Δάφνες και μυρσίνες μου κι σεις μυρωδικά μου…
Αν κατέβεις χίλια σκαλοπάτια κάτω από τη γη, βρεις μια μηλιά κατάφορτη από μήλα κόκκινα γλυκά, ένα καλογεράκι από κάτω, στο καζάνι βράζει σούπα μυρωδάτη από μέλη ανθρώπινα, κι ο τρισκατάρατος σου προσφέρει μια πάλλουσα καρδιά για πρόγευμα, το αίμα ρέει ανάκατο με μέλι και γάλα, της κουρούνας της πέφτουν τα φτερά, ο γέρος και η γριά περιμένουνε παιδί – ρεβίθι, η κοπελούδα βρίσκει την τύχη της στο πρόσωπο ενός ανήμπορου γέροντα, τότε σίγουρα -ακόμα κι αν δεν σε λένε Μυρσινιώ- βρέθηκες στη μυθική παράσταση των πέντε αλληλοβόρων παραδοσιακών παραμυθιών “Ήταν Κάποτε”, στην Κεντρική Σκηνή του Επί Κολωνώ.
Αν και είχα παρακολουθήσει και πέρυσι την παράσταση των Χρήστου Πίτσα, Στέλιου Χλιαρά, Βάσιας Χρήστου, δεν αντιστάθηκα στον πειρασμό να βυθιστώ και πάλι στην άγρια μαγεία της. Φέτος τον Στέλιο Χλιαρά ως ηθοποιό αντικαθιστά ο επίσης ταλαντούχος και γνωστός από πολλές ποιοτικές δουλειές, Πέτρος Σπυρόπουλος.
Τα παιδιά αυτά (το κοριτσέλι και τα αγορέλια) φέρνουν τα πάνω κάτω και κάνουν θαύματα επί σκηνής. Φωτισμοί, σκηνογραφία, μουσική επιμέλεια, ενδυματολογία, όλα από τα χέρια τους περνούν και ενώπιον του κοινού πραγματοποιούνται. Ουδέν κρυπτόν από το θεατή, Ένα ανακάτεμα ψυχής, αισθήσεων, δροσιάς νεανικής. Μια παράσταση ευέλικτη, εύκολα μεταφερόμενη, γοητευτική και ετοιμοπαράδοτη. Παράσταση που μυρίζει θάλασσα και χιόνι, μοναχικό γιασεμί και κληματίδες, σε γερτό παράθυρο να κάθεσαι, δίπλα σε φανοστάτη, με βλέμμα ρεμβαστικό και από χωριάτικο σοκάκι να την παρακολουθείς.
Διαβαίνουμε χρόνους, διαβαίνουμε σιωπές, κόσμοι γεμάτοι φαντασία διαβαίνουν πλάι μας. Όλα στην παράδοση των παραμυθιών είναι τόσο άπειρα, τόσο βαθιά, τόσο σκοτεινά και παγερά, μα και τόσο γλυκά και μεθυστικά. Ελπίζω αυτή την όμορφη νεανική παράσταση να την παρακολουθήσουν όσο το δυνατόν περισσότεροι θεατές, να χαμογελάσουν και να ευθυμήσουν. Γιατί το χρειαζόμαστε.
Περιοδεία
Μετά την πετυχημένη περιοδεία, σε χωριά και πόλεις της Ελλάδας, η παράσταση “Ήταν Κάποτε”, πέντε αλληλοβόρα παραδοσιακά παραμύθια, μια δημιουργία της ομάδας “Χ-αίρεται” σε συνεργασία με το Δη.Πε.Θε. Κοζάνης, ανεβαίνει φέτος στην Κεντρική Σκηνή του θεάτρου Επί Κολωνώ. Η πρεμιέρα πραγματοποιήθηκε την Τετάρτη, 16 Οκτωβρίου 2013.
Απομαγνητοφωνημένες αφηγήσεις
“Πέντε παραμύθια δύσκολα. Σκληρά, τρομερά, αλλόκοτα. Απομαγνητοφωνημένες αφηγήσεις αγωνίας πολύτιμης και ζωτικού φόβου των ανθρώπων: παιδιά που χάνονται, άγονοι έρωτες, άδικοι κόποι, σπουδαία έργα. Καλό και κακό δε ξεχωρίζουν με σιγουριά, διδάγματα δεν βγαίνουν με ευκολία. Σκοτάδι, φως κι από το φως σκοτάδι. Τρεις άνθρωποι στήνουν παράσταση με λόγια που ξεχάσαμε ν’ ακούμε και ιστορίες που δεν αντέχονται στ’ αλήθεια. Ζωντανεμένα στο σήμερα με φαντασία και απλότητα, τα παραμύθια γίνονται ό, τι ήταν κάποτε και πάντα, τρόποι ώστε κανείς να μην περνά μονάχος του τη φοβερή του νύχτα”.
Σημείωμα δημιουργών
Η κοινή αγάπη μας για τα παραμύθια και η νοσταλγία για την αφήγηση παραμυθιών, σαν τρόπο διασκέδασης, ήταν η αφορμή μας για να ξεκινήσουμε αυτό το εγχείρημα. Αγάπη, όχι μόνο για τα παραμύθια που ακούσαμε μικροί, αλλά κυρίως για αυτά που ανακαλύψαμε μεγάλοι. Διασκέδαση, κατ’ άλλους ψυχαγωγία, όχι αυτή που κοιμίζει γλυκά ένα παιδί, αλλά αυτή που μπορεί να αφυπνίσει έναν ενήλικα. Εξάλλου τα παραμύθια ήταν υπόθεση των μεγάλων, πριν από το θρίαμβο της τηλεόρασης και εμείς αυτήν την υπόθεση θέλαμε πάλι να ανοίξουμε. Αναζητήσαμε παραμύθια στην πρώτη τους μορφή, τη μη λογοκριμένη και με κεντρικό άξονα την αλληλοβορά, επιλέξαμε πέντε. Τα θέματα που στοιχειώνουν τους ήρωες και τους αντιήρωες των παραμυθιών της παράστασης είναι η απώλεια, ο απογαλακτισμός, η εξουσία, ο ανομολόγητος έρωτας, η ζήλια και η συγχώρεση.
Κατά τη διάρκεια των προβών εισχωρήσαμε και σε άγνωστα για μας μονοπάτια και γίναμε δραματολόγοι, σκηνοθέτες, φωτιστές, μουσικοί επιμελητές, ενδυματολόγοι, σκηνογράφοι… Έτσι κατά τη διάρκεια της παράστασης, επιλέξαμε τα μέρη του θεάτρου, όπως το καμαρίνι, η κουίντα, ή το ηλεκτρολογείο, να “μεταφερθούν” πάνω στη σκηνή, φανερώνοντας στο θεατή τις λειτουργίες τους, που παραδοσιακά αποκρύπτονται. Οι εναλλαγές της μουσικής και του φωτισμού γίνονται μέρος της δράσης των ηθοποιών, προωθώντας σταδιακά τη μετάβαση από το ιλαρό στο τραγικό, κι από το παραμύθι στην πραγματικότητα.
Τώρα, εδώ στο θέατρο “Επί Κολωνώ” ήταν αναγκαία η αντικατάσταση ενός εκ των τριών συντελεστών της παράστασης, λόγω ανειλημμένων υποχρεώσεων. Γι’ αυτό και στο σημείο αυτό, θα θέλαμε να ευχαριστήσουμε και ταυτόχρονα να καλωσορίσουμε στους κόλπους της ομάδας μας, το φίλο μας Πέτρο Σπυρόπουλο, ο οποίος θα είναι ο τρίτος συναυτουργός εδώ στην Αθήνα.
“Αρχή του παραμυθιού, λοιπόν, καλησπέρα τσ’ αφεντιές σας. Ήταν κάποτε ένα….”
Σημείωμα του Δη.Πε.Θε.
Το “Ήταν Κάποτε” είναι μια παράσταση στο πλαίσιο του προγράμματος της “Άγονης Γραμμής”. Η “Άγονη Γραμμή” ήταν μια ιδέα που συλλάβαμε το 2007, επιθυμώντας να φτάσουμε σε μέρη που δεν έχει πάει ποτέ το θέατρο. Παρόλο που σήμερα ακόμα και στο πιο απόμακρο χωριό, υπάρχουν μέσα ενημέρωσης και ψυχαγωγίας όπως το Ίντερνετ ή η τηλεόραση, τίποτα δε συγκρίνεται με την ανθρώπινη φυσική παρουσία. Το να πας και όχι να μεταδίδεσαι είναι το ιδιαίτερο, το ξεχωριστό. Έτσι λοιπόν το αποφασίσαμε και την ίδια ώρα βάλαμε και κάποιους κανόνες σ’ αυτό το σχέδιο:
– Η περιπλάνηση δε θα είχε απαιτήσεις από θεατρικούς χώρους, για να μπορεί να ταξιδέψει παντού.
– Μη θεατρικά κείμενα, αλλά παραστάσεις που θα βασίζονται στη λογοτεχνία, στην παράδοση, ή σε άλλα είδη.
– Πάντα χειμώνα. Το καλοκαίρι τα απομονωμένα χωριά μετατρέπονται σε καταφύγιο των ανθρώπων της πόλης. Τότε όλα είναι εύκολα. Το χειμώνα όμως η απομόνωση είναι πραγματική.
Το “Ήταν Κάποτε” ολοκλήρωσε τον κύκλο των παραστάσεων της “Άγονης Γραμμής” το χειμώνα του 2012. Πιστεύοντας ότι η συγκεκριμένη παράσταση δεν θα έπρεπε να μείνει μόνο στα όρια της δυτικής Μακεδονίας, πραγματοποιήθηκε και μια καλοκαιρινή περιοδεία σε διάφορα μέρη της Ελλάδας. Στην Αθήνα πραγματοποίησε μια σειρά παραστάσεων στο “Παλιό Λιπαντήριο” και στο θέατρο “Εμπρός”.
Περιεχόμενο των παραμυθιών
* Στον “Κουκιπιπέρη”, ένα ηλικιωμένο άκληρο ζευγάρι αποκτά παιδί. Όσο γρήγορα και εύκολα το αποκτά αντίστοιχα το χάνει. Ο θρήνος τους γίνεται τραγούδι, το τραγούδι παραμύθι κι αυτό το παραμύθι αφορμή για τα υπόλοιπα.
* Στο “Ελαφέλι με τη χρυσή την αλυσίδα” δυο γονείς απαρνιούνται και προσπαθούν να βλάψουν τα παιδιά τους. Εκείνα αναζητώντας λύτρωση φεύγουν μακριά, με μοναδικό εφόδιο τη μεταξύ τους αγάπη. Συνεχή εμπόδια εμφανίζονται μπροστά τους, μέχρι να βρουν το δικό τους καταφύγιο.
* Στο παραμύθι “Ο Τρισκατάρατος”, ξετυλίγεται η ζωή μιας αγαπημένης οικογένειας που ελπίζει στην ευτυχία των παιδιών της, μέσα από έναν πετυχημένο γάμο. Έτσι βρίσκει πρόσφορο έδαφος ένας πλούσιος, εκθαμβωτικός νέος και με την πανουργία του καταφέρνει να εξουσιάσει όλη την οικογένεια. Όταν η αλήθεια αποκαλύπτεται είναι πλέον αργά.
* Το “Μυρσινιώ ή το καλογεράκι” είναι μια ιστορία αγάπης. Δύο νέοι συναντιούνται και ζουν τον απόλυτο έρωτα. Για μια νύχτα. Η νύχτα αυτή, όμως, ορίζει και ανατρέπει τις ζωές τους, όπως τις ήξεραν μέχρι τότε.
* Στην “Κουλοχέρα”, δυο αδέλφια, ένα αγόρι κι ένα κορίτσι ζούνε στην ίδια στέγη μέχρι που ένα τρίτο πρόσωπο εμφανίζεται στη ζωή τους. Η ισορροπία στη μεταξύ τους σχέση ταράσσεται και τα όριά τους δοκιμάζονται.
Τα παραμύθια της παράστασης επιλέχτηκαν από τρεις συλλογές: τα Ελληνικά Λαϊκά Παραμύθια (Α’) του Κώστα Καφαντάρη, τα Ελληνικά Παραμύθια (Α’) οι Παραμυθοκόρες – Ελληνικά Παραμύθια (Β’) τα Αλληλοβόρα, της Άννας Αγγελοπούλου.
Αν και τα παραμύθια απαντώνται σε διάφορες παραλλαγές από τόπο σε τόπο, το υλικό της παράστασης αποτελούν απομαγνητοφωνημένες αφηγήσεις ανθρώπων από τη Θράκη (“Ο Κουκιπιπέρης”), τη Μυτιλήνη (“Το ελαφέλι με τη χρυσή την αλυσίδα”), την Κύπρο (“Ο Τρισκατάρατος”), την Κέρκυρα (“Το Μυρσινιώ ή το καλογεράκι”), και την Τρίπολη (“Η κουλοχέρα”).
Συντελεστές
Μια δημιουργία των Χρήστου Πίτσα, Στέλιου Χλιαρά, Βάσιας Χρήστου
Διανομή
Χρήστος Πίτσας, Πέτρος Σπυρόπουλος, Βάσια Χρήστου
Πληροφορίες
Πρώτη παράσταση: Τετάρτη 16 Οκτωβρίου 2013
Τελευταία παράσταση: Πέμπτη 30 Ιανουαρίου 2014
Ημέρες και ώρες παραστάσεων: Τετάρτη στις 21:15 και Πέμπτη στις 19:00
Τιμές εισιτηρίων: Κανονικό: 10, 00€
Φοιτητικό-μαθητικό-πολυτεκνικό – ατέλειες: 5, 00€
Ανέργων: δωρεάν (συγκεκρ. αριθμός θέσεων)
Διάρκεια: 80 λεπτά
Χώρος: Κεντρική Σκηνή
* Οι φίλοι του θεάτρου μπορούν να παρακολουθήσουν και τις τέσσερις παραστάσεις του φετινού εναλλασσόμενου ρεπερτορίου της Κεντρικής Σκηνής, από τον Οκτώβριο του 2013 μέχρι τον Ιανουάριο του 2013, με ένα ενιαίο εισιτήριο των 32, 00€, δηλαδή με συνολική έκπτωση 16, 00 €.
* Οι παραστάσεις αυτές και τα κανονικά εισιτήριά τους είναι:
Αλεπούδες – 16, 00€
Ήταν Κάποτε – 10, 00€
2013 / Melina M. – 10, 00€
Rebeeecca – 12, 00€.
Χρήσιμα
Επί Κολωνώ, 210 5138067
www.epikolono.gr
e-mail: [email protected]
Ναυπλίου 12 και Λένορμαν 94
Κολωνός – Αθήνα
Στάση Μεταξουργείο
