ασφαλώς να δω σκηνικά σαν αυτά που έχει το Εθνικό Θέατρο. Πάντα (μα πάντα) τα θερινά θέατρα πρόσφεραν το καλύτερο δυνατό χωρίς να δημιουργούν αυταπάτες στο κοινό τους. Η Μαίρη Τσαγκάρη ζωγράφισε και παρουσίασε το σαλόνι των Μακρυκωσταίων και τον Σταθμό της Θυμαριάς με τρόπο που να μας μεταφέρει άμεσα και με επιτυχία στην καρδιά της εποχής που διαδραματίζεται η κωμωδία. Το ίδιο πέτυχε και η Κατερίνα Παπανικολάου με τα κοστούμια της. Η δεκαετία του ’50 σε όλο της το μεγαλείο. Ούτε μια πιέτα διαφορά. Γενικά οι λεπτομέρειες του σκηνικού ήταν όλες προσεγμένες και τίποτα δεν ήταν σε λάθος δρόμο.
Οι εικόνες αυτές αγκάλιασαν την ομάδα των ηθοποιών που σε σκηνοθεσία του Χρήστου Χατζηπαναγιώτη (ο «γάτος» που λέγαμε) έχτισαν αυτή την παράσταση. Και οι εννέα ηθοποιοί «ζούσαν» υπό το βάρος της κινηματογραφικής επιτυχίας. Πάντα σε τέτοιες περιπτώσεις οι συγκρίσεις είναι αναπόφευκτες. Όμως ο χειρισμός τους από τον σκηνοθέτη έγινε με τέτοιο αριστοτεχνικό τρόπο ώστε θεατές με κακή πρόθεση, όπως εγώ, να πάθουν τελικά τη «ζημιά». Ήμουν βέβαιος όταν ανέβαινα τις σκάλες του «Λαμπέτη» πως αντί να δω παράσταση θα έχω συνέχεια στο μυαλό μου την ταινία. Έλα όμως που έκανα οικτρό λάθος. Από την αρχή μέχρι το τέλος όλοι πάταγαν τόσο γερά στα πόδια τους που με έκαναν να βγάλω αμέσως από το μυαλό μου την ταινία. Κάθε ατάκα, κάθε σκηνή, κάθε ανατροπή ήταν τόσο καλά σχεδιασμένα που το φινάλε μου φάνηκε πως ήρθε γρήγορα. Το στοίχημα που έβαλαν όλοι οι συντελεστές της «Γάτας» κερδήθηκε. Το πίστεψαν όλοι και το κέρδισαν χαρίζοντας στους θεατές μια διασκεδαστική βραδιά. Πιστεύω δε πως με παραστάσεις σαν αυτή μπορεί να ανοίξει και πάλι ο δρόμος για την επιστροφή των θιάσων στην καλοκαιρινή πιάτσα της Λεωφόρου Αλεξάνδρας αλλά και της ευρύτερης περιοχής.
Τώρα μπορεί κάποιος, εδώ στο φινάλε, να με ρωτήσει με ποια προσόντα γράφω όσα διαβάσατε. Οπωσδήποτε δεν είμαι κριτικός θεάτρου, ούτε επιδιώκω να γίνω. Οπωσδήποτε δεν έχω τις απαιτούμενες γνώσεις. Όμως έχω το κουσούρι του παλιού και καλού θεατή, όπως επίσης και το σεβασμό στο εισιτήριο που πληρώνω αφού εγώ επιλέγω πού και πότε θα πάω κάπου.
Πληροφορίες – Συντελεστές
Διασκευή: Θοδωρής Πετρόπουλος
Σκηνοθεσία: Χρήστος Χατζηπαναγιώτης
Σκηνικά: Μαίρη Τσαγκάρη
Κοστούμια: Κατερίνα Παπανικολάου
Σχεδιασμός φωτισμού: Χρήστος Τζιόγκας
Πρωταγωνιστούν:
Χρήστος Χατζηπαναγιώτης, Άβα Γαλανοπούλου, Μαρία Κατσανδρή και ο Κώστας Ευρυπιώτης
Μαζί τους οι: Γιώργος Κοψιδάς, Γιάννα Ζιάννη, Μένη Κωνσταντινίδου, Μάρκος Μπούγιας, Δανάη Μπάρκα.
Παραγωγή: Παπανδρέου Α.Ε.
* Στο θέατρο “Λαμπέτη”, Λεωφόρος Αλεξάνδρας 106. Ημέρες – ώρες παραστάσεων: Τετάρτη, Πέμπτη, Παρασκευή, Σάββατο, Κυριακή ώρα 9.15 μ.μ.
Τιμές εισιτηρίων: 20 ευρώ (γενική είσοδος), 15 ευρώ (φοιτητικό) και 12 ευρώ (ανέργων)
Κάθε Παρασκευή: 15 ευρώ (γενική είσοδος). Την Τετάρτη και την Πέμπτη ισχύει η προσφορά της Cosmote «2 for 1». Πληροφορίες και κρατήσεις στο τηλέφωνο: 210 – 64.57.086.
* Στις φωτογραφίες: Ο Χρήστος Χατζηπαναγιώτης με τον Κώστα Ευριπιώτη. Μαζί τους ο Γιώργος Κοψιδάς (δεξιά) και ο Μάρκος Μπούγιας (αριστερά). Στη δεύτερη φωτογραφία: Όλος ο θίασος του «Λαμπέτη». Τέλος στην τρίτη: Η Άβα Γαλανοπούλου με τη Μαρία Κατσανδρή. Μαζί τους: Γιάννα Ζιάννη (δεύτερη από αριστερά), Μένη Κωνσταντινίδου (δεξιά), Δανάη Μπάρκα (αριστερά).
* Τα στοιχεία για τον κινηματογράφο «Γρανάδα» είναι από το βιβλίο του Δημήτρη Φύσσα «Τα σινεμά της Αθήνας, 1896-2013. Ιστορίες του αστικού τοπίου». Ολόκληρο το βιβλίο ο συγγραφέας το έχει ανεβάσει στο Διαδίκτυο με ελεύθερη χρήση.
