Γράφει η Ειρήνη Αϊβαλιώτου
Είδαμε πολλές παραστάσεις αυτό το καλοκαίρι. Αρχαίου δράματος κυρίως! Μεμονωμένοι δημιουργοί, θεατρικά σχήματα και ομάδες, σε αρχαίους και σύγχρονους χώρους, κλειστούς και ανοιχτούς, σε νταμάρια, σε κήπους, σε πλατείες, σε στάδια, σε εργοστάσια, αναζήτησαν να κατανοήσουν τον άνθρωπο, τα πάθη του, τις αγωνίες του, αναβιώνοντας τον αρχαίο δραματικό ρόλο και κρατώντας ζωντανό το διάλογο του χθες με το σήμερα.
Άλλες παραστάσεις μέτριες, άλλες καλές, άλλες καλύτερες. Η Αντιγόνη του Σοφοκλή σε σκηνοθεσία των Αιμίλιου Χειλάκη και Μανώλη Δούνια ήταν μία από τις κορυφαίες. Περιόδευσε ανά την Ελλάδα με ιδιαίτερη επιτυχία, όπως πληροφορηθήκαμε. Δυστυχώς όμως δεν ήταν ενταγμένη στο πρόγραμμα του Φεστιβάλ Αθηνών και Επιδαύρου, αν και -κατά τη γνώμη μου- της άξιζε.
Πρόσωπο τραγικό
Η Αντιγόνη είναι πρόσωπο τραγικό του Θηβαϊκού Κύκλου και της ελληνικής μυθολογίας. Κόρη του Οιδίποδα και της Ιοκάστης ή, κατά μια άλλη εκδοχή, της Ευρυγανείας. Αδέλφια της ήταν η Ισμήνη και οι δίδυμοι Ετεοκλής και Πολυνείκης. Αδελφός της ήταν και ο Οιδίποδας, ο πατέρας της, λόγω της ακούσιας αιμομιξίας του με τη μητέρα του Ιοκάστη.
Ύστερα από την αποκάλυψη των πεπραγμένων του Οιδίποδα, την αυτοτύφλωση του ίδιου και τον απαγχονισμό της μητέρας της, οδήγησε τον πατέρα της στην εξορία του στους Κολωνούς. Η ιστορία αυτή διαδραματίζεται στην τραγωδία του Σοφοκλή «Οιδίπους επί Κολωνώ». Εκεί ο Θησέας έσωσε την Αντιγόνη όταν ο θείος της ο Κρέων (αδελφός της Ιοκάστης) πήγε να την απαγάγει. Μετά τον θάνατο του πατέρα της επέστρεψε στη Θήβα για να αποτρέψει τη μονομαχία των αδερφών της, οι οποίοι είχανε αναλάβει την εξουσία στη Θήβα. Ο πόλεμος των «Επτά επί Θήβας» που ξεκίνησε ο Πολυνείκης κατά του αδελφού του Ετεοκλή επειδή τον είχε αποδιώξει από τη Θήβα. Όταν ο πόλεμος τελείωσε υπέρ της Θήβας (Κάδμειος Νίκη) αλλά και με τον τραγικό θάνατο των δύο ηρώων στην «έβδομη πύλη», ο νέος άρχοντας, ο Κρέοντας, διατάζει τον ενταφιασμό με τιμές του Ετεοκλή, αλλά απαγορεύει να ταφεί το πτώμα του Πολυνείκη, επειδή ενήργησε ως προδότης. Το σώμα του να μείνει άταφο, βορά στα σκυλιά και τα όρνια, γιατί θέλησε να προδώσει την πατρίδα του.
Ο νεκρός αδελφός
Κι εδώ ξεκινά η συγκεκριμένη τραγωδία. Γιατί η Αντιγόνη ενταφιάζει τον νεκρό αδελφό της. Σε αντίθεση με την Ισμήνη, αψηφά τους νόμους του Κρέοντα και ενταφιάζει τον νεκρό αδελφό της σύμφωνα με τη θέληση των θεών. Η διαμάχη αυτή περιγράφεται γλαφυρά στην ομώνυμη τραγωδία του Σοφοκλή. Ένας φρουρός την ανακαλύπτει και την οδηγεί στον Κρέοντα. Το αποτέλεσμα αυτής της σύγκρουσης ήταν η τιμωρία της να κλειστεί σε σπήλαιο, χωρίς τροφή και νερό, μέχρι να πεθάνει. Ο αρραβωνιαστικός της Αίμονας, γιος του Κρέοντα, υπερασπίζεται την Αντιγόνη και κατηγορεί τον πατέρα του, ο οποίος αργότερα μετανοεί αφού ο μάντης Τειρεσίας τον προειδοποιεί ότι κάτι κακό πρόκειται να συμβεί. Μάταια. Η Αντιγόνη αυτοκτονεί. Μαθαίνοντας το γεγονός ο Αίμωνας, αυτοκτονεί και αυτός συμπαρασύροντας και τη μητέρα του Ευρυδίκη, που κρεμάζεται.
Η γενιά των Λαβδακιδών
Ανατρέχοντας στη γενιά των Λαβδακιδών, που βασίλεψε στη Θήβα, να σημειώσουμε πως έδωσε και στους τρεις μεγάλους τραγικούς πλούσιο υλικό για τη σύνθεση των τραγωδιών τους. Τα πρώτα στοιχεία του μύθου βρίσκονται στην Ιλιάδα και στη Νέκυια της Οδύσσειας, ενώ στα έπη Θηβαΐς και Οιδιπόδεια πήρε την οριστική του μορφή.
Σύμφωνα με τον μύθο, ο Κάδμος, ιδρυτής της Θήβας, σκότωσε το ιερό φίδι του Άρη που φύλαγε την πηγή του θεού. Ο εγγονός του Λάβδακος καταδίωξε τη λατρεία του θεού Διονύσου και αμάρτησε κατά του θεού. Ο γιος του Λάιος απήγαγε τον γιο του Πέλοπα Χρύσιππο και ο Πέλοπας τον καταράστηκε να πεθάνει άτεκνος ή να σκοτωθεί από το παιδί του. Από εκεί ξεκινούν οι συμφορές του γένους των Λαβδακιδών, που για τρεις συνεχόμενες γενιές υποφέρουν απ’ αυτή τη βαριά κατάρα.
Ο Οιδίπους
Ο Οιδίπους, γιος του Λαΐου, σκότωσε, χωρίς να το γνωρίζει τον πατέρα του και παντρεύτηκε τη μητέρα του, την Ιοκάστη, με την οποία απέκτησε δύο γιους, τον Πολυνείκη και τον Ετεοκλή, και δύο κόρες, την Αντιγόνη και την Ισμήνη. Όταν αποκαλύφθηκε η τραγική αλήθεια, η Ιοκάστη απαγχονίστηκε και ο Οιδίπους αυτοτυφλώθηκε και αυτοεξορίστηκε. Σε σωζόμενο απόσπασμα της Θηβαΐδας αναφέρεται ότι ο Οιδίποδας καταράστηκε τους δύο γιους του να μοιράσουν την κληρονομιά του με οπλισμένο χέρι και να κατεβούν στον Άδη αλληλοσφαγμένοι, επειδή είχαν παραβεί την εντολή του να μη χρησιμοποιήσουν ποτέ το ασημένιο τραπέζι του Κάδμου και το χρυσό κύπελλο (δέπας), με το οποίο έπινε κρασί ο Λάιος.
Η μονομαχία
Τα δύο αδέλφια, Πολυνείκης και Ετεοκλής, συμφώνησαν να βασιλέψουν διαδοχικά ανά ένα χρόνο. Πρώτος βασίλεψε ο Ετεοκλής, ο οποίος όμως αρνήθηκε να παραδώσει την εξουσία στον Πολυνείκη. Ο Πολυνείκης έφυγε από τη Θήβα και πήγε στο Άργος, όπου παντρεύτηκε την κόρη του βασιλιά Άδραστου. Μαζί με τον πεθερό του και άλλους πέντε Αργείους ηγεμόνες εκστράτευσε εναντίον της Θήβας, για να διεκδικήσει την εξουσία. Οι επτά Αργείοι αρχηγοί τάχθηκαν απέναντι από τους επτά Θηβαίους ήρωες που υπερασπίζονταν τις επτά πύλες της Θήβας. Απέναντι από τον Ετεοκλή ήταν ο Πολυνείκης. Η τελική μονομαχία των δύο αδερφών επιβεβαίωσε την κατάρα του Οιδίποδα. Τα δύο αδέρφια έπεσαν αλληλοσκοτωμένα μπροστά στα τείχη της πόλης, η οποία όμως σώθηκε.
Μια μάχη ανάμεσα στα δύο φύλα
Η Αντιγόνη είναι το δεύτερο από τα σωζόμενα έργα του Σοφοκλή. Το δίδαξε, το 442 π.Χ., κερδίζοντας την πρώτη νίκη. Στη νεότερη εποχή από τον μύθο της Αντιγόνης εμπνεύστηκαν αρκετοί ξένοι συγγραφείς. Ενδεικτικά αναφέρονται οι σύγχρονοι Ζ. Ανούιγ και Μ. Μπρεχτ. Ο Σοφοκλής έγραψε την Αντιγόνη γιατί ήθελε να καταδείξει την απόφαση των Αθηναίων να αφήσουν άθαφτο το σώμα του Θεμιστοκλή έξω από τα τείχη της πόλης.
Η Αντιγόνη καλείται ως ένα ηρωικό πρόσωπο να σταθεί πάνω από τα μέτρα ενός κοινού ανθρώπου, όπως είναι η Ισμήνη. Χαρακτηριστικά η Ισμήνη αναφέρει ότι, μία γυναίκα δεν είναι πρέπον να έρχεται σε σύγκρουση με έναν άνδρα. Φαίνεται καθαρά ο τύπος της σεμνής υπάκουης και ήσυχης κοπέλας, που οφείλει να είναι κάθε γυναίκα σε μία ανδροκρατική κοινωνία, όπου τις αρετές μιας γυναίκας καθορίζουν οι άνδρες. Σε αντίθεση με την Ισμήνη, η Αντιγόνη είναι μία γυναίκα τολμηρή και αποφασιστική, που ενεργεί, αψηφώντας το θάνατο, σύμφωνα με ό,τι προστάζουν οι θείοι νόμοι. Με βάση το χαρακτήρα της εμπνέεται για τις πράξεις της από την πεποίθηση ότι είναι αθώα ενώπιον των θεών, ανεξαρτήτως της κρίσης των απλών θνητών, οι οποίοι μπορεί να την κρίνουν ως ένοχη, αφού πρόκειται να παραβεί τη διαταγή του Κρέοντα. Στο σημείο αυτό θα πρέπει να τονίσουμε ότι η κεντρική ηρωίδα του δράματος δεν αποτελεί μια ιδανική ύπαρξη, αφού είναι άνθρωπος και οι άνθρωποι ποτέ δεν είναι άψογοι και ιδιαίτερα οι ήρωες των τραγωδιών.
Οπότε, ο Σοφοκλής παρουσιάζει τη σύγκρουση ανάμεσα στον Κρέοντα και στην Αντιγόνη ως μια μάχη ανάμεσα στα δύο φύλα. Η Αντιγόνη δεν νοείται ως ο συνηθισμένος τύπος γυναίκας μιας και είναι θαρραλέα, αποφασιστική και νιώθει ικανοποίηση εκτελώντας ό,τι είναι δίκαιο. Αυτή η αντιπαράθεση φαίνεται χαρακτηριστικά από το γεγονός ότι ο Κρέων δεν εκλαμβάνει, απλώς, τον τρόπο, που αντιδρά η ηρωίδα, ως απειλή, η οποία εκπορεύεται από τα δικαιώματα του Οίκου ενάντια στην πολιτική εξουσία, αλλά ταυτόχρονα και ως απειλή, που έλκει την καταγωγή της από το κατώτερο, κατά την άποψή του, γυναικείο φύλο, ενάντια στην ανδρική του φύση. Συνεπώς, ο Κρέων μπορεί να χαρακτηριστεί ως ένας άνθρωπος αυταρχικός και υπερόπτης, ο οποίος φέρεται ανάλγητα απέναντι σε οποιαδήποτε εναντίωση στην προσωπική του εξουσία. Ακόμα, έχει μία καθαρά τυραννική νοοτροπία, καθώς υποτάσσει, σε ιεραρχική κλίμακα, τις αρμοδιότητες του Οίκου στην εξουσία της πόλης. Εξαιτίας αυτής της συμπεριφοράς του εν τέλει αποτυγχάνει στο ρόλο του εκπροσώπου της πόλης και αυτό φαίνεται στο έργο μέσα από την καταστροφή του, αφού πεθαίνουν όλα τα μέλη της οικογένειάς του και τελικά μένει μόνος.
Κορυφαίο δράμα
Θα μπορούσαμε να χαρακτηρίσουμε την «Αντιγόνη» του Σοφοκλή σαν το κορυφαίο δράμα, σε σχέση με τα υπόλοιπα διασωθέντα δράματα της πλούσιας αρχαίας ελληνικής δραματουργίας, αλλά συνάμα και το ευγενέστερο και υψηλότερο. Η Αντιγόνη υποστηρίζει ανώτερες αξίες και ηθικές αρχές, καθώς αίρεται πάνω από τα χαμηλά και τα ανθρώπινα και γίνεται εκφραστής φιλελεύθερων αρχών διατυπώνοντας πανανθρώπινα αιτήματα. Η ηρωίδα του Σοφοκλή γίνεται η απόλυτη ενσάρκωση της ηθικής αντίστασης, που εξεγείρεται μπροστά στην αυθαιρεσία ενός αιμοδιψή και αυταρχικού τυράννου. Επίσης, γίνεται το σύμβολο ενός δυναμικού ανθρώπου, που δεν δειλιάζει να θυσιάσει τον εαυτό της, με σκοπό να επιτελέσει το ιερό της χρέος προς τον αδελφό της. Επίσης, θα πρέπει να τονιστεί ότι το υψηλό φρόνημα και η αξιοπρεπής και ηρωική στάση της Αντιγόνης, διδάσκει και φρονηματίζει ακόμα και το σύγχρονο θεατή, όπως και το θεατή της κλασικής εποχής. Παράλληλα, καθιστά αυτό το έργο, του Σοφοκλή, ένα από τα μεγαλύτερα πνευματικά αριστουργήματα της παγκόσμιας λογοτεχνίας.
Οι σκηνοθέτες
Ο προβληματισμός και οι λύσεις που πρότειναν οι δύο συν-σκηνοθέτες αφορούν τον άνθρωπο του θεάτρου, τον ειδικό που θέλει να γνωρίζει την ποιητική και υποκριτική λειτουργία του αρχαίου ελληνικού δράματος και, οπωσδήποτε, τον θεατή που θέλει να διδαχτεί.
Παρακολούθησα την παράσταση στο υπαίθριο Θέατρο Αλίκη Βουγιουκλάκη των Βριλησσίων, μια βραδιά Σεπτεμβρίου με σχεδόν αφόρητο κρύο κι έγινα μάρτυρας ενός πολύ ελπιδοφόρου φαινομένου. Ελάχιστοι θεατές εγκατέλειψαν το θέατρο, παρά το ανυπόφορο τουρτούρισμα.
Στο πέρασμα των αιώνων, λοιπόν, η επικίνδυνη σαγήνη της Αντιγόνης διδαγμένη από έναν εξαίρετο θίασο, επιμένει.
Οι δημιουργοί οι οποίοι ανατρέχουν στις πηγές και μελετούν τις μορφές, τις δημιουργίες και τα γεγονότα που σφράγισαν το μύθο ανακαλύπτουν κάτι που υπερβαίνει τη φθορά: τα ίδια πρόσωπα και τα ίδια κείμενα βαθαίνουν και αποκτούν ένα νέο περιεχόμενο, μιλούν με μια νέα φωνή, τη φωνή του σήμερα. Από αυτή τη νέα φωνή μπορούμε να αντλήσουμε τις απαντήσεις για τα πανανθρώπινα ερωτήματα.
Η παράσταση
Η παράσταση ήταν συγκλονιστική. Είδαμε κάτι που σίγουρα δεν περιμέναμε. Ένα θέατρο όπου το κοινό -παρά το σφοδρό ψύχος, όπως προείπα- δεν έπαιρνε αναπνοή για να μη χάσει λεπτό από τις ερμηνείες των πρωταγωνιστών και του Χορού. Μια ζωντανή παράσταση, μια σοβαρή και φιλοσοφημένη σκηνοθεσία, πολλή συγκίνηση.
Μπορεί κάποιοι να λένε ότι η παράσταση δεν ήταν άψογη. Ποια παράσταση όμως είναι τέλεια ακόμα και στα επιμέρους; Ποια παράσταση δεν πάσχει από μικρά, δευτερεύοντα ελαττώματα;
Η συγκεκριμένη Αντιγόνη είχε άποψη, είχε πειθώ, είχε προσωπικότητα. Η σκηνοθεσία άγγιξε το τραγικό αλλά σαφώς δεν επρόκειτο για μια μουσειακή αναπαράσταση, όπως περιμένουν κάποιοι όταν πρόκειται να δουν αρχαία τραγωδία. Πρέπει επιτέλους να αποβάλουμε αυτό το σύνδρομο.
Η Αντιγόνη του Σοφοκλή, στη σκηνοθεσία των Αιμίλιου Χειλάκη και Μανώλη Δούνια, είχε μια πραγματικά γόνιμη και δημιουργική αξιοποίηση του αρχαίου μύθου. Πέτυχε την υποβολή και την ενάργεια. Έδεσε την αρχαία τραγωδία με την εποχή μας. Διότι, κατά βάθος, η αρχαία τραγωδία είναι διδασκαλία και, συνακόλουθα, ακρόαμα που ισοδυναμεί μ’ έναν ιδιότυπο διάλογο μεταξύ δημιουργών και κοινού.
Οι υποκριτές
Ακολουθώντας τα πρότυπα της αρχαίας τραγωδίας, ωστόσο, όπου όλα τα πρόσωπα του δράματος μοιράζονταν σε τρεις υποκριτές, ο Αιμίλιος Χειλάκης μεταμορφώθηκε σε Κρέοντα και Ευρυδίκη, η Αθηνά Μαξίμου υποδύθηκε την Αντιγόνη και τον Τειρεσία, ενώ ο Μιχάλης Σαράντης έγινε Αίμονας, Σκοπός και Ισμήνη.
Παρενθετικά να σημειώσουμε πως στα πρώτα στάδια του αρχαίου δράματος υποκριτές ήταν οι ίδιοι οι ποιητές. Από την εποχή του Αισχύλου και έπειτα εμφανίζονται άτομα που εξειδικεύονται αποκλειστικά στην υποκριτική. Στα πρώτα στάδια, ο υποκριτής διακρίνεται από τα μέλη του χορού και επιλέγεται με βάση τις προτιμήσεις του ποιητή. Με την πάροδο των χρόνων η υποκριτική τέχνη εξελίσσεται, αποκτά πλέον τα χαρακτηριστικά επαγγέλματος: δημιουργία τάξης επαγγελματιών υποκριτών, αναγνώριση της σημασίας τους από το κράτος με την καθιέρωση του αγώνα τραγικών υποκριτών (για την ακρίβεια πρωταγωνιστών) το 447 π.Χ. στα Μεγάλα Διονύσια. Πλέον η ανάθεση υποκριτών στους ποιητές ακολουθεί επίσημες διαδικασίες: κατανομή πρωταγωνιστών σε κάθε ποιητή με κλήρο.
Η παράδοση αποδίδει στον Αισχύλο την εισαγωγή του δεύτερου υποκριτή και στον Σοφοκλή την εισαγωγή του τρίτου. Η εισαγωγή του τρίτου υποκριτή έγινε οπωσδήποτε πριν από το 458, χρονολογία κατά την οποία ανεβαίνει η τριλογία του Αισχύλου, Ορέστεια (458 π.Χ.). Οι υποκριτές της τραγωδίας δεν υπερβαίνουν έκτοτε τους τρεις κατά κανόνα, συνεπώς υποδύονται ο καθένας περισσότερους του ενός ρόλους. Περίπτωση υπήρχε ακόμη ο ίδιος ρόλος να διανεμηθεί σε δύο ή περισσότερους υποκριτές. Κατ’ εξαίρεση μπορούσε να εγκριθεί ειδική χορηγία (παραχορήγημα) για μερικά επιπλέον πρόσωπα, τα οποία είτε είχαν ελάχιστο ρόλο είτε ήταν βωβά (κωφά πρόσωπα).
Στην παράσταση που σκηνοθέτησαν ο Αιμίλιος Χειλάκης και ο Μανώλης Δούνιας, τα εννιά μέλη του Χορού αναλαμβάνουν το ρόλο των αφηγητών της ιστορίας της εμμονικής σχέσης των ηρώων με τα πιστεύω τους που τους οδηγούν στην καταστροφή τους, καθώς ο Κρέοντας είναι αποφασισμένος να επιβληθεί και η Αντιγόνη αποφασισμένη να πεθάνει. Ανάμεσά τους οι πολίτες παραδομένοι στον φόβο, ψιθυρίζουν κρυφά, αλλά δεν τολμούν να αντιδράσουν, ενώ η πόλη παραμένει ακυβέρνητη.
Οι ερμηνείες
Η Αθηνά Μαξίμου διέπρεψε και ως Αντιγόνη και ως Άγγελος. Ήταν θεσπέσια τρυφερή και ταυτόχρονα ηρωική. Ιδιαίτερα όμως προκάλεσε ρίγη με τη φωνή και την παρουσία της στην ερμηνεία του Τειρεσία. Πρόκειται για μια σπουδαία καλλιτέχνιδα που ασκείται και δουλεύει πολύ με τα εκφραστικά της μέσα. Την παρακολουθώ πολλά χρονιά και πραγματικά από πολλές παραστάσεις της φεύγω με δάκρυα στα μάτια.
Ο Αιμίλιος Χειλάκης είναι ένας τρανός ηθοποιός, επιβλητικός και πεπειραμένος. Δοκιμασμένος και άξιος. Ο Κρέων και η Ευρυδίκη του είχαν τόλμη και ευσέβεια!
Οι αντιπαραθέσεις μεταξύ Κρέοντα – Αντιγόνης, Κρέοντα – Αίμονα, Κρέοντα – Τειρεσία θα μας μείνουν αλησμόνητες.
Για τον Μιχάλη Σαράντη έχω γράψει εδώ και πέντε χρόνια ότι έχει θετικό μέλλον. Ως εκ τούτου για μένα δεν ήταν αποκάλυψη διότι έχω διαπιστώσει από καιρό τις δυνατότητές του. Όπως τις έχουν διαπιστώσει πολλοί σκηνοθέτες και έχουν αξιοποιήσει τα ταλέντα του. Υποδύθηκε τον Σκοπό, τον Αίμονα, την Ισμήνη και τον Άγγελο. Φώτισε με ρυθμό και αίσθημα τους ρόλους του και έδειξε το τεράστιο υποκριτικό υπόβαθρό του. Αν και πιστεύω ότι έχει πολύ ακόμα απόθεμα.
Η μετάφραση
«Το πραγματικό θέμα της τραγωδίας είναι κάτι περισσότερο από την αντιπαράθεση ανάμεσα στο δίκαιο της πολιτείας και το θεϊκό δίκαιο, ανάμεσα στο θετό και το φυσικό δίκαιο ή ανάμεσα στην εξουσία και τη δικαιοσύνη. Η πραγματική σύγκρουση είναι ανάμεσα στην ιδιωτική επιθυμία και τη δημόσια πραγματικότητα. Σ’ αυτήν την πόλη, όλοι είναι μόνοι. Προσπαθούν να ευτυχήσουν, αλλά δεν ξέρουν τι πρέπει να κάνουν γι’ αυτό. Προσπαθούν να ικανοποιήσουν τις επιθυμίες τους, αλλά διαλέγουν λάθος μέσα. Διότι, όπως λέει ο Τειρεσίας: Δεν ξέρουν οι άνθρωποι. Δεν έμαθαν ποτέ. Δεν μπήκαν καν στον κόπο να σκεφτούν… πως δεν υπάρχει μεγαλύτερο αγαθό απ’ την ορθοφροσύνη», γράφει στο σημείωμά του ο Γιώργος Μπλάνας, που έκανε μια θαυμάσια και ποιητικότατη όχι μετάφραση αλλά μετεγγραφή του έργου.
Ο Χορός και οι συντελεστές
Οι Σωκράτης Πατσίκας, Κρις Ραντάνοφ, Μαρία Τζάνη, Σμαράγδα Κάκκινου, Άννα Λάκη, Παναγιώτης Κλίνης, Πάρις Θωμόπουλος, Τίτος Λίτινας αποτελούσαν τον καλοκουρδισμένο, καλογυμνασμένο, καλλίφωνο Χορό, που μας εντυπωσίασε.
Ζωηράδα έδωσαν στην παράσταση η μουσική του Σταμάτη Κραουνάκη και λειτουργικότητα η κίνηση της Αγγελικής Στελλάτου. Απολύτως ικανοποιητικοί οι φωτισμοί του Νίκου Βλασόπουλου και έξοχο το αφαιρετικό σκηνικό (βράχος – κύβος) της Εύας Νάθενα. Η εξαιρετική σκηνογράφος και ενδυματολόγος όμως επιμελήθηκε και τα υπέροχα κοστούμια, που πραγματικά τα θαυμάσαμε. Ιδιαίτερα την ευφυούς ευαισθησίας λεπτομέρεια με την κεντημένη φυσικού σχήματος καρδιά. Από τα πιο όμορφες ενδυμασίες που έχουμε δει τα τελευταία χρόνια σε αρχαία τραγωδία.
Και…
Συνταρακτικά ανθρώπινη και βαθιά ψυχογραφική, μοναδικής διάνοιας και κυρίως ψυχικής φλόγας αυτή η Αντιγόνη, που είχε αμεσότητα και φυσικότητα, απλότητα και μεγαλείο. Διαχρονική αξία και εμβέλεια. Θα προτείναμε να την ξαναδούμε και… του χρόνου.
***
Ταυτότητα παράστασης
«Αντιγόνη»
Του Σοφοκλή
Μετάφραση: Γιώργος Μπλάνας
Σκηνοθεσία: Αιμίλιος Χειλάκης – Μανώλης Δούνιας
Μουσική: Σταμάτης Κραουνάκης
Σκηνικά-Κοστούμια: Εύα Νάθενα
Κίνηση: Αγγελική Στελλάτου
Φωτισμοί: Νίκος Βλασόπουλος
Βοηθός Σκηνοθετών: Αλέξανδρος Βάρθης
Μουσική Διδασκαλία-Ακορντεόν: Άννα Λάκη
Παραγωγή: Θεατρικές Επιχειρήσεις Τάγαρη
Φωτογράφος/trailer Μαριλένα Αναστασιάδου
***
Ερμηνείες
Αθηνά Μαξίμου
Αιμίλιος Χειλάκης
Μιχάλης Σαράντης
***
Χορός
Σωκράτης Πατσίκας, Κρις Ραντάνοφ, Μαρία Τζάνη, Σμαράγδα Κάκκινου, Άννα Λάκη, Παναγιώτης Κλίνης, Πάρις Θωμόπουλος, Τίτος Λίτινας.