Πάνω: Photo: Ντίνος Ανδρίκουλας
Της Ειρήνης Αϊβαλιώτου
Για μένα ήταν μια έκπληξη. Ψαχουλεύοντας τις θεατρικές αναμνήσεις μου, νομίζω πως θα τη βρίσκω ξανά και ξανά. Η οπτικοποίηση της αισθητικής της ανατροπής. Η Σοφία Κορώνη σε μια παράσταση εντός ενός πραγματικά ανεστραμμένου κόσμου, έδειξε πως το αληθινό είναι απλώς και μόνο μια στιγμή του ψεύδους. Εικόνες που αποσπάσθηκαν από όψεις της ζωής, συγχωνεύονται σε μια κοινή πορεία, σε μια κοινωνική σχέση ηθοποιών και θεατών. Σύμβολα, κείμενα εμβληματικά, κείμενα – συνθήματα, εξωτερικότητα ερμηνειών, γρήγορη συσσώρευση αναφορών, δράση απρόσμενη. Το θέαμα όντως γοητεύει όσους εκείνη τη βραδιά το παρακολουθούμε και μας παρασύρει στο δικό του φανταστικό σκηνικό κόσμο. Ενώ μοιραζόμαστε όλοι το ίδιο όνειρο, η απόλαυση είναι ξεκάθαρα ιδιωτική. Η παλέτα των αναφορών μάς προτρέπει να σκύψουμε μέσα μας, να θυμηθούμε, να νοσταλγήσουμε, να μαγευτούμε, να εμπνευστούμε. Να ξαναδούμε τις σκέψεις μας, τις αγωνίες μας, τις συναντήσεις μας, τις συζητήσεις μας, τις συνεργασίες μας, τις καταστάσεις μας και τις γιορτές μας, έστω για εκείνη τη μία – μιάμιση ώρα, για όσο φωτιζόταν ο κόσμος πάνω στη σκηνή και η Σοφία με την Κατερίνα μας διηγούνταν ιστορίες. Η Σοφία Κορώνη, η Κατερίνα Κλειτσιώτη και η ομάδα τους «Horses in my dreams» παρουσιάζουν τις Παρασκευές στο Κέντρο Ελέγχου Τηλεοράσεων μία διαφορετική performance με τον εμπνευσμένα δαιδαλώδη τίτλο «Τα απέχοντα μυριάδες μυριάδων έτη φωτός… άστρα». Ανάμεσα στα κείμενα που καταπιάνονται είναι και το «Αρχείον» του Νίκου Γαβριήλ Πεντζίκη. Διαβάζοντας και ψάχνοντας εξονυχιστικά το συγκεκριμένο βιβλίο, έπεσαν πάνω σε μία φράση: «Κείμενο όπου συγκρίνονται οι μεταξύ των ανθρώπων αποστάσεις προς εκείνες που χωρίζουν τα απέχοντα μυριάδες μυριάδων έτη φωτός άστρα». Από εκείνη τη στιγμή όλα τα άστρα φωτίστηκαν ταυτόχρονα και η παράσταση άρχισε να μορφοποιείται. Η προσπάθεια ήταν να ερμηνευτεί αυτό το τόσο απλό και τόσο πολύπλοκο ταυτόχρονα απόσπασμα. Οι αποστάσεις μεταξύ ανθρώπων και αστεριών έγιναν η βασική κατεύθυνση της παράστασης. Ταυτόχρονα η Σοφία και η Κατερίνα μελέτησαν κι άλλα κείμενα, διαφορετικά: Σάρα Πόλεϊ, Σύλβια Πλαθ, Φαμπρίς Μελκιό, Κατρίν Ανν. Η Σοφία είναι θαυμάσια, και ως ηθοποιός και ως προσωπικότητα. Μια εξαιρετική αναλύτρια, μια συναρπαστική συζητήτρια, μια γλαφυρή αφηγήτρια, μια συναισθηματική ερμηνεύτρια. Ακολουθεί παιχνιδίσματα και μαιάνδους, πτυχές και αντιρρήσεις, κίνητρα και εμπειρίες, αμφισβητήσεις και χρησμούς. Γνωρίστε τη. Όσο προλαβαίνετε, δείτε «Τα απέχοντα μυριάδες μυριάδων έτη φωτός… άστρα». Μια δουλειά με τη σφραγίδα της επιμονής και της αγάπης.
Διαβάστε τη συνέντευξη.
Πού γεννήθηκες, από πού κατάγεσαι και πού έζησες τα παιδικά σου χρόνια;
* Γεννήθηκα στο Βέλγιο, οι γονείς μου ήταν μετανάστες εκεί. Για καιρό νόμιζα πως από εκεί καταγόμουν. Τα καλοκαίρια τα περνούσαμε στην Ελλάδα, είτε στο βουνό, στο χωριό του πατέρα μου, στη Στενή Ευβοίας, είτε στη θάλασσα, στο Διακοφτό το χωριό της μητέρας μου. Αλλά στα εννέα μου όταν γυρίσαμε για τα καλά πίσω, δεν μου άρεσε καθόλου, ήθελα για χρόνια, απεγνωσμένα, να γυρίσουμε στο Βέλγιο, στο σπίτι μας.
Ποιες είναι οι πιο αγαπημένες αναμνήσεις από την παιδική σου ηλικία;
* Συκοπόλεμος, σκαρφαλωμένοι στα δέντρα, χιόνι πολύ και η Ντίνα η Ιταλίδα φίλη μας να μου πλάθει ραβιόλια, κρυφτό κάτω από τη ξύλινη σκάλα να με ψάχνουν ο Κάρλο και ο Ματέο να με φιλήσουν -στα πέντε – η θάλασσα στο λιοπύρι όταν ύστερα από τόσο περπάτημα, μέσα από τα ατέλειωτα περιβόλια με τις λεμονιές, ξαφνικά έσκαγε ο παράδεισος μπροστά σου. Το ποδήλατο για να με χάνουν στις «άλλες» απαγορευμένες γειτονιές, τη μάνα μου μετά το μπάνιο στη θάλασσα να μας ταΐζει ψωμί με βιτάμ, σαλάμι, φέτα και ντομάτα. Άσε που πάτησα έναν αχινό που έκανε κατάληψη σε όλη την πατούσα μου. Αΰπνωτοι με τα ξαδέρφια τα μεσημέρια – άηχα ιδρωμένα ξεσαλώματα και τον πατέρα μου ταχυδακτυλουργό να μου δένει τα κορδόνια και να με ταΐζει κεράσια πριν φύγει για τη δουλειά. Ήταν ανθρακωρύχος…
Ποια ήταν η πρώτη παράσταση που παρακολούθησες στη ζωή σου; Τι σου τη θυμίζει;
* Επειδή ήμασταν από το Διακοφτό, η πρώτη φορά που πήγα θέατρο ήταν όταν με πήγε η μάνα μου κι είδαμε τον Διονύση Παπαγιαννόπουλο. Δεν θυμάμαι να με συγκίνησε κάτι. Στα έξι μου όμως -στις Βρυξέλλες- μας πήγε η δασκάλα μια μέρα σε ένα κτήριο που δεν ήξερα τι είναι. Στενοί χώροι, διάδρομοι και μετά… ένα τεράστιο ψηλοτάβανο δωμάτιο, μακρόστενο χωρίς τοίχο μπροστά και κάτω καθίσματα. Κάτι λέει θα «παίζαμε» εκεί… Δεν ξέρω αν ήμουνα ηλίθιο, αλλά μέχρι τότε δεν γνώριζα ότι υπάρχει ένα τέτοιο μέρος στο κόσμο -ένιωσα ανακούφιση και ασφάλεια, αλλά μαζί και φόβο. Μετά θυμάμαι που ήρθε και με πήρε ο θείος μου. Πριν πάμε σπίτι, σταματήσαμε σε ένα μπαράκι με ψηλά σκαμπό και μια ζαλιστική μουσική σαν τις αμερικάνικες ταινίες – εκείνη τη μέρα με τα πολλά, ανακάλυψα ότι ο κόσμος είναι τελικά μεγάλος και είχε πράγματα μέσα που μου άρεσαν πιο πολύ από το σπίτι.
Γιατί επέλεξες να γίνεις ηθοποιός;
* Έγινα ηθοποιός γιατί ήταν μάλλον ο μόνος τρόπος να εφαρμόσω την προτροπή «μη δουλεύετε ποτέ» του Guy Debord, του Γάλλου θεωρητικού του μαρξισμού, συγγραφέα και παραγωγού. Ως ηθοποιός είσαι δημιουργός, δεν δουλεύεις παρά για να ευτυχείς με άλλους… άσε που μένεις και συχνά άνεργος!..
Ποιοι δάσκαλοι σου διεύρυναν τους ορίζοντες;
* Όλοι οι άνθρωποι που συνάντησα και δοκιμάσαμε να κοιταχτούμε καλύτερα και τους κουβαλώ και έχω πια λίγο απ’ αυτούς ό, τι είμαι σήμερα. Τα βιβλία μου όλα που διάβαζα από μικρή για να νιώθω ότι ο κόσμος ισιώνει πάλι. Οι ταινίες που τις βλέπεις ξανά και ξανά αλλά κάθε φορά είναι καινούργιες. Η μουσική που είναι η πρώτη επανάσταση στην εφηβεία και για πάντα σου αποκαλύπτει τον κόσμο… ξέρω γω, προτιμούσα πάντα όποιον δεν τον νοιάζει να είναι “δάσκαλος”, κι όντας αυθεντικός σ’ αυτό που είναι, διευρύνεται και απελευθερώνεται ξανοίγοντας και το δικό μου βλέμμα.
Για ποιον μεγάλο ηθοποιό θα έλεγες «αχ και να μπορούσα να παίξω έτσι»;
* Για την Τζίνα Ρόουλαντς στο «Μια γυναίκα εξομολογείται» και στο «Νύχτα Πρεμιέρας»… όλα της, ολόκληρη.
Τι έμαθες από τις μέχρι τώρα συνεργασίες σου στο θέατρο;
* Ότι πρέπει να επιμένεις μέχρι το τέλος και ποτέ να μην υποχωρείς από το στόχο σου. Να βρίσκεσαι με ανθρώπους που μπορούν να αντέχουν αντίστοιχα μέχρι το τέλος. Να δίνεις χώρο στον άλλο και να αυξάνεσαι από αυτό χωρίς περιττό εγωκεντρισμό.
Πόσο μας καθορίζει, κατά τη γνώμη σου, η εικόνα που έχουν οι άλλοι για μας;
* Στην εποχή μας, που η εικόνα καλύπτει συχνά πλήρως την ανάγκη περιεχομένου, υπάρχει η παγίδα -παρασυρμένος από την εντύπωση που έντεχνα δημιουργείς στον άλλον- να εγκλωβιστείς σε μια αυτιστική αντίληψη του εαυτού σου. Βρίσκω πολύ πιο δημιουργική και απελευθερωτική διαδικασία την εξόρυξη -γιατί περί αυτού πρόκειται- του αληθινού χωρίς στολίδια εαυτού μας σε υπόκριση και με κάπως πια πιο δαμασμένη την αλαζονεία ή εγωπάθεια του «φαίνομαι» σε ένα βαθύτερα ελεύθερο απενοχοποιημένο «είμαι» σε πλήρη δράση.
Υπάρχει καλλιτεχνική δημιουργικότητα σήμερα στη χώρα μας;
* Ναι, άφθονη. Εξαιρετική γιορτή νέων και μη ανθρώπων που κάνουν θέατρο, ανεβάζουν παραστάσεις, γράφουν ποιήματα, φτιάχνουν γκρουπάκια, κάνουν ταινίες… υπερίπτανται της θλιβερής πραγματικότητας βουτώντας σε δημιουργικά εγχειρήματα με κάθε κόστος. Ναι είναι, είμαστε πολλοί… αλλά είναι η ελευθερία να διαλέγεις φαντάζομαι ο ίδιος τον τρόπο που επιθυμείς να ζήσεις. Και στην προκειμένη περίπτωση τολμώ να σκεφτώ πως, γιατί όχι; «εν τω πολλώ το ευ…» και δεν βρίσκω αναγκαίο να είναι σημαντικοί μόνον οι καλύτεροι του είδους που γράφονται με χρυσό μαρκαδόρο στην ιστορία της τέχνης. Μ’ αρέσει όταν οι άνθρωποι είναι ποιητές της ίδιας της ζωής τους, που τολμούν να ρισκάρουν προς κάθε κατεύθυνση. Πόσω μάλλον σε μια εποχή όπως η σημερινή που οι ομάδες και οι μικροί θεατρικοί χώροι διώκονται από την πολιτεία… (τα ίδια προβλήματα έχουν και οι μουσικοί). Είναι είδος αντίστασης. Ξεκινά ο καθένας ιδιωτικά, αυξανόμαστε και με τον καιρό διαμορφώνονται κι οι εποχές… οι νέες.
Ο σημερινός καλλιτέχνης οφείλει να είναι πολιτικοποιημένος, κατά τη γνώμη σου, ή όχι;
* Εν αρχή την έννοια «πολιτική στάση» στη ζωή την αντιλαμβάνομαι ως την αδιάκοπη προσπάθεια κατανόησης του κόσμου όπου βρέθηκες να υπάρχεις προσπαθώντας να αρθρώσεις έναν λόγο πάνω στα πράγματα, να συνυπάρξεις αρμονικά σε ειρήνη και δημιουργία με τους άλλους και τον Κόσμο – όλοι αυτοί οι άπειροι «άλλοι» που επίσης βρέθηκαν να υπάρχουν σε ένα απέραντο Εδώ …που είναι αυτός ο πλανήτης. Μαζί προσπαθούμε να εκμηδενίσουμε τις αποστάσεις ανάμεσα στο «εγώ και συ» (και έτσι πιο ανάλαφρος τότε να μπορέσει ο άνθρωπος να αναλογιστεί και τη θέση του στο ακόμα πιο απέραντο μοναχικό σύμπαν…. Αυτός ο ουτοπικός (;) στόχος νιώθω πως διαφεύγει συνεχώς της ανθρωπότητας… έστω κι αν όλο και περισσότερο αναδεικνύεται σε ρεαλιστική αναγκαιότητα. Την καθαρή πολιτική στάση βάση όλων των παραπάνω την αντιλαμβάνομαι ως τρόπο και επιλογή ζωής που δεν διαχωρίζεται από την όποια τέχνη ασκούμε, ο καθένας μας.
Στην εποχή μας;
* Όσο για την εποχή μας, παραθέτω ως ελπίδα, τη φράση του Αλμπέρ Καμύ: «…η τέχνη κι η εξέγερση θα πεθάνουν μαζί με τον τελευταίο άνθρωπο»…και ως παρηγοριά, τη φράση του Γ. Ν. Πεντζίκη: «Όλα τα λέω ποίηση και πια δεν νευριάζω».
Τι σημαίνουν για σένα οι λέξεις:
* Έρωτας: Πτώση θανάτου σε ηδονή, τελευταία στιγμή ανοίγουν τα φτερά, προσγειώνεσαι σε άγνωστη χώρα συνήθως ερημική.
* Φόβος: Ακινησία, αιώρηση πριν από την εφόρμηση με όλα τ’ άρματα.
* Αγάπη: Αδιαμφισβήτητο Εδώ.
* Θυμός: Το είμαι και το εγώ σε πανηγύρι καλλιστείων – αλλά πολύ γλέντι. Απαραίτητη απόλαυση.
* Ψέμα: Η Αλήθεια ως αντίπαλος σε παρτίδα σκάκι.
* Αλήθεια: Πάντα χαμένη παρτίδα σκάκι. Δε σταματάς ποτέ να παίζεις, αφού πάντα νικάς παίζοντας και μόνο.
* Φιλία: Παρότι «η κόλαση είναι οι άλλοι», η φιλία είναι ο παράδεισος απέναντι. Πάμε κι ερχόμαστε απ’ το ’να στ’ άλλο τερέν.
* Έκθεση: Γυμνισμός ως επιλογή απόλαυσης μιας ελευθερίας.
* Λάθος: Λαβύρινθος όπου η έξοδος το «σωστό»…
* Χαρά: Παζλ ολοκληρωμένο όλων των συναισθημάτων σε αρμονική έξαρση.
Πώς διαχειρίζεσαι το τρακ και το άγχος στη ζωή και στη σκηνή;
* Επί σκηνής είναι σαν να κάνω βουτιά θανάτου και ξαφνικά γίνεται αθανασία, ενώ πεθαίνεις… ακούγεται δραματικό αλλά τότε κυρίως νιώθω ότι συντελείται η Ζωή και τότε είμαι πιο Εγώ (με κάθε σκοτάδι, ανεπάρκεια, ανθρωπινότητα και Μέγεθος). Έστω για εκείνη τη μια ώρα, για όσο φωτίζεται ο κόσμος πάνω στη σκηνή λέγοντας μια ιστορία -η ίδια μάλλον πάντα με καινούργιες λέξεις ειπωμένη ως προϋπόθεση κάθε φορά- για να ξαναδείς τον κόσμο απ’ την αρχή. Μην και χαθείς επειδή νόμισες ότι ήξερες… ποτέ δε θα ξέρεις… και μετά σκοτάδι πάλι σβήνουν τα φώτα. Στη ζωή μου λειτουργώ συχνά, αντίθετα, πρώτα αποσύρομαι -ενίοτε πλήρως- ανασυντάσσομαι και προχωρώ όσο πιο δυναμικά μπορώ, ως απόρροια σοφίας πλέον μεγαλώνοντας
Τέλος, ποια είναι η σχέση σου με τα ζώα; Συμβιώνεις με κάποιο κατοικίδιο;
* Έχω μια γάτα, τη Λολίτα, την αγαπώ πολύ και είμαι πεπεισμένη ότι κι αυτή το ίδιο. Την κατατάσσω ανάμεσα στους καλύτερούς μου φίλους. Μαζί της είμαι ο Μόγλης, το σπίτι μας η ζούγκλα και εκείνη η τίγρης μου. Με θρέφει με παιχνίδι, γέλιο, τρυφερότητα, αλληλοφροντίδα, συντροφικότητα… και έχω ευτυχία. Ακριβώς όπως κι όλοι η αγαπημένοι μου άνθρωποι, είμαστε εκεί ο ένας για τον άλλον. Σαφέστατα δεν διαχωρίζω τα ζώα από τον άνθρωπο, ως προς τον πλούτο της συναναστροφής μας, και ως προς το δικαίωμα της ελεύθερης ύπαρξης και συνύπαρξης.
Έχει και η θεατρική ομάδα σας τα ζώα της;
* Ναι. Και ως ομάδα Horses in my Dreams, φυσικά έχουμε τα δυο μας χρυσόψαρα, την Άννα και τον Αντώνη, μας συντροφεύουν και υποστηρίζουν επί σκηνής εδώ και δύο συνεχείς σεζόν!
(Oι φωτογραφίες είναι από την παράσταση «Τα απέχοντα μυριάδες μυριάδων έτη φωτός… άστρα»).
Παρουσίαση του cat is art: https://www.catisart.gr/index.php/2010-03-28-10-49-51/2710-qq-.html
