Της Ειρήνης Αϊβαλιώτου
Το πιο σημαντικό για έναν καλλιτέχνη είναι να δημιουργήσει ένα συναίσθημα στον θεατή κι ας είναι διαφορετικό από το δικό του. Κι αυτό ακριβώς και μάλιστα απολύτως συμβαίνει με τις ερμηνείες της Φανής Παναγιωτίδου. Κάθε φορά που τη βλέπω σε παράσταση έχω την αίσθηση ότι μέσα μου ενεργοποιούνται άπειρα συναισθήματα. Γιατί η δύναμη της τέχνης είναι η ενεργοποίηση της φαντασίας του θεατή.
Το όνομα της Φανής Παναγιωτίδου ακούστηκε ευρέως τα τελευταία χρόνια. Είναι από τις περιπτώσεις που αναρωτιέσαι πόσο κρίμα είναι, να μην έχεις παρακολουθήσει όλες τις παραστάσεις στις οποίες συμμετέχει.
Το catisart.gr μίλησε μαζί της με αφορμή τον «Συνεργό» του Γιώργου Χριστοδούλου που παρουσιάζεται στο θέατρο «Επί Κολωνώ».
Η παρουσία της είναι σεμνή και η φωνή της όμορφη και με ιδιαίτερη χροιά. Σου δημιουργεί αμέσως μια ζεστή οικειότητα και είναι πρόσχαρη και ευγενική.
Μου είπε πολλά, τα οποία και πρέπει να διαβάσετε. Το βέβαιο είναι όμως ότι κάποια στιγμή πρέπει να τη δείτε πάνω σε κάποια θεατρική σκηνή και το πιο βέβαιο είναι ότι δεν πρέπει να χάσετε την επόμενη παράστασή της που πρόκειται να ανέβει σε λίγες μέρες στο θέατρο «Πορεία».
Είναι ένα ολοκαίνουργιο θεατρικό έργο που έχει τον παράξενο τίτλο «Τι θα πει η μάνα σου όταν δει το πτώμα σου», το οποίο προέκυψε από τη Σχολή Πυροδότησης Θεατρικής Γραφής του θεάτρου «Πορεία» και που υπογράφει η Αργυρώ Βώβου.
Τη ρωτώ τι είναι αυτό που της δίνει έμπνευση και δύναμη και μου δίνει μια απάντηση γεμάτη σημασία: «Οι ταλαντούχοι συνάδελφοι και σκηνοθέτες, όπως και όλοι οι καλλιτέχνες του χώρου μας, σκηνογράφοι, μουσικοί, φωτιστές που εργάζονται με μεράκι και φαντασία, το κοινό που στηρίζει το θέατρο, η ποίηση, μια πράξη καλής θέλησης εκεί που δεν το περιμένει κανείς…».
Φανή, πού γεννήθηκες, πού μεγάλωσες και τι δεν ξεχνάς από τα παιδικά σου
χρόνια;
• Γεννήθηκα και μεγάλωσα στη Θεσσαλονίκη. Από τις πιο έντονες αναμνήσεις
μου είναι η αλάνα που παίζαμε κάτω από το σπίτι, η ξεγνοιασιά των καλοκαιρινών
διακοπών, ο βραχνάς του σχολείου και η εσωστρέφεια που με χαρακτήριζε.
Πώς ξεκίνησες με το θέατρο και την υποκριτική; Ποια υπήρξαν τα πρώτα
ερεθίσματα και οι αφορμές;
• Το πρώτο ερέθισμα ήταν στην ερασιτεχνική θεατρική ομάδα των ΤΕΙ
Θεσσαλονίκης όπου σπούδαζα. Δεν ήμουν ιδιαίτερα κοινωνική εκείνη την περίοδο και
η θεατρική ομάδα ήταν μια ευκαιρία για κοινωνικοποίηση. Εκεί αγάπησα το θέατρο,
εκεί “κόλλησα το μικρόβιο”. Η πρώτη μου παράσταση με την ομάδα ήταν «Η δολοφονία
του Μαρά», του Πέτερ Βάις. Από κει μου μπήκε σιγά σιγά η ιδέα να στραφώ στην
υποκριτική.
Υπήρξε ηθοποιός που σε έκανε να πεις «αυτό θέλω να γίνω»;
• Αν πρέπει να ξεχωρίσω έναν ηθοποιό που με έκανε να το πω, αυτή είναι η
Δέσποινα Μπεμπεδέλη. Θυμάμαι την τρομερή συγκίνηση που μου προκάλεσε όταν –
όντας μαθήτρια σε δραματική σχολή στην Αθήνα πια- την είδα να παίζει στην
παράσταση “Χάρολντ και Μωντ”. Ήταν η πρώτη φορά που θαύμασα τη δύναμη και το
μέτρο του θεάτρου. Έκτοτε βέβαια ακολούθησαν κι άλλοι.
Ποιος ήταν ο πρώτος ρόλος που έπαιξες;
• Ευθαρσώς θα πω η Σαρλότ Κορνταί στη «Δολοφονία του Μαρά»! Ως
επαγγελματίας ηθοποιός, η Μπαρμπαρίνα στο «Πράσινο Πουλί» του Κάρλο Γκότσι.
Φέτος σε βρίσκουμε στο Θέατρο Επί Κολωνώ να παίζεις στο έργο «Συνεργός»,
ένα έργο γραμμένο και σκηνοθετημένο από τον Γιώργο Χριστοδούλου. Τι συμβαίνει στο έργο;
• Ένας νέος άντρας σκοτώνει την κοπέλα του και ζητά τη βοήθεια του
ξαδέλφου του για να εξαφανίσει το πτώμα της. Ο ξάδελφος ενδίδει στην ψυχολογική
πίεση που του ασκεί και στο αίσθημα χρέους απέναντι σε αυτό που θεωρεί
“οικογένεια” και τον βοηθά. Η ζωή του έρχεται τα πάνω κάτω. Τύψεις, ενοχές,
απελπισία. Η γυναίκα του είναι η πρώτη που αντιλαμβάνεται ότι κάτι συμβαίνει και τον
ωθεί στην ομολογία της πράξης του. Δεν έχει όμως κι εκείνη τη δύναμη να καταγγείλει
το έγκλημα κι ας πρόκειται για τη δολοφονία της αδερφικής της φίλης. Η πίεση της
μητέρας της κοπέλας να μάθει για την τύχη της κόρης της και ο κυνισμός του φονιά
οδηγούν το ζευγάρι των συνεργών στην απόγνωση. Η αποκάλυψη της πράξης και η
σύλληψη των δραστών θα φέρει μια κάποια λύτρωση όπως και η παραδοχή της
γυναίκας μπροστά στη μητέρα της νεκρής για τον ρόλο που έπαιξε στη συγκάλυψη
του εγκλήματος.
Τι άνθρωπος είναι η ηρωίδα που υποδύεσαι;
• Η Γεωργία είναι ένας δυναμικός και ευθύς άνθρωπος που πήρε τη ζωή της
στα χέρια της νωρίς λόγω της πρόωρης χηρείας της. Εργάζεται από μικρή, μεγάλωσε
μόνη της την κόρη της και όταν εκείνη εξαφανίζεται θα κινήσει γη και ουρανό για να τη
βρει. Δεν ξεφεύγει όμως και αυτή από τα στερεότυπα και τις συμβάσεις της κοινωνίας
που ζει. Υπολογίζει τη γνώμη των άλλων, προασπίζεται την τιμή της οικογένειας,
επιδιώκει την κοινωνική αποδοχή.
Πώς είναι δυνατόν ένας άνθρωπος, μια ολόκληρη κοινωνία, να γίνονται από τη
μια στιγμή στην άλλη συνεργοί σε ένα άγριο έγκλημα;
• Εκτός από τους φυσικούς αυτουργούς υπάρχει σχεδόν πάντα και ένας στενός
περίγυρος που υποψιάζεται χωρίς να θέλει να αναμειχθεί, που γνωρίζει αλλά φοβάται
να προκαλέσει. Κι ένας ευρύτερος περίγυρος, μια κοινωνία, μια χώρα, που αφήνει τα
παιδιά της έρμαια σε αρνητικά πρότυπα, σε βίαιες συμπεριφορές, σε ψευτοηθική
διαπαιδαγώγηση. Κάπως έτσι το πεδίο της συνέργειας διευρύνεται.
Τι μας διαφοροποιεί σήμερα σε σχέση με την εποχή που διαδραματίζονται τα
γεγονότα του έργου;
• Είμαστε είκοσι χρόνια μετά και αντίστοιχα εγκλήματα συνεχίζουν να
διαπράττονται με την ίδια ή και μεγαλύτερη συχνότητα. Άρα η εξέλιξη είναι μάλλον
αρνητική. Υπάρχει ωστόσο μεγαλύτερη ευαισθητοποίηση όσον αφορά την ενημέρωση
και τη δημόσια συζήτηση γύρω από το θέμα. Εύχομαι να οδηγήσει και σε απτά
αποτελέσματα.
Τι είναι αυτό που σου δίνει έμπνευση και δύναμη;
• Οι ταλαντούχοι συνάδελφοι και σκηνοθέτες, όπως και όλοι οι καλλιτέχνες του
χώρου μας, σκηνογράφοι, μουσικοί, φωτιστές που εργάζονται με μεράκι και φαντασία,
το κοινό που στηρίζει το θέατρο, η ποίηση, μια πράξη καλής θέλησης εκεί που δεν το
περιμένει κανείς…
Ετοιμάζεσαι να παίξεις σε ένα ολοκαίνουργιο θεατρικό έργο που έχει τον
παράξενο τίτλο «Τι θα πει η μάνα σου όταν δει το πτώμα σου», το οποίο προέκυψε από τη Σχολή Πυροδότησης Θεατρικής Γραφής του θεάτρου Πορεία και που υπογράφει η Αργυρώ Βώβου. Τι θα πρέπει να ξέρουμε για το έργο;
• Το έργο είναι ένα ταξίδι επιστημονικής φαντασίας με σκοπό την ενηλικίωση.
Ένα από τα βασικά ερωτήματα που θέτει είναι το πώς μπορεί να ζήσει κανείς σε έναν
κόσμο που όλοι οι άλλοι πριν απ’ αυτόν τα κάναν θάλασσα! Το βρίσκω
συναρπαστικό…
Πώς θα χαρακτήριζες τη συνεργασία σου με τη σκηνοθέτιδά σου στην
παράσταση Δέσποινα – Ντορίνα Ρεμεδιάκη;
• Η Δέσποινα είναι ένας εξαιρετικά προικισμένος άνθρωπος, ένα αστραφτερό
μυαλό, πηγή χαράς και έμπνευσης για όλους γύρω της. Τη γνωρίζω χρόνια και έχω
εντυπωσιαστεί από το πόσο προχώρησε και εμβάθυνε στη δουλειά της. Είμαι πολύ
χαρούμενη για τη συνεργασία μας και πολύ περήφανη.
Ποια άλλα σχέδια έχεις για το άμεσο μέλλον;
• Από τον Ιούνιο και μετά θα ξαναμπώ σε διαδικασία αναζήτησης εργασίας για
την επόμενη σεζόν αφού πρώτα κάνω ξεγυρισμένες διακοπές!
Ποιοι είναι οι ρόλοι που ονειρεύεσαι να παίξεις;
• Με πάσα ειλικρίνεια σας λέω: κανείς. Ονειρεύομαι πλέον μόνο συνεργασίες.
Ο ρόλος μάς επιλέγει ή τον επιλέγουμε;
Και τα δύο. Εμένα μου έχει συμβεί κυρίως το πρώτο.
Αν δεν ήσουν ηθοποιός, τι θα ήσουν;
• Γραμματέας, βοηθός σκηνογράφου, κηπουρός…
Ποιος θεατρικός ήρωας θα ήθελες να πρωταγωνιστήσει σ’ ένα όνειρό σου;
• Η Μήδεια του Μποστ.
Ποια πιστεύεις ότι είναι η ιδανική σχέση ηθοποιού – σκηνοθέτη;
• Η σχέση που βασίζεται στην εμπιστοσύνη, την εκτίμηση, την ειλικρίνεια. Α, και
την ευγένεια, μιας και μιλάμε για ιδανικές καταστάσεις.
Υπάρχει ποίημα που έχεις διαβάσει και ποτέ δεν ξεχνάς;
• Ναι, υπάρχουν μερικά. Το «Απολείπειν ο Θεός Αντώνιον» ας πούμε, του
Καβάφη.
Τι μπορεί να σε κάνει να δακρύσεις και τι να χαμογελάσεις;
• Τελευταία φορά που τα έπαθα και τα δύο ήταν στην εκδήλωση των μαθητών
για την επέτειο της 25ης Μαρτίου στο γυμνάσιο της κόρης μου.
Ποια είναι η σχέση σου με τα ζώα; Υπάρχει κάποιο κατοικίδιο με το οποίο
συμβιώνεις;
• Τα θαυμάζω. Δεν συμβιώνω με κάποιο αλλά θα φιλοξενούσα ευχαρίστως ένα
αδέσποτο αν είχα αυλή.
Ευχαριστώ πολύ, Φανή!
• Κι εγώ ευχαριστώ!
∗∗∗
ΔΙΑΒΑΣΤΕ ΕΔΩ ΜΕ ΕΝΑ “ΚΛΙΚ” ΤΗΝ ΚΡΙΤΙΚΗ ΓΙΑ ΤΗΝ ΠΑΡΑΣΤΑΣΗ “Ο ΣΥΝΕΡΓΟΣ”
Στον «Συνεργό» η σκηνή γίνεται τόπος δημόσιας μνήμης. Μια σπουδαία παράσταση…
