Του Παναγιώτη Μήλα
-Ο σκηνοθέτης Μιχάλης Κακογιάννης, στον θρυλικό του «Ζορμπά», το 1964, εκτός από τον Άντονι Κουίν και την Ειρήνη Παππά, είχε και τον Σωτήρη Μουστάκα (στη βασική φωτογραφία).
-Ο σκηνοθέτης Μιχάλης Μπούχλης, στον «Ασυλλόγιστο» του Μολιέρου, το 1964, εκτός από τον Γιώργο Δάνη και τη Χριστίνα Σύλβα, είχε και τον Σωτήρη Μουστάκα.
-Ο σκηνοθέτης Αλέκος Σακελλάριος, στο «Καλώς ήλθε το δολάριο», το 1967, εκτός από την Άννα Καλουτά και τον Γιώργο Κωνσταντίνου, είχε και τον Σωτήρη Μουστάκα.
-Ο σκηνοθέτης Αλέξης Μινωτής, στο «Η Ήρα και το παγώνι», το 1969, εκτός από την Κατίνα Παξινού, είχε και τον Σωτήρη Μουστάκα.
-Ο σκηνοθέτης Γιάννης Σμαραγδής, στον «Ελ Γκρέκο», το 2007, εκτός από τους Νικ Άσντον και Χουάν Ντιέγκο Μπότο, είχε και τον Σωτήρη Μουστάκα.
***
-Το 2007 πάλι, στο ασανσέρ ενός νοσοκομείου το μεσημέρι, εκτός από έναν γιατρό, μια νοσοκόμα και εμένα, ήταν και ο Σωτήρης Μουστάκας. Μπήκε φουριόζος, αεικίνητος, λαμπερός, χαμογελαστός, ευθυτενής…
-Το απόγευμα, στο ίδιο νοσοκομείο, στο ίδιο ασανσέρ, ήταν πάλι ο Σωτήρης Μουστάκας κι εγώ μαζί του. Τώρα όμως ήταν σκοτεινός, σκυθρωπός, σκεβρωμένος. Ένα «κουρελάκι»…
Τον ρώτησα πού οφείλεται η διαφορά στην εμφάνισή του.
Μου απάντησε:
-Προηγουμένως, όταν ανέβαινα, πήγαινα να δω τη Μαρία μου. Έπρεπε όταν περάσω την πόρτα του δωματίου της να είμαι: Λαμπερός, χαμογελαστός, ευθυτενής… Αυτός ήταν ο ρόλος μου, έπρεπε να μπω στο «πετσί» του. Τώρα που έφυγα η Μαρία μου δεν με βλέπει, η αυλαία έπεσε, τα φώτα έσβησαν… κι εγώ είμαι ο εαυτός μου.
Μόλις βγήκαμε από το ασανσέρ, ο Μουστάκας προχώρησε σκυφτός και αγνώριστος. Ήταν άνοιξη του 2007 αυτή η συνάντηση. Ο αγαπημένος μας ηθοποιός έφυγε από τη ζωή λίγους μήνες μετά, τη Δευτέρα 4 Ιουνίου 2007.
Η Μαρία του δεν το έμαθε ποτέ. Σίγουρα όμως το διαισθάνθηκε όταν έχασε την καθημερινή ζεστασιά του χεριού του που την κρατούσε τρυφερά… Τελικά η Μαρία Μπονέλλου, που είχε γεννηθεί το 1940, έφυγε από τη ζωή ύστερα από τρεις μήνες, την Πέμπτη 30 Αυγούστου 2007.
***
Επιστρέφω στην αρχή της ιστορίας μας. Όταν μου είπε για την πόρτα του θαλάμου, θυμήθηκα και την πρώτη φορά που τον είδα στο θέατρο σε μια …πόρτα πάλι. Θυμήθηκα ακόμη και εκείνους που πρώτοι τον ανακάλυψαν.
***
Για τη χειμερινή σεζόν του 1962 ο Κώστας Ρηγόπουλος και η Κάκια Αναλυτή είχαν πάρει το Θέατρο “Διάνα” και ετοιμάζονταν για την πρώτη τους θιασαρχική εμφάνιση. Στο βιβλίο “Κώστας Ρηγόπουλος: Το παραμύθι της ζωής μου” [Εκδόσεις Γκοβόστη 2013], ο Ρηγόπουλος γράφει:
«Ψάχναμε για το εναρκτήριο έργο μας και αφού διαβάσαμε πολλά και ποικίλα καταλήξαμε σε ένα μιούζικαλ. Τώρα το λέμε μιούζικαλ, τότε το λέγαμε κάπως αλλιώς. Δεν θυμάμαι τι χαρακτηρισμό του είχαμε δώσει. Ήτανε των συγγραφέων Βαγγέλη Γκούφα και Βασίλη Ανδρεόπουλου. Του δώσαμε τον τίτλο «Μία πόρτα δραχμές 500». Πήραμε σκηνοθέτη τον Ντίνο Δημόπουλο, συνθέτη τον Μίμη Πλέσσα. Χορογράφο τον Βαγγέλη Σειληνό και σκηνογράφο τον Βαγγέλη Ολύμπιο. Στον θίασο έπαιζαν: Κώστας Βουτσάς, Μαρίκα Νέζερ, Κατερίνα Γιουλάκη, Νίκος Τσούκας, Ρίκα Γαλάνη, Νάντα Τζάκα, Θεανώ Κρασσά, Βαγγέλης Παπαθανασόπουλος Χρήστος Δοξαράς, Άση Γαλέου και ο Σωτήρης Μουστάκας που τον βγάλαμε εκείνη τη χρονιά για πρώτη φορά στη σκηνή.
Δεν τον ήξερα καθόλου τον Σωτήρη. Τον πήραμε όμως στον θίασο επειδή μας το είχε ζητήσει ο Μιχάλης Κακογιάννης. Και ο Μουστάκας από την πρώτη του αυτή εμφάνιση σε ένα μικρό ρολάκι τρώγοντας πασατέμπους και φτύνοντας με χάρη τα φλούδια ήτανε πολύ πολύ καλός. Έπαιρνε χειροκρότημα σχεδόν κάθε βράδυ. Βέβαια δεν μπορούσα να φανταστώ την μεγάλη εξέλιξη που θα έχει μετά αλλά είδα αμέσως και το ταλέντο του και το γκελ, το γκελ που είχε στον κόσμο.
Στο έργο έπαιζαν ακόμη: Ο Γιάννης Βογιατζής ο τραγουδιστής που βρισκόταν στο φόρτε του τότε. Η σπουδαία Τζένη Βάνου στο φόρτε της κι αυτή. Ο Βαγγέλης Σειληνός που εκτός από χορογράφος χόρευε και ο ίδιος στην παράσταση μαζί με την Ελένη Προκοπίου και με ένα αρκετά μεγάλο μπαλέτο στο οποίο πρωτοεμφανίστηκε και η Μαρία Ιωαννίδου».
***
Τρώγοντας μόνο πασατέμπους ο Μουστάκας – μόλις 22 χρονών – είχε κλέψει την παράσταση… Ο Μουστάκας, ήταν ο ίδιος που είχε εισπράξει την απόρριψη ως ακατάλληλος για ηθοποιός στις εισαγωγικές εξετάσεις της Δραματικής Σχολής του Εθνικού Θεάτρου. Τώρα εισέπραττε το χειροκρότημα των θεατών και τους ύμνους των κριτικών.
***
***
Ο Μουστάκας γεννήθηκε στο χωριό Κάτω Πλάτρες της επαρχίας Λεμεσού στις 17 Σεπτεμβρίου 1940 και ήταν το τελευταίο παιδί πολυμελούς οικογένειας. Ήταν ο νεότερος από τα επτά αδέρφια του. Σε ηλικία 15 χρονών, συμμετείχε ενεργά στον Απελευθερωτικό Αγώνα της ΕΟΚΑ την περίοδο 1955 έως 1959. Μοίραζε φυλλάδια και έγραφε συνθήματα στους τοίχους. Συνελήφθη από τους Άγγλους και φυλακίστηκε για περίοδο εφτά μηνών. Μόλις αποφυλακίστηκε, τελείωσε το σχολείο και το 1958 αναχώρησε για την Αθήνα για να σπουδάσει ηθοποιία, παρά τις αντιρρήσεις του πατέρα του.
Το 1954, πήγε σε μια θεατρική παράσταση του Νίκου Σταυρίδη στη Λεμεσό, τότε ανακάλυψε την αγάπη του για το θέατρο. Μετά το τέλος της παράστασης, ο Μουστάκας πλησίασε τον Σταυρίδη και του είπε πως θέλει να γίνει κι αυτός ηθοποιός. Ο Σταυρίδης του είπε να έρθει στην Αθήνα να τον βρει. Όταν έφτασε στην Αθήνα, έπιασε δουλειά σ’ ένα εστιατόριο ως σερβιτόρος, ενώ παράλληλα έδωσε εξετάσεις στη Δραματική Σχολή του Εθνικού Θεάτρου, όπου πέρασε με τη δεύτερη προσπάθεια. Τότε γνώρισε τη Μαρία Μπονέλλου με την οποία παντρεύτηκε το 1973. Την ίδια περίοδο πέρασε και στο Οικονομικό Πανεπιστήμιο Αθηνών.
Έπαιξε σε δεκάδες κινηματογραφικές ταινίες, πολλές θεατρικές παραστάσεις και δεκάδες τηλεταινίες. Το 1994, απέσπασε το Βραβείο Επιθεώρησης «Τα Παναθήναια», για την ερμηνεία του στον «Άμλετ». Το 1996, έλαβε το πρώτο «Βραβείο Παπαδούκα» της Εταιρείας Ελλήνων Θεατρικών Συγγραφέων, για τον ρόλο του στην επιθεώρηση «Οι Δύο Δουλειές». Τέλος, το 2003 του απονεμήθηκε το βραβείο Ερμηνείας Ελληνικού Έργου «Καρόλος Κουν», για τη συνολική του συνεισφορά στην επιθεώρηση.
***
Φυσικά το μεγαλύτερο βραβείο για το οποίο χάρηκε ο Σωτήρης Μουστάκας και η Μαρία Μπονέλλου, είναι η κόρη τους Αλεξία.
***
Ο Μουστάκας είχε εκφράσει πολλές φορές την αγάπη του για την ηθοποιία και το θέατρο. Είχε δηλώσει ότι η ηθοποιία είναι «σαν ένα απάτητο κι ανεξερεύνητο βουνό. Σκαρφαλώνεις με κόπο, φτάνεις στην κορυφή και βλέπεις ότι υπάρχει κι άλλη κορυφή, κι ύστερα κι άλλη. Όταν πεις έφτασα, το έχεις χάσει το παιχνίδι».
Ανέφερε επίσης πως το θέατρο τον έκανε να νιώθει νέος και ότι «στο θέατρο πρέπει να υπάρχει μια παιδικότητα. Αυτό που κάνουμε είναι ένα παιχνίδι. Πώς όταν ήμαστε μικρά θέλουμε να βάζουμε μάσκες, να μεταμφιεζόμαστε, να κάνουμε διάφορα;».
Αρεσκόταν στην αλήθεια της ηθοποιίας, καθώς δήλωνε: «Είμαι αληθινός σ’ αυτό που κάνω, χωρίς ψεύτικα τερτίπια, χωρίς χυδαιότητες και αυτό το νιώθει ο κόσμος. Για μένα το θέατρο είναι χαρά, κατάθεση ψυχής». Τέλος, προτιμούσε το είδος της κωμωδίας, την οποία χαρακτήριζε ως «φάρμακο».
***
Ακολουθεί ένα μικρό ηχητικό απόσπασμα από την παράσταση «Η Ήρα και το παγώνι». Ακούγονται οι φωνές της Κατίνας Παξινού, του Αλέξη Μινωτή και του Σωτήρη Μουστάκα. Στην παράσταση έπαιζαν επίσης: Νόνικα Γαληνέα, Νίκη Τριανταφυλλίδη, Κώστας Καστανάς.
***
Εδώ ακούμε τον Σωτήρη Μουστάκα με τον Αλέξη Μινωτή και την Κατίνα Παξινού.
Στις 4 Ιουνίου «έφυγαν» από τη ζωή δύο εξαιρετικοί Έλληνες κωμικοί, ο Ντίνος Ηλιόπουλος το 2001 και ο Σωτήρης Μουστάκας το 2007.
Ηλιόπουλος: Με έλεγαν «Ντίνο, Ντινάκο, Ντινάρα». Ήταν η πιο γλυκιά μουσική που είχα ακούσει…
