Πάνω: Photo: Annie Daverio
Της Ειρήνης Αϊβαλιώτου
Η παρουσία της ήταν ρέουσα, απαλή, πηγαία, γάργαρη. Έδινε την εντύπωση ότι κυριαρχούσε ο στιγμιαίος αυτοσχεδιασμός. Στην πραγματικότητα όμως η ερμηνεία της βασιζόταν σε ένα σφιχτοδεμένο πλάσιμο ρόλου, σε πολύωρη δουλειά και σε ενδελεχή έρευνα. Την είδα στο Κέντρο Ελέγχου Τηλεοράσεων και στο έργο με τον παράξενο και μακρόσυρτο τίτλο «Τα απέχοντα μυριάδες μυριάδων έτη φωτός… άστρα». Η Κατερίνα Κλειτσιώτη μου προσέλκυσε την προσοχή γιατί καταφέρνει στη σκηνή να βγάζει έναν αυθορμητισμό κόντρα στα στερεότυπα. Δεν αναπαράγει κινήσεις, χειρονομίες, εκφράσεις αλλά αναδημιουργεί βιωματικά συγκινήσεις με ένα ολότελα ιδιότυπο στυλ. Ενώ πλησιάζει και αγγίζει τον ρεαλισμό, συγχρόνως διανθίζει το παίξιμό της με λυρικές εκρήξεις. Αποφορτίζει τους τυπικούς χαρακτήρες και σαν να δημιουργεί ατμόσφαιρα νουάρ συσκοτίζει τη σαφήνεια της πλοκής διαχέοντας ένα διφορούμενο στοιχείο στο ρυθμό και στην αφήγηση της παράστασης. Η Κατερίνα Κλειτσιώτη μαζί με τη Σοφία Κορώνη συνθέτουν την ομάδα «Horses in my dreams». Οι δυο τους μελέτησαν εις βάθος το «Αρχείον» (Βιβλίον Έρωτος) του Ν.Γ. Πεντζίκη και τόνισαν τη σκηνική παρουσίασή του με παρεμφερή κείμενα των Σάρα Πόλεϊ, Φαμπρίς Μελκιό, Κατρίν Ανν και Σύλβια Πλαθ. Μια παράσταση ζυμωμένη με φαντασία, εξυπνάδα και τρυφερότητα, που αγαπιέται και διαδίδεται από τους θεατρόφιλους. Η Κατερίνα, μια ηθοποιός με καθαρή φωνή, καθαρή αίσθηση, καθαρό φως και ποιητικό βλέμμα, με την εμφάνισή της προσφέρει πινελιές χαράς και ρίγους, ένταση και διαύγεια. Ρομαντική, ευσυγκίνητη κι ευαίσθητη, μιλά στοχαστικά για την ευθύγραμμη πορεία της ζωής και τις αντοχές του καλλιτέχνη, εξομολογείται το πάθος και την αγάπη της για το θέατρο, φιλοσοφεί, αναρωτιέται και ζει με την ελπίδα πως «αυτός ο κόσμος κάποτε θα γίνει πιο όμορφος»… Ναι… Πλάσματα σαν κι αυτή μπορούν να το καταφέρουν!
Διαβάστε τη συνέντευξη.
* Γεννήθηκα στην Κομοτηνή, κατάγομαι από τη Θράκη και τα παιδικά μου χρόνια τα έζησα στην Ξάνθη. Εκεί ζούνε ακόμα και όλοι οι δικοί μου.
Ποιες είναι οι πιο αγαπημένες αναμνήσεις από την παιδική σου ηλικία;
* Μου αρέσει πολύ μία φράση απ’ την ταινία το “Μίσος” που ίσως να μοιάζει βαρυσήμαντη και να αδικεί τα παιδικά μου χρόνια αλλά: «Το καλό με τα παιδικά μου χρόνια είναι ότι πέρασαν…».
Ποια ήταν η πρώτη παράσταση που παρακολούθησες στη ζωή σου; Τι σου τη θυμίζει;
* Νομίζω ότι λεγότανε «Ο Μορμόλης». Είχε έρθει ένας θίασος από την Αθήνα και μας πήγαν με το σχολείο. Θυμάμαι πως όλοι είχαμε εξαγριωθεί με τον «κακό» του έργου και τον γιουχάραμε τόσο ώστε να αναγκαστεί να διακόψει την παράσταση και να μας εξηγήσει ότι είναι ηθοποιός κι ότι απλά παίζει το ρόλο του! Σηκώθηκε τότε ένας συμμαθητής μου, ο Αντρέας, κι άρχισε να φωνάζει: «Ναι ρε παιδιά αφήστε τον, τον άνθρωπο, να κάνει τη δουλειά του! Ηθοποιός είναι». Κι αμέσως το κλίμα άλλαξε κι αρχίσαμε όλοι να χειροκροτούμε. Αξίζει ίσως εδώ να σημειωθεί ότι Αντρέας ήταν το παιδί στο οποίο μέχρι τότε πάντα έδιναν το μεγαλύτερο ρόλο στα λιγοστά σκετσάκια του δημοτικού (για τα Χριστούγεννα ή τις εθνικές επετείους). Η παράσταση αυτή έρχεται συχνά στο νου μου όταν νιώθω πάνω στη σκηνή να «χάνω» το κοινό, χωρίς να μπορώ να διευκρινίσω απόλυτα το γιατί.
Γιατί επέλεξες να γίνεις ηθοποιός;
* Νομίζω ότι επέλεξα αυτό το επάγγελμα γιατί ένιωθα πάντα πως είχα ένα πλούσιο βιογραφικό από ψυχοεκκρεμότητες και βλακωδώς πίστεψα πως κάνοντας θέατρο θα λυθούν…
Η ζωή του ηθοποιού έχει αγωνίες, έρευνα, ψάξιμο για ακροάσεις, απογοητεύσεις και συνεχές τρέξιμο. Πώς το αντέχετε, εσύ και οι συνάδελφοί σου;
* Νομίζω ότι λίγο πολύ όλα τα επαγγέλματα περιέχουν την αγωνία, την έρευνα και την απέραντη προσπάθεια της επιβίωσης στον εργασιακό χώρο. Αυτό που προσωπικά με παρηγορεί είναι μια φράση που άκουγα συχνά από τους δασκάλους μου: «Δεν θα φας ποτέ αρκετό ψωμί από το θέατρο αλλά δεν πειράζει …όσο σε “παίρνει” συνέχισε»… Είναι χαρακτηριστικό πως όταν ήρθε η λεγόμενη κρίση με πολλούς συναδέλφους αναρωτιόμασταν τι στο καλό είναι αυτή η κρίση και πότε ήρθε, αφού εμείς τη ζούσαμε χρόνια πριν, από την ημέρα που τελειώσαμε τη δραματική σχολή.
Για ποιον μεγάλο ηθοποιό θα έλεγες «αχ και να μπορούσα να παίξω έτσι»;
* Αυτός που πρώτος μου έρχεται στο νου είναι ο Μάρλον Μπράντο στο «Τελευταίο τανγκό στο Παρίσι».
Τι έμαθες από τις μέχρι τώρα συνεργασίες σου στο θέατρο;
* Ότι για να καταφέρεις να κάνεις θέατρο όπως θέλεις κι αγαπάς θα πρέπει, αν δεν διαθέτεις γερή τσέπη, να διαθέτεις τουλάχιστον πολύ γερό στομάχι.
Θεωρείς ότι υπάρχει αξιοκρατία στο θεατρικο-καλλιτεχνικό χώρο;
* Θεωρώ καταρχάς ότι ο καλλιτεχνικός χώρος έχει πραγματικά ένα πολύ πλούσιο και όμορφο δυναμικό να επιδείξει, ωστόσο δεν υπάρχει η ανάλογη κοινωνικοπολιτική δομή για να το στηρίξει με αποτέλεσμα πολλοί από μας να κοιτούν το ταβάνι ή στην καλύτερη των περιπτώσεων να αναλώνονται σε άσχετα με την τέχνη τους επαγγέλματα προκειμένου να ζήσουν… κι έτσι σιγά σιγά, να απομακρύνονται από «το όνειρο»… Όσο για τους πιο ευνοημένους που μπορούν και ασχολούνται εξ ολοκλήρου με την τέχνη τους, οι περισσότεροι κοιμούνται με το άγχος της επόμενης «σεζόν», κάτι επίσης θλιβερό κι αντιδημιουργικό. Δεν ξέρω αν υπάρχει αξιοκρατία, είμαι όμως βέβαιη πως δεν υπάρχει άξιο-κράτος για να στηρίξει έναν εκρηκτικό δημιουργικά καλλιτεχνικό χώρο.
Πόσο μας καθορίζει, κατά τη γνώμη σου, η εικόνα που έχουν οι άλλοι για μας;
* Η φιλοσοφία της γνωσιοθεωρίας αναφέρει ότι στη ζωή μας έχουμε τρία πρόσωπα, π.χ. του Γιάννη όπως είναι, του Γιάννη όπως θα ήθελε να είναι και του Γιάννη όπως τον βλέπουν οι άλλοι. Κατά τη γνώμη μου, τα τρία αυτά πρόσωπα βρίσκονται σε συνεχή διαμάχη και δυσαρμονία όταν το ένα προσπαθεί να περιορίσει την ελευθερία του άλλου και βαλτώνουμε έτσι μέσα στα άδεια μας ρούχα. Όσο για την επιρροή της γνώμης των άλλων, θα ήταν ίσως ιδανικό ο κάθε «άλλος» να παραμένει απλά η έμπνευση και ο επαληθευτής της ύπαρξής μας, όχι ο δήμιός της.
Πιστεύεις ότι έχουμε ικανή θεατρική παιδεία στην Ελλάδα;
* Είναι ίσως μια κοινότοπη παρατήρηση αλλά πραγματικά στην Ελλάδα υστερούμε πολύ σε σχέση με τη θεατρική παιδεία. Ξεκινώντας από την εμπειρία μου βλέπω ότι μεγάλωσα σε μια επαρχία με ελάχιστα καλλιτεχνικά ερεθίσματα. Θέατρο, πραγματικό θέατρο, είδα μόνο όταν έφυγα από τον τόπο μου για να σπουδάσω. Στα σχολεία η θεατρική παιδεία είναι μάθημα για διάλειμμα, κανείς ποτέ δεν θυμάμαι να μας διδάσκει το βασικότερο: Πώς διαβάζεται μια παράσταση ή πώς εισερχόμαστε σε ένα θεατρικό χώρο και δεν εννοώ τι κοστούμι φοράμε! Από την άλλη στις δραματικές σχολές η προσπάθεια που γίνεται για μια ευρύτερη θεώρηση του τι είναι τελικά θέατρο, τι ηθοποιός, πώς δημιουργείται από το μηδέν μια παράσταση, η λειτουργία μιας ομάδας… είναι ελλειπτική.
Ποιο άλλο πρόβλημα εντοπίζεις σήμερα;
* Ένα ακόμη μεγάλο πρόβλημα, είναι ότι το θέατρο περιορίζεται στα στενά όρια της πρωτεύουσας και όλοι μαζευόμαστε εδώ για να βρούμε την τύχη μας, απομονωμένοι από τις ανάγκες της επαρχίας. Είναι λυπηρό που ακόμα και τα ΔΗΠΕΘΕ που κάπως κρατούσαν την επαφή του απομακρυσμένου από την πρωτεύουσα κόσμου με το θέατρο τείνουν να εκλείψουν από το χάρτη.
Το θέατρο είναι και μέσο θεραπείας;
* Για τον θεατή ναι, σίγουρα. Απ’ αρχής του θεάτρου νομίζω μια παράσταση αποτελούσε το ψυχότροπο του κοινού. Για τον ηθοποιό δεν έχω καταλάβει ακόμα αν λειτουργεί το ίδιο. Έχει μάλλον περισσότερο την έννοια της αποθεραπείας, αφού για να σηκωθείς και να κοιτάξεις το κοινό με απόλυτη ειλικρίνεια θα πρέπει πρώτα να έχεις ξεπεράσει πολλές από τις προσωπικές σου εμπλοκές.
Ο σημερινός καλλιτέχνης οφείλει να είναι πολιτικοποιημένος, κατά τη γνώμη σου, ή όχι;
* Κατά τη γνώμη μου ο άνθρωπος, ο κάθε άνθρωπος, ανεξαρτήτως του επαγγέλματός του, οφείλει να είναι πολιτικοποιημένος και απόλυτα συνδεδεμένος και κυρίως παθιασμένος με τα προβλήματα της κοινωνίας που ζει αν θέλουμε να διατηρούμε την ελπίδα ότι αυτός ο κόσμος κάποτε θα γίνει πιο όμορφος.
Τέλος, ποια είναι η σχέση σου με τα ζώα; Συμβιώνεις με κάποιο κατοικίδιο;
* Είχα την τύχη να μεγαλώσω σε μια, ας πούμε, κιβωτό του Νώε. Από μικρή δεν μπορούσα να συνδέσω πώς ο κόκορας που τρέχει ανέμελος στην αυλή καταλήγει σε μια κατσαρόλα με κόκκινη σάλτσα. Στα 12 μου ανακοίνωσα πως δεν πρόκειται να ξαναφάω κανένα ζώο κι από τότε δεν ξανάφαγα ποτέ. Είμαι απόλυτα πεπεισμένη ότι τα ζώα στις μέρες μας υφίστανται τη μεγαλύτερη βαναυσότητα που μπορεί να υπάρξει στη φύση και ώρες ώρες νιώθω πως θα μπορούσα πιο εύκολα να φάω έναν άνθρωπο που κακοποιεί ένα κουνέλι παρά το ίδιο το κουνέλι. Κατά τ’ άλλα εδώ στη μεγάλη πόλη συμβιώνω πολύ πολύ όμορφα περίπου 6 χρόνια τώρα με τον Πιτι-φούρ. Έναν γάτο που ενώ ήταν λίγων ημερών βρέθηκε κλεισμένος μέσα σε μια σακούλα για σκουπίδια…
* Παρουσίαση του cat is art: https://www.catisart.gr/index.php/2010-03-28-10-49-51/2710-qq-.html
«Τα απέχοντα μυριάδες μυριάδων έτη φωτός… άστρα»
Κείμενα: Ν. Γ. Πεντζίκης, Σάρα Πόλεϊ, Σύλβια Πλαθ, Φαμπρίς Μελκιό, Κατρίν Ανν, Ομάδα Horses in my Dreams, δραματουργία – σκηνοθετική επιμέλεια: Σοφία Κορώνη, Κατερίνα Κλειτσιώτη, σκηνικά – κοστούμια: Γιώργος Λυντζέρης, επιμέλεια κίνησης: Ξένια Θεμελή, επιμέλεια ήχου: Χρήστος Ανδρεαδάκης, φωτισμοί: Γιάννης Δρακουλαράκος, visuals: Γιώργος Ευθυμίου, φωτογραφίες: Annie Daverio, Σπύρος Τσακίρης, Γιάννης Γεωργίου, μουσικές επιλογές: Σοφία Κορώνη, illustration: Γιώργος Χανδρινός – Rotegrafik – Indyvisuals, ερμηνεία: Σοφία Κορώνη, Κατερίνα Κλειτσιώτη
Χώρος: “Κέντρο Ελέγχου Τηλεοράσεων”
Κύπρου 91Α και Σικίνου 35Α, 11361, Κυψέλη, Αθήνα
213 00 40 496|69 45 34 84 45
[email protected]
https://www.facebook.com/kentron.el
