«Είσαι δώδεκα
Είσαι δεκαοκτώ
Είσαι κοντά πενήντα».
Ποιος είναι ο δαίμονας και ποιος ο «διαφθορέας»;
Η Ρούλα Πατεράκη, μοναδική και απερίσταλτη, σκηνοθετεί έναν πολυφωνικό μονόλογο και υποδύεται τρεις χαρακτήρες, τη Ματριόσα, τον Αφηγητή και τον Σταβρόγκιν. Όταν ήταν δώδεκα χρονών η Ματριόσα συναντήθηκε με τον Σταβρόγκιν. Εκείνος φέρεται ότι τη βίασε. Υπάρχει και μια άλλη πραγματικότητα, όμως. Εκείνη συγκατατέθηκε, με αποτέλεσμα να αναπτυχθεί ένας πολύ περίεργος έρωτας. Ο έρωτας ενός μεγάλου άνδρα με ένα ανήλικο κορίτσι. Φαινόμενο παιδεραστίας.
«Με κοίταξες με αηδία και περιφρόνηση (…) αλλά και κάτι άλλο/ πολύ αργότερα έμαθες πως το λένε πόθο». Ο «Δαίμονας» της Μαρίας Ευσταθιάδη αντλεί από την ένοχη ιστορία του γριφώδη, σιβυλλικού ήρωα των «Δαιμονισμένων» του Ντοστογιέφσκι, Νικολάι Σταβρόγκιν. Η λέξη δαίμων αρχικώς δήλωνε τη θεότητα που μοιράζει, κατανέμει τη μοίρα. Εκ του δαίομαι, που σημαίνει μοιράζω. Στο συγκεκριμένο θεατρικό κείμενο προτείνεται από τη συγγραφέα μια νέα θεατρική ανάγνωση της εξομολόγησης του «δαίμονα» Σταβρόγκιν. Στο μυθιστόρημα ομολογεί την ασέλγεια πάνω στο κορίτσι, τη Ματριόσα. Η Μαρία Ευσταθιάδη βάζει την ενήλικη πια Ματριόσα να αποκαλύπτει, ανακαλώντας ύστερα από χρόνια την πρώτη τους επαφή, ότι αντί να απωθήσει τα χάδια του, τινάχτηκε πάνω και τον αγκάλιασε. Το θύμα ερωτεύτηκε το βιαστή του. Από το χάλασμα μιας παλιάς ιστορίας αξιοποιείται η ασυνέχεια και αναδύεται μια καινούργια ιστορία. Αντίθετα με την ηρωίδα του Ντοστογιέφσκι, η Ματριόσα που υποδύεται η Πατεράκη δεν αυτοκτονεί στην εφηβεία της. Εκείνος πεθαίνει πρώτος. Αφήνοντας πίσω την κρυφή του αγαπημένη, το αποπλανημένο κορίτσι. Τη συναντάμε ενώ πλησιάζει τα πενήντα αποτραβηγμένη σ’ ένα σπίτι στις όχθες μιας λίμνης, στο Ούρι της γερμανικής Ελβετίας, σ’ ένα σπίτι που εκείνος είχε αγοράσει γι’ αυτήν. Δώδεκα ετών συνέβη ο βιασμός, έως τα δεκαοκτώ οι ερωτικές συναντήσεις κι όλο το μετέπειτα μοναχικό διάστημα στο σπίτι που κληρονόμησε από κείνον. Τρεις χρονικές στιγμές και ένας δαίμονας; Aλλά τι είναι δαίμονας;
«Δαίμονας
Αυτό που δεν μπορούμε
Δαίμονας
Αυτό που δεν τολμάμε».
Ως δαίμονες στην αρχαιότητα χαρακτηρίζονταν όλες οι θεότητες στις οποίες αποδιδόταν τιμή. Αργότερα, στην Καινή Διαθήκη η λέξη περιορίστηκε στο χαρακτηρισμό των πονηρών πνευμάτων, που εκπροσωπούν το κακό, εν αντιθέσει με τη λέξη άγγελος. Στο έργο δαίμονας είναι ο ανίκητος και ακίνητος χρόνος, η απώλεια, η απουσία, η μοναξιά, η ζωή μακριά από τη λυτρωτική εμπειρία του έρωτα. Τόσο ήσυχη και τόσο επώδυνη.
* Από Μηχανής Θέατρο. Μαρίας Ευσταθιάδη “Δαίμονας”. Σκηνοθεσία – ερμηνεία: Ρούλα Πατεράκη, ομάδα έμπνευσης Ρούλα Πατεράκη – Άκις Βλουτής, σκηνικά – κοστούμια: Λιλή Κεντάκα, φωτισμοί: Αλέκος Γιάνναρος.
