Του Παναγιώτη Μήλα
[email protected]
– Ελάτε παιδιά. Ετοιμαστείτε. Μη χαζεύετε. Σε 20 λεπτά βγαίνουμε. Κι εσύ Ευδοξία. Πάρε το δάφνινο στεφάνι. Φόρεσέ το στην πλάτη και προχώρα…
– Αμάν βρε Δημήτρη. Πάλι πρόβα; Δεν βαρέθηκες;
– Δεν είναι πρόβα κορίτσι μου. Έχουμε πρεμιέρα. Ο κόσμος περιμένει.
– Καλά είσαι σοβαρός; Ήρθε κόσμος για μας; Πού μας ξέρει; Παιδιά please κόφτε την πλάκα.
– Γιάννη, είδες εσύ κόσμο;
– Εγώ δεν είδα για να ’μαι ειλικρινής. Ο Θύμιος όμως μου είπε πως είδε.
– Κάποιος άλλος; Που να βλέπει καλά; Είδε κόσμο;
– Κόσμο ακούω και κόσμο δεν βλέπω;
– Παράτα μας Ιωάννα με τις ελληνικές ταινίες. Πότε θα σοβαρευτείς;
– Παιδιά ελάτε. Πήρα SMS. Το διαβάζω: Ελίνα, σκίζετε. Γεμάτο το θέατρο.
– Ωραίους φίλους έχεις. Σε δουλεύουν ψιλό γαζί. Δεν ξέρουν πως εμείς τέτοια ώρα έχουμε τρακ;
– Μπα! Εσύ δεν έλεγες, Άρη, ότι ποτέ δεν έχεις τρακ. Από πότε έχεις και εσύ τρακ;
– Από τότε Ελίνα που του είπε ο Αντώνης πως το τρακ το έχουν μόνον όσοι έχουν ταλέντο! Όπως έλεγε η Κατίνα Παξινού…
– Κατάλαβα. Λοιπόν πάω για καφέ. Θα έρθει κανείς μαζί μου;
– Είσαστε όλοι τρελοί; Πάτε να με πεθάνετε; Σε λίγο βγαίνουμε! Βγαί – νου – με! Τι άλλο να πω ο σκηνοθέτης μπας και σας πείσω;
– Αλήθεια έχουμε πρεμιέρα; Για πες μας, τι τους είπες; Πώς τους έπεισες; Κατάλαβαν ότι θα τους διδάξουμε την «Ελένη» του Ευριπίδη; Τι είπαν για την ηλικία μας;
– Έδωσα ψεύτικα πιστοποιητικά γέννησης. Όταν μάθουν πως είμαστε όλοι 25χρονοι θα μας κρεμάσουν.
– Καήκαμε…
– Πόσο είπες πως είμαστε δηλαδή για να έχουμε καλό ρώτημα;
– Μην ανησυχείς, Ιωάννα. Για σένα είπα πως είσαι δεσποινίς ετών 39…
– Ορίστε! Πάλι ελληνική ταινία. Άντε τώρα ντύσου. Προχώρα. Σε πέντε λεπτά θα είμαστε όλοι στη σκηνή. Η Ευδοξία είναι ήδη εκεί και οι θεατές τρώνε τη σκόνη της… Κυριολεκτικά.
– Ρε Γιάννη, τσίμπα με σε παρακαλώ…
– Έλα! Σε τσιμπάω. Κοτζάμ μελανιά σου άφησα.
– Τελικά δεν κάνει πλάκα ο Καραντζάς. Πράγματι παίζουμε. Πράγματι είμαστε στην Επίδαυρο. Εμείς οι πιτσιρικάδες. Κοίτα ρε μεγαλείο! Πράγματι, γιορτάζουν με μας τα 60χρονα του θεσμού.
– Θα έχει και τούρτα; Θα σβήσουμε και κεράκια;
– Στην Επίδαυρο παίζεις μικρή μου! Δεν είναι εδώ τα “αηδονάκια”. Έλεος! Πότε επιτέλους θα σοβαρευτείς;
– Έλα! Βαθιά ανάσα! Βουτάμε στα άπατα! Όλοι μαζί! Βββββοοουυυπππ!!!
– Φοβερό μακροβούτι. Αααχχχ…
– Σκάσε και κολύμπα. Σκάσε και μίλα καλύτερα. Η σειρά σου μετά τον Μενέλαο.
– Λέει η Ελένη: Τελικά έχει κόσμο.
– Λέει ο Μενέλαος: Πεντακάθαρη επιτυχία. Αν σας γνώριζαν, όπως εμένα, θα είχαμε πληρότητα 100%.
– Λέει ο Χορός: Σύνελθε Μενέλαε. Κανείς δεν μας γνωρίζει. Ειδικά εσένα, κανείς! Όμως…
Πέρασαν εξήντα χρόνια
Όμως σήμερα γιορτάζουμε. Πέρασαν 60 χρόνια από τότε που έγινε το ανεπίσημο ξεκίνημα με την τραγωδία του Ευριπίδη «Ιππόλυτος» σε σκηνοθεσία Δημήτρη Ροντήρη. Φέτος, Ιούλιος του 2014 ένας άλλος Δημήτρης, ο 26χρονος Καραντζάς, σκηνοθετεί και πάλι Ευριπίδη. Αυτή τη φορά την «Ελένη». Μια ομάδα νεαρών ηθοποιών στηρίζει το εγχείρημα αυτό. Βαρύ το φορτίο. Δύσκολη η απόφαση να ανατεθεί σ’ αυτά τα παιδιά και η διδασκαλία αυτής της τραγωδίας αλλά και η διεκπεραίωση αυτής της πρώτης παράστασης για το 2014.
Κάτι μαγικό συνέβη όμως από τη στιγμή που μπήκε στην ορχήστρα του αργολικού θεάτρου η Ευδοξία Ανδρουλιδάκη. Με το δάφνινο στεφάνι στην πλάτη και με γρήγορο βήμα κινείται κάνοντας κύκλους. Αυτό το παιδί πατούσε γερά. Το ίδιο συνέβη και μόλις χαμήλωσαν τα φώτα και ο γκιώνης της Επιδαύρου έδωσε το σύνθημα. Η Χαρά Ιωάννου, η Ιωάννα Κολλιοπούλου, ο Αντώνης Πριμηκύρης, ο Δημήτρης Σαμόλης, ο Γιάννης Κλίνης, ο Άρης Μπαλής, ο Θύμιος Κούκιος, η Ελίνα Ρίζου, το στίγμα τους με το που πάτησαν στην ορχήστρα. Έδειξαν κάτι που ως θεατής είχα ανάγκη να δω. Έδειξαν πως αυτό ο χώρος τους ανήκει. Αυτός ο χώρος τους εμπνέει. Αυτά τα παιδιά δεν είχαν άγνοια κινδύνου. Αυτά τα παιδιά ήξεραν καλά, ήξεραν πολύ καλά ότι με κάθε πατημασιά τους έδιναν και έπαιρναν μηνύματα από τους συναδέλφους τους που μας χάρισαν μοναδικές στιγμές σε αυτό το θέατρο. Η ομάδα του Δημήτρη Καραντζά ήξερε πολύ καλά πως δεν έχει το δικαίωμα να χάσει το κρίσιμο και καθοριστικό πέναλτι. Ήξεραν πως τα μάτια όλων ήταν επάνω τους. Πολλοί θα… χαίρονταν την αποτυχία τους. Πολλοί θα απολάμβαναν το όποιο στραβοπάτημά τους. Όμως δεν έκαναν τη χάρη σε κανέναν. Έκαναν μόνον αυτό που έμαθαν από τους δασκάλους τους: Να κρατούν ψηλά το κεφάλι και να μη διστάζουν σε όποια δυσκολία. Να αντιμετωπίζουν κάθε συνθήκη με τσαμπουκά. Δεν γράφω με δασκαλίστικη διάθεση. Δεν έχω τα προσόντα για κάτι τέτοιο. Χάρηκα πολύ όμως βλέποντας αυτή την ομάδα να παραδίδει μαθήματα επαγγελματισμού. Χάρηκα πολύ που η ομάδα αυτή απολάμβανε κάθε δευτερόλεπτο μέσα στην ορχήστρα. Χάρηκα πολύ που κατάφεραν με μόνο εφόδιο το ήθος τους να συγκεντρώσουν 8-9 χιλιάδες κόσμου.
Τα εννέα αυτά παιδιά λειτούργησαν ως αφηγητές της παράστασης. Στο πρόγραμμα γράφει ο Δημήτρης Καραντζάς: «Μια ομάδα εννέα αφηγητών αναλαμβάνει να διερευνήσει το ζήτημα “Ελένη” και την πολυπλοκότητά της. Το αδικημένο πρόσωπο, το εγκαταλελειμμένο από θεούς και ανθρώπους σε μια χορική – χορωδιακή αντιμετώπιση που παλεύει να ψάξει και να παρακολουθήσει το τραγικό πρόσωπο και να το δικαιώσει ή να το απορρίψει. Ο Ευριπίδης, παίζοντας με τρομερή ελευθερία με τις δομές του σύγχρονου αρχαίου δράματος -από την τραγωδία, περνάει στη σάτιρα, μετά στη φάρσα για να καταλήξει στην απόλυτη υπαρξιακή αγωνία του ανθρώπου- φέρνει στο επίκεντρο το όνομα «Ελένη» και δίνει αφορμή να διερευνηθεί ενδελεχώς το ζήτημα της πίστης, της ταυτότητας και της ύπαρξης ή μη κάποιας – οποιασδήποτε- ανώτερης δύναμης».
Σύμφωνα με τον Καραντζά, στόχος της παράστασης είναι να αναδειχθεί η οικουμενικότητα όλων των γυναικών. «Διότι κι αν εκείνη τελικά σώζεται, υπάρχει η αγωνία για όλες τις άλλες. Για μένα δεν έχει αίσιο τέλος αυτό το έργο. Το έργο το βλέπω όπως το βλέπει και ο ίδιος ο Ευριπίδης. Από γραφής φαίνεται ότι στην αρχή στηρίζει ένα πρόσωπο φιλειρηνικό και θύμα των περιστάσεων. Στο τέλος όμως η Ελένη προκαλεί μια νέα τραγωδία, στο λαό της Αιγύπτου. Είναι ένα αντιπολεμικό έργο που όμως προτείνει ως λύση έναν πόλεμο. Σαν να πηγαίνει να σου δώσει απαντήσεις και να στις παίρνει πίσω…».
Το… οπλοστάσιο
Ο Καραντζάς -εκτός από το διακριτικό του χιούμορ- είχε στη φαρέτρα του ως βασικό όπλο τη μετάφραση του Δημήτρη Δημητριάδη. Είχε όμως δίπλα του και μια εξαιρετικά δυνατή ομάδα συντελεστών που τον βοήθησαν να υλοποιήσει το φιλόδοξο σχέδιό του. Στα σκηνικά – κοστούμια (ταξιδιώτες χαμένοι κάπου στην έρημο με μικρές μαύρες βαλίτσες που λειτουργούσαν ως καθίσματα και ηχεία) η Ιωάννα Τσάμη. Στην επιμέλεια κίνησης (χορτάσαμε σκόνη και αυτό ασφαλώς ήταν και μήνυμα με πολλούς παραλήπτες) η Σταυρούλα Σιάμου. Το μουσικό περιβάλλον (έκπληξη) είχε την υπογραφή του Ανρί Κεργκομάρ. Σχετικά με τον ήχο να θυμίσω εδώ τη μοναδική στον κόσμο ακουστική του θεάτρου της Επιδαύρου. Θα μου πείτε: Ωραία, σιγά το νέο. Το ξέρουμε. Δεν το λέω για όσους το ξέρουν. Το λέω για όσους το ξεχνούν. Μας το θύμισε ο θίασος του Καραντζά. Δεν χρειάστηκε να κάνουν χρήση της βοηθητικής και κακάσχημης «ψείρας». Οι ηθοποιοί μιλώντας ως φυσιολογικοί άνθρωποι ακούγονταν πεντακάθαρα μέχρι το τέλος του επάνω διαζώματος. Περιττές οι «ψείρες», λοιπόν… Στους διακριτικούς και εμπνευσμένους φωτισμούς ο Αλέκος Αναστασίου. Βοηθός σκηνοθέτη, η Θεοδώρα Καπράλου. Σίγουρα θα έκανε το μεταπτυχιακό της με τέτοια παραγωγή… Και η δική της (πολύπλοκη) δουλειά συνέβαλε σε αυτό το αποτέλεσμα. Ένα αποτέλεσμα ιδιαίτερο που θα πρέπει να “περπατήσει” και σε άλλους χώρους. Να διδαχθεί παντού…
* Στις φωτογραφίες: Ο Δημήτρης Καραντζάς με την ομάδα του δέχεται το χειροκρότημα του κοινού στο αργολικό θέατρο το βράδυ του Σαββάτου 5 Ιουλίου 2014. Οι ηθοποιοί έχουν αρχίσει να περιφέρονται στην ορχήστρα αρκετή ώρα πριν σβήσουν τα φώτα. Στο βάθος, στην πρώτη κερκίδα είχε τοποθετηθεί η οθόνη προβολής των υπέρτιτλων. Τέλος, στα καμαρίνια ο σκηνοθέτης Δημήτρης Καραντζάς συνομιλεί με τη δημοσιογράφο (www.catisart.gr) Ειρήνη Αϊβαλιώτου.
Γιατί όχι και με το λεωφορείο
Ανταποκρινόμενο στις ανάγκες των καιρών και έπειτα από απαίτηση πολλών θεατών για οικονομικότερη μετάβαση στο Αρχαίο Θέατρο, το Φεστιβάλ Επιδαύρου συνεργάζεται για πρώτη φορά φέτος με τα ΚΤΕΛ Αργολίδας (τηλέφωνο 210 – 5134.588). Το λεωφορείο αναχωρεί από το σταθμό υπεραστικών λεωφορείων (Κηφισού 100) τις ημέρες των παραστάσεων στις 5 μ.μ. Αγοράζοντας το εισιτήριό του ο θεατής θα έχει έκπτωση 45% για τη μετάβασή του στο θέατρο, δηλαδή θα πληρώσει 10 αντί για 19 ευρώ.
Φεστιβάλ και για τους ξένους
Για πρώτη φορά φέτος θα υπάρχουν αγγλικοί υπέρτιτλοι στις παραστάσεις. (Μέχρι και τις “Βάκχες”). Στις κερκίδες (πρώτη από αριστερά και πρώτη από δεξιά) έχουν τοποθετηθεί οι πίνακες πάνω στους οποίους προβάλλεται η μετάφραση. Όμως «ακυρώνονται» έτσι αυτές οι δύο κερκίδες. Ίσως κάποια άλλη λύση να μη στερούσε τόσο χώρο από τους θεατές. Οπωσδήποτε μια αξιέπαινη πρωτοβουλία.
Φωτογραφίες: www.catisart.gr
