Γράφει η Ειρήνη Αϊβαλιώτου
Αναζητώντας την κληρονομιά της Μεταπολίτευσης στο σύγχρονο ελληνικό πολιτικό θέατρο, ένα κυριακάτικο απόγευμα ενός κατάξερου Ιουνίου κινήσαμε για το ωραιότερο θέατρο της Αθήνας, το θέατρο «Επί Κολωνώ», με τον δροσερό του κήπο και το φιλόξενο μπαρ – φουαγιέ. Εκεί παρακολουθήσαμε την παράσταση «Saluga 9» της ομάδας Λευκά Δωμάτια. Η παράσταση παρουσιάστηκε στο πλαίσιο του Off-Off Athens 2025.
Τι σημαίνει «Saluga» αναρωτηθήκαμε και γιατί 9;
Πρώτον, για τους αδαείς (όπως εγώ) Saluga είναι η σύγχρονη έκφραση για τη Θεσσαλονίκη στην argo και δεύτερον, το «9» είναι μια έμμεση αναφορά στο 2009, ήτοι τη χρονολογία κατά την οποία διαδραματίζεται το έργο.
«Αν είσαι ένα ταλαντούχο άτομο, αυτό δεν σημαίνει ότι έχεις αποκτήσει κάτι. Σημαίνει ότι έχεις κάτι να δώσεις πίσω», θυμήθηκα τον Καρλ Γιουνγκ, βλέποντας τόσο ταλέντο επί σκηνής.
Τοποθετημένο στην αποπνικτική ζέστη της συμπρωτεύουσας, το έργο ζωγραφίζει μια ζωντανή εικόνα των ανήσυχων νυχτών και της αναζήτησης εύκολου πλουτισμού. Ωστόσο, πέρα από τη θερμοκρασιακή δυσφορία, η συγγραφέας Νίκη Λάμπρου πολύ δεξιοτεχνικά υφαίνει ένα πλούσιο μωσαϊκό υπαρξιακού προβληματισμού. Οι εικόνες που ουρλιάζουν δημιουργούν μια αίσθηση εγκατάλειψης και ευαλωτότητας, ενώ συμβολίζουν την αδιάκοπη ροή του χρόνου και την επιμονή της ζωής μέσα στην ακινησία.
Ιάκωβος Καμπανέλλης, Μάριος Ποντίκας, Λούλα Αναγνωστάκη, Γιώργος Σκούρτης, Γιώργος Μανιώτης, Δημήτρης Κεχαΐδης, Βασίλης Ζιώγας, Κώστας Μουρσελάς, Γιώργος Διαλεγμένος, Κωστούλα Μητροπούλου, Γιώργος Σεβαστίκογλου… Γνήσια τέκνα της κοινωνικής οργής και της αστάθειας των καιρών αυτοί οι συγγραφείς υπήρξαν η αιχμή του δόρατος του θεάτρου της Μεταπολίτευσης, μιας εποχής καθοριστικής για την ελληνική θεατρική παραγωγή, που έφερε στο προσκήνιο το πολιτικό θέατρο. Ακολούθησαν κι άλλοι, όπως οι Γιάννης Οικονομίδης, Γιάννης Τσίρος…
Πάνω σ’ αυτά τα χνάρια περπατά σήμερα με τη δική της πρωτότυπη γραφή και η Νίκη Λάμπρου.
Η παράσταση αρχίζει με ένα απολαυστικό χάπενινγκ κατά τη διάρκεια του οποίου η σαρωτική Βέρα Κατσιμπάρου στο ρόλο της συζύγου κερνάει γιαλαντζί ντολμαδάκια το κοινό και αποθεώνεται.
Στην υπόθεση, ο Σαλονικιός απρόθυμα ανοίγει την πόρτα της σπιταρώνας του. Ένας άντρας εισβάλλει στο σπίτι του. Έχει όψη αλήτη και φοράει φθαρμένα ρούχα. Ίσως έχει έρθει η ώρα της εκδίκησης. Η ληστεία ενός γέρου τοκογλύφου πριν από τριάντα χρόνια έχει μείνει ατιμώρητη για έναν από τους δύο. Η ξαφνική θύμηση της παλιάς ζωής του Σαλονικιού, αλλά και το πρόσωπο του Σαλταπήδα, του Άρη, απειλούν τη νοικοκυρεμένη μικροαστική ζωή του. Ποιο είναι όμως τελικά το έγκλημα της ιστορίας; Μπορεί ο επισκέπτης να πάει κόντρα σε ένα ολόκληρο σύστημα-τέρας; Ένα σύστημα που σε καταπίνει; Θύτες και θύματα θα παλέψουν μέχρις εσχάτων μέσα σε ένα σπίτι παγωμένο σαν ψυγείο για σφάγια.
Τα κύρια ταξικά και έμφυλα ζητήματα της εποχής μας ξετυλίγονται παρακολουθώντας την ιστορία ενός πατέρα – αφέντη που εδρεύει στη Θεσσαλονίκη. Στο έργο δεν υπάρχουν ήρωες που εξεγείρονται ή αμφισβητούν τις κοινωνικές συμβάσεις. Οι ήρωες τις έχουν εσωτερικεύσει πλήρως και αποτελούν ταυτόχρονα θύτες και θύματα.
Η σκληρή ρεαλιστική ματιά της Μυρτώς Λαμπρινάκου (Σκηνοθεσία / Δραματουργία) πάνω στο κείμενο μας χαρίζει μία παράσταση άριστης ροής και υψηλών εντάσεων που αποτελεί κανονική γροθιά στο στομάχι.
Με βασική θεματική προβληματική γύρω από την ελληνική μικροαστική μιζέρια, η συγγραφέας καθιερώνει επί σκηνής μια ιδιότυπη θεατρική γραφή που θυμίζει πιστή αναπαραγωγή του καθημερινού λόγου, εμπλουτισμένη με μεγάλη συναισθηματική δύναμη.
Το «Saluga 9» καταγράφει τη σημερινή πραγματικότητα και ανατέμνει έναν κόσμο εδραιωμένο στο ψέμα, το χρήμα, τη χυδαιότητα και το έγκλημα. Το όνειρο της κοινωνικής ανόδου και της υλικής ευμάρειας εξουδετερώνει κάθε αξία και διαβρώνει συμπεριφορές, όρκους, φιλίες και συνειδήσεις.
Ο Άπος Κυπραίος μας έδωσε μια ερμηνεία σαρκαστική, ρεαλιστική και κυνική που αναδεικνύει τη ματαίωση των προσδοκιών της νεοελληνικής κοινωνίας αλλά και του ανθρώπου σε ατομικό επίπεδο.
Η Βέρα Κατσιμπάρου υπήρξε καταιγιστική. Ένα γνήσιο κωμικό και δραματικό ταλέντο. Ιδανική ερμηνεύτρια για μια σπαρταριστή κωμωδία. Φώτισε ένα κομμάτι Ελλάδας γεμάτο ποίηση, πληθωρικότητα και χιούμορ.
Ο Δημήτρης Κωνσταντέλλης κατέθεσε μια ερμηνευτική δουλειά προσεγμένη στη λεπτομέρεια που καυτηριάζει τα κοινωνικά, πολιτικά δρώμενα του χτες και του σήμερα.
Εντυπωσιακή και με εξαιρετική κίνηση, η νεαρή «λουλουδού» έτσι όπως την απέδωσε η Μυρτώ Λαμπρινάκου.
Σοβαρή δουλειά επιπέδου έδωσαν και όλοι ανεξαιρέτως οι συντελεστές: Στην πρωτότυπη μουσική σύνθεση ο Ανδρέας Παπακωνσταντίνου, στον σχεδιασμό της κίνησης η Αναστασία Σιδηρά και στον φωτιστικό σχεδιασμό ο Αλέξανδρος Μονοκάνδυλος.
Ξεχωριστή πινελιά στην παράσταση έδωσε η Λυδία Μαργαρώνη με τα σκηνικά και τα κοστούμια.
Η παράσταση με τις εξαιρετικές ερμηνείες των τριών αξιόλογων ηθοποιών μιλά για μια ζωή χωρίς ψευδαισθήσεις, τη ζωή του Νεοέλληνα, ακτινογραφεί την καθημερινότητα, εικονογραφεί μια σύγχρονη ουτοπική κοινωνία και παραδίδει ένα σύγχρονο, κείμενο, βαθιά πολιτικό, ανθρώπινο και επίκαιρο όσο ποτέ που μας καλεί να ελευθερώσουμε μια ανεξέλεγκτη κραυγή.
Το «Saluga 9» αναφέρεται στη δική μας γενιά. Στη φωνή μιας γενιάς που βγαίνει βραχνή μέσα από συντρίμμια. Τα δικά μας, τα προσωπικά και τ’ άλλα που μας περιτριγυρίζουν σ’ αυτήν την τεράστια κι άγρια αγορά, που λέγεται «σύγχρονη καπιταλιστική κοινωνία», που λέγεται «ψέμα», «απάτη», «ματαίωση» και «απογοήτευση». Μια γενιά που της προσάπτουν την άνοιξη που δεν έφερε.
Η ταυτότητα της παράστασης:
«Saluga 9»
Θεατρική ομάδα: Λευκά Δωμάτια
Κείμενο: Νίκη Λάμπρου
Σκηνοθεσία/Δραματουργία: Μυρτώ Λαμπρινάκου
Κινηματογράφηση/Trailer: Εμμανουέλα Μπέη
Πρωτότυπη μουσική σύνθεση: Ανδρέας Παπακωνσταντίνου
Σκηνογραφία/Ενδυματολογία: Λυδία Μαργαρώνη
Σχεδιασμός Κίνησης: Αναστασία Σιδηρά
Φωτιστικός Σχεδιασμός: Αλέξανδρος Μονοκάνδυλος
Βοηθοί Παραγωγής: Κωνσταντίνα Τατσιώνα, Κέλλυ Γιαννοπούλου
Γραφιστική Επιμέλεια/Σχεδιασμός Αφίσας: Αχιλλέας Εμμανουηλίδης
Ερμηνεύουν: Άπος Κυπραίος, Βέρα Κατσιμπάρου, Δημήτρης Κωνσταντέλλης
