Ήθελα κάπου να τα πώ,
να τα μοιράσω-
τόσο μεγάλα.
Δεν τα είπα.
Ασφυχτικά μεγάλωσα,
μόνος.
Από «Τα ερωτικά» του Γιάννη Ρίτσου
***
Της Ειρήνης Αϊβαλιώτου
Υπάρχει σεξ χωρίς συναίσθημα; Συναίσθημα χωρίς σεξ; Ποιος μπορεί να ελέγξει τόσο καλά το συναίσθημά του; Ποιος μπορεί να ‘ναι ψυχικά πειθαρχημένος κατά τη διάρκεια μιας σχέσης που αφορά μόνο το σεξ; Ποιος μπορεί να νιώσει τόσο ασφαλής; Το συναισθηματικό κομμάτι που βιώνει κάποιος μέσα του πού μπορεί να το επενδύσει τελικά; Μπορεί να αγαπήσει και να αγαπηθεί;
Το σεξ είναι πολύ απρόβλεπτη πράξη, καθώς μάλιστα ο έρωτας είναι εν πολλοίς εγκεφαλική διεργασία, μπορούμε να εγκλωβιστούμε ευκολότατα.
Ένας άνδρας και μια γυναίκα γνωρίζονται μέσω μιας αγγελίας για μια καθαρά σεξουαλική σχέση. Κάνουν τακτικά έρωτα σ’ ένα ξενοδοχείο, χωρίς καν να γνωρίζουν ο ένας το όνομα του άλλου. Σιγά σιγά οι συναντήσεις τους μετατρέπονται σε κάτι πιο ουσιαστικό. Μπορούμε πλέον να μιλάμε για πορνογραφική σχέση;
Μια σχέση που η ηρωίδα του έργου «Μια Πορνογραφική Σχέση» του Φιλίπ Μπλασμπάντ αποφασίζει να ξεκινήσει, πραγματοποιώντας μια σεξουαλική της φαντασίωση. Ένας άντρας αποφασίζει να τη μοιραστεί. Την πρώτη τους συνάντηση θα ακολουθήσουν κι άλλες. Και χωρίς να το καταλάβουν, κάτι θα δημιουργηθεί. Το σεξ δεν είναι πλέον το μόνο πράγμα που τους ενώνει, καθώς γεννιούνται συναισθήματα.
Οι φαντασιώσεις είναι σενάρια της φαντασίας, που δημιουργούν μία διεγερτική πλοκή. Σκέψεις που αρκετές φορές ντρεπόμαστε να τις εξομολογηθούμε ακόμη και στον ίδιο μας τον εαυτό. Σκέψεις που κάποιες φορές νιώθουμε πιο ελεύθεροι να μοιραστούμε με έναν άγνωστο, παρά με κάποιον φίλο. Σε μια τέτοιου είδους σχέση είναι σαν να παίζει κάποιος με τη φωτιά. Σίγουρα, ένας από τους δύο -αν όχι και οι δύο- στο τέλος θα καούν από έρωτα. Δεν μπορεί κανένας άνθρωπος να δημιουργήσει μια σχέση κενή από συναίσθημα. Μια ερωτική σχέση. Όταν φιλάς κάποιον, τον φλερτάρεις, κάνεις σεξ μαζί του, αισθάνεσαι. Παρίστασαι ψυχικά και σωματικά. Νιώθεις έλξη και πάθος, δονείσαι, δένεσαι.
Την «Πορνογραφική Σχέση» του Φιλίπ Μπλασμπάντ, σε μία θεατρική διασκευή της ομώνυμης ταινίας του Frédéric Fonteyne, με τους Χριστίνα Δενδρινού και Βαγγέλη Παπαδάκη, σε σκηνοθεσία του δεύτερου, την παρακολουθήσαμε στο Από Μηχανής Θέατρο – Πάνω Σκηνή και μας άρεσε για την τόλμη και την ευαισθησία της.
Ο φόβος
Ζούμε σε μία εποχή κρίσης, που σχεδόν τίποτα δεν μας εμπνέει εμπιστοσύνη. Σχεδόν κανείς δεν επιδιώκει να προσδεθεί σε μια σταθερή σχέση γιατί φοβάται. Φοβάται να αγαπήσει και να αγαπηθεί, φοβάται να δοθεί και να δώσει, φοβάται πως θα προδώσει και θα προδοθεί, πως θα πληγώσει και θα πληγωθεί. Ο φόβος τον οδηγεί να αρνείται το συναίσθημα. Η λογική τον κράτα σε μια ασφαλή απόσταση.
Ωστόσο μπορεί κάποιος να τα βάλει με τον έρωτα; Να κονταροχτυπηθεί μαζί του; Να θεωρήσει ότι είναι υπεράνω; Πόσο μπορεί να επιβιώσει μια ανώνυμη, καθαρά σεξουαλική σχέση;
Μια τυπική, αποστασιοποιημένη γνωριμία με σκοπό την υλοποίηση μιας φαντασίωσης μπορεί να οδηγήσει σε έναν ουσιαστικό δεσμό; Τι είναι πιο τρομακτικό; Το να πραγματοποιήσεις μία ανομολόγητη ερωτική φαντασίωση ή το να τολμήσεις να «απογυμνωθείς» στα μάτια του άλλου;
Η ανθρώπινη σεξουαλικότητα εκφράζεται με πολλούς τρόπους και συντηρείται με ακόμα περισσότερους ρόλους. Ο πόθος και η έλξη δυναμώνουν τη γοητεία και τον θαυμασμό. Η απόλαυση και η επιθυμία ως τροφή ενεργοποιούν τον εγκέφαλο και ξυπνούν το σώμα διεγείροντας μέσω των αισθήσεων την ανάγκη μιας σεξουαλικής εμπλοκής με κάποιον ή με κάποια που το σώμα του, η χημεία του και οι αισθήσεις του χωρίς καμιά λογική εξήγηση τού πυροδοτούν εκρήξεις.
Η φαντασίωση…
Η «Πορνογραφική Σχέση» είναι στην ουσία μία ιστορία αγάπης. Μια υπέροχη ιστορία αγάπης. Αρχίζει με μονολόγους και κατόπιν γινόμαστε μάρτυρες μιας συνάντησης σε ένα καφέ. Ανησυχία, ερωτηματικά, αμηχανία, άγχος, σιωπή, χαμόγελα, έκπληξη, υπαινιγμοί. Οι δύο άγνωστοι συμφωνούν να συνεχίσουν σε ένα ξενοδοχείο. Η πόρτα του δωματίου κλείνει για τους θεατές. Ακολουθούν κι άλλες συναντήσεις. Εκείνη και εκείνος συναντιούνται στο ίδιο καφέ, μετά πηγαίνουν στο ξενοδοχείο και κάνουν σεξ. Οι εβδομάδες φεύγουν κάπως έτσι. Ώσπου μία μέρα αποφασίζουν να κάνουν μαζί κάτι διαφορετικό… Να δοκιμάσουν μιαν άλλη φαντασίωση. Με μεγαλύτερο βαθμό δυσκολίας. Κάτι που απαιτεί περισσότερη φαντασία, μεγαλύτερη αντοχή. Επιθυμούν να κάνουν πρώτη φορά έρωτα.
Η ανάγκη του έρωτα, η ανάγκη να αφεθείς, να προσφέρεις, γίνεται η μόνη τους αλήθεια που ωστόσο σύντομα τούς φορτώνει με αμφιβολίες και προβληματισμό.
Το σεξ για τους δύο ήρωες – ταξιδευτές ήταν η αφετηρία για ένα οδοιπορικό αυτοπραγμάτωσης. Αυτό που για την κοινωνία φάνταζε απαγορευμένο και τρομακτικό, αυτοί το μετέτρεψαν σε μια πράξη έρωτα. Αυτό είναι το άλλο πρόσωπο της επανάστασης.
Είναι η ζωντανή κιβωτός που μεταφέρει πάνω της όχι μόνο αναμνήσεις ή προσωπικά στιγμιότυπα της ερωτικής ζωής, αλλά και το ουσιαστικό βάρος και το εύρος της ατομικής μνήμης.
Η ελευθερία στη σκέψη, η διεκδίκηση της ηδονής. Να επιτρέπεις στον εαυτό σου να επιθυμεί πολύ και να ικανοποιεί την επιθυμία αυτή στο μέγιστο βαθμό. Το σεξ είναι ζωή, ορμή, φως, καθαρότητα, συγκίνηση, ακόμα κι αν αυτό είναι η πιο τρελή φαντασίωση.
Το σώμα με τα δικαιώματα και τις ανάγκες του, είναι το κυρίαρχο στοιχείο του έργου. Όπως και το δέος απέναντι στην αγάπη αλλά και το τι σημαίνει πορνογραφία…
Η παράσταση και οι συντελεστές
Η «Πορνογραφική Σχέση», σκηνοθετημένη από τον Βαγγέλη Παπαδάκη, είναι μία παράσταση που βουτάει στην ερωτική επιθυμία. Σοκάρει με τις σιωπές, το άγγιγμα, τους ψιθύρους, τις εκπνοές, τα βλέμματα. Εν ολίγοις με το συναίσθημα. Δεν σοκάρει με το γυμνό και με την τόλμη μιας σκηνής.
Σου ζητάει να χαλαρώσεις και να σκεφτείς αν κι εσύ έχεις βιώσει μια τέτοια σχέση, έστω και φανταστική.
Από τη σκληρότητα της αρχής μέχρι το συναίσθημα του φινάλε, η παράσταση είναι εξαίρετη και κυρίως αφορά ψαγμένο κοινό. Σε κάνει να ανυπομονείς. Να δεις, να μάθεις το μυστικό τους. Αληθινή, έντιμη μέχρι τέλους.
Οι ερμηνείες των δύο ηθοποιών, της πανέμορφης Χριστίνας Δενδρινού και του γοητευτικού Βαγγέλη Παπαδάκη, δε σου αφήνουν περιθώριο να σκεφτείς. Κατευθύνονται στην καρδιά σου, ρίχνοντάς της απανωτά βέλη. Ερμηνείες γάργαρες και αστείρευτες.
Υψηλής αισθητικής η σκηνή με το γυμνό, που θύμιζε πίνακα του Ματίς.
Προσεγμένα, αφαιρετικά και ευφάνταστα τα σκηνικά – κοστούμια της Δήμητρας Λιάκουρα. Ο σχεδιασμός ήχου και η μουσική της Σίσσυς Βλαχογιάννη, καθώς και η επιμέλεια κίνησης της Ίριδας Κυριακοπούλου, απέπνεαν άφατη τρυφερότητα και υπόκωφο πάθος.
Εξαίρετη η μετάφραση του Ανδρέα Στάικου, με συναισθηματισμό, χωρίς να γίνεται μελό. Πολύ ζωντανή η περιγραφή των συναισθημάτων των δύο ηρώων.
Η σκηνοθεσία του αξιόλογου Βαγγέλη Παπαδάκη προτείνει μία νέα φόρμα που συνδυάζει κινηματογραφικά και θεατρικά στοιχεία χωρίς την ευκολία της χρήσης του βίντεο. Μινιμαλιστική αισθητική, κινηματογραφικές ερμηνείες και ένα αμιγώς ρεαλιστικό, υποβλητικό ηχητικό περιβάλλον αποτελούν τα δομικά στοιχεία μιας θεατρικής δουλειάς που μιλάει για τον έρωτα και την αγάπη με τον πιο αναπάντεχο και γλυκό τρόπο.
Δύο άρτιοι ηθοποιοί, τέσσερα – πέντε σκηνικά αντικείμενα, δύο καρέκλες, ζεστασιά, ελπίδες, ανάγκες και αβεβαιότητες, λιτότητα αλλά και ευρηματικότητα συνιστούν μια ανθρώπινη παράσταση, η οποία αγγίζει θέματα που η σημερινή κοινωνία προτιμά υποκριτικά να προσπερνά. Μια παράσταση τρυφερή, που ισορροπεί ανάμεσα στο αρσενικό και το θηλυκό, ανάμεσα στον έρωτα και τον ερωτισμό, αντιστρέφοντας τη σειρά των πραγμάτων.
Προειδοποίηση για όσους κρίνουν από τον τίτλο: το κοινό δεν παρακολουθεί το ζευγάρι στο δωμάτιο, μόνο τη μία φορά που η συνεύρεσή τους αποκτά χαρακτηριστικά αγάπης, για να δείξει δύο ανθρώπους δεμένους με τη γήινη φύση τους, θνητούς και ημίθεους μαζί.
Το «Μια Πορνογραφική Σχέση» (An Affair of Love) θεωρώ ότι είναι ένας μικρός ύμνος για τον έρωτα.
Αν και η παράσταση είχε βάθος και παλμό, προτείνω ορισμένα σημεία της να προσεχθούν από τους συντελεστές, γιατί χρειάζεται -κατά τη γνώμη μου- να μειωθεί η διάρκειά της. Έτσι θα αναδειχτεί η δυναμική του έργου χωρίς να κουράζεται ούτε στο ελάχιστο ο θεατής.
Αυτό όμως που κρατάμε και μας συγκίνησε βαθιά είναι η αγαπητική διάθεση μιας ωραίας παράστασης, καθώς και η ατμόσφαιρα της πλήρωσης των αισθήσεων. Βαθιά ερωτική η “Πορνογραφική Σχέση”, ίσως και γι’ αυτό ενέχει μέσα της το πολιτικό. Γιατί ο έρωτας για να είναι αληθινός, οφείλει να είναι πολιτικός στις σαρκικές του προθέσεις και επιθυμίες.
- Το «Από Μηχανής Θέατρο» πάντα ήταν ένα γουστόζικο θέατρο σε μια από τις πιο ωραίες αθηναϊκές γειτονιές. Τώρα με την ανακαίνισή του έχει γίνει πολύ καλύτερο. Σίγουρο είναι και φαίνεται παντού στο χώρο πως οι νέοι διαχειριστές του -δύο πανάξιοι θεατράνθρωποι- έχουν επενδύσει πολλή προσωπική εργασία, χρόνο, μεράκι, έμπνευση και αρκετό χρήμα για να το βελτιώσουν, ώστε το κοινό να απολαμβάνει κάτω από ιδανικές συνθήκες θεατρική ποιότητα. Αυτό τους τιμά αναμφίβολα. Όμως υπάρχει κάτι που μειώνει την απόλαυση της θεατρικής μέθεξης, κι αυτό οφείλουμε να το επισημάνουμε. Είναι η μόνωση. Όσο παρακολουθούσαμε την «Πορνογραφική Σχέση», ταυτόχρονα ακούγαμε και τον «Αίαντα» από την κεντρική σκηνή. Όταν δε αποχωρούσε το κοινό του «Αίαντα», ακούγονταν όλες οι συνομιλίες καθαρότατα στην Πάνω Σκηνή. Γεγονός που ενόχλησε κάποιους θεατές, οι οποίοι το σχολίασαν δυσαρεστημένοι φεύγοντας. Επίσης, κάτι τέτοιο δεν βοηθά και τον ηθοποιό που ερμηνεύει εκείνη τη στιγμή, καθώς δυσχεραίνει το επίμοχθο έργο του.
Ένα άλλο θέμα που υπάρχει, είναι αυτό που έχει να κάνει με την άνεση του θεατή. Τα καινούργια καθίσματα ελπίζω να είναι προσωρινά, διότι είναι στενά και γλιστρούν. Αυτό φέρνει σε δύσκολη κατάσταση το θεατή καθώς προσπαθεί συνέχεια να βρει μια σταθερότητα στη θέση του με αποτέλεσμα να χάνει την αυτοσυγκέντρωσή του και να νιώθει άβολα.
* Φωτογραφίες: Νικολέττα Γιαννούλη
Απόσπασμα
ΕΚΕΙΝΗ: Το σεξ στον κινηματογράφο είναι η πανωλεθρία, ή νιρβάνα. Δεν υπάρχει τίποτα ανάμεσα στα δύο… Στη ζωή όμως είναι ανάμεσα στα δύο. Αλλά στην περίπτωσή μας μαζί του ήταν τέλεια η όσμωση…
ΕΚΕΙΝΟΣ: Συνήθιζα τα πάντα και μου άρεσαν τα πάντα. Καταλαβαίνετε;
Η ταινία
Το 1999 η ταινία «Μία πορνογραφική σχέση» του Φρεντερίκ Φοντέιν έκανε πρεμιέρα στις κινηματογραφικές αίθουσες αποσπώντας βραβεία και διθυραμβικές κριτικές. Λίγα χρόνια αργότερα ο σεναριογράφος της, Φιλίπ Μπλασμπάντ, διασκεύασε ο ίδιος το σενάριο του για τη θεατρική σκηνή κερδίζοντας πάλι κοινό και κριτικούς μέσα από μία ερωτική ιστορία που με αφορμή το σώμα μιλάει για την ψυχή.
Έμιλι Ντίκινσον, Είμαι ο κανένας! Ποιος είσαι εσύ; (Emily Dickinson, I’m nobody! Who are you?) [μετάφραση: Σπύρος Δόικας]
I’m nobody! Who are you?
Are you nobody, too?
Then there’s a pair of us—don’t tell!
They’d banish us, you know.
How dreary to be somebody!
How public, like a frog
To tell your name the livelong day
To an admiring bog! Είμαι ο κανένας! Ποιος είσαι εσύ;
Είμαι ο κανένας! Ποιος είσαι εσύ;
Μήπως, κανείς κι εσύ;
Τότε είμαστε δυο – μη μου πεις!
Θα μας εξορίσουν παρευθύς.
Πόσο ανιαρό κάποιος να είσαι!
Πόσο κοινό, σαν το βατράχι
Να λες το όνομά σου πρωί-βράδυ
Σ’ έναν βούρκο που σε θαυμάζει!
Συντελεστές
Σκηνοθεσία: Βαγγέλης Παπαδάκης
Μετάφραση: Ανδρέας Στάικος
Σχεδιασμός Φώτων: Βασίλης Κλωτσοτήρας
Σκηνικά – Κοστούμια: Δήμητρα Λιάκουρα
Σχεδιασμός Ήχου/ Μουσική: Σίσσυ Βλαχογιάννη
Επιμέλεια Κίνησης: Ίριδα Κυριακοπούλου
Βοηθός Σκηνοθέτη: Ιωάννα Χατζάτογλου
Καλλιτεχνική Διεύθυνση: Λία Κάλκου
Φωτογραφίες: Νικολέττα Γιαννούλη
Σκηνοθεσία trailer: Βαγγέλης Παπαδάκης, Ελένη Κορακάκη
Μοντάζ trailer: Θάνος Λυμπερόπουλος
Οργάνωση Παραγωγής: Τέτα Αποστολάκη
Παραγωγή: ομάδα Casus Belli
Παίζουν: Χριστίνα Δενδρινού, Βαγγέλης Παπαδάκης
Πληροφορίες
Από Μηχανής Θέατρο – Πάνω Σκηνή
Μια Πορνογραφική Σχέση
του Φιλίπ Μπλασμπάντ
Μία θεατρική διασκευή της ομώνυμης ταινίας
Από τις 15 Νοεμβρίου
ΠΑΡΑΤΑΣΗ μέχρι και τις 15 Φεβρουαρίου 2018.
Κάθε Τετάρτη και Πέμπτη στις 21:30
στο Από Μηχανής Θέατρο
(Ακαδήμου 13, Μεταξουργείο, τηλέφωνο κρατήσεων 2105232097)
Παραστάσεις: Τετάρτη και Πέμπτη στις 21:00 (μέχρι τις 11 Ιανουαρίου)
Τιμές εισιτηρίων: 10 ευρώ, 5 ευρώ (ατέλειες, άνεργοι)
Διάρκεια: 90 λεπτά