23.3 C
Athens
Πέμπτη 28 Μαρτίου 2024

Ο Προμηθέας είναι εδώ. Ζει και βασιλεύει…

Του Παναγιώτη Μήλα
[email protected]

«Τι είναι ο κόσμος
όταν αποκτάμε την εμπειρία του
με βάση το δύο
και όχι το ένα;».

* Αυτή είναι μια φράση του Γάλλου φιλόσοφου Αλαίν Μπαντιού απ’ το «Εγκώμιο στον Έρωτα».

Και δύο φράσεις απ’ τον «Προμηθέα»:

«Κι οι δυο το θέλαμε. Κι εγώ –κι εκείνος».

Αντί σκηνοθετικού σημειώματος 26 λέξεις. Μόνο 26 λέξεις!
Ο Έκτορας Λυγίζος, που ανέβασε το Σάββατο 12 Ιουλίου 2014 στο αρχαίο θέατρο της Επιδαύρου, τον “Προμηθέα Δεσμώτη” του Αισχύλου, χρησιμοποίησε μόνον αυτές τις λέξεις αντί σκηνοθετικού σημειώματος.
Έκανε δηλαδή κάτι που το αναζητούμε, το διεκδικούμε και το απαιτούμε στις εφημερίδες. Να γράψει λίγα λόγια, μεστά. Λίγα λόγια που να δίνουν άμεσα το νόημα στον αναγνώστη.
Περιμένοντας την έναρξη (πάντα μεταξύ 9.15 και 9.20 μ.μ.) διάβαζα το ενημερωτικό έντυπο του Φεστιβάλ για την παράσταση. Εκεί λοιπόν, στη σελίδα 9, αντί σκηνοθετικού σημειώματος, υπάρχουν αυτές οι 26 λέξεις που έχω στον πρόλογο. Ο Λυγίζος με κέρδισε αμέσως εκείνη τη στιγμή. Απέφυγε τα μακροσκελή και ακατάληπτα κείμενα. Απέφυγε την ξύλινη (και θεατρική) γλώσσα. Έδωσε το στίγμα του με σαφήνεια και άφησε ανοιχτό το δρόμο στους θεατές να απολαύσουν τη δημιουργία του.

Ήταν τυχερός ο Λυγίζος που έπλασε τον Προμηθέα του στηριζόμενος στη μετάφραση του Παν. Μουλλά (1935-2010). Μπόρεσε έτσι να χτίσει το όραμά του πάνω σε γερά θεμέλια. Το ίδιο στέρεα ήταν και τα θεμέλια που σχεδίασε η Κλειώ Μπομπότη (Σκηνικό, Κοστούμια). Ένα ξύλινο ομοίωμα του ακινητοποιημένου Προμηθέα κάλυπτε το μεγαλύτερο μέρος της ορχήστρας. Ένας τεράστιος ξύλινος Γκιούλιβερ που με έφερε πιο κοντά στο παραμύθι που θα ξετυλιγόταν σε λίγο. Το παραμύθι με τις περιπέτειες του Προμηθέα.
«Στην άκρη του κόσμου, το Κράτος και η Βία, υπηρέτες του Δία, οδηγημένοι από τον Ήφαιστο, φέρνουν τον Προμηθέα σε έναν έρημο βραχότοπο, για να τον αλυσοδέσουν. Ο τιμωρημένος δεσμώτης – ήρωας, φορέας τού πολιτισμού και σύμβολο της αγάπης και του αλτρουισμού, πληρώνει το τίμημα για τη διάδοση της φωτιάς, της γνώσης, της τέχνης και εν τέλει της μεταμόρφωσης των ανθρώπων σε πνευματικά όντα. Είναι ο επαναστάτης που τα βάζει με τη νέα εξουσία και υπομένει ένα αιώνιο μαρτύριο ντροπής και πόνου για την αμαρτία του».
Ο Έκτορας Λυγίζος είχε όμως και άλλο ένα ισχυρό όπλο στα χέρια του. Είχε την ομάδα των ηθοποιών του που υποστήριξαν μαζί του πάνω στη σκηνή τον νέο Δεσμώτη: Δήμητρα Βλαγκοπούλου, Στεφανία Γουλιώτη, Τζίνα Θλιβέρη, Μιχάλης Κίμωνας, Άννα Μάσχα, Θάνος Τοκάκης, Γαλήνη Χατζηπασχάλη.
Η ομάδα αυτή έφτιαξε με μοναδική τέχνη τα δεσμά του Προμηθέα. Συλλαβή τη συλλαβή, λέξη τη λέξη, φράση τη φράση, παράγραφο την παράγραφο όλοι οι ηθοποιοί έδεσαν γερά το δικό τους Προμηθέα.
«Τον Προμηθέα, τον Τιτάνα που αψήφησε τη θέληση του Δία και ευεργέτησε τους ανθρώπους δίνοντάς τους τη φωτιά και υψώθηκε ως σύμβολο αντίστασης ανά τους αιώνες. Ο Έκτορας Λυγίζος μοίρασε το ρόλο σε δύο ηθοποιούς, επιχειρώντας να ανιχνεύσει τη σύγκρουση του ήρωα με τον ίδιο του τον εαυτό πίσω από τη σύγκρουση με τον άλλοτε σύμμαχό του. Παράλληλα έφερε στο φως τις τυχόν παραλληλίες τους και ανέδειξε πίσω από την οργή την ανάγκη του άλλου.
Με τον τρόπο αυτό, η τραγωδία ενός αλύγιστου ήρωα –που καθηλώνεται σ’ ένα βράχο όπου θα παραμείνει αμετανόητος και θα καταποντιστεί από τα αστροπελέκια του Δία όπως και οι συμπαραστάτριές του Ωκεανίδες– γίνεται η τραγωδία ενός προδομένου συντρόφου που χαράζει τη δύσκολη πορεία της συμφιλίωσης με την απώλεια. Μια πορεία αυτογνωσίας και ενηλικίωσης για όλα τα πρόσωπα…».
Ο Λυγίζος βασίστηκε στην ιδέα της ομαδικότητας και της συνεκφώνησης. Ήταν ένα ρίσκο που τελικά του βγήκε. Πέτυχε να κάνει μια παράσταση με δύναμη. Μια παράσταση διαφορετική από τις άλλες. Το πέτυχε όλη η ομάδα του. Δεν υπάρχει κάποιος που να υστέρησε. Μάλιστα υπήρχαν οι προσωπικές στιγμές του κάθε ηθοποιού που σήκωνε μόνος αυτό το βαρύ φορτίο. Ήταν μαγικό να παρακολουθεί κανείς και να απολαμβάνει τον καθένα ξεχωριστά. Ήταν ένας ερμηνευτικός άθλος για όλα αυτά τα παιδιά. Ένα ακόμη θετικό στοιχείο ήταν και η ερμηνεία του Έκτορα Λυγίζου. Κάποιοι έλεγαν πως θύμιζε τον Λευτέρη Βογιατζή. Πράγματι, είναι αλήθεια αυτό. Ο Λυγίζος με κάποιες απλές πινελιές στον πίνακά του, σκιαγράφησε και το πορτρέτο του Βογιατζή. Και αυτό ήταν πολύ καλό, να τιμήσει τον δάσκαλό του και να μας τον θυμίσει με πολύ σεμνό τρόπο.
Φυσικά υπήρξαν και οι αντιρρήσεις για την παράσταση. Ακούστηκαν και κάποιες φωνές. Όμως αντιρρήσεις υπήρχαν πάντα στο αρχαίο θέατρο και μάλιστα εγγράφως σε κυριακάτικες εφημερίδες, για κάποιες παραστάσεις ακόμη και όταν αυτές, λόγω κακοκαιρίας, δεν είχαν δοθεί! Οπότε; Τι να πει κανείς; Το μόνο που εγώ μπορώ να πω είναι πως είναι ευχής έργο που έχουμε την ευκαιρία να ζούμε παρόμοιες στιγμές.
Την ίδια χαρά πιστεύω πως έζησαν και πολλοί ξένοι επισκέπτες που φέτος άρχισαν να δίνουν πιο ηχηρό “παρών” στο θέατρο του Πολυκλείτου μιας και για πρώτη φορά γίνεται και χρήση αγγλικών υπέρτιτλων.

Το ρίσκο των επιλογών

Κλείνοντας να πω ότι αυτό το πολιτιστικό ταξίδι το οφείλουμε στο ρίσκο των επιλογών του καλλιτεχνικού διευθυντή του Φεστιβάλ Γιώργου Λούκου αλλά και των συνεργατών του. Ανάμεσά τους, η Δηώ Καγγελάρη, η οποία είναι επίκουρη καθηγήτρια Θεατρολογίας στο Αριστοτέλειο Πανεπιστήμιο Θεσσαλονίκης. Συνεργάστηκα μαζί της στο «Έθνος». Διευθυντής ήταν τότε ο Αλέκος Φιλιππόπουλος κι εγώ αρχισυντάκτης στο πολιτιστικό τμήμα της εφημερίδας. Η Δηώ Καγγελάρη όπως σήμερα, έτσι και τότε, έδινε με πάθος το δικό της αγώνα για κάθε τι καινούργιο. Κατάφερνε μάλιστα, με τα επιχειρήματά της, να μας πείθει ώστε να επιχειρούμε πορείες σε δυσπρόσιτα –για την εποχή εκείνη– μονοπάτια. Τελικά, όπως λέει και ο μεταφραστής Παν. Μουλλάς, “είναι γνωστό τοις πάσι” ότι ο Προμηθέας είναι εδώ. Ζει και βασιλεύει…

Η ταυτότητα της παράστασης

Μετάφραση: Παναγιώτης Μουλλάς
Προσαρμογή μετάφρασης – Διασκευή – Σκηνοθεσία: Έκτορας Λυγίζος
Σκηνικό – Κοστούμια: Κλειώ Μπομπότη
Φωτισμοί: Δημήτρης Κασιμάτης
Mακιγιάζ: Ιωάννα Λυγίζου
Δραματουργική συνεργασία: Κατερίνα Κωνσταντινάκου
Βοηθός σκηνοθέτη: Εύα Βλασσοπούλου
Διεύθυνση παραγωγής: Ηλέκτρα Αρζιμάνογλου
Βοηθός σκηνογράφου: Ελένη Φαρδέλλα
Διδασκαλία Τεχνικής Alexander: Βίκυ Παναγιωτάκη
Φωνητική Προετοιμασία: Κωστής Σφυρικίδης
Κατασκευή Σκηνικού: Γκάυ Στεφάνου, Κλειώ Μπομπότη
Κατασκευή Κοστουμιών: www.modistroula.gr
Παραγωγή: Grasshopper.

Διανομή

Κράτος: Μιχάλης Κίμωνας
Ήφαιστος: Θάνος Τοκάκης
Προμηθέας: Στεφανία Γουλιώτη, Έκτορας Λυγίζος
Ωκεανίδες: Άννα Μάσχα, Τζίνα Θλιβέρη
Ωκεανός / Ερμής: Θάνος Τοκάκης, Μιχάλης Κίμωνας
Iώ: Γαλήνη Χατζηπασχάλη, Δήμητρα Βλαγκοπούλου

Πληροφορίες

Διάρκεια παράστασης 80 λεπτά (χωρίς διάλειμμα)
Φωτογραφίες: Γιώργος Σανταμούρης
Teaser Video από την Ομάδα Alaska:
https://www.youtube.com/watch?v=zsoU4-0Jnws&feature=youtu.be
Facebook page
https://www.facebook.com/PrometheusBoundEpidaurus2014

* Στις φωτογραφίες, ο επιβλητικός “Προμηθέας” της Κλειούς Μπομπότη, οι οκτώ ηθοποιοί στο χειροκρότημα του τέλους και γενική άποψη του θεάτρου πολύ πριν από την έναρξη. Όταν έσβησαν τα φώτα, περισσότεροι από 7.500 θεατές ήταν στις θέσεις τους. Δυστυχώς και πάλι με κινητά που χτυπούσαν κατά τη διάρκεια της παράστασης ή ακόμη χειρότερα με τον εκνευριστικό ήχο της δόνησης…

* Φωτογραφίες: cat is art

 

 

Σχετικά άρθρα

Κυνηγήστε μας

6,398ΥποστηρικτέςΚάντε Like
1,713ΑκόλουθοιΑκολουθήστε
713ΑκόλουθοιΑκολουθήστε


Τελευταία άρθρα

- Advertisement -