Του Παναγιώτη Μήλα
Ερώτηση: Στην παράσταση εμφανίζεται μόνο ένα πρόσωπο;
* Όχι. Είναι παρόντα όλα τα πρόσωπα που αναφέρονται στο διήγημα. Ο παππούς, η γιαγιά, ο ράφτης που του έμαθε την τέχνη, είναι ο ίδιος, και ως αφηγητής και ως μικρός Γιωργής, είναι ο υπηρέτης του παππού και τέλος είναι και ο άγγελος-θάνατος.
Την παραπάνω ερώτηση έκανα στην Ιωάννα Παππά στη συνέντευξη (*) που δημοσιεύθηκε στο catisart.gr στις 13 Ιουλίου 2017.
Βέβαια, στην απάντησή της αναφέρεται καθαρά και στο ρόλο του ραφτόπουλου, του 10χρονου Γιωργή, που υποδύεται στην παράσταση «Το μόνον της ζωής του ταξείδιον» του Γεωργίου Βιζυηνού, σε σκηνοθεσία Δήμου Αβδελιώδη. Όμως αυτό που δεν κατάλαβα εγώ είναι πως η Ιωάννα Παππά «δεν είναι» ένα απλό ραφτόπουλο, αλλά μια δεξιοτέχνις κεντήστρα.
Μια κεντήστρα που επί 80 λεπτά κάνει ψιλοβελονιά μπροστά στο κοινό. Η Ιωάννα Παππά δεν ερμηνεύει, η Ιωάννα Παππά παρουσιάζει στους θεατές ένα μοναδικό ερμηνευτικό κέντημα – μονόλογο που όμοιό του δύσκολα μπορούμε να ξαναδούμε.
Ήδη οι πρώτοι τυχεροί θεατές ήταν στα Χανιά, στο Ηράκλειο, στο Ρέθυμνο, στο Αίγιο, στην Πρέβεζα και στην Καρδίτσα. Η παράσταση δόθηκε επίσης στις πόλεις: Τρίκαλα, Βόλος, Λάρισα, Θεσσαλονίκη, Βέροια, Καβάλα, Πτολεμαΐδα και Βύρωνας.
Στο (κατάμεστο) Θέατρο των Βράχων «Άννα Συνοδινού», στον Βύρωνα, παρακολούθησα «Το ταξείδιον» που σκηνοθέτησε ο Δήμος Αβδελιώδης. Ενώ σήμερα Τετάρτη 2 Αυγούστου, σειρά έχουν οι Κερκυραίοι για να χαρούν αυτή τη μοναδική παράσταση.
Ένα χαμηλό ξύλινο σκαμνί, 5-6 προβολείς και ένα πιάνο βρίσκονται στη σκηνή του θεάτρου.
Η πρωτοποριακή κινηματογραφική μουσική σύνθεση του Βαγγέλη Γιαννάκη και η εξαιρετικά αισθαντική live εκτέλεση στο πιάνο από τον Αλέξανδρο Αβδελιώδη δημιουργούν τον πίνακα ζωγραφικής μέσα στον οποίο κινείται η Ιωάννα Παππά.
- Όπως λέει η ίδια: «Βρίσκομαι πάνω στη σκηνή με ένα δυνατό κείμενο. Είναι η δεύτερη φορά που παρουσιάζω έναν μονόλογο. Επειδή αυτό το έργο έχει ένα βαθμό δυσκολίας σε σχέση με τη γλώσσα, θεώρησα ότι πρέπει να ξεπεράσω τον ενδοιασμό μου για να εμπλακώ και πάλι σε μια παρόμοια συνθήκη μονολόγου».
Πράγματι ο λόγος του Βιζυηνού δίνει την ευκαιρία σε όλους τους θεατές να απολαύσουν τη μελωδία της ελληνικής γλώσσας.
- Για το θέμα αυτό η Ιωάννα Παππά λέει: «Διαπιστώσαμε ότι παρακολουθούν με προσοχή οι θεατές και το δείχνουν γελώντας αρκετά. Νομίζω πως ούτε το κοινό περίμενε να γελάσει τόσο πολύ με ένα έργο του Βιζυηνού, στην καθαρεύουσα, που αναφέρεται στον θάνατο. Οπότε θεωρώ ότι έχουμε πετύχει κάτι που είναι σημαντικό εφόσον συμβαίνει. Γιατί στο θέατρο είναι σπουδαίο να μπορείς να περνάς από όλο το φάσμα των συναισθημάτων που εμπεριέχονται σε ένα έργο. Όλα αυτά προκύπτουν μέσα από τον λόγο αφού εμείς ακολουθούμε πιστά το κείμενο».
Όπως έγραψα παραπάνω, η παράσταση διαρκεί μία ώρα και 20 λεπτά, όμως ο χρόνος τρέχει όπως τρέχει και ο λόγος του συγγραφέα. Ασφαλώς είναι μεγάλο κέρδος για τους θεατές να παρακολουθήσουν μια παράσταση σαν αυτή.
- Μάλιστα όπως είπε στην Ειρήνη Αϊβαλιώτου και στο catisart.gr, ο σκηνοθέτης Δήμος Αβδελιώδης (*): «Έχω βρει τον τρόπο με τη μέθοδο την οποία χρησιμοποιώ από το 1985 και που την ονομάζω «λογική – μουσική μέθοδο» να ξεδιαλύνω τον τρόπο με τον οποίο είναι χτισμένη μια πρόταση ούτως ώστε να μπορέσουμε να καταλάβουμε ποιες είναι οι σημασίες που κρύβονται και ποια από αυτές είναι η προεξάρχουσα για να μπορέσουμε να στηρίξουμε τον λόγο μετά με μουσικές παραμέτρους ώστε αυτό να περνάει στο κοινό».
Ίσως –δικαιολογημένα– κάποιοι να αναρωτηθούν πόσο μπορεί να μας ενδιαφέρει σήμερα μια ιστορία που γράφτηκε πριν από 133 χρόνια.
- Στο ερώτημα αυτό η Ιωάννα Παππά απαντά λέγοντας: «Οι εποχές ήταν διαφορετικές αλλά η διαφορά σε σχέση με τη νοοτροπία και τον τρόπο με τον οποίο λειτουργούμε ως λαός, δεν απέχουν πολύ από εκείνη την εποχή».
- Για το ίδιο θέμα ο Δήμος Αβδελιώδης δηλώνει: «Όλων των μεγάλων συγγραφέων τα έργα είναι διαρκώς επίκαιρα. Δεν μπορούν να μείνουν ποτέ εκτός χρόνου».
***
Πράγματι, τόσο επίκαιρα όσο ποτέ. Όπως τα έργα που έγραψαν ο Αριστοφάνης, ο Ευριπίδης, ο Αισχύλος, ο Σοφοκλής, αλλά και εκείνα που μας χάρισε ο Σολωμός, ο Παπαδιαμάντης, ο Βιζυηνός, ο Χορτάτζης, ο Περεσιάδης, ο Καζαντζάκης, ο Ρίτσος. Ευτυχώς που υπάρχουν σκηνοθέτες, όπως ο Δήμος Αβδελιώδης, που τολμούν να πάνε κόντρα στο ρεύμα, αφήνουν στην άκρη τα εύκολα και καταπιάνονται με τα δύσκολα. Ευτυχώς που υπάρχουν ηθοποιοί, όπως η Ιωάννα Παππά, που δεν διστάζουν να κάνουν άλμα στο κενό χωρίς δίχτυ ασφαλείας. Ευτυχώς που ακόμη και σήμερα, υπάρχουν θεατές που επιλέγουν να ψυχαγωγηθούν με ποιοτικά θεάματα, όπως «Το ταξείδιον». Μακάρι έργα σαν αυτό να ταξίδευαν και μέχρι την Επίδαυρο αλλά και πιο μακριά. Να ταξίδευαν στου κόσμου τις άκρες προσφέροντας κρυμμένα δείγματα του ελληνικού πολιτισμού.
Αυτά που γράφω είναι τα πιο λίγα που θα μπορούσα, αλλά και τα πιο λίγα από όσα αξίζουν για όλους τους συντελεστές της παράστασης. Ύστερα από ένα μήνα θα μπορέσετε να αναζητήσετε τη θαυμαστή αυτή παράσταση στην Ηλιούπολη, στο Χαλάνδρι, στου Παπάγου, στην Πετρούπολη και τέλος στη Νέα Σμύρνη.
Λίγα λόγια για το έργο – «Το μόνον της ζωής του ταξείδιον»
Πρόκειται για τη βιωματική ιστορία του ίδιου του Βιζυηνού, όταν πριν κλείσει ακόμα τα δέκα του χρόνια και μετά τον πρόωρο θάνατο του πατέρα, η μητέρα του τον στέλνει στην Κωνσταντινούπολη για να μάθει την τέχνη του ράπτη, στο εργαστήριο ραπτικής ενός γέροντος συγγενούς τους, ο οποίος του συμπεριφέρθηκε με μεγάλη σκληρότητα, ενώπιον όλων των κατά πολύ μεγαλύτερών του μαθητευομένων ραπτών, κάνοντας το μικρό ραφτόπουλο να ζήσει απροετοίμαστο και ανυπεράσπιστο μια βάναυση φυλακή.
Ο δραματικός αυτός εγκλεισμός του, γίνεται η αιτία να γράψει ένα από τα αριστουργήματα της παγκόσμιας λογοτεχνίας, όχι μόνο γιατί είναι ένα δραματουργικό επίτευγμα πιστό στο πανανθρώπινο πνεύμα και τον παιγνιώδη χαρακτήρα του ελληνικού πολιτισμού, αλλά και γιατί είναι το πιο ευφυές και γοητευτικό έργο που γράφτηκε ποτέ για να κατανοήσουμε την αιτία, τον σκοπό και τον ιδιαίτερο χαρακτήρα της κάθε Τέχνης, όσο και για τον χαρακτήρα αυτών που φιλοδοξούν να την υπηρετούν.
***
- Συνέντευξη με τον Δήμο Αβδελιώδη
- Συνέντευξη με την Ιωάννα Παππά
- Διαβάστε το διήγημα
- Πληροφορίες παράστασης
Ταυτότητα παράστασης
Γεωργίου Βιζυηνού
«Το μόνον της ζωής μου ταξείδιον»
Διδασκαλία ερμηνείας, σκηνική όψη, κίνηση, σκηνοθεσία: Δήμος Αβδελιώδης
Ερμηνεία: Ιωάννα Παππά
Κοστούμι: Αριστείδης Πατσόγλου
Μουσική: Βαγγέλης Γιαννάκης
Live Πιάνο: Αλέξανδρος Αβδελιώδης
Βοηθός σκηνοθέτη: Κατερίνα Βοσκοπούλου
Διεύθυνση Παραγωγής: Αθηνά Ζώτου
Επικοινωνία: BrainCo
Παραγωγή: Anagnorisis Εταιρεία Θεάτρου Κινηματογράφου
Εκτέλεση καλοκαιρινής περιοδείας:
Τηλέφωνα: 2310-257.218 και 2310-257.219
***
Το υπόλοιπο Πρόγραμμα της Περιοδείας
Σήμερα 2 Αυγούστου, Τετάρτη, Κέρκυρα
Και ύστερα από ένα μήνα: 6 Σεπτεμβρίου, Τετάρτη, Ηλιούπολη, Αμφιθέατρο
10 Σεπτεμβρίου, Κυριακή, Χαλάνδρι, Ευριπίδειο Φεστιβάλ Ρεματιάς
11 Σεπτεμβρίου, Δευτέρα, Παπάγου, Κηποθέατρο
13 Σεπτεμβρίου, Τετάρτη, Πετρούπολη, Θέατρο Πέτρας
17 Σεπτεμβρίου, Κυριακή, Νέα Σμύρνη, Άλσος Νέας Σμύρνης – Ιωνικές Γιορτές
19 Σεπτεμβρίου, Τρίτη, Αχάρνες, Δημοτικό Αμφιθέατρο Μίκης Θεοδωράκης
Διάρκεια παράστασης: 80’
Τιμές Εισιτηρίων: 15 ευρώ γενική είσοδος / 12 ευρώ προπώληση και μειωμένο (άνεργοι, φοιτητές, άτομα άνω των 65 και ΑΜΕΑ).
