Της Ειρήνης Αϊβαλιώτου
Ανήσυχος και πάντα παραγωγικός ο εξαίρετος ηθοποιός και σκηνοθέτης Κωνσταντίνος Γιαννακόπουλος, που έχουμε αγαπήσει από το θέατρο, την τηλεόραση και τον κινηματογράφο, αναζητά να δοκιμαστεί σε νέα μονοπάτια. Βέβαια έως τώρα δεν έχει αφήσει και πολλά ανεξερεύνητα.
Είναι ένας δημιουργικός τύπος που τολμά να ζήσει τα πάντα στο θέατρο, κάθε είδος, κάθε ήχο, κάθε θεατρικό και λογοτεχνικό έργο που μπορεί να εκφράσει με το υποκριτικό του ταλέντο, με την επιβλητική παρουσία του, με τη φαντασία του, με την καλλιέργειά του και με την ιδιαίτερη, ζεστή και καθάρια, φωνή του.
Φέτος παίζει στην παράσταση “Τζάσμιν”, πλάι στην Ελένη Ράντου, σε σκηνοθεσία Σταμάτη Φασουλή στο θέατρο «Διάνα» και στο επίκαιρο όσο ποτέ «Μικρό Πόνι» του Ισπανού Πάκο Μπεθέρα, στο θέατρο «Σταθμός», που συνεχίζει με έναν τρίτο κύκλο παραστάσεων την επιτυχημένη πορεία του.
Πέρσι τον είχαμε απολαύσει στη μικρή οθόνη (ΕΡΤ), σε σκηνοθεσία Τάσου Ψαρρά, ως Κωνσταντίνο Παλαιολόγο, Λοχαγό της «Μεραρχίας Αρχιπελάγους». Ένα από τα πραγματικά πρόσωπα, που χρησιμοποιεί ο συγγραφέας Στράτης Μυριβήλης στο συγκεκριμένο έργο, καθώς και ίδιος πολέμησε ως εθελοντής στον Α’ Παγκόσμιο Πόλεμο.
Αυτή τη φορά, ακροβατώντας και δοκιμάζοντας, ανακατεύοντας με κάθε ευκαιρία τάσεις και κατηγορίες, επιρροές και καλλιτεχνικές μανίες, δεκτικός στις νέες προκλήσεις, ερευνώντας και παίζοντας σαν μικρό παιδί, ο αφοπλιστικός Κωνσταντίνος Γιαννακόπουλος παίρνει αυτούσια τέσσερα διηγήματα (Η Ροδιά, Ο Παντελής, Λούλης ο γόης, Η Καμπουρίτσα) του Μυριβήλη και τα συνδέει ευρηματικά με το «Τραγούδι της Γης». Το εμβληματικό λυρικό κείμενο του μεγάλου λογοτέχνη, το οποίο συμπυκνώνει τη φιλοσοφία του συνόλου του έργου του.
Η θεατρική παράσταση «Χρωματιστές Ιστορίες», είναι σχεδόν βέβαιο πως θα προκαλέσει τις θετικές αντιδράσεις του κοινού για τη γνησιότητά της, που πηγάζει κατευθείαν από την ψυχή του και την αγάπη του για τη λογοτεχνία και το θέατρο, γι’ αυτό την προσμένουμε με ενδιαφέρον. Άλλωστε γνώρισε ήδη μια επιτυχημένη πρεμιέρα τον περασμένο Ιούλιο στη Λέσβο, γενέθλιο τόπο του Στράτη Μυριβήλη, με τον κόσμο που δεν ήθελε να φύγει απ’ το θέατρο μετά το τέλος της παράστασης.
Πλέον οι «Χρωματιστές Ιστορίες» συνεχίζουν στην Αθήνα από τη Δευτέρα 4 Νοεμβρίου 2019, στο θέατρο «Σφενδόνη».
«Είναι οι ιστορίες που έλεγε ο παππούς», είπε η κυρία Χριστίνα Αγγελοπούλου, εγγονή του Στράτη Μυριβήλη.
Οι ιστορίες αυτές που χάρηκε η εγγονή του ακούγοντας τον ίδιο, είναι ένας ύμνος στη φύση, τη δημιουργία, την ίδια τη ζωή. Από τη χρωματική παλέτα και το παραστατικό του λεξιλόγιο ξεπηδούν, άλλωστε, αυτά τα τέσσερα διηγήματα, αποκαλύπτοντας έναν άγνωστο, διαφορετικό Μυριβήλη. Το ίδιο ανθρώπινο και συνταρακτικό.
Έναν Μυριβήλη σύγχρονο, με χιούμορ, ο οποίος με συγκίνηση, τρυφερότητα κι απέραντο σεβασμό, στρέφει το ενδιαφέρον του στα απλά μα τόσο ουσιαστικά. Ακόμη και στη μικρότερη μορφή ζωής που υπάρχει στη φύση.
Φέτος, συμπληρώνεται μισός αιώνας από το θάνατό του και το έργο του παραμένει επίκαιρο. Φάρος που φωτίζει την ουσία των μικρών πραγμάτων.
Ο Κωνσταντίνος, ως σκηνοθέτης και ηθοποιός των «Χρωματιστών Ιστοριών», μιλά αναλυτικά στο catisart.gr για το νήμα της παράστασης, για τον Μυριβήλη και τη γνωριμία με την εγγονή του. Αναφέρεται στην Ινώ Μενεγάκη και τη Χριστέλα Γκιζέλη, τις συνεργάτιδές του που αγκάλιασαν την ιδέα, στην Κατερίνα Σαρβάνη που έχει αναλάβει την εικαστική επιμέλεια της παράστασης, στα αθώα μάτια του 5χρονου γιου του, στο θέατρο και τους μαθητές του αλλά δεν ξεχνά και τη φιλοζωική πλευρά του…
Κωνσταντίνε, είναι η δεύτερη φορά στη σταδιοδρομία σου που έρχεσαι σε επαφή με το έργο του Μυριβήλη. Έπαιξες στην τηλεοπτική σειρά που ήταν βασισμένη στο μυθιστόρημά του «Η Ζωή εν Τάφω» και τώρα παρουσιάζεις στο θέατρο «Σφενδόνη» ιστορίες από τα «χρωματιστά» βιβλία του. Πώς έφτασες στη μελέτη των διηγημάτων του;
*Η συμμετοχή μου στη σειρά ήταν ακριβώς η αφορμή για όλο αυτό που συμβαίνει τώρα με την παράσταση. Εκεί λοιπόν σ’ ένα γύρισμα στη Μυτιλήνη ήρθε και μου μίλησε η εγγονή του Μυριβήλη, Χριστίνα Αγγελοπούλου, με την οποία υπήρξε αμέσως αμοιβαία συμπάθεια και εκτίμηση. Όταν αργότερα μέσα στον περασμένο χειμώνα ήρθε στο θέατρο να με δει, μου έκανε δώρο τα “Χρωματιστά βιβλία” του με τα διηγήματα και μου πρότεινε να συμμετέχω διαβάζοντας κάποια απ’ αυτά, σε μια εκδήλωση που θα γινόταν στο πλαίσιο του Φεστιβάλ Αθηνών τον περασμένο Ιούνιο. Δέχτηκα με μεγάλη χαρά. Όμως αυτό που συνέβη όταν ξεκίνησα να τα διαβάζω σπίτι μου, ήταν κάτι που δεν μου είχε συμβεί ξανά. Την ώρα που τα διάβαζα, ήταν τόσο έντονο αυτό που ένιωθα, ώστε κάποιες στιγμές, δεν μπορούσα να συνεχίσω απ’ τη συγκίνηση που μου προκαλούσε.
Της είπα λοιπόν πως αυτό δεν μπορώ να το αφήσω έτσι, και πως θέλω κάτι να κάνω με τα διηγήματά του. Κάπως έτσι ξεκίνησε η μελέτη και η προετοιμασία της παράστασης.
Ποια διηγήματα επέλεξες για την παράσταση «Χρωματιστές Ιστορίες»;
*«Η ροδιά» απ’ το Γαλάζιο Βιβλίο (1939), «Ο Παντελής» απ’ το Πράσινο Βιβλίο (1935), «Λούλης ο γόης» από το Βυσσινί Βιβλίο (1959) και «Η καμπουρίτσα» από το Κόκκινο Βιβλίο (1952).
Τι κοινό έχουν μεταξύ τους τα διηγήματα αυτά και οι ήρωές τους;
*Κανένα απ’ αυτά δεν αναφέρεται άμεσα ή έμμεσα στον πόλεμο. Κι αυτό το βρήκα αρκετά ενδιαφέρον τόσο ως προς το ότι είναι καταγεγραμμένος στη συνείδηση των πολλών σαν αντιμιλιταριστής συγγραφέας, όσο και γιατί μπορεί να δει κανείς μέσα απ’ αυτά τα διηγήματα πώς ένας μεγάλος πεζογράφος, μπορεί να δομεί το ίδιο συνταρακτικά ιστορίες μικρότερες σε μέγεθος. Πώς συμπυκνώνει μέσα σε λίγες σελίδες όλη τη φιλοσοφία του για τον άνθρωπο και καθετί που υπάρχει στη φύση.
Ένα κοινό τους στοιχείο θα μπορούσε να πει κανείς, είναι πως ενώ φαινομενικά μιλούν για απλά πράγματα, εμβαθύνουν τόσο πολύ στην ουσία, που μοιάζουν με μικρά πολύτιμα πετράδια, που η λάμψη τους δεν μπορεί να μη σε γοητεύσει. Να σε κάνει να χαμογελάς ή να σε συγκινεί.
Μερικές φορές αρκούν απλά πράγματα για να κινήσουν και να αναβιώσουν το ενδιαφέρον για το έργο ενός λογοτέχνη σαν τον Στράτη Μυριβήλη.
*Νομίζω πως αυτά τα απλά, τα αναλλοίωτα, τα εκτός τόπου και χρόνου, είναι που μπορούν να συνδεθούν ευκολότερα με το σήμερα. Ειδικά όταν φωτίζονται με τέτοιον τρόπο ώστε ο άνθρωπος να ανατρέχει στα βασικά του.
Από πού αντλεί τα θέματά του ο Μυριβήλης;
*Πιστεύω πως η κύρια πηγή του είναι η φύση και πως αυτή μπορεί να λειτουργήσει καταλυτικά σε σχέση με τις υπαρξιακές αγωνίες του ανθρώπου. Ακόμη και με την κοινωνική του συμπεριφορά. Ο πόλεμος είναι σαφώς μια άλλη μεγάλη πηγή έμπνευσης, και πώς να μην είναι, όμως ειδικά στα διηγήματά του, υπάρχει πολύ μεγάλη ποικιλία στη θεματολογία. Υπάρχουν θέματα που ούτε καν μπορείς να φανταστείς ότι έχει καταπιαστεί, αν μείνεις μόνο στα μεγάλα έργα του. Βεβαίως κι εκεί να κοιτάξεις, ουδεμία σχέση με τη «Ζωή εν Τάφω», έχει π.χ. ο Βασίλης ο Αρβανίτης.
Το καλοκαίρι οι «Χρωματιστές Ιστορίες» παρουσιάστηκαν στη Λέσβο, τη γενέθλια γη του μεγάλου συγγραφέα. Χρησιμοποιήθηκε δε ένας ιδιαίτερος χώρος για το ανέβασμά τους, το Μουσείο Βιομηχανικής Ελαιουργίας, ένα από τα μουσεία του ΠΙΟΠ, στην Αγία Παρασκευή, κοντά στην Καλλονή. Πώς θα χαρακτήριζες αυτή την εμπειρία;
*Αξέχαστη. Διότι έγινε 17 Ιουλίου με πανσέληνο! Πάνω ακριβώς στη συμπλήρωση μισού αιώνα απ’ τον θάνατό του. Σ’ ένα μαγικό χώρο. Στον τόπο του συγγραφέα, με την εγγονή του παρούσα, και τον κόσμο, αυτόν τον κόσμο που ήρθε και ήθελε να μας μιλήσει μετά, που δεν έφευγε απ’ το θέατρο μετά το τέλος της παράστασης.
Με τι τρόπο ο Μυριβήλης, ένας λογοτέχνης της γενιάς του ’30, αιφνιδιάζει τους σύγχρονους αναγνώστες και θεατές, όταν έρχονται σε επαφή με τα διηγήματά του.
*Με την αμεσότητα του λόγου του, μ’ έναν ακαταμάχητο λυρισμό που στον προσφέρει σαν να διαισθάνεται πως τον έχεις ανάγκη, αλλά και με μια στέρεη, αφοπλιστικά τεκμηριωμένη θέση που έχει για τα ανθρώπινα, που σε κάνει να νιώθεις την ασφάλεια που χρειάζεσαι για ν’ ακουμπήσεις πάνω της.
Ποιους ή ποιον θα ήθελες να ευχαριστήσεις για την παράσταση αυτή;
*Πρώτα απ’ όλα την εγγονή του Χριστίνα Αγγελοπούλου για την εμπιστοσύνη, τις συζητήσεις μας, το υλικό που μου έδειξε, και τη φωτογραφία που μου χάρισε. Την Ινώ και τη Χριστέλα γιατί αγκάλιασαν την ιδέα μου με ενδιαφέρον και με αγάπη. Το Πολιτιστικό Ίδρυμα του Ομίλου Πειραιώς που έκανε αυτό το τρελό όνειρο πραγματικότητα, παίζοντας την πρεμιέρα μας αντί στην Αθήνα όπως συνήθως γίνεται, στον τόπο του συγγραφέα. Όλους τους συντελεστές που έδωσαν το καλύτερό τους για την παράσταση και φυσικά την Άννα Κοκκίνου και τη «Σφενδόνη» για την εμπιστοσύνη και τη φιλοξενία της.
Τα σκηνικά – κοστούμια είναι της Κατερίνας Σαβράνη. Πώς θα είναι το εικαστικό κομμάτι της παράστασης;
*Αυτό που μπορώ να πω, για ν’ αφήσουμε κι ένα περιθώριο έκπληξης του θεατή είναι πως θα έχει έναν κύκλο «μνήμης», που θα οριοθετεί στην ουσία τις δράσεις του παρόντος σκηνικού χώρου. Επίσης θα εμπεριέχει στοιχεία που παραπέμπουν σε τελετή, αλλά και σε μια κυκλική εξελικτική πορεία, που ομοιάζει με την πορεία της ζωής του ανθρώπου.
Καθώς γνωρίζω, εκτός από τις άλλες σου δραστηριότητες, διδάσκεις σε δραματική σχολή. Ως δάσκαλος, τι θα συμβούλευες κάποιον που κάνει σήμερα τα πρώτα του βήματα στον χώρο;
*Να αγαπήσει το διάβασμα, να γράφει, να καταγράφει… και να ακούει με την καρδιά του.
Τι θα έλεγες πως είναι ευλογία για έναν καλλιτέχνη, στην εποχή μας;
*Να μπορεί να νιώθει ελεύθερος μέσα στην τέχνη του, να είναι πάντα δεκτικός σε νέες προκλήσεις, να δοκιμάζει, να ερευνά και να παίζει σαν μικρό παιδί, αλλά και να μπορεί να ζει με αξιοπρέπεια απ’ την τέχνη αυτή.
Τι σε κάνει να αισιοδοξείς και να ονειρεύεσαι…
*Ότι είμαι ακόμα δω και μιλάμε. Τα αθώα μάτια του γιου μου.
Ποιο θεατρικό ή λογοτεχνικό έργο ταυτίζεις με την εποχή μας;
*«Το σώσε» (Noicesoff) του Μάικλ Φρέιν. Είναι σχεδόν μια φάρσα. Δεν ξέρω αν συμφωνείτε…
Πώς θα ήθελες να σε βρει η επόμενη δεκαετία;
*Πρώτα να με βρει. Και να με βρει με υγεία.
Ποια είναι τα σχέδιά σου για το άμεσο μέλλον;
*Αν εννοείς επαγγελματικά, ν’ αγαπηθεί ο Μυριβήλης και οι «Χρωματιστές Ιστορίες». Αυτό.
Αν μπορούσες να αλλάξεις κάτι στη σύγχρονη κοινωνία, τι θα ήταν αυτό;
*Να μην ξεχνάμε πως δεν είμαστε μόνοι μας σ’ αυτόν τον κόσμο, ούτε αποτελούμε το κέντρο του.
Πώς θα χαρακτήριζες τον τρόπο που φέρονται οι Έλληνες στα ζώα, και δη στα αδέσποτα;
*Χωρίς ανθρωπιά πολλές φορές. Όμως τα πράγματα αυτά ανάγονται κυρίως στον συνολικότερο τρόπο με τον οποίο αντιμετωπίζεται η παιδεία και ο πολιτισμός σε μια χώρα.
Τι θα ήθελες να ευχηθείς (γενικά);
*Να ζούμε, να ονειρευόμαστε και να παλεύουμε.
***
- Διαβάστε αναλυτικά για την παράσταση:
Οι «Χρωματιστές Ιστορίες» του Στράτη Μυριβήλη με έναν πιερότο, μια κοκέτα, ένα γάτο και τον Τιτή
«Χρωματιστές ιστορίες» με τη «Ροδιά» από το «Μπλε βιβλίο» του Στράτη Μυριβήλη
