Το βλέμμα της είναι σαν τον εσωτερικό της πυρήνα. Σε αυτό μέσα υπάρχουν όλα τα συναισθήματα, τραυματισμοί, λύπες, απορίες, ενέργεια, καλοσύνη. Η σιωπή της είναι πιο ομιλητική από κάθε μεγαλόστομη διακήρυξη.
Φυτεύει ζωή ανάμεσα στις πέτρες, σε έδαφος άγονο. Καλλιεργεί τριανταφυλλιές και μαγειρεύει τέλεια, αγαπάει τους ανθρώπους, μοχθεί, προσφέρει, είναι απαραίτητη, είναι πολύτιμη. Οι εργοδότες της και οι φίλοι τους λένε πως «μοιάζει με Ελληνίδα». Ασφάλιση δεν έχει, ούτε ταμείο υγείας. Γι’ αυτό όταν αρρωσταίνει το κρύβει ακόμα κι από αυτούς που το γνωρίζουν… Ο παραμικρός πόνος, η παραμικρή ευχαρίστηση, η παραμικρή σκέψη, ο παραμικρός στεναγμός, όλα όσα νιώθει περνούν στο θεατή και τον συγκινούν.
Η ταινία «Στο σπίτι» του Θανάση Καρανικόλα αφηγείται την ιστορία της Νάντιας, μια Γεωργιανής που ζει μαζί με μια οικογένεια σε ένα σπίτι στα Δικαστικά του Μαραθώνα, με θέα τη θάλασσα. Η σχέση τους μοιάζει ιδανική, αφού η Νάντια δεν είναι απλώς μια οικιακή βοηθός, αλλά κάτι περισσότερο, μια φίλη για τη μοναχική σύζυγο, μια μητέρα για τη μικρή Ίριδα και η -εδώ και δώδεκα ολόκληρα χρόνια- ψυχή ενός σπιτιού που δεν κρύβει ανομολόγητα μυστικά ή κάτι σκοτεινό, παρά μόνο την αέναη καθημερινότητα μιας ζωής στην Αθήνα της κρίσης. Όλα, όμως, αλλάζουν, όταν η Νάντια μαθαίνει πως πάσχει από μια ανίατη ασθένεια, γεγονός που θα την κάνει ανεπιθύμητη εκεί όπου κάποτε πίστευε ότι ήταν το σπίτι της!
Η Μαρία Καλλιμάνη υποδύεται τη Νάντια με σοβαρότητα και ευγένεια, ανεπιτήδευτα κι εκλεπτυσμένα. Με δεκτικότητα, υπομονή, μελαγχολία, συμπάθεια. Ήρεμη, λιτή, καθαρή, τρυφερή, μητρική. Ο φακός τη θέλει, τη λατρεύει και την ακολουθεί μαγνητισμένος, όπως και η ματιά του θεατή. Αυτό που υποδύεται το έχει κατανοήσει, το έχει εμπεδώσει, το έχει προσδιορίσει.
Από το «Στο σπίτι» και μετά, θα θυμάμαι τη Μαρία μόνον έτσι. Ως Νάντια. Με τα ερωτηματικά μάτια και τους κύκλους της κούρασης γύρω τους, με την ουσιαστική περηφάνια και τη φιλοσοφημένη ανωτερότητα, με την ώριμη αξιοπρέπεια. Ποια είναι η Νάντια; Ίσως μια απειροελάχιστη σκόνη. Μία από εκείνες τις μετανάστριες, τις Γεωργιανές, τις Ουκρανές, τις Αρμένιες, μία από εκείνες τις Νάντιες, τις Τατιάνες, τις Λιούμπες που με την ίδια ανελέητη διαδοχή ήρθαν κοντά μας για να μας υπηρετήσουν. Κι εμείς, με τη σειρά μας, πουλάμε τα άλογα όταν γεράσουν και πετάμε τις Νάντιες όταν χαλάσουν… «Το πιο βαρύ βάρος», όπως έλεγε και ο Νίτσε. Η ζωή είναι υποταγή του ξένου και του ανίσχυρου. Η αδύναμη Νάντια όμως είναι η πιο ισχυρή προσωπικότητα, είναι αυτή που αξιολογεί διαφορετικά τις ανθρώπινες αδυναμίες από τα αφεντικά της.
Η ταινία «Στο Σπίτι» προβλήθηκε στο παράλληλο τμήμα του 64ο Φεστιβάλ Κινηματογράφου του Βερολίνου, το «Forum», και απέσπασε το βραβείο της Οικουμενικής Επιτροπής.
Στην ταινία -που αποτελεί μια συμπαραγωγή Ελλάδας και Γερμανίας- πρωταγωνιστούν, επίσης:
Η Μαρίσσα Τριανταφυλλίδου και ο Αλέξανδρος Λογοθέτης, που ερμηνεύουν με σύνεση και ρεαλισμό τους ρόλους του ζεύγους των εργοδοτών.
Ο ιδιαίτερα κινηματογραφικός Γιάννης Τσορτέκης, ως ο φίλος της Νάντιας, καταπληκτικός και πάντα καταπληκτικός.
Ο Ιερώνυμος Καλετσάνος, πολύ πειστικός στο ρόλο του γιατρού.
Η Αλεξία Καλτσίκη και ο Νίκος Γεωργάκης ως φίλοι της οικογένειας, παίζουν με αμεσότητα και διαύγεια.
Η μικρή πρωτοεμφανιζόμενη Ζωή Ασημάκη (Ίρις) είναι μια ευχάριστη έκπληξη.
Η Νεφέλη Κουρή (κόρη της Νάντιας) στην ολιγόλεπτη παρουσία της παίζει με ένταση και δυναμική ελευθερία.
Η Μαριέττα Φαφούτη έγραψε αποκλειστικά για την ταινία το τραγούδι με τίτλο «Φως μες στο Σκοτάδι», το οποίο ερμηνεύει η Δανάη Ανδρέου.
Ωραία η ταινία και συγκινητική, μια αξιόλογη προσπάθεια, γυρισμένη με νεανική μαεστρία, με δυναμισμό, με γνώση, με ρυθμό που δεν κουράζει ούτε αγχώνει. Έχει πειθαρχία, ροή, αυθόρμητους ήχους, καλοδουλεμένο σενάριο κι ας διέκρινα κάποιες μικρές αντιφάσεις. Πετυχημένη και πρωτότυπη η επιλογή των χώρων, καλλιτεχνικά διακριτική και αληθινή η φωτογραφία. Από τον νέο σκηνοθέτη Θανάση Καρανικόλα περιμένουμε να δούμε κι άλλες δουλειές, γιατί έχει προσωπικότητα και άποψη.
Το «At home» χωρίς κραυγές, χωρίς να σπάει τα αυτιά μας, καταδεικνύει τον μικροαστικό ρατσισμό και την επιτήδευση του Νεοέλληνα. Τον κυνισμό, τη σκληρότητα, την αδιαφορία, τον εγωκεντρισμό του.
Δείτε αυτή την ταινία. Αν αφεθείτε, θα βρείτε τη λύση και τη λύτρωση στο τέλος της.
* Το βραβείο της Οικουμενικής Επιτροπής του Φεστιβάλ Κινηματογράφου του Βερολίνου στηρίζεται από την Καθολική και Προτεσταντική Εκκλησία και απονέμεται λίγες ώρες πριν από την ανακοίνωση των «μεγάλων» βραβείων.
* Διαβάστε παλαιότερη συνέντευξη της Μαρίας Καλλιμάνη στην Ειρήνη Αϊβαλιώτου και το www.catisart.gr (Φωτογραφίες: Αντώνης Ψαρράς).
https://www.catisart.gr/index.php/2010-05-03-21-16-20/818-2012-03-28-17-13-01.html
