16.4 C
Athens
Παρασκευή 29 Μαρτίου 2024

Χουάν Ρούλφο: Ο πρόδρομος του μαγικού ρεαλισμού και καλλιτέχνης φωτογράφος

“Σ’ ένα από εκείνα τα διαλείμματα άκουσα την κραυγή. Ήτανε μια μακρόσυρτη κραυγή, σαν το ουρλιαχτό του μεθυσμένου: «Αχ, ζωή, δε μου αξίζεις!»

Ανασηκώθηκα με βιάση γιατί την άκουσα σχεδόν δίπλα στ’ αυτιά μου· μπορεί να ήταν απ’ το δρόμο· όμως εγώ την άκουσα εδώ, να κολλάει στους τοίχους του δωματίου μου. Όταν ξύπνησα, όλα ήταν σιωπηλά· μόνο το τρίξιμο των σκόρων και ο ήχος της σιωπής.

Όχι, δεν ήταν δυνατόν να υπολογίσω το βάθος της σιωπής που γέννησε εκείνη η κραυγή. Λες και η γη είχε αδειάσει από αέρα. Κανένας ήχος· ούτε η ανάσα ούτε ο χτύπος της καρδιάς· σαν να σταμάτησε μέχρι κι ο θόρυβος της συνείδησης. Κι όταν τελείωσε η παύση και άρχισα πάλι να ηρεμώ, επέστρεψε η κραυγή και εξακολούθησε να ακούγεται για κάμποση ώρα: «Αφήστε μου τουλάχιστον το τελευταίο δικαίωμα του κρεμασμένου, να κλοτσήσω μόνος μου το σκαμνί μου!»”. / Πέδρο Πάραμο“, Χουάν Ρούλφο

 

Ο Χουάν Νεπομουθένο Κάρλος Πέρες Βιθκαΐνο (ισπ.: Juan Nepomuceno Carlos Pérez Rulfo Vizcaíno, 16 Μαΐου 1917 – 7 Ιανουαρίου 1986), ή απλώς Χουάν Ρούλφο, ήταν Μεξικανός συγγραφέας, σεναριογράφος και φωτογράφος. Είναι περισσότερο γνωστός για τη συλλογή διηγημάτων Ο κάμπος στις φλόγες (1953) και το μυθιστόρημα Πέδρο Πάραμο (1955). Έγραψε επίσης σενάρια για αρκετές ταινίες και υπήρξε ιδιαίτερα δραστήριος φωτογράφος.

Τα έργα του Ρούλφο είχαν ιδιαίτερη επιρροή στο Λατινοαμερικάνικο μπουμ. Θεωρείται πρόδρομος του μαγικού ρεαλισμού και, μαζί με τους Κάρλος Φουέντες και Οκτάβιο Πας, ένας από τους τρεις σημαντικότερους Μεξικανούς λογοτέχνες του 20ού αιώνα. Ανάμεσα στις διακρίσεις του συμπεριλαμβάνεται το Βραβείο Πριγκίπισσα των Αστουριών, που έλαβε το 1983.

Ο Ρούλφο γεννήθηκε στις 16 Μαΐου 1917 στην πολιτεία Χαλίσκο, χωρίς ωστόσο να έχει εξακριβωθεί η ακριβής τοποθεσία. Στο πιστοποιητικό γέννησης αναφέρεται η πόλη Σαγιούλα, αλλά οι δηλώσεις του ίδιου σχετικά με τον τόπο γέννησης παράλλασσαν και συμπεριελάμβαναν επίσης τις Απούλκο και Σαν Γκαμπριέλ.

Γεννήθηκε σε μια πλούσια οικογένεια γαιοκτημόνων, δικηγόρων και πολιτικών, που όμως έχασε το μεγαλύτερο μέρος των κτημάτων της κατά τη Μεξικανική Επανάσταση. Το 1925, ο πατέρας του δολοφονήθηκε εν μέσω του Πολέμου των Κριστέρος, εξέγερσης με θρησκευτικά κίνητρα και στόχο την ανατροπή της κυβέρνησης που είχε δημιουργηθεί μετά τη Μεξικανική Επανάσταση. Στη διάρκεια της σύγκρουσης αυτής σκοτώθηκε και ο θείος του.

 

Η μητέρα του πέθανε το 1927 από καρδιακή προσβολή και ο Ρούλφο μεγάλωσε σε ορφανοτροφείο διοικούμενο από Γαλλίδες μοναχές, από το οποίο είχε κακές αναμνήσεις και αποκαλούσε «σωφρονιστικό ίδρυμα». Η ταραχώδης περίοδος κατά την οποία μεγάλωσε, επηρέασε βαθιά τα βιβλία του, όπου πρωταγωνιστούν η φτώχεια και η βία.

 

 

Στην ηλικία των 15 ετών, ο Ρούλφο εγκαταστάθηκε στην Πόλη του Μεξικού. Ξεκίνησε να σπουδάζει λογιστική και λογοτεχνία στο Εθνικό Αυτόνομο Πανεπιστήμιο του Μεξικού, αλλά δεν ολοκλήρωσε τις σπουδές του λόγω οικονομικών δυσκολιών. Χάρη στη βοήθεια συγγενών του, έλαβε θέση στην Υπηρεσία Μετανάστευσης της κυβέρνησης. Το γεγονός αυτό του επέτρεψε να ταξιδέψει σε πολλά μέρη της χώρας όπως η Βερακρούς και το Ταμπίκο, όπου ήρθε σε επαφή με ανθρώπους διαφορετικής καταγωγής και κοινωνικού στάτους. Την περίοδο 1947-1954 δούλεψε σε εταιρεία ελαστικών.

 

 

Σταδιοδρομία

Το 1945, μαζί με τους Χουάν Χοσέ Αρρέολα και Αντόνιο Αλατόρρε, ο Ρούλφο ίδρυσε το λογοτεχνικό περιοδικό Pan. Στο έντυπο αυτό εκδόθηκαν οι πρώτες ιστορίες του και πολλά από τα διηγήματα που περιέχονται στη συλλογή Ο κάμπος στις φλόγες (El llano en llamas, 1953) είχαν προηγουμένως εμφανιστεί στο Pan. Ο κάμπος στις φλόγες αποτελείται από 17 διηγήματα στα οποία σκιαγραφούνται τα δεινά του μεξικανικού λαού και η ίδια η γη του Μεξικού έχει πρωταγωνιστικό ρόλο.

Το επόμενο έργο του Ρούλφο ήταν το μυθιστόρημα Πέδρο Πάραμο (Pedro Páramo, 1955), για το οποίο και είναι περισσότερο γνωστός. Αναφέρεται στην ερήμωση των πόλεων που επέφεραν οι συνεχόμενες συρράξεις, αλλά προσφέρει επίσης μια ανάλυση των κοινωνικοθρησκευτικών πεποιθήσεων της πατρίδας του και ορισμένων πολιτικών πτυχών της. Το Πέδρο Πάραμο κατέχει περίοπτη θέση στην ισπανόφωνη λογοτεχνία και έχει μεταφραστεί σε δεκάδες γλώσσες.

Ο Ρούλφο ασχολήθηκε εκτεταμένα και με τον κινηματογράφο, καθώς έγραψε σενάρια για ταινίες μικρού και μεγάλου μήκους της δεκαετίας του 1960, κάποιες από τις οποίες ήταν μεταφορές δικών του έργων. Η ταινία El gallo de oro (1964) έχει βασιστεί σε μια νουβέλα του Ρούλφο, η οποία παρότι πιθανώς είχε ολοκληρωθεί το 1958, κυκλοφόρησε μόλις το 1980. Στο σενάριο της ταινίας αυτής εργάστηκαν ο Γκαμπριέλ Γκαρσία Μάρκες και ο Κάρλος Φουέντες. Επιπροσθέτως, ο Ρούλφο εμφανίστηκε σε ορισμένες ταινίες ως ηθοποιός και διετέλεσε προϊστάμενος της κρατικής υπηρεσίας κινηματογράφου (Dirección de Cinematografía).

Ο Ρούλφο αφιέρωσε ένα πολύ μεγάλο μέρος της ζωής του στη φωτογραφία, αφήνοντας πίσω του ένα αρχείο 6.000 αρνητικών. Στις φωτογραφίες του απεικονίζονται συχνά αγροτικές περιοχές και ιστορικά μνημεία της χώρας του, αλλά και ορεινά τοπία καθώς ήταν παθιασμένος ορειβάτης. Σώζονται επίσης φωτογραφίες από τον χώρο του κινηματογράφου, κυρίως παρασκηνιακά στιγμιότυπα από ταινίες στις οποίες συμμετείχε και πορτρέτα ηθοποιών όπως η Μαρία Φέλιξ. Όσο ζούσε, εξέθετε έργα του στη Γουαδαλαχάρα και την Πόλη του Μεξικού, ενώ εκθέσεις με έργα του έχουν οργανωθεί και μετά το θάνατό του.

Προς το τέλος της ζωής του άρχισε να αναγνωρίζεται ευρύτατα για την προσφορά του στα γράμματα. Το 1970 του απονεμήθηκε το Εθνικό Βραβείο Τεχνών και Επιστημών στην κατηγορία της λογοτεχνίας. Το 1980, εξελέγη μέλος της Ακαδημίας του Μεξικού για τη Γλώσσα (Academia Mexicana de la Lengua) και το 1983 τιμήθηκε με το Βραβείο Πριγκίπισσα των Αστουριών.

Ο Ρούλφο πέθανε στις 7 Ιανουαρίου 1986 στην Πόλη του Μεξικού.

 

Κληρονομιά

Στη συλλογή Ο κάμπος στις φλόγες, ο Ρούλφο χρησιμοποιεί τεχνικές όπως η ροή της συνείδησης και η ανάληψη, που θα χρησιμοποιούνταν κατά κόρον από μεταγενέστερους Λατινοαμερικάνους λογοτέχνες. Επιπλέον, η αντιπαράθεση του πραγματικού με παράλογα συμβάντα αποτέλεσε θεμέλιο του μαγικού ρεαλισμού. Το Πέδρο Πάραμο κατέχει κορυφαία θέση στην ισπανόφωνη λογοτεχνία και, όπως έχει γραφτεί, χωρίς αυτό ίσως να μην υπήρχαν τα Εκατό Χρόνια Μοναξιά του Γκαμπριέλ Γκαρσία Μάρκες ή το Κουτσό του Χούλιο Κορτάσαρ.

Το 1991 δημιουργήθηκε το Βραβείο Χουάν Ρούλφο (νυν Βραβείο FIL), το οποίο απονέμεται σε συγγραφείς των ρομανικών γλωσσών.

 

 

Εργογραφία

La vida no es muy seria en sus cosas (1945)
Ο κάμπος στις φλόγες (El llano en llamas, 1953)
Πέδρο Πάραμο (Pedro Páramo, 1955)
El gallo de oro (1980)

 

 

  • Φωτογραφίες: Χουάν Ρούλφο

***

Caro diario. Από το Ρίο ντε Τζανέιρο στο Ρίο Γκράντε και στη λίμνη Τιτικάκα

Σχετικά άρθρα

Κυνηγήστε μας

6,398ΥποστηρικτέςΚάντε Like
1,713ΑκόλουθοιΑκολουθήστε
713ΑκόλουθοιΑκολουθήστε


Τελευταία άρθρα

- Advertisement -