O Γουίλιαμ Μόρις (William Morris) ήταν Άγγλος σχεδιαστής υφασμάτων, καλλιτέχνης, συγγραφέας και ελευθεριακός σοσιαλιστής.
O Γουίλιαμ Μόρις ήταν συνδεδεμένος με την Αδελφότητα των Προραφαηλιτών και το κίνημα Αρτς εντ Κραφτς. Ίδρυσε μία καλλιτεχνική εταιρεία μαζί με τον Έντουαρντ Μπερν – Τζόουνς και τον ποιητή Ντάντε Γκάμπριελ Ροσέτι, που ενέπνευσε σημαντικά τη διακόσμηση εκκλησιών και σπιτιών κατά τον 20ο αιώνα.
Ως συγγραφέας, εικονογράφος και μεσαιωνιστής, συνέβαλε στην εδραίωση της φανταστικής λογοτεχνίας και υπήρξε άμεση επιρροή σε μεταπολεμικούς συγγραφείς όπως ο Τζον Ρόναλντ Ρούελ Τόλκιν.
Συνέβαλε, επίσης, σημαντικά στην αναβίωση της τέχνης των υφασμάτων και παραδοσιακών της μεθόδων, καθώς και ένα από τα ιδρυτικά μέλη της Εταιρείας για την Προστασία Αρχαίων Κτηρίων, σημαντικός φορέας για την προστασία ιστορικών κτηρίων στο Ηνωμένο Βασίλειο.
Τα πιο γνωστά έργα του Γουίλιαμ Μόρις
Ο Γουίλαμ Μόρις έγραψε και δημοσίευσε ποίηση, λογοτεχνία και μεταφράσεις αρχαίων και μεσαιωνικών κειμένων για ένα μεγάλο μέρος της ζωής του. Τα γνωστότερα έργα του συμπεριλαμβάνουν τα βιβλία Η Άμυνα της Γκουίνεβιρ και Άλλα Ποιήματα (1858), Ο Γήινος Παράδεισος (1868-1870), Ένα Όνειρο του Τζον Μπολ (1888), το ουτοπικό Νέα από το Πουθενά (1890) και το φανταστικό μυθιστόρημα Το Πηγάδι στο Τέλος του Κόσμου (1896). Ο Μόρις υπήρξε σημαντική προσωπικότητα που συνέβαλε στη διάδοση του σοσιαλισμού στη Βρετανία, ιδρύοντας τον Σοσιαλιστικό Σύνδεσμο το 1884, ωστόσο απομακρύνθηκε από την οργάνωση μέχρι το τέλος της δεκαετίας λόγω διαφωνιών σχετικά με τους στόχους και τις μεθόδους του.
Αφιέρωσε ένα μεγάλο μέρος της υπόλοιπης ζωής του στις Εκδόσεις Κέλμσκοτ, τις οποίες ίδρυσε το 1891. Οι εκδόσεις ήταν αφιερωμένες στην έκδοση περιορισμένων έντυπων βιβλίων που περιλάμβαναν εικονογραφημένα χειρόγραφα. Η έκδοση του 1896 Έργα του Τζέφρι Τσόσερ θεωρείται μέχρι σήμερα ως αριστούργημα στον σχεδιασμό βιβλίων.
Η κριτική Μόρις στον καταναλωτισμό
Ο Γουίλιαμ Μόρις ασκούσε κριτική στα βιομηχανοποιημένα καταναλωτικά αγαθά της εποχής του και μαζί με τους ομοϊδεάτες του απαιτούσε την αναγέννηση του χειροποίητου προϊόντος. Επεδίωκε να αντιμετωπίσει την κρίση των διάφορων επαγγελμάτων που δημιουργήθηκε από την εκβιομηχάνιση της παραγωγής.
Ο Γουίλιαμ Μόρις ήταν από τους πρώτους που αντιμετώπισαν τα καλλιτεχνικά και τα κοινωνικά προβλήματα της καθημερινής ζωής σε σχέση με τη βιομηχανική ανάπτυξη, θεωρώντας την ως μια από τις αιτίες της κοινωνικής παρακμής.
Το κίνημά του συνδέεται τόσο με τα σοσιαλιστικά κινήματα των αρχών του 20ού αιώνα όσο και με τα νέα καλλιτεχνικά ρεύματα. Στόχευε όμως στην εξάλειψη της ασχήμιας των βιομηχανικών προϊόντων και όχι στην εξάλειψη των αιτιών της κοινωνικής παρακμής.
Η κουλτούρα του DIY (Do It Yourself – κάν’ το μόνος σου), ως αντίδραση στην εμπορευματοποίηση της μαζικής παραγωγής, την παντοκρατορία του λογότυπου, των φραντσάιζ και του υπερτιμημένου επώνυμου προϊόντος, δεν έσβησε ποτέ. Ως αντίδραση στην παγκοσμιοποιημένη κουλτούρα των προϊόντων-σκουπιδιών, οι craftivists προτείνουν μια οικειοθελή επιστροφή στις ρίζες, αίροντας προσωρινά την αλλοτρίωση της εργασίας, εφόσον το υλικό αντικείμενο δεν παράγεται για τον εργοδότη ή το εμπόριο, αλλά για μας τους ίδιους.
Οι Γουίλιαμ Μόρις και Τζον Ράσκιν, ήταν οι πρωτοπόροι του κινήματος Arts & Crafts, επιδιώκουν το γεφύρωμα του χάσματος μεταξύ χειρωνακτικής και διανοητικής εργασίας, την άρση των ορίων μεταξύ λαϊκής δημιουργίας και υψηλής τέχνης. Ο Γουίλιαμ Μόρις, γνωστός για τα περίτεχνα σχέδιά του τυπωμένα σε υφάσματα, πίστευε (όπως και ο Ράσκιν) ότι μία ευημερούσα κοινωνία θα βασίζεται στις συνομοσπονδίες «ελεύθερων τεχνιτών», οι οποίοι θα έφτιαχναν ταπεινά αριστουργήματα με τα χέρια τους, απολαμβάνοντας τη δουλειά και την τέχνη τους, χωρίς διακρίσεις και καταναγκασμούς.
Το κίνημα Τέχνες και Χειροτεχνίες (Arts and Crafts)
Το κίνημα “Τέχνες και Χειροτεχνίες” δημιουργήθηκε στην Αγγλία και υπερασπίζεται την αυτόνομη αξία των “εφαρμοσμένων” τεχνών σε σχέση με τις λεγόμενες Καλές Τέχνες.
Κύριος εισηγητής του κινήματος ο Γουίλιαμ Μόρις (William Morris, 1834 1896), ποιητής, ζωγράφος, τεχνίτης και διακοσμητής, ο οποίος ασκούσε κριτική στα βιομηχανοποιημένα καταναλωτικά αγαθά της εποχής του και μαζί με τους ομοϊδεάτες του απαιτούσε την αναγέννηση του χειροποίητου προϊόντος.
Επεδίωκε να αντιμετωπίσει την κρίση των διάφορων επαγγελμάτων που δημιουργήθηκε από την εκβιομηχάνιση της παραγωγής.
Ο Γουίλιαμ Μόρις ήταν από τους πρώτους που αντιμετώπισαν τα καλλιτεχνικά και τα κοινωνικά προβλήματα της καθημερινής ζωής σε σχέση με τη βιομηχανική ανάπτυξη, θεωρώντας την ως μια από τις αιτίες της κοινωνικής παρακμής. Το κίνημά του συνδέεται τόσο με τα σοσιαλιστικά κινήματα των αρχών του 20ού αιώνα όσο και με τα νέα καλλιτεχνικά ρεύματα. Στόχευε όμως στην εξάλειψη της ασχήμιας των βιομηχανικών προϊόντων και όχι στην εξάλειψη των αιτιών της κοινωνικής παρακμής.
