Στον «Συνεργό» η σκηνή γίνεται τόπος δημόσιας μνήμης. Μια σπουδαία παράσταση…

Γράφει η Ειρήνη Αϊβαλιώτου

Ας μιλήσουμε για τον όρο «γυναικοκτονία». Γιατί μαζί με την ιστορία της πολιτισμικής απεικόνισης των γυναικών, ο θεατρόφιλος μπορεί να παρακολουθήσει και την ιστορία της γυναικείας καταπίεσης – την πιο βάναυση και εξακολουθητική (και υπερ-ιστορική) προσβολή της έννοιας των ανθρωπίνων δικαιωμάτων μέσα στην Ιστορία.

Γιατί τον ανθρώπινο πολιτισμό τον δόμησε στα μέτρα της η πατριαρχία – και απαιτεί ακόμη και ο αναστοχασμός αυτού του πολιτισμού να γίνεται κάτω από το δικό της βλέμμα.

Και γιατί αν θέλουμε να συγκρουστούμε με την πατριαρχία πρέπει με συγκρουστούμε με ολόκληρο το πολιτισμικό οικοδόμημα του ανθρώπου – αλλά και με τον πιο βαθύ μας εαυτό.

Η παράσταση «Ο Συνεργός» – σε σκηνοθεσία και κείμενο του Γιώργου Χριστοδούλου – πραγματεύεται το θέμα της γυναικοκτονίας, την απώλεια, το πένθος, τη μητρική αγάπη, τη χειραγώγηση, την παθολογική ζήλια, το δικαίωμα στην αυτοδιάθεση μιας γυναίκας που βούτηξε στις συναισθηματικές επιπλοκές μιας δυσλειτουργικής σχέσης, την εξάλειψη της έμφυλης βίας αλλά με μια διαφορά, τα θωρεί όλα υπό το πρίσμα του συνεργού.

«Γυναικοκτονία»

Στο έργο προσδιορίζεται με σαφήνεια και ακρίβεια ο όρος «γυναικοκτονία» ως δολοφονία γυναίκας από άνδρα ο οποίος έχει ως κίνητρο το μίσος, την περιφρόνηση, την ευχαρίστηση ή το αίσθημα της ιδιοκτησίας απέναντι στο θύμα του. Και όσο περισσότερα περιστατικά βίας κατά των γυναικών αποκαλύπτονται, όσο περισσότερο η τέχνη τα ξεσκεπάζει και τα στηλιτεύει τόσο πιο αναγκαία κάνουν μια ουσιαστικότερη και αποτελεσματικότερη αντιμετώπιση του φαινομένου. Κάτι που θα επιτευχθεί κυρίως μέσω των μηχανισμών πρόληψης, μέσω της παιδείας και της υποστήριξης των γυναικών από τα πρώτα κιόλας στάδια εκδήλωσης μιας βίαιης συμπεριφοράς σε βάρος τους. Γιατί βεβαίως «κάλλιον το προλαμβάνειν ή το θεραπεύειν» (Ιπποκράτης, 460-370 π.Χ.).

Η υπόθεση είναι γνωστή σε όσους παρακολουθούν την ειδησεογραφία των τελευταίων δεκαετιών. Στις αρχές του 2000 μια νεαρή κοπέλα από τη Βέροια εξαφανίζεται μυστηριωδώς. Ο σύντροφός της, δηλώνοντας συντετριμμένος πως δε γνωρίζει τίποτα, την αναζητεί. Εμφανίζεται σε τηλεοπτικές εκπομπές, δίνει συνεντεύξεις, αυτοπροβάλλεται.

Το θέμα απασχολεί έντονα την ελληνική κοινή γνώμη και δεν αργεί να αποκαλυφθεί πως ο θύτης δεν είναι άλλος από τον ίδιο τον άνθρωπο που την ψάχνει, ο οποίος αφού τη σκότωσε, στη συνέχεια με τη βοήθεια του ξαδέρφου του, την εξαφάνισε.

Πραγματική ιστορία

Αυτή η πραγματική ιστορία, ενός από τα πιο γνωστά εγκλήματα που συγκλόνισαν την ελληνική κοινωνία, αποτέλεσε την έμπνευση για τη συγγραφή και το ανέβασμα ενός νέου θεατρικού έργου, με μια διαφορά όμως: Το έργο αυτό δεν επικεντρώνεται στο θύτη, ούτε στο θύμα. «Να βοηθούμε τους φίλους και τους δικούς μας μέχρι το σημείο που να μη γίνουμε επίορκοι», έλεγε ο σοφός Λυκούργος.

Σε μια εποχή που τα όρια του καλού και του κακού διερευνώνται εκ νέου, ο Γιώργος Χριστοδούλου, στην τρίτη του προσωπική σκηνοθεσία, μαζί με τους ηθοποιούς της παράστασης, προσπαθούν να κατανοήσουν το πώς ένας άνθρωπος, ένας συγγενής, ένας φίλος αλλά και μια ολόκληρη κοινωνία, γίνονται από τη μια στιγμή στην άλλη συνεργοί σε μια στυγερή δολοφονία.

Ο Αποστόλης ζει ήρεμα τη ζωή του μαζί με τη γυναίκα του στο χωριό, όταν ένα βράδυ ο αγαπημένος του ξάδερφος θα τον καλέσει για να του ομολογήσει πως σκότωσε την κοπέλα του, ζητώντας του να τον βοηθήσει να κρύψει το πτώμα. Οικογένεια, φιλία, αγάπη, έρωτας, είναι έννοιες που σε μια στιγμή διαστρεβλώνονται, σε ένα γαϊτανάκι καταστροφής, ψεμάτων και ενοχών πίσω από τις κλειστές πόρτες της ελληνικής περιφέρειας, με ήρωες ανθρώπους της διπλανής πόρτας.

«Ο Συνεργός» είναι μια σπουδαία παράσταση δουλεμένη με ενσυναίσθηση, ειλικρίνεια και σεβασμό για τις γυναίκες που δεν έφυγαν και δεν πρέπει να φύγουν από κοντά μας, από τη μνήμη μας, από τα όνειρα και από τους εφιάλτες μας, για αυτές που είναι σήμερα εδώ και για αυτές που θα ‘ρθουν.

Μια παραστασιακή απόπειρα-ύμνος για το Ανθρώπινο πλάσμα με τέσσερις ηθοποιούς να σωματοποιούν το Αδιανόητο: Δεν ερμηνεύουν τη βία, δεν ενσαρκώνουν τη βία. Είναι. Το Ανθρώπινο Ον. Mια σκηνική ποιητική δημιουργία που εγγράφεται στο καλύτερο σύνολο ερμηνειών στην ιστορία της χρονιάς.
Η συνάντηση του συγγραφέα (που τυγχάνει και ηθοποιός) και των τεσσάρων ηθοποιών ευτυχεί. Καταρχάς, γιατί φέρνει στο φως μερικές μεγάλες ερμηνείες. Κατά δεύτερον, γιατί η μελέτη-προσαρμογή του θηριώδους θέματος και η σκηνοθετική διαχείριση και καθοδήγησή του σε αυτό το υλικό καρποφορεί σε μια πυκνή και, σε βάθος, τραγωδία δωματίου.

***

Μέσα από την αιχμηρή και ταυτόχρονα παρηγορητική γλώσσα του θεάτρου, «Ο Συνεργός» επιδιώκει και το καταφέρνει να μετατρέψει τη θεατρική σκηνή, ένα σκηνικό αποστειρωμένο σαν «λευκό κελί», σε τόπο δημόσιας μνήμης.

Στο «Συνεργό» εκτίμησα τη λογική του λιτού, του ατόφιου, που αφήνει τη φρεσκάδα και τη δωρικότητα του κειμένου να λάμψουν, το γεγονός ότι μπορείς να “χαρείς” την παρουσία στη σκηνή τεσσάρων από τους πιο ταλαντούχους ηθοποιούς της γενιάς τους, Μαρία Προϊστάκη, Χρήστος Κοντογεώργης, Φανή Παναγιωτίδου, Γιώργος Τριανταφυλλίδης.

Μια παράσταση που συγκροτεί ένα πεδίο τιμής για όσες γυναίκες έφυγαν νωρίς και βίαια, ένα πεδίο συνειδητοποίησης του τι θα μπορούσε να συμβεί σε κάθε γυναίκα αν δεν δράσουμε άμεσα ως κοινωνία, μια παράσταση που δίνει βήμα για να αρθρώσουμε τον πόνο μας, να σκύψουμε πάνω από την ενοχή και τη συνενοχή μας.

Έργο γραμμένο από έναν άνδρα

«Ο Συνεργός» και μάλιστα υπό τη σκηνοθετική μπαγκέτα ενός άνδρα, του Γιώργου Χριστοδούλου, που έγραψε και το κείμενο, μας ακουμπά και μας συνταράσσει, μας αφυπνίζει γι’ αυτό που συμβαίνει καθημερινά σχεδόν γύρω μας, με τις γυναικοκτονίες, τους βιασμούς, τις κακοποιήσεις και τις παρενοχλήσεις. «Ο Συνεργός» με την πένα ενός άνδρα υπό τη σκιά μιας ακόμη γυναικοκτονίας – της 28χρονης Κυριακής Γρίβα [την Δευτέρα 1η Απριλίου 2024, στους Αγ. Αναργύρους] – έρχεται να μας θυμίσει ότι η κοπέλα της Βέροιας δολοφονήθηκε γιατί ήταν γυναίκα και ότι όσο μεγαλώνουμε νταήδες και ψευτόμαγκες, θα έχουμε φονιάδες και «συνεργούς».

Συγχαρητήρια σε όλους τους συντελεστές γι’ αυτή τη γενναία και καταιγιστική παράσταση που θέτει τον δάκτυλον εις τον τύπον των ήλων.

Ταυτότητα παράστασης

«Ο Συνεργός»

Σκηνοθεσία – κείμενο: Γιώργος Χριστοδούλου
Συμμετοχή στα Βίντεο-Τραγούδι: Αθηνά Σακαλή
Φωτισμοί: Ναυσικά Χριστοδουλάκου
Σκηνικά – Κοστούμια: Αλέξανδρος Γαρνάβος, Τζίνα Ηλιοπούλου
Βοηθός Σκηνοθέτη: Αθηνά Σακαλή
Φωτογραφίες: Δομνίκη Μητροπούλου
Βίντεο: Δομνίκη Μητροπούλου, Αλέξης Ορφανίδης
Μουσική Επιμέλεια: Γιάννης Λατουσάκης

Social Media –Διαφήμιση: Renegade Media / Βασίλης Ζαρκαδούλας

Παραγωγή: ΘΕΑΤΡΟΧΩΡΟΣ

Γραφείο Τύπου – Επικοινωνία: Μαρία Τσολάκη

Παίζουν οι ηθοποιοί: Χρήστος Κοντογεώργης, Γιώργος Τριανταφυλλίδης, Μαρία Προϊστάκη, Φανή Παναγιωτίδου

***

Επί Κολωνώ

Ναυπλίου 12, Αθήνα 104 44

Διάρκεια: 90 λεπτά

«Ο Συνεργός». Μια πραγματική ιστορία, γραμμένη και σκηνοθετημένη από τον Γιώργο Χριστοδούλου, στο «Επί Κολωνώ»