Της Ειρήνης Αϊβαλιώτου
Παρακολουθώντας την Ειρήνη Τσώλη να μιλά σχεδόν άθελά σου ζυγίζεις πόση αλήθεια μπορεί να χωρέσει σε μια συνέντευξη. Η αλήθεια συχνά χάνεται ή καλύτερα κρύβεται, άγνωστο πού· το σίγουρο όμως είναι πως κάπου πρέπει να υπάρχει.
Ο Ελύτης μάλιστα είδε τη Αλήθεια σαν «νιόκοπο άγαλμα».
Με τη νέα και ταλαντούχα ηθοποιό αναζητάμε την αλήθεια μέσα στο συνταρακτικό έργο «MultiMedea» της Πάμελα Πράθερ το οποίο παρουσιάζεται σε πανευρωπαϊκή πρεμιέρα, στο θέατρο Άβατον.
Με ένα εύρος ικανοτήτων και μια δυναμική που θα ζήλευε κάθε ανερχόμενος ηθοποιός, η Ειρήνη Τσώλη υποδύεται τη Γιαπωνέζα Φούμικο Κιμούρα, ένα υπαρκτό πρόσωπο. Η Φούμικο, αφού παντρεύτηκε στην Ιαπωνία τον Ιtsuroku Κιμούρα, στα 20 της χρόνια έγκυος έφυγε μαζί του στο Λος Άντζελες. Ήταν μέλος μιας μεγάλης οικογένειας, έπαιζε πιάνο και γαλουχήθηκε με την ιαπωνική παράδοση. Δεν κατάφερε ποτέ να ενταχθεί στον δυτικό τρόπο ζωής. Απέκτησε και δεύτερο παιδί, ωστόσο, πάσχοντας από κατάθλιψη, δεν μπορούσε να ανταπεξέλθει. Σε μια κρίση της συζυγικής της ζωής αποφασίζει να επιτελέσει «oyako- shinju» που στα ελληνικά μεταφράζεται ως τελετουργικός πνιγμός. Αυτοχειρεί μαζί με τα δύο παιδιά στην αγκαλιά. Την ίδια προλαβαίνουν και τη σώζουν, τα παιδιά της όχι.
Στην παράσταση αποτυπώνεται μια «εσωτερική διαδρομή». Όπως μας εξηγεί η Ειρήνη, «ερχόμαστε αντιμέτωποι με την ψυχοπολιτισμική θεώρηση της αυτοκτονίας». «Ο διάλογος που ανοίγει ύστερα από κάθε παράσταση με τους ανθρώπους που ήρθαν είναι πραγματικά συγκινητικός, είναι σαν να βλέπουμε όλοι μαζί τη θέα από τον ακάλυπτο», επισημαίνει.
Μιλάμε για τη «σύγχυση μεταξύ της δημοσιότητας που προσφέρουν τα social media και της πραγματικής έκθεσης που προσφέρει η αληθινή παρουσία». «Δεν δαιμονοποιώ την τεχνολογία, ίσα ίσα μπορεί να αποτελέσει εργαλείο.
Αλλά πρέπει να γίνεται ξεκάθαρο πως μόνο μέσα από το σώμα μια κατάσταση γίνεται βίωμα», τονίζει η Ειρήνη Τσώλη στο catisart.gr.
Ειρήνη, πού γεννήθηκες, πού μεγάλωσες και τι δεν ξεχνάς από τα παιδικά σου χρόνια;
*Γεννήθηκα στην Αθήνα, έπειτα από λίγο όμως μετακομίσαμε στον τόπο καταγωγής της μητέρας μου, στη Δράμα. Όλη την παιδική μου ηλικία την έζησα εκεί, έως τα δέκα μου έτη. Είμαι πολύ συνδεδεμένη με τον τόπο αυτό. Δεν ξεχνώ τις ανοιχτές πόρτες στη γειτονιά, το ατέλειωτο παιχνίδι στους δρόμους, τις οικογενειακές συγκεντρώσεις με τους Μικρασιάτες συγγενείς μου, τις μυρωδιές από το καφενείο του παππού και της γιαγιάς μου. Ζήσαμε εκεί ως οικογένεια με πολλή ζεστασιά και αγάπη, όταν επιστρέψαμε στην Αθήνα νομίζω κόστισε σε όλους.
Πώς ξεκίνησες με το θέατρο και την υποκριτική; Ποια υπήρξαν τα ερεθίσματα και οι αφορμές;
* Το πρώτο ερέθισμα ήρθε στην ηλικία των 12 όταν ήμουν στο γυμνάσιο. Ο μαθητικός θίασος της περιοχής μου ανέβασε το μονόπρακτο του Τσέχωφ «Ο γάμος». Δεν θα ξεχάσω τα συναισθήματά μου όταν το είχα δει… είπα: «Αυτό είναι!». Με συνεπήρε! Στιγμές, όταν χάνω τον προσανατολισμό μου, η δύναμη αυτής της μνήμης, της ακλόνητης εφηβικής λαχτάρας και πίστης μου δείχνει τον δρόμο για να συνεχίσω. Έκτοτε το θέατρο δεν σταμάτησε να υπάρχει στη ζωή μου. Εντάχθηκα στη θεατρική ομάδα μέχρι να τελειώσω το σχολείο. Ύστερα από μια παύση για σπουδές μη σχετικές με το θέατρο αλλά και την ιδιοσυγκρασία μου, επανήλθα στο θέατρο, ως μονόδρομο πια για μένα, έτσι μπήκα στη δραματική και συνέχισα…
Μπορείς να σκεφτείς ένα γεγονός ή μια εμπειρία που να σε άλλαξε σημαντικά;
*Νομίζω αυτό πού με άλλαξε σημαντικά ήταν πως από πολύ μικρή ηλικία, από τα 17, αποφάσισα να πάρω τη «ζωή μου στα χέρια μου», ήθελα την οικονομική μου ανεξαρτησία πάση θυσία. Βγήκα στην αγορά εργασίας και ταυτόχρονα συντηρούσα μόνη μου τις σπουδές και όλες μου τις ανάγκες. Είχα ένα τρομακτικό σθένος και μια προσήλωση προς την ελευθερία μου. Υπήρξε μια σωστή κίνηση αλλά είχε και στιγμές πολύ εξαντλητικές και δύσκολες. Ήταν όμως το ταξίδι μου προς την ενηλικίωση και μόνο δύναμη με έχει γεμίσει.
Παίζεις στο έργο «MultiMedea» της Πάμελα Πράθερ το οποίο παρουσιάζεται σε πανευρωπαϊκή πρεμιέρα, στο θέατρο Άβατον. Ποιο ήταν το σκεπτικό πίσω από την επιλογή σας να το ανεβάσετε;
*Το σκεπτικό για την καθεμία, τουλάχιστον στην αρχή, ήταν διαφορετικό. Σε κάθε περίπτωση όμως καταλήξαμε πως μέσα στο κείμενο αναδεικνύεται ο τραυματισμένος άνθρωπος που εάν δεν βοηθηθεί θα μαθαίνει με σκληρό τρόπο μέσω του πόνου. Η διαδρομή έχει τεράστια σημασία πριν από την τραγική κατάληξη.
Ποια είναι η Μήδεια της Πάμελα Πράθερ;
*Η Μήδεια της Πράθερ είναι μια θηλυκή αρχή, μια γυναίκα που κατανοεί τη δύναμή της και που γνωρίζει από πριν τι προορίζεται να κάνει. Μια αδάμαστη γυναίκα που παλεύει όχι για εκδίκηση αλλά για ισότητα. Η δύναμή της έγκειται στο ότι αντέχει όταν έρχεται πρόσωπο με πρόσωπο με τα πεπραγμένα, τα βιώνει ενεργητικά και πράττει μέσω της άγριας φύσης της με τον δικό της τρόπο.
Τρεις γυναίκες με έντονη προσωπικότητα και ιδιαίτερα χαρακτηριστικά. Ποια είναι η ηρωίδα που υποδύεσαι εσύ;
*Η ηρωίδα που υποδύομαι είναι η Γιαπωνέζα Φούμικο Κιμούρα και η ιστορία της αφορά ένα αληθινό πρόσωπο. Η Φούμικο παντρεύτηκε στην Ιαπωνία τον Ιtsuroku Κιμούρα και στα 20 της χρόνια έγκυος έφυγε μαζί του στις δυτικές ακτές της Αμερικής, συγκεκριμένα στο Λος Άντζελες. Η ίδια ήταν μέλος μιας μεγάλης οικογένειας, έπαιζε πιάνο και γαλουχήθηκε με την ιαπωνική παράδοση. Μεταξύ του 1970 και αρχές του 1980 γίνονταν μαζικές μεταναστεύσεις Ασιατών στις ΗΠΑ, στα πρώτα κύματα μεταναστών ήταν και αυτό το ζευγάρι. Η Φούμικο δεν μπόρεσε ποτέ να ενταχθεί στον δυτικό τρόπο ζωής. Στο μεταξύ απέκτησε και δεύτερο παιδί, ωστόσο, πάσχοντας από κατάθλιψη, δεν μπορούσε να ανταπεξέλθει. Σε μια κρίση της συζυγικής της ζωής αποφασίζει να επιτελέσει «oyako- shinju» που στα ελληνικά μεταφράζεται ως τελετουργικός πνιγμός. Αυτοχειρεί μαζί με τα δύο παιδιά στην αγκαλιά. Την ίδια τη σώζουν, τα παιδιά της όχι. Η Φούμικο της Πράθερ είναι ένα πρόσωπο πραγματικό και καθ’ όλα τραγικό. Η πίστη της στον «άλλο» την προδίδει και στρέφεται στο πιο σκοτεινό κομμάτι της ιαπωνικής της παράδοσης. Κάνει και αυτή όπως η Μήδεια την επιλογή που θεωρεί ότι θα τη σώσει. Στην παράσταση αποτυπώνουμε αυτή την εσωτερική διαδρομή.
Ελλάδα, Αμερική, Ιαπωνία. Πόσο διαφορετική είναι η ματιά της δικαιοσύνης πέρα από τα σημεία του ορίζοντα της Δύσης;
*Η αλήθεια είναι πως υπάρχουν διαφορές. Στην προκειμένη περίπτωση στο δικό μας έργο ερχόμαστε αντιμέτωποι με την ψυχοπολιτισμική θεώρηση της αυτοκτονίας. Η Φούμικο Κιμούρα επιχειρεί τον τελετουργικό πνιγμό που στην Ιαπωνία αφενός δεν ενθαρρύνεται ως πράξη αφετέρου γίνεται κατανοητή. Στο ιαπωνικό δίκαιο η Φούμικο αθωώνεται γιατί η τιμωρία της είναι ότι έζησε. Στη Δύση η αυτοκτονία συνδέεται με την αυτοκαταστροφική συμπεριφορά οπότε και το δίκαιο απορρέει από αυτήν την πεποίθηση. Η αφαίρεση ζωής στην Ιαπωνία από την άλλη κατανοείται ως πραγματική ανθρώπινη συμπεριφορά που συναντάται στους μύθους, τη θρησκεία και γενικά στην παράδοσή τους καλλιεργώντας την ιαπωνική νοοτροπία κατά την οποία ο θάνατος εκτιμάται περισσότερο από τη ζωή. Άρα και η δικαιοσύνη απονέμεται διαφορετικά.
Ποιο είναι το μεγαλύτερο κέρδος που μπορεί να αποκομίσει ο θεατής από την παράστασή σας;
*Να δει τον άνθρωπο πέρα από τις πράξεις. Να δει ίσως και δικά του κομμάτια, να καταλάβει τη σημασία της επιλογής, να κατανοήσει τη λειτουργία του τραύματος στην ανθρώπινη ψυχοσύνθεση. Είναι πολλά τα ζητήματα και οι ανησυχίες που προκύπτουν μετά την παράσταση. Ο διάλογος δε που ανοίγει ύστερα από κάθε παράσταση με τους ανθρώπους που ήρθαν είναι πραγματικά συγκινητικός, είναι σαν να βλέπουμε όλοι μαζί τη θέα από τον ακάλυπτο.
Ποιο θεωρείς ότι είναι το πιο παράλογο από όσα συμβαίνουν στην εποχή μας;
*Θεωρώ παράλογο ότι οι άνθρωποι εκφράζονται με συνέπεια μέσα από ένα chat αλλά δια ζώσης δεν μπορούν να βρουν σημείο σύνδεσης με τον άλλον. Μου κάνει εντύπωση η σύγχυση μεταξύ της δημοσιότητας που προσφέρουν τα social media και της πραγματικής έκθεσης που προσφέρει η αληθινή παρουσία και εννοώ αυτή του σώματος. Δεν δαιμονοποιώ την τεχνολογία, ίσα ίσα μπορεί να αποτελέσει εργαλείο. Αλλά πρέπει να γίνεται ξεκάθαρο πως μόνο μέσα από το σώμα μια κατάσταση γίνεται βίωμα. Ναι, μου φαίνεται παράλογο που δεν είναι αυτό ξεκάθαρο σε όλους παρά τις τόσες κοινωνικοπολιτικές και ψυχολογικές αναταράξεις που μπορεί να προκαλεί τούτη η σύγχυση.
Τι μας ενώνει και τι μας χωρίζει στην κοινωνία μας;
*Παρατηρώ δυστυχώς πως την ελληνική κοινωνία την ενώνει η εξωτερική απειλή όμως κατά τα άλλα είμαστε συνεχώς σκορπισμένοι σε δίπολα.
Ποια είναι τα σχέδιά σου για το άμεσο μέλλον;
*Προς το παρόν χαίρομαι την παράστασή μας και τους καρπούς της δουλειάς μας με το έργο «Multimedea» που θα παίζεται για λίγο ακόμη, ίσως το καλοκαίρι θα την ταξιδέψουμε και σε κάποια φεστιβάλ. Από χειμώνα που θα είμαι πιο ήρεμη φιλοδοξώ να ολοκληρώσω τη συγγραφή του πρώτου μου θεατρικού έργου που με βασανίζει καιρό. Ελπίζω κάποια στιγμή να ολοκληρωθεί και να το δω να ανεβαίνει!
Ποιοι είναι οι ρόλοι που ονειρεύεσαι να παίξεις;
*Η αλήθεια είναι πως παρότι κάνω κατά βάση θέατρο είμαι μανιακή κινηματογραφόφιλη. Λατρεύω το cinema, θα μου άρεσε να έχω ένα ρόλο σε φιλμ νουάρ ή σειρά εποχής. Μάλλον με κεντρίζει περισσότερο η ατμόσφαιρα μέσα στην οποία λειτουργούν οι ρόλοι και όχι οι ρόλοι καθαυτοί.
Αν δεν ήσουν ηθοποιός, τι θα ήσουν;
*Εμψυχώτρια. Μου αρέσει οι άνθρωποι να ανακαλύπτουν το δυναμικό τους πεδίο και να τους ανοίγει ο δρόμος για την προσωπική τους εξέλιξη.
Υπάρχει ποίημα που έχεις διαβάσει και ποτέ δεν ξεχνάς;
*Του Κ.Π. Καβάφη «Απολείπειν ο Θεός Αντώνιον». Μου θυμίζει την εποχή που το μελετάγαμε στη σχολή για πολύ καιρό και με μεγάλη προσήλωση. Τότε δεν καταλάβαινα γιατί. Τώρα αναγνωρίζω το κέρδος. Είναι ένα ποίημα που μ’ αγγίζει πολύ, έχω τα άπαντα του Καβάφη πάντα στο κομοδίνο μου.
Τι μπορεί να σε κάνει να δακρύσεις και τι να χαμογελάσεις;
*Σε όλα αυτά η απάντηση είναι η κόρη μου. Δακρύζω από αγάπη και χαμογελώ από ευγνωμοσύνη που ήρθε στη ζωή μου.
Ποια είναι η σχέση σου με τα ζώα; Υπάρχει κάποιο κατοικίδιο με το οποίο συμβιώνεις;
*Είμαι προς αναζήτηση ενός μικρού μαύρου γατούλη, με πιστοποιητικό!! Αυτή είναι παραγγελία της γατόφιλης κόρης μου, επηρεασμένη από ένα βιβλίο που διαβάζουμε. Δεν είμαι ο ορισμός της φιλόζωης αλλά τα σέβομαι τα ζώα και όταν κάποιο το γνωρίσω δένομαι μαζί του. Τον γατούλη πάντως βλέπω να τον αποκτώ σύντομα.
Ειρήνη, σ’ ευχαριστώ πολύ!
*Κι εγώ ευχαριστώ το catisart.gr.
∗∗∗
Διαβάστε επίσης:
«MultiMedea» της Πάμελα Πράθερ. Παράσταση αφύπνισης, προβληματισμού και ψυχικής ευφορίας
Όλγα Τζωρτζ: «Η Μήδεια είναι μια δύναμη πέρα από τη γήινη ερμηνεία των γεγονότων»
Βασιλική Βλάχου: «Eπιθυμούμε να δημιουργήσουμε χώρο για κατανόηση στο μυαλό του θεατή»
Ιωάννα Μπατή: Η Μήδεια ποτέ δεν δέχτηκε να της επιβάλουν το πεπρωμένο της
