Επιμέλεια: Ειρήνη Αϊβαλιώτου
Ο Θόδωρος Αγγελόπουλος γεννήθηκε στην Αθήνα το Σάββατο 27 Απριλίου του 1935 (στον αστερισμό του Ταύρου, όπως του άρεσε να λέει), από οικογένεια αστών (ο πατέρας του ήταν έμπορος, από την Αμπελιώνα της Ολυμπίας – Ανδρίτσαινα – κι η μητέρα του Κρητικιά -Χανιώτισσα- εγκατεστημένοι στην Αθήνα από μικροί.
Στην οικογένεια υπήρχαν ακόμη ένας αδελφός, επιχειρηματίας και μία αδελφή). Ήταν παντρεμένος με τη Φοίβη Οικονομοπούλου, με την οποία είχε αποκτήσει τρεις κόρες. O Θόδωρος Αγγελόπουλος ήταν ο ελεγειακός ποιητής των κινηματογραφικών εικόνων και της σύγχρονης ελληνικής ιστορίας και κοινωνικής πραγματικότητας.
Εδώ και δέκα χρόνια, από τις 24 Ιανουαρίου 2012, βρίσκεται σε μια «άλλη θάλασσα» που δεν πρόλαβε να την ταξιδέψει…
Ο δημιουργός του «Θιάσου», του «Μεγαλέξανδρου» και άλλων σπουδαίων ταινιών που έκανε γνωστή την Ελλάδα σε όλη την υφήλιο για περισσότερο από τέσσερις δεκαετίες. Ο κορυφαίος και πολυβραβευμένος διεθνής Έλληνας σκηνοθέτης με διακρίσεις στην Ελλάδα και το εξωτερικό.
Ο Θόδωρος Αγγελόπουλος εγκατέλειψε τις σπουδές του στη Νομική Σχολή της Αθήνας και το 1961 έφυγε στο Παρίσι, όπου αρχικά παρακολούθησε στη Σορβόνη μαθήματα γαλλικής φιλολογίας και φιλμογραφίας, καθώς και μαθήματα εθνολογίας και στη συνέχεια μαθήματα κινηματογράφου στη Σχολή Κινηματογράφου IDHEC και στο Musee de l’ Homme.
Μετά την επιστροφή του στην Ελλάδα το 1964 και μέχρι το 1967 εργάστηκε ως κριτικός κινηματογράφου στην εφημερίδα “Δημοκρατική Αλλαγή”, μαζί με τον Βασίλη Ραφαηλίδη και την Τώνια Μαρκετάκη. Με τον κινηματογράφο άρχισε να ασχολείται το 1965 και το 1968 παρουσίασε την πρώτη του μικρού μήκους ταινία, “Εκπομπή”, στο Φεστιβάλ Κινηματογράφου Θεσσαλονίκης. Το 1970, η πρώτη μεγάλου μήκους ταινία του, Αναπαράσταση, κέρδισε το πρώτο βραβείο στο Φεστιβάλ Κινηματογράφου Θεσσαλονίκης, καθώς και άλλες διακρίσεις στο εξωτερικό, και σηματοδότησε την αυγή του σύγχρονου ελληνικού κινηματογράφου. Έκτοτε, οι ταινίες του έχουν συμμετάσχει σε πολλά διεθνή φεστιβάλ και έχει κερδίσει πολλά βραβεία, τα οποία τον καθιέρωσαν παγκοσμίως ως έναν από τους σπουδαιότερους σκηνοθέτες του σύγχρονου κινηματογράφου.
Πολλά αφιερώματα που τιμούν τη δουλειά του Θόδωρου Αγγελόπουλου έχουν πραγματοποιηθεί σ’ όλο τον κόσμο. Έχει αναγορευθεί επίτιμος διδάκτορας των Πανεπιστημίου των Βρυξελλών, του Πανεπιστημίου X Ναντέρ (Nanterre) στο Παρίσι και του Πανεπιστημίου του Έσσεξ (Essex). Μαζί με τον Βασίλη Ραφαηλίδη υπήρξε συνιδρυτής του περιοδικού “Σύγχρονος Κινηματογράφος”.
To 1998 στις Κάνες κατακτά το Χρυσό Φοίνικα για την ταινία του «Αιωνιότητα και μια μέρα» κάνοντας ξανά την Ελλάδα περήφανη για τον πολιτισμό της.
***
Ο Θόδωρος Αγγελόπουλος έφυγε από τη ζωή σε ηλικία 77 ετών, κατά τη διάρκεια των γυρισμάτων της νέας του ταινίας, «H άλλη θάλασσα», στις 24 Ιανουαρίου 2012, στον Πειραιά. Παρασύρθηκε στον περιφερειακό Κερατσινίου από μοτοσικλέτα. Διακομίσθηκε σε θεραπευτήριο του Φαλήρου, όπου διασωληνώθηκε άμεσα. Ωστόσο αργά το βράδυ της ίδιας ημέρας έχασε τη μάχη, καθώς είχε βαρύτατες κρανιοεγκεφαλικές κακώσεις και κατάγματα.
***
Οι ταινίες του
1968 «Εκπομπή» μικρού μήκους
1970 «Αναπαράσταση»
Βραβείο καλύτερης ξένης ταινίας στο Φεστιβάλ του Hyeres (1971),
Βραβείο Georges Sadoul (1971)
1972 «Μέρες του ’36»
Βραβείο FIPRESCI Βερολίνο 1973
1975 «Ο Θίασος»
Βραβείο FIPRESCI, Διεθνές Φεστιβάλ Καννών 1975,
Βραβείο Interfilm Βερολίνο “Forum” 1975,
Βραβείο καλύτερης ταινίας της χρονιάς, British Film Institute 1976,
Βραβείο Καλύτερης ταινίας στον κόσμο για τη δεκαετία 1970-80, Ένωση Κριτικών Ιταλίας,
Μία από τις καλύτερες ταινίες της ιστορίας του κινηματογράφου, FIPRESCI,
Καλύτερη ταινία της χρονιάς, Grand Prix για τις τέχνες, Ιαπωνία,
Βραβείο Golden Age, Βρυξέλλες 1976
1977 «Οι κυνηγοί»
Βραβείο καλύτερης ταινίας Golden Hugo, Σικάγο 1978
1980 «Μεγαλέξανδρος»
Βραβείο Χρυσό Λιοντάρι και FIPRESCI, Βενετία 1980
1981 «Ένα χωριό, ένας χωριάτης» ντοκιμαντέρ
1983 «Αθήνα, επιστροφή στην Ακρόπολη» τηλεοπτικό ντοκιμαντέρ
1984 «Ταξίδι στα Κύθηρα»
1986 «Ο μελισσοκόμος»
1988 «Toπίο στην ομίχλη»
1991 «Το μετέωρο βήμα του πελαργού»
Cinema Lumiere, Μπολόνια (Ιταλία), Μάρτιος – Απρίλιος 2002,
Φεστιβάλ Σίδνεϊ (Αυστραλία), Ιούνιος 2003
1995 «Το βλέμμα του Οδυσσέα»
Ειδικό Βραβείο Κριτικής Επιτροπής, Διεθνές Φεστιβάλ Καννών 1995
FIPRESCI Βραβείο της Διεθνούς Ένωσης Κριτικών, Διεθνές Φεστιβάλ Καννών 1995,
Felix των Κριτικών ταινίας της χρονιάς, 1995
1998 «Μια αιωνιότητα και μια μέρα»
Χρυσός Φοίνικας στο Διεθνές Φεστιβάλ Καννών, 1998
2004 «Το λιβάδι που δακρύζει»
2008 «Η σκόνη του χρόνου»
2012 «Η άλλη θάλασσα». H τελευταία ταινία που δεν πρόλαβε να ολοκληρώσει…
***
Το παραπάνω κείμενο δημοσιεύθηκε εδώ στο Catisart- στην αρχική του μορφή – στις 25 Ιανουαρίου 2012.
