Πάνω: «Όταν ο Παζολίνι συνάντησε το αγόρι που του πρόσφερε τον θάνατο»
Του Παναγιώτη Μήλα
[email protected]
Στις σκοτεινές αίθουσες με τις μεγάλες οθόνες κάναμε τα πρώτα μας κινηματογραφικά βήματα στις αρχές της δεκαετίας του ’60 βλέποντας την Άννα Μανιάνι στο «Μάμα Ρόμα» (1962), σε ασπρόμαυρο «Το Κατά Ματθαίον Ευαγγέλιο», (1964) με τον Τζόρτζιο Αγκάμπεν. Αργότερα, πάντα με την υπογραφή του Πιερ Πάολο Παζολίνι, ήρθε το 1967 ο «Οιδίπους», με τη Σιλβάνα Μανγκάνο και τον Φράνκο Τσίτι, το 1969 η «Μήδεια» με τη Μαρία Κάλλας, το θρυλικό «Δεκαήμερο» (1971) και τέλος το «Σαλό ή 120 Μέρες στα Σόδομα» (1976). Αυτό το τελευταίο δεν πρόλαβε να το δει ο σκηνοθέτης στις αίθουσες. Τον Νοέμβριο του 1975, στην παραλία της Όστιας έξω από τη Ρώμη, ο σκηνοθέτης είχε ραντεβού με τον δολοφόνο του. Δεν ήταν έγκλημα σεξουαλικού πάθους αλλά καθαρά πολιτική δολοφονία, όπως έγραψαν τότε οι εφημερίδες. Αυτή την εκδοχή υποστήριξε και το βιβλίο «Ποιος σκότωσε τον Πιερ Πάολο Παζολίνι». Το βιβλίο που κυκλοφόρησε στην Ιταλία, ήταν καρπός προσπάθειας δύο δημοσιογράφων από το Παλέρμο οι οποίοι ερευνούσαν κυρίως την εγκληματική δράση της Μαφίας.
Μετά τις αποκαλύψεις των δύο δημοσιογράφων ο δικηγόρος Στέφανο Ματσιόνι ζήτησε την αναψηλάφηση της υπόθεσης. Αφορμή έδωσε ο θεωρούμενος δολοφόνος του Πιερ Πάολο Παζολίνι, ο 17χρονος, τότε, Πίνο Πελόζι, γνωστός και ως «Πίνο ο βάτραχος» ο οποίος σε συνέντευξή του, που δημοσιεύεται στο βιβλίο των Λο Μπιάνκο και Ρίτσα, άλλαξε στάση και αποκαλύπτει ότι άλλοι «τον εκτέλεσαν».
Στην ταινία της Ρομπέρτα Τόρρε με τίτλο «Η νύχτα που πέθανε ο Παζολίνι», ο φερόμενος ως δράστης Πίνο Πελόζι ομολογεί: «Τον εκτέλεσαν. Ηταν πέντε. Τον έβριζαν χυδαία και τον χτυπούσαν βίαια». Στην ίδια ταινία ο Πελόζι παραδέχεται ότι μεταξύ των πέντε είχε αναγνωρίσει δύο Σικελούς νεοφασίστες και ντίλερ, που εκτελούσαν παραγγελία θανάτου.
Όλοι γνωρίζουν ότι ο Παζολίνι γνώριζε πρόσωπα και πράγματα. Μάλιστα σε ένα άρθρο του, που είχε δημοσιευτεί στην εφημερίδα του Μιλάνου «Corriere della Sera» τον Νοέμβριο του 1974, προειδοποιούσε: «Ξέρω τα ονόματα των υπευθύνων, όλων αυτών που χειραγωγούν τους νεοφασίστες, όλων αυτών των γνωστών αγνώστων που είναι υπεύθυνοι για τα πρόσφατα εγκλήματα».
Τελικά στις 2 Νοεμβρίου 1975 οι καραμπινιέροι βρήκαν το πτώμα του σκηνοθέτη θαμμένο σχεδόν στην άμμο της παραλίας της Όστια φρικτά παραμορφωμένο.
Την εποχή εκείνη δεν είχαμε την τρομολαγνική σκοπιά των τηλεοπτικών ειδήσεων και έτσι η μνήμη μου έχει συγκρατήσει μόνο τις καθαρές πτυχές της υπόθεσης και όχι τις σκανδαλοθηρικές, ενώ η συνεργασία του με τη Μαρία Κάλλας το 1969 στη «Μήδεια» μού είχε κάνει τον Ιταλό σκηνοθέτη ακόμη πιο αγαπητό.
Ο Πιέρ Πάολο Παζολίνι (1922- 1975) ήταν και είναι ένας από τους σημαντικότερους σκηνοθέτες, όχι απλώς της πατρίδας του της Ιταλίας αλλά του παγκόσμιου κινηματογράφου.
Αυτό το είχα διαπιστώσει και από όσες ταινίες του είχα δει αλλά και από τις αναλύσεις και κριτικές του Βασίλη Ραφαηλίδη. Όμως την αγάπη μου στον κινηματογράφο, από τη θεωρητική του πλευρά, καλλιέργησε κυρίως ο συγγραφέας, σκηνοθέτης και εκδότης Γιάννης Σολδάτος.
Ύστερα από πολλά χρόνια «συνάντησα» και πάλι τον Γιάννη Σολδάτο μέσα από το έργο του «Όταν ο Παζολίνι συνάντησε το αγόρι που του πρόσφερε τον θάνατο».
Πρόκειται για το βιβλίο του που κυκλοφορεί από τις Εκδόσεις Αιγόκερως. Το βιβλίο αυτό βρέθηκε στα χέρια του σκηνοθέτη Γιώργου Λιβανού, ο οποίος με την ομάδα του «Θεατρίνων Θεατές» δούλεψε επί 6 μήνες μέχρι να το φέρει στη σκηνή.
Έτσι το «Studio Κυψέλης» τιμά τον Παζολίνι με αφορμή τα 40 χρόνια από τη δολοφονία του ενώ ο Γιώργος Λιβανός και οι «Θεατρίνων Θεατές» γιορτάζουν τα 10χρονά τους με το ανέβασμα αυτής της παράστασης.
Όπως διαβάζω στο δελτίο Τύπου: «Ένας σκηνοθέτης στην Ελλάδα του σήμερα, αποφασίζει να ασχοληθεί με το έργο του Παζολίνι. Συνθέτει μια ομάδα καλλιτεχνών και μαζί δοκιμάζουν να αναπαραστήσουν τις πιο γνωστές σκηνές από ταινίες του δημιουργού. Λεπτό με λεπτό ταυτίζονται με το αυθεντικό έργο του καλλιτέχνη και με ένα άλμα στο χωροχρόνο βρίσκονται 50 χρόνια πριν στα πλατό που γυρίζονταν οι ταινίες του. Οι πρωταγωνιστές του Παζολίνι, οι προσεγγίσεις που δοκίμασε και τον χαρακτήρισαν, πληροφορίες για τον ίδιο και τον τρόπο που πειραματίστηκε με το φακό, τον άνθρωπο, το σώμα και τη φιλοσοφία και πάνω από όλα η σχέση του με τη Μαρία Κάλλας, όπως ξεπηδά από τις επιστολές που αντάλλαξαν και τις συνεντεύξεις εκείνης της εποχής, δημιουργούν ένα σκληρό κείμενο, τολμηρό και απαιτητικό, το οποίο επιχειρεί να σκιαγραφήσει το μύθο ενός σύγχρονου κολασμένου».
Η παράσταση
Οκτώ ψηλά σκαμπό στη σκηνή. Εμφανίζονται οι ηθοποιοί. Αρχίζει η παράσταση και οι πρώτες νότες του Νίνο Ρότα
(https://www.youtube.com/watch?v=BU7ojeyU7aY&feature=player_embedded#t=2)
μας θυμίζουν τη δεκαετία του ’70 τότε που διαδραματίστηκαν τα πιο σημαντικά γεγονότα στη ζωή του Πιερ Πάολο Παζολίνι. Στη μικρή σκηνή του θεάτρου ο Γιώργος Λιβανός (σκηνοθεσία, φωτισμοί) και ο Σίμωνας Πάτροκλος (χορογραφία) δημιουργούν την αίσθηση ότι ενός φαντασμαγορικού χώρου. Η κίνηση των ηθοποιών, με ακρίβεια χιλιοστού, φανερώνει την πολύμηνη δουλειά σε βάθος που έκανε αυτή η ομάδα. Η… οντισιόν, η παντομίμα, οι πανέμορφες φωνές, οι χαρακτηριστικοί τύποι που έχει «ζωγραφίσει» ο Γιάννης Σολδάτος και που τους έχει δώσει πνοή ο Γιώργος Λιβανός μας φέρνουν από το σήμερα στο χτες και το αντίστροφο. Πανέμορφα αγόρια και κορίτσια σχηματίζουν μοναδικούς αναγεννησιακούς πίνακες και καταφέρνουν με την ερμηνευτική τους δεινότητα να μαγνητίζουν την προσοχή των θεατών στον λόγο και όχι στα γυμνά τους κορμιά. Το κείμενο του Σολδάτου φωτίζει το πνεύμα του Παζολίνι, αναδεικνύει την ψυχή που είχε η φίλη του Μαρία Κάλλας και ξεσκεπάζει τις κρυφές επιθυμίες του νεαρού Πίνο Πελόζι. Με τη λογική του ξεφυλλίσματος μιας καθημερινής εφημερίδας παρακολουθούμε την εξέλιξη της δραματικής ιστορίας που έζησε ο Παζολίνι και που βίωσαν λεπτό το λεπτό οι άμεσοι συνεργάτες του. Η Γιοβάννα Πρασσίνου (σκηνικά – κοστούμια) και η Βάνια Αλεξάντροβα (βοηθός ενδυματολόγου), πρόσθεσαν δεξιοτεχνικά πολύτιμες ψηφίδες με τα ωραιότατα κοστούμια και τα ονειρικά σκηνικά στην εξαιρετική απεικόνιση των κειμένων του Σολδάτου. Παράλληλα η Μαριάννα Τόλη με την εμπειρία της χάρισε τους στίχους των τραγουδιών με τους οποίος «ντύθηκε» η παράσταση. Ευρηματική η «εμφάνιση» που έχει από το διαμέρισμά της η πιστή φίλη του Παζολίνι, η διάσημη Μαρία Κάλλας (Γιώτα Φωτοπούλου) και επιτυχημένο το φωνητικό πάντρεμά της με την εξαιρετική Βερόνικα Ηλιοπούλου. Εκεί ακούσαμε και το κλασικό «O mio babbino caro»
(https://www.youtube.com/watch?v=s6bSrGbak1g&feature=player_detailpage#t=1)
Νωρίτερα, στη χρυσή δεκαετία του Παζολίνι, στα χρόνια του ’60, μας μετέφερε το Non Ho L’Età, η πασίγνωστη επιτυχία της Gigliola Cinquetti.
(https://www.youtube.com/watch?feature=player_detailpage&v=Utd9cHBPfRA#t=3)
Η παράσταση διαρκεί δύο ώρες που όμως «φεύγουν» με κινηματογραφική ταχύτητα δημιουργώντας δυνατά συναισθήματα συγκίνησης, αγάπης αλλά και οργής για το σκληρό τέλος που επεφύλαξε η μοίρα στον Παζολίνι.
Να μιλήσω ξεχωριστά για τον κάθε ηθοποιό μου είναι δύσκολο μιας και μιλάω ως απλός μέσος θεατής και δημοσιογράφος. Όμως αυτό που έχω να καταθέσω είναι το πόσο ευφάνταστα, αριστοτεχνικά και επιτυχημένα η ομάδα «Θεατρίνων Θεατές» υπό την προσεγμένη σκηνοθετική επιμέλεια του Γιώργου Λιβανού έστησε αυτή τη συγκλονιστική παράσταση που τιμά με τον καλύτερο τρόπο τα 40 χρόνια από τη δολοφονία του σκηνοθέτη.
Είναι μια παράσταση που αξίζει να τη δουν όλοι και κυρίως οι νέοι που δεν είχαν την τύχη να γνωρίσουν τον Παζολίνι στην ακμή του μέσα από το έργο του.
Οι συντελεστές
Σκηνοθεσία – φωτισμοί: Γιώργος Λιβανός
Κείμενο – κινηματογράφιση: Γιάννης Σολδάτος
Σύμβουλος: Βασίλης Μπουζιώτης
Στίχοι: Μαριάννα Τόλη
Χορογραφία: Σίμωνας Πάτροκλος
Σκηνικό – κοστούμια: Γιοβάννα Πρασσίνου
Δραματουργική ανάλυση: Γιάννης Ζέρβας
Μουσικοί αυτοσχεδιασμοί- διδασκαλία: Νίκη Γκουντούμη
Βοηθοί σκηνοθέτη: Βασίλης Θεοδώρου – Έλενα Μιχαλάκη
Βοηθοί σκηνογράφου: Απόστολος Κρίτσας – Διονύσης Κατερέλλος
Βοηθός ενδυματολόγου: Βάνια Αλεξάντροβα
Φωτοφραφίες: Ήρα Σαραντάκη – Δευκαλίων Βελερεφώντης – Απόστολος Κρίτσας
Γιώργος Λιβανός (Παζολίνι), Γιώτα Φωτοπούλου (Μαρία Κάλλας), Βερόνικα Ηλιοπούλου (Βερόνικα Ηλιάδη και κρουστά), Παναγιώτης Κατσίκης (Σέρτζιο), Νίκος Χαλατζίδης (Φάμπιο), Έλενα Μιχαλάκη (Έλενα Παπαδοπούλου), Μάγδα Φράγκου (Άντζελα), Έρη Παπαγαλάνη (Συλβάνα Μανγκάνο), Γιάννος Τριανταφύλλου (Γιάννος Παπαδημητρίου), Στέθυ Σκυλάρη (Μαρκέλα), Λίλη Τέγου (Κλόουν-Βοηθός Παζολίνι και κιθάρα), Αγησίλαος Σιούνας (Πίνο Πελόζι), στο πιάνο ζωντανά η Νίκη Γκουντούμη (κυρία στο πιάνο). Στο ρόλο του Μπερνάρντο Μπερτολούτσι, ο Βασίλης Θεοδώρου.
Πληροφορίες για την παράσταση
“Studio Κυψέλης”
Σπετσοπούλας 9, πεζόδρομος από Κυψέλης 51
Τηλέφωνο – πληροφορίες κρατήσεις στο 210 -88.19.571
Μέχρι και την Παρασκευή 29 Μαΐου. Κάθε Τετάρτη και Πέμπτη στις 9.15 μ.μ. και Παρασκευή στις 10 μ.μ.
Τιμές εισιτηρίων
15 ευρώ με ποτό
10 ευρώ ανέργων
* Το έργο είναι αυστηρά ακατάλληλο για ανηλίκους
* Διάρκεια παράστασης: 120′ χωρίς διάλειμμα.
