«Για δυο δολάρια»
*
Μέσα στα δέντρα
μέσα στο σκοτάδι
φοράν κουκούλες άσπρες οι λευκοί
του νέγρου η καρδιά
πουλί που σπαρταράει
και όλα τελειώνουν την αυγή.
Θεέ μου, κάνε μη του πάρουν
τα δυο δολάρια που κρατεί
γι’ αυτούς δυο μπύρες παραπάνω
για τα παιδιά του όμως ψωμί.
Μέσα στις λάσπες
μες σ’ ένα χαντάκι
του νέγρου ξαφνιασμένη η μορφή
στο χέρι του σφιχτά
δολάρια δύο κρατάει
μα τι να καταλάβουν οι λευκοί;
***
«Η πόρνη η Τζέιν»
*
Από τραπέζι σε τραπέζι
τ’ αηδόνι η Τζέην η νέγρα
ελπίζει κάποτε να γίνει
στο Μπροντγουέι
η Τζέιν η χρυσή φωνή.
Τους ύμνους της φυλής της λέει
μα πιότερο σ’ αυτούς αρέσει
που η μαύρη Τζέιν στο κρεβάτι κλαίει.
Από κρεβάτι σε κρεβάτι
η πόρνη η Τζέιν η νέγρα
ελπίζει τύχη νά `χει απόψε
όποιος και νά `ναι
η Τζέιν είναι η πιο φτηνή.
***
«Κι αν συ λευκός, νέγρος εγώ»
*
Όσο η σιωπή είναι χρυσός
τόσο του νέγρου ο ιδρώς
για το λευκό είν’ θησαυρός
στράφι του νέγρου ο θυμός.
Καιρός το παραμύθι να τελειώνει
τη δύναμή μας ο λευκός να νιώσει
ν’ ακούσει της οργής μας την κραυγή.
Λευκέ θέλω κι εγώ να ζήσω
κι αν συ λευκός, νέγρος εγώ
άνθρωπος ίσος με ίσο.
***
«Κρίμα σε σένα νέγρο Μπιγκ»
*
Ο νέγρο Μπιγκ κάνει όπως βρει
τρώει ό, τι βρει πέφτει όπου βρει
δυάρα δε δίνει τσακιστή
ο κόσμος γύρω του αν καεί.
Κρίμα σε σένα νέγρο Μπιγκ
κρίμα σε σένα
πάει η ζωή
πάει η ζωή σου στα χαμένα.
Σε κάποιο πάρκο ο νέγρο Μπιγκ
με μια λευκή κάνει όπως βρει
μ’ απ’ τους λευκούς αυτή σαν πληρωθεί
το νέγρο Μπιγκ τον βγάζει βιαστή.
Κι όταν αυτοί, θέλουν καρφί
βρίσκουν τον Μπιγκ κι ας αρνηθεί
πάει ψευδομάρτυρας ο Μπιγκ
ο ίδιος παίρνει αναστολή.
***
«Ο γέρο νέγρο Τζιμ»
*
Ο γέρο νέγρο Τζιμ
σ’ ολόκληρο το Χάρλεμ
ε… γέρο νέγρο Τζιμ
κορνέτα δεύτερη
δεν είχε σαν εσένα.
Μέσα στη νύχτα ούρλιαζε η κορνέτα
λευκοί και νέγροι δίνανε τα χέρια
ε… γέρο νέγρο Τζιμ.
Γιατί να καιν στο Νότο τη σοδειά
όταν πεινάν στον κόσμο τα παιδιά
ποιοι και γιατί σκοτώσανε τον Τζον
τι θέλουν τα παιδιά μας στα Βιετνάμ;
Ο γέρο νέγρο Τζιμ
σε βρωμικο χαντάκι
ε… γέρο νέγρο Τζιμ
τώρα η κορνέτα
πιο δυνατά ουρλιάζει.
Μέσα στη νύχτα ουρλιάζει η κορνέτα
λευκοί και νέγροι δίνουνε τα χέρια
ε… γέρο νέγρο Τζιμ.
***
«Ο δικαστής ο Μπερντ»
*
Μη και γάλα δεν τού ‘δωσα
από τα μαύρα μου τα στήθεια;
Μη και δεν τον μεγάλωσα
με τα δικά μας τα τραγούδια;
Μάρτυράς μου η νέγρα η Παναγιά.
Όχι, δεν είναι γιος μου
δεν είναι νέγρος
ο δικαστής ο Μπερντ.
Όταν νέγρους σκοτώνουν
ο δικαστής ο Μπερντ
τρώει με τους φονιάδες.
Δεν είναι γιος μου
νέγρος δεν είναι ο Μπερντ.
Νέγρα είμαι μα δεν πρόδωσα
στιγμή τη μαύρη μου την πέτσα
νέγρος που νέγρο πρόδωσε
ξεγράφτηκε για ‘με τη νέγρα
μάρτυράς μου η νέγρα η Παναγιά.
***
«Ο νέγρος ο ζωγράφος»
*
Νέγρο Χριστό, ζωγράφισε ο Τζακ
ο Νέγρος ο ζωγράφος με τη χρυσή καρδιά
ο Τζακ που είναι γνωστός σε όλο το Καρτιέ Λατέν.
Τι ξέρουν οι λευκοί απ’ το Χριστό
τι ξέρουν απ’ τα πάθη του, τι ξέρουν;
Νέγρο Χριστό, ζωγράφισε ο Τζακ
και τον παρακαλούσε απ’ όλους του κρυφά
το νέγρο το Χριστό, `κει πέρα στο Καρτιέ Λατέν.
Τι ξέρουν οι λευκοί απ’ το Χριστό
τι ξέρουν απ’ τα πάθη του, τι ξέρουν;
Νέγρο Χριστό και δίπλα του τον Τζακ
τον βρήκαν κρεμασμένο, παιδιού χρυσή καρδιά
κι όλοι είπαν ο κουτός σε όλο το Καρτιέ Λατέν.
***
«Προσευχή»
*
Χριστέ μου εσύ
που τους φτωχούς συντρέχεις
απόψε πήγαινε κοντά
στ’ αδέλφια μου τους νέγρους.
Είναι τυφλός του Λιντς ο νόμος
είναι κουφός του Λιντς ο νόμος
κι αν τίποτ’ άλλο δεν μπορείς Χριστέ μου
τα τρυφερά μικρά παιδιά
προστάτεψέ μου.
***
«Στον πόλεμο ο Τζο»
*
Στον πόλεμο ο Τζο
περνάει καλά
τον έχουν ώπα ώπα
τον νέγρο τον λοχία
τον παλικαρά
και πού ‘χει μαύρη πέτσα
καθένας το ξεχνά
κατώτεροι κι ανώτεροι
τον λεν παλικαρά
τον νέγρο τον λοχία
τον Τζο τον φουκαρά.
Στον πόλεμο ο Τζο
περνάει καλά
ώσπου κακιά μια σφαίρα
και το δεξί πιο πέρα
το χέρι του πετά
και πού ‘χει μαύρη μάνα
κανένας δε νογά
κατώτεροι κι ανώτεροι
τον λεν παλικαρά
του δίνουν και βραβείο
του Τζο του φουκαρά.
Μονόχειρας ο Τζο
ζητάει δουλειά
μα τι δουλειά να κάνει
που το δεξί έχει χάσει
πέρα στο Βιετνάμ
και πού ‘χει μαύρη πέτσα
θυμήθηκαν ξανά
τον νέγρο Τζο τον ήρωα
τον λεν αληταρά
τις πόρτες δεν ανοίγουν
στον Τζο τον φουκαρά.
***
«Τι έχουν να χωρίσουνε»
*
Μάτι κίτρινο θολό
νέγρα μάνα ξαγρυπνάει
την Αγία Γραφή διαβάζει.
Μάτι κίτρινο θολό
του λευκού δεν ξαστοχάει
το μαχαίρι που κρατάει.
Τι έχουν να χωρίσουνε
λευκοί και νέγροι εργάτες;
Μάτι κίτρινο θολό
ξετρυπώνει το φεγγάρι
φονικό μες στο φαράγγι.
Μάτι κίτρινο θολό
οι εργάτες στο λιμάνι
συντροφέψαν άσπροι μαύρο.
Τι έχουν να χωρίσουνε
λευκοί και νέγροι εργάτες;
Μάτι κίτρινο θολό
οι εργάτες ξεκινάνε
μαύροι κι άσπροι ακολουθάνε.
Μάτι κίτρινο θολό
τα καλά του ο Γιάνκης βάνει
την Αγία Γραφή κρατάει.
Τι έχουν να χωρίσουνε
λευκοί και νέγροι εργάτες;
***
Τα έργα από τη σειρά της Μετανάστευσης [και η αυτοπροσωπογραφία] ανήκουν στον διάσημο Αφροαμερικανό ζωγράφο Jacob Lawrence, ο οποίος γεννήθηκε στο Νιου Τζέρσεϊ στις 7 Σεπτεμβρίου 1917 και πέθανε στο Σιάτλ στις 9 Ιουνίου του 2000.
*
Τα «Νέγρικα»: Οι στίχοι ανήκουν στον ποιητή, πεζογράφο και στιχουργό Γιάννη Νεγρεπόντη, ο οποίος γεννήθηκε στη Λάρισα στις 8 Αυγούστου 1930 και πέθανε στην Αθήνα στις 22 Σεπτεμβρίου 1991. Τα «Νέγρικα» τα έγραψε το 1966.
*
Τα «Νέγρικα»: Η μουσική ανήκει στον συνθέτη Μάνο Λοΐζο, ο οποίος γεννήθηκε στις 22 Οκτωβρίου του 1937 στην Αλεξάνδρεια και πέθανε σε νοσοκομείο στη Μόσχα, στις 17 Σεπτεμβρίου 1982. Παρουσίασε «Τα Νέγρικα» τη Δευτέρα 27 Φεβρουαρίου 1967, στο Δημοτικό Θέατρο του Πειραιά στο πλαίσιο της Φοιτητικής Εβδομάδας της Ανωτάτης Βιομηχανικής Σχολής Πειραιώς.
