22.7 C
Athens
Παρασκευή 29 Μαρτίου 2024

“Τα Ρούχα”: Μικρές σπουδές νήματος και νοήματος με τον Ευθύμη Θέου

Γράφει η Ειρήνη Αϊβαλιώτου

Τα Ρούχα / Μια performance θεάτρου/αρχαιολογίας του Ευθύμη Θέου, για το ένδυμα από το 3000 π.Χ. έως σήμερα

(Αρχαιολογικός Χώρος Λυκείου Αριστοτέλους, 29 Αυγούστου)

Στη θέση Κοίμηση στο νοτιοανατολικό άκρο του νησιού της Θηρασιάς, στην κατάξερη, φρυγμένη γη, με τη χαμηλή βλάστηση, την ανεμοδαρμένη από τα σφοδρά μελτέμια, εκεί που έχεις την αίσθηση ότι έφτασες στο τέλος της γης, και η θέα σου κόβει την ανάσα, έχει ανακαλυφθεί προΐστορικός οικισμός που χρονολογείται στην Πρώιμη και Μέση Εποχή του Χαλκού και προσφέρει σημαντικές πληροφορίες για το σύμπλεγμα Θήρας – Θηρασίας κατά τις πρώιμες φάσεις της Εποχής του Χαλκού. Πρόκειται για έναν οικισμό της 3ης και πρώιμης 2ης χιλιετίας π.Χ., μέρος του οποίου κατακρημνίστηκε κατά τη μινωική ηφαιστειακή έκρηξη.

Στα δυτικά της Πλατείας Τριγώνου βρίσκεται η Δυτική Οικία. Στην οικία αυτή με την περίμετρο των 49,65 μέτρων, με την ταράτσα της που ήταν καλυμμένη με πατημένο χώμα το οποίο εξασφάλιζε τη μόνωσή της, μας «οδήγησε», μέσω της τέχνης του, ο σπουδαίος ηθοποιός, ένα από τα παλαιότερα μέλη της ομάδας Vasistas και αρχαιολόγος Ευθύμης Θέου, στις 29 Αυγούστου 2020, με την performance θεάτρου/αρχαιολογίας που σκηνοθέτησε.

Μια έρευνα για το ένδυμα και τη διαχρονική του σημασία, που ανέβηκε για μία και μοναδική παράσταση στον αρχαιολογικό χώρο του Λυκείου Αριστοτέλους.
Με αφετηρία μια ομάδα προϊστορικών αγνύθων (πήλινα εξαρτήματα αργαλειών), τα «Ρούχα», με γλώσσα καθημερινή, οικεία και νηφάλια, μπήκαν στη μινωική οικία όπου, ανάμεσα στις αποθήκες τροφίμων, τα εργαστήρια, το μαγειρείο και το χώρο του μυλωνά, στον πρώτο όροφο υπάρχει ένα δωμάτιο με αργαλειούς (Δωμάτιο 3). Οι αργαλειοί τοποθετούνταν σε ένα από τα καλύτερα δωμάτια του σπιτιού, που είχαν πλατιά ανοίγματα στο φυσικό φως και λευκούς τοίχους για να μην μπερδεύονται με τα χρώματα των υφαντών. Εκεί οι γυναίκες έγνεθαν και τραγουδούσαν, υπήρχε θόρυβος, υπήρχε ζωή, υπήρχε χαρά.

Τις πληροφορίες για την ένδυση των Μινωιτών η παράσταση τις άντλησε από τα έργα τέχνης, που ήρθαν στο φως κατά τις ανασκαφικές έρευνες και συγκεκριμένα από τις τοιχογραφίες σημαντικών κτηρίων. Οι παραστάσεις νεαρών κυρίως ανδρικών και γυναικείων μορφών με τα ανεξίτηλα και φωτεινά τους χρώματα στις τοιχογραφίες δεν αφήνουν αμφιβολία για τη σημασία των ρούχων ως μέσο προσωπικής έκφρασης κατά τη μινωική εποχή. Πέρα από τις καλλιτεχνικές συμβάσεις οι οποίες είναι σαφείς και έντονες, αναδεικνύονται λεπτομέρειες της εμφάνισης που αποδεικνύονται και με την εύρεση πραγματικών αντικειμένων.

Η ενδυμασία ως κώδικας επικοινωνίας και ακόμα πιο πέρα οι προτεινόμενες συνδέσεις με σημαντικές πτυχές του μινωικού πολιτισμού και με εσωτερικά χαρακτηριστικά του, που επίμονα χάνονται και αναδύονται στις καμπές του καταπληκτικού αυτού δρόμου ο οποίος ονομάζεται υλικός πολιτισμός της μινωικής εποχής, φέρνουν στο φως ολόκληρες πτυχές της ανθρώπινης συμπεριφοράς διαχρονικά.

Οι υφάντρες, οι αργαλειοί, η σβία και η ανέμη – τα προϊόντα του υφαντού, το αδράχτι, με το ραβδί και το πορτοκαλέρυθρο σφοντύλι, η ρόκα και ο κάλαθος, τα εργαλεία του γνεσίματος ήταν παρόντα στην αφηγηματική παράσταση ως υλικό γόνιμο και ευγενές. Κάπως έτσι μεταφερθήκαμε στη Θηρασιά, το νησί που θα μπορούσε να χαρακτηριστεί ως ένα απέραντο εργοτάξιο υφαντικής.

Τα ρούχα χρησιμοποιούνται ως μέσο ατομικής έκφρασης, εύγλωττο στοιχείο ταυτότητας, πεδίο κοινωνικής συνάντησης και σταθερός μάρτυρας κάθε βιογραφίας. Βαφτιστικά, σχολικά, του γάμου, τελετουργικά, της δουλειάς, η στρατιωτική στολή, το κοστούμι, τα ρούχα για τον ύπνο, η κλωστή, το ύφασμα, το ράψιμο, το ρούχο στο σώμα, συμπλέκονται και συνθέτουν ένα έντονα μουσικό έργο.

Στο πλαίσιο της προετοιμασίας της παράστασης, ο Ευθύμης Θέου και η δημιουργική ομάδα επισκέφθηκαν τη Θηρασιά. Εκεί πραγματοποίησαν συνεντεύξεις με τους αρχαιολόγους και τους κατοίκους της περιοχής, συμμετείχαν στην ανασκαφή, παρατήρησαν και κατέγραψαν τις τοπικές συνήθειες ένδυσης, και στη συνέχεια συνέθεσαν το πλούσιο υλικό που συνέλεξαν σε ένα έργο το οποίο πράγματι αποτελεί ταυτόχρονα και καταγραφή της εμπειρίας του λιλιπούτειου αλλά τόσο ιδιαίτερου και γοητευτικού αυτού νησιωτικού κόσμου.

Η παράσταση, που άντλησε τα υλικά της από αρχαιολογικά ευρήματα γύρω από την υφαντική και το ένδυμα, στην αρχαιολογική θέση «Κοίμηση», την οποία ανασκάπτουν από το 2014 το Ιόνιο Πανεπιστήμιο, το Πανεπιστήμιο Κρήτης και η Εφορεία Αρχαιοτήτων Κυκλάδων, ήταν ένας γόνιμος συνδυασμός θεάτρου και αρχαιολογίας.

Δημιουργικά υλικά της οι τεχνικές ραπτικής, οι μόδες, το στυλ, η υφαντική και η νηματουργία, τα χρυσοΰφαντα, μάλλινα, λινά, βαμβακερά υφάσματα, το κεντημένο μετάξι, τα πλούσια βελούδα, τα σιφόν και οι πούλιες, τα πολύχρωμα μετάξια, τα κουμπιά, οι φόδρες, τα νήματα πλεκτικής, οι χάντρες, τα φερμουάρ, οι τρέσες κι οι δαντέλες, οι δακτυλήθρες, οι βελόνες, οι μεζούρες, οι κορδέλες, τα ψαλίδια, οι καρφίτσες, τα λάστιχα, τα μπαλώματα. Μοτίφ, σούστες, κόπιτσες, τρουκς, βάτες, ενισχυτικά, μασουρίστρες, ρέλι, βέλκρο, τα κουτιά ραπτικής, το καθένα και μια ολόκληρη ιστορία. Πρωταγωνιστές οι υφασματάδες, οι ράφτες, οι κόπτες και οι μικροί σχεδιαστές.

Πρωταγωνιστής επίσης ένα ζευγάρι κόκκινες κάλτσες, σαν αυτές τις αρχαίες αιγυπτιακές που φυλάσσονται στο Victoria and Albert Museum του Λονδίνου.

Πρωταγωνίστριες και οι γυναίκες. Οι γυναίκες – σύμβολα της επινόησης, της υπομονής, της προσδοκίας, της δραστηριότητας και της δημιουργίας που μπορεί να τις δει κανείς παρατηρώντας προσεκτικά τους αργαλειούς που ανακατασκευάζονται σήμερα στη Θηρασιά, στην Κρήτη και σε άλλα μέρη της Ελλάδας, με τις αγνύθες, τα βάρη που τεντώνουν τα στημόνια, τις «μικροάγιες-υφάντριες» μιας τέχνης ιερής.

Το λινάρι και το μετάξι, τα νήματα που θα βαφτούν με λουλούδια και φυτά. Την κίνηση των χεριών προς τα πάνω που μοιάζει σαν να απαιτεί να λειτουργήσει, σχεδόν δοξαστική, σαν επίκληση σε κάτι το θεϊκό.

Μια αρχαιολογική ανασκαφή προσωπική, ενσώματη και δυνάμει υπαρξιακή, που αντικατοπτρίζει την ευαισθησία και την ενσυναίσθηση του δημιουργού της, ο οποίος καταγράφει συνεχώς στιγμιότυπα από τη ζωή στους τόπους και τους χρόνους που επισκέπτεται, καθώς και τη δύναμη και την επιμονή του για να κάνει τον κόσμο καλύτερο μέρος.

Ο Ευθύμης Θέου προσπάθησε και μας είπε σπουδαία πράγματα πράγματα με πολύ λίγα οπτικά στοιχεία. Σαν να ξεφλουδίζει το κρεμμύδι… Έχοντας συμπαραστάτη του το υπέροχο ηχητικό περιβάλλον του Kamien Case και την πολύτιμη συμβολή της αρχαιολόγου Ίριδας Τζαχίλη, που κατέθεσε στην παράσταση πολύ σημαντικές πληροφορίες.

Η Ίρις Τζαχίλη είναι Ομότιμη Καθηγήτρια Προϊστορικής Αρχαιολογίας στο Τμήμα Ιστορίας και Αρχαιολογίας του Πανεπιστημίου Κρήτης. Συμμετέχει στην ανασκαφική έρευνα του οικισμού Ακρωτηρίου Θήρας και ειδικεύεται στη μελέτη της υφαντικής στις προϊστορικές κοινωνίες.

«Τα ρούχα» ήταν μια συνεργατική διαδικασία. Μια κατά βάση ηχητική και μουσική εμπειρία, γεμάτη ρομαντική μελαγχολία και πλημμυρισμένη με χρώματα, μια ωδή στις ανασκαφές, ένα υφασμάτινο γλυπτό υψηλής ραπτικής, ρούχο χειροποίητο αποκλειστικά σχεδιασμένο και κατασκευασμένο για τους θεατές για τους οποίους προοριζόταν. Ένα site-specific έργο με την αίσθηση του ρούχου και το άρωμα της αυγής του κόσμου.

Μια γραμμή από κουκκίδες που ενώνουν τα ίχνη του αρχαίου πολιτισμού, τις αγνύθες, τα σκεύη γνεσίματος, με το σύγχρονο άνθρωπο. Αλλά κι ένα ξετύλιγμα του κουβαριού, από το σήμερα στην προϊστορία. Γιατί το ντύσιμο αποτελούσε, αποτελεί και θα αποτελεί πάντα ένα μέρος του εαυτού μας, την προβολή του προς τα έξω, και εκφράζει την προσωπική μας υφή: το πώς θέλουμε να μας βλέπουν οι άλλοι και τα δικά μας μάτια.

Τα ρούχα ήταν ο τρόπος του Ευθύμη Θέου για να πει μια ιστορία, την ιστορία του. Από την παιδική του ηλικία στο ατελιέ ραπτικής της μητέρας του, στη Θεσσαλονίκη, όπου άκουγε κάθε μέρα τις μαγικές λέξεις της εκπληκτικής γλώσσας των ραφείων, όπως «ζορζέτα», «κουφόπιετα», «ντρίλιο», «λαιμόκοψη», «βολάν», «ντε πιες», μέχρι την αρχαιολογική ανασκαφή στην «Κοίμηση». Χρησιμοποίησε τα χρώματα και τις μνήμες όπως ο ζωγράφος τα χρώματα και ο ποιητής τις λέξεις.
Ελπίζουμε αυτή η έξοχη παράσταση με τίτλο «Τα Ρούχα» να ξαναπαρουσιαστεί και σε άλλους αρχαιολογικούς χώρους.
Συγχαρητήρια σε όλους τους ικανότατους συντελεστές.
Ως θεατές μαζί τους κάναμε μικρές σπουδές νήματος και νοήματος.

Συντελεστές

Σύλληψη, σκηνοθεσία, ερμηνεία: Ευθύμης Θέου
Δραματουργία: Ηλέκτρα Αγγελοπούλου, Ευθύμης Θέου
Μουσική: Kamien Case
Κοστούμια: Παύλος Θανόπουλος
Κίνηση: Νικολέτα Ξεναρίου
Εκτέλεση παραγωγής: Τζωρτζίνα Χρυσκιώτη
Βοηθός σκηνοθέτη: Ηλέκτρα Αγγελοπούλου
Συντονισμός (ΕΜΣΤ): Άννα Μυκονιάτη
Ηχοληψία: Βαγγέλης Νάνος
Με τη συμμετοχή της αρχαιολόγου Ίριδας Τζαχίλη.
Με τη στήριξη του προγράμματος Αρχαιολογικής Έρευνας Προϊστορικής Θηρασίας, του Ιόνιου Πανεπιστημίου, του Πανεπιστημίου Κρήτης και της Εφορείας Αρχαιοτήτων Κυκλάδων.

Σχετικά άρθρα

Κυνηγήστε μας

6,398ΥποστηρικτέςΚάντε Like
1,713ΑκόλουθοιΑκολουθήστε
713ΑκόλουθοιΑκολουθήστε


Τελευταία άρθρα

- Advertisement -