Της Ειρήνης Αϊβαλιώτου
«Μόνοις οὐ γίγνεται θεοῖσι γῆρας οὐδὲ κατθανεῖν ποτε, τὰ δ’ ἄλλα συγχεῖ πάνθ’ ὁ παγκρατὴς χρόνος· φθίνει μὲν ἰσχὺς γῆς, φθίνει δὲ σώματος. θνῄσκει δὲ πίστις, βλαστάνει δ’ ἀπιστία, καὶ πνεῦμα ταὐτὸν οὔποτ’ οὔτ’ ἐν ἀνδράσιν Φίλοις βέβηκεν οὔτε πρὸς πόλιν πόλει· τοῖς μὲν γὰρ ἤδη, τοῖς δ’ ἐν ὑστέρῳ χρόνῳ τὰ τερπνὰ πικρὰ γίγνεται καὖθις φίλα». – Οιδίποδας
(Μόνο τους θεούς δεν τους βρίσκουν τα γηρατειά και ούτε πεθαίνουν, ενώ όλα τα άλλα τα συνταράσσει ο παντοκράτορας χρόνος. Η γονιμότητα της γης χάνεται, όπως και η δύναμη του σώματος. Πεθαίνει η πίστη, φυτρώνει η απιστία, και το ίδιο φρόνημα ποτέ δεν παραμένει ούτε στους φίλους ούτε ανάμεσα στις πόλεις. Γιατί σε άλλους τώρα, σε άλλους σε μεταγενέστερο χρόνο, τα ευχάριστα γίνονται πικρά και πάλι τα πικρά αγαπητά)
Μετά τον «Οιδίποδα Τύραννο» ο Σοφοκλής περνά τη σκυτάλη στον «Οιδίποδα επί Κολωνώ» που παρουσιάζει με πράξεις όλα τα συγκλονιστικά περάσματα από την κάθοδο του ήρωα στην άνοδο. Είναι το τεχνικότερο κι ένα από τα υψηλότερα έργα της αρχαίας τραγικής ποίησης. Ήδη από τους πρώτους στίχους του ο Οιδίποδας παρουσιάζεται διαφορετικός, μεταμορφωμένος. Είναι ολιγαρκής και ταπεινός γιατί, όπως λέει ο ίδιος, τον δίδαξαν τα βάσανα και ο χρόνος.
Στην πλήρη ωριμότητά του φτάνει πλέον όταν βρίσκεται στην Αθήνα, στην πόλη της Σοφίας, στην πόλη του Φωτός. Όταν ο Οιδίποδας έρχεται στην Αθήνα, υπόσχεται ότι θα είναι αιώνιος εκδικητής της Θήβας, σύμφωνα με διαβεβαίωση του ίδιου προς τον Κρέοντα. Ως τέλεια ψυχή θα ζήσει πλέον σε έναν πνευματικό κόσμο, τον οποίο αντιπροσωπεύει η Αθήνα και θα αποστρέφεται τον υλικό κόσμο που αντιπροσωπεύει η Θήβα. Ως σώμα, ως μορφή ο ήρωας θέλει να ταφεί από τον Θησέα στην Αθήνα, ενώ ως συνείδηση θεωρεί χρέος του να βρίσκεται στον κόσμο της ύλης που αντιπροσωπεύει η Θήβα με σκοπό να βοηθήσει τους συμπατριώτες του στην αργή αλλά βέβαιη εξέλιξή τους.
Από το αρχαίο θέατρο των Συρακουσών
Ένας από τους σημαντικότερους δημιουργούς του θεάτρου στην Ευρώπη, ο Γιάννης Κόκκος, επανήλθε στο αρχαίο θέατρο της Επιδαύρου, στις 17 και 18 Αυγούστου 2018, ύστερα από 18 χρόνια, καθώς το 2001 είχε παρουσιάσει την «Ορέστεια» του Αισχύλου. Αυτή τη φορά σκηνοθετώντας την εμβληματική τραγωδία του Σοφοκλή, «Οιδίπους επί Κολωνώ». Επρόκειτο για μία μεγάλη συνεργασία του Φεστιβάλ Αθηνών και Επιδαύρου με το Ινστιτούτο Αρχαίου Δράματος του Φεστιβάλ Συρακουσών. Η τραγωδία έκανε πρεμιέρα τον Ιούνιο στο αρχαίο θέατρο των Συρακουσών, στο 54ο Φεστιβάλ Αρχαίου Δράματος, αποτελώντας διεθνές γεγονός. Το ρόλο του Οιδίποδα ερμήνευσε ο Massimo de Francovich, ο σπουδαίος Ιταλός ηθοποιός που έχει ξεχωρίσει από τους ρόλους του στο θέατρο και τον κινηματογράφο, γνωστός στην Ελλάδα από τη συμμετοχή του στην ταινία του Paolo Sorrentino «Η τέλεια ομορφιά» (La grande Bellezza). Θεωρείται ένας από τους σημαντικότερους πρωταγωνιστές του θεάτρου και του κινηματογράφου του 20ου αιώνα.
Ο σκηνοθέτης
Ο Γιάννης Κόκκος από την ηλικία των 19 ετών θέλησε να σπουδάσει θέατρο σε υψηλά επίπεδα, ώστε η τέχνη να γίνει το επάγγελμά του καθώς επίσης και ένα πιστεύω ζωής. Στο Στρασβούργο, ένα μέρος όπου φιλοξενεί τα πιο έγκριτα Πανεπιστήμια στην Ευρώπη, άρχισε τη λεγόμενη «άσκηση του θεάτρου».
Έχει συνεργαστεί ως σκηνογράφος, ενδυματολόγος ή σκηνοθέτης με σημαντικούς καλλιτέχνες και με τα μεγαλύτερα λυρικά θέατρα (Σκάλα του Μιλάνου, Όπερα Γκαρνιέ, Κόβεντ Γκάρντεν, Μαριίνσκι, Τεάτρο Ρεάλ, Κρατική Όπερα Βιέννης, Θέατρο Μουσικού Μάη, Φλωρεντίας, Όπερα Σαν Φρανσίσκο κ.ά.) και έχει τιμηθεί, μεταξύ άλλων, με το μετάλλιο του Ιππότη του Τάγματος Γραμμάτων και Τεχνών από το γαλλικό κράτος και με τα βραβεία Λόρενς Ολίβιε και Μολιέρος.
Στην Επίδαυρο παρουσίασε ξανά αρχαία τραγωδία το 2001, την Ορέστεια του Αισχύλου και το 2007 τη Μήδεια του Κερουμπίνι. Επίσης, έχει συνεργαστεί ξανά στο παρελθόν με το Φεστιβάλ των Συρακουσών.
Ύμνος στην Αθήνα
Το δράμα του Σοφοκλή «Οιδίπους επί Κολωνώ», που μας παρουσίασε, είναι από τα πλέον αξιοθαύμαστα έργα. Το έγραψε ο Σοφοκλής, γέροντας πλέον περίπου 90 ετών, για να το δωρίσει όχι μόνο στην πατρίδα του, αλλά και στον ιδιαίτερό του δήμο, διότι καταγόταν από την Κολωνίδα φυλή. Με αυτό το έργο θέλησε ο Σοφοκλής να εξυμνήσει τον δήμο του και να χαροποιήσει τους Αθηναίους για όσα λέει ο Οιδίπους, ότι δηλαδή η πόλη τους θα είναι απόρθητη και ότι θα νικήσουν τους Θηβαίους, προμαντεύοντας ότι θα πολεμήσουν με αυτούς και ότι κατά τους χρησμούς θα τους νικήσουν εξαιτίας της ύπαρξης του τάφου του. Γι’ αυτό ο «Οιδίπους επί Κολωνώ», εκτός από ένας διαλογισμός πάνω στο ανθρώπινο πεπρωμένο είναι, ταυτόχρονα, ένας ύμνος στην Αθήνα, την αγαπημένη πόλη του ποιητή και συνοψίζει το έργο ολόκληρης της ζωής του.
Η τραγωδία Οιδίπους παρουσιάστηκε στους Αθηναίους, πιθανόν το 401 π.X. από τον ομώνυμο εγγονό του, δηλαδή 5 χρόνια μετά το θάνατο του Σοφοκλή.
Ο Ίππιος (ή Ίππειος) Κολωνός
Ο Οιδίπους, ο τυφλός και εξόριστος πρώην βασιλιάς της Θήβας, φτάνει ύστερα από περιπλάνηση στον αθηναϊκό δήμο του Ίππιου Κολωνού, οδηγούμενος από την κόρη του Αντιγόνη.
Ο Ίππιος (ή Ίππειος) Κολωνός βρισκόταν στην πεδιάδα του Κηφισού, 10 στάδια (2 χλμ) προς βορράν του Διπύλου και ήταν κατάφυτος από ελαιόδεντρα. Λεγόταν “Ίππιος”, γιατί εκεί βρισκόταν ο ναός του Ιππίου Ποσειδώνα, προστάτη του δήμου, που καταστράφηκε από τον Αντίγονο Γονατά το 265 π.Χ. Υπήρχε επίσης βωμός της Ιππίας Αθηνάς, τέμενος των Ερινύων, ο τάφος του Οιδίποδα, καθώς και ηρώα του Θησέα, Πειρίθου και Αδράστου. Εδώ ήταν και το άγαλμα του Κολωνού, που έδωσε το όνομά του στο δήμο.
Η υπόθεση
Ο Οιδίπους κάθεται σ’ ένα βράχο μέσα στο ιερό άλσος των Ευμενίδων και ανακαλύπτεται από κάποιο κάτοικο, που τον διώχνει. Αρνείται να φύγει επικαλούμενος χρησμό, σύμφωνα με τον οποίο το μέρος αυτό θα είναι ο τόπος της τελικής του ανάπαυσης. Εν τω μεταξύ έρχεται εκεί και η άλλη κόρη του Οιδίποδα, η Ισμήνη. Ο Κολωνιάτης συγκεντρώνει τους γέροντες του τόπου. Αυτοί λυπούνται τον αδύναμο γέροντα και την κόρη του, αλλά, μόλις πληροφορούνται το όνομά του, τρομοκρατούνται και τον διατάζουν να φύγει. Ο Οιδίπους επικαλείται την αθηναϊκή φιλοξενία και ζητά να συναντήσει τον βασιλιά της πόλης. Ο Θησέας φτάνει και ο Οιδίπους του ζητά προστασία όσο ζει και ταφή, όταν πεθάνει. Ο Θησέας του τα υπόσχεται.
Σχεδόν ταυτόχρονα έρχεται ο Κρέων και μετά την αποτυχία του να πείσει τον Οιδίποδα να τον ακολουθήσει στη Θήβα, απαγάγει τις κόρες του και είναι έτοιμος να συλλάβει και τον Οιδίποδα. Τη στιγμή εκείνη επεμβαίνει ο Θησέας, κατακρίνει τις πράξεις του Κρέοντα και τον αναγκάζει να τον οδηγήσει στις κοπέλες. Πραγματικά σε λίγο επιστρέφει φέρνοντας μαζί του την Αντιγόνη και την Ισμήνη. Στην Αθήνα φτάνει ως ικέτης ο γιος του Οιδίποδα, Πολυνείκης, και επιθυμεί να δει τον πατέρα του και να του ζητήσει τη βοήθειά του. Ο Οιδίπους αρνείται και τον διώχνει ρίχνοντάς του φοβερή κατάρα. Τότε ακούγεται κεραυνός και ο ταλαίπωρος γέροντας αντιλαμβάνεται πως το τέλος του πλησιάζει. Ξεκινά για εκεί όπου θα συναντήσει τον θάνατο, ακολουθούμενος από τον Θησέα και τις κόρες του. Αποχαιρετά τα παιδιά του και προχωρά μαζί με τον Θησέα, που είναι ο μόνος που πρέπει να ξέρει τον τόπο ταφής του. Οι κόρες του θρηνούν τον χαμό του πατέρα τους, αλλά ο βασιλιάς της Αθήνας τους υπόσχεται κάθε φροντίδα για το μέλλον.
Ταξίδι προς το θάνατο
Πολλοί κριτικοί θεωρούν τον Οιδίποδα επί Κολωνώ μία από τις κορυφαίες τραγωδίες που έχει γραφτεί ποτέ. Βασίζεται στον Θηβαϊκό δραματικό κύκλο ή κύκλο των Λαβδακιδών. Βάση της είναι η διαχείριση του ταξιδιού προς τον θάνατο.
Το νόημα αυτής της τραγωδίας θα μπορούσε να εκφραστεί με το κείμενο που έγραψε ο Γερμανός φιλόσοφος Άρθουρ Σοπενάουερ: «Δεν υπάρχει κάτι σταθερό στην ασταθή ζωή· ούτε ατέλειωτος πόνος, ούτε αιώνια ευχαρίστηση, ούτε εντύπωση που ν’ αντέχει, ούτε ενθουσιασμός που να μην ξεθυμαίνει, ούτε υψηλή ιδέα που να στέκει ακλόνητη σαν κανόνας σ’ ολόκληρη την ύπαρξη. Όλα διαλύονται στον χείμαρρο των χρόνων». Παρακάτω κατέληγε στο συμπέρασμα: «Η ζωή είναι ένα δάνειο που το παίρνουμε από τη γέννησή μας και οι πόνοι και τα βάσανα είναι οι καθημερινοί τόκοι».
Κουβαλώντας στους γέρικους ώμους του το βάρος τρομακτικών εγκλημάτων, κυνηγημένος από την πατρίδα του, τη Θήβα, ο Οιδίποδας φτάνει ως πρόσφυγας στον Κολωνό, συνοικία των Αθηνών, τόπο της τελευταίας του κατοικίας. Οι θεοί τον έχουν καταδικάσει, οι θεοί τού έχουν υποδείξει τον τόπο της λύτρωσης. Μίασμα ο ίδιος, ένας άνθρωπος που αντιμετώπισε τις φρικτότερες δυστυχίες και τον πολύχρονο πόνο, γίνεται ο ήρωας-προστάτης της πόλης που τον υποδέχεται για λόγους ηθικής αλλά και συμφέροντος.
Διαχρονικό μήνυμα
Από τις Συρακούσες στην Επίδαυρο, η παράσταση μετέφερε τα βήματα του Οιδίποδα ως το ιερό δάσος των Ερινύων, όπου αποθεώνεται. Ο πολυπληθής θίασος και όλοι οι συντελεστές από τη γειτονική μας χώρα απέδειξαν την ευρυμάθεια, τη συγκρότηση, το ήθος της θεατρικής γραφής τους που δείχνει καλλιτέχνες οι οποίοι γνωρίζουν καλά την αρχαία τραγωδία στη διαχρονία της και στις κορυφαίες αποτυπώσεις της.
Ο Μάσιμο ντε Φράνκοβιτς ως αιωνόβιος γέροντας, παρά τα βάσανα και τις πικρότατες εμπειρίες που του φόρτωσαν τα χρόνια, τεντώνει όλες τις αισθήσεις που του απόμειναν στο γέρμα της ζωής του, για να ακούσει, με σεμνότητα και αξιοπρέπεια, από το στόμα του Χορού, για στερνή φορά τους εξαίσιους ήχους της φύσης και να χαρεί τα λαμπερά της χρώματα. Να ακούσει για τα πολύχρωμα άλση και λημέρια, για την ουράνια δροσιά του νάρκισσου, για τον κρόκο που αστράφτει σαν χρυσάφι.
Να λοιπόν ένα φωτεινό μήνυμα, με το οποίο μας δροσίζει διαχρονικά το ευλογημένο πνεύμα του Σοφοκλή, προικισμένο από τη φύση του να εξερευνά σε βάθος τα ανθρώπινα και να αποκαλύπτει τις μοναδικές αξίες που έχουν τη δύναμη να στυλώσουν τον άνθρωπο, αξίες από τις οποίες εξαρτάται η επιβίωση του θολωμένου κόσμου μας σήμερα, όσο ποτέ άλλοτε.
Μια τραγωδία για τα σύνορα
Ο Γιάννης Κόκκος βλέπει την τελευταία τραγωδία του Σοφοκλή ως μια τραγωδία για τα σύνορα, πραγματικά και μεταφυσικά, για το μυστήριο της ανθρώπινης ελευθερίας παρά την παντοδυναμία των θεών, για την ευθύνη, για τα γηρατειά, για την πολιτική διαχείριση της πόλης. Ο Οιδίπους επί Κολωνώ είναι επίσης ένα χαμηλόφωνο ποίημα, ένα πνευματικό ταξίδι.
Ένα γλυπτό ύψους 6 μ. (σκηνικό του σκηνοθέτη), που απεικονίζει έναν ανδρικό κορμό γερμένο από τα βάσανα, με την πλάτη γυρισμένη προς τους θεατές μάς περίμενε στην ορχήστρα της Επιδαύρου. Το γλυπτό παρέπεμπε στον Οιδίποδα και σε μια μεταφορική εικόνα του πεπρωμένου του. Είδαμε επίσης στοιχεία που εκφράζουν την ένταση και την αγριάδα της Θήβας, μεταλλικά στοιχεία που μοιάζουν πολύ σύγχρονα, σε αντιδιαστολή με την ηπιότητα και την απλότητα της Αθήνας, που αποδίδονται μέσα από λιτούς πέτρινους πάγκους και απλά χρυσά σύμβολα. Ελιές και κυπαρίσσια κυριαρχούσαν επίσης στον περιβάλλοντα χώρο και εντάσσονταν αρμονικά με το τοπίο της Επιδαύρου.
Τα μικρόφωνα
Οι ηθοποιοί -παρά τη στέρεη τεχνική τους- έπαιξαν με μικρόφωνα, κάτι που προφανώς ήταν αναγκαία συνθήκη, λόγω της κακής ακουστικής του θεάτρου των Συρακουσών, όπου η παράσταση έκανε πρεμιέρα. Με αυτό το δεδομένο ο σκηνοθέτης δίδαξε τον λόγο πιο εσωτερικά και η έκφραση των ηθοποιών προσαρμόστηκε αντιστοίχως. Αν τα στοιχεία αυτά αφαιρούνταν για τις παραστάσεις της Επιδαύρου, θα έπρεπε προφανώς να διαμορφωθεί διαφορετικά το ύφος, να γίνει εξαρχής διδασκαλία του κειμένου, κάτι που θα ήταν δύσκολο να πραγματοποιηθεί.
Ο Χορός δεν αποτελείτο μόνον από γέροντες, αλλά κι από νέους, από στρατιώτες και από γυναίκες, επειδή ο σκηνοθέτης θέλησε να δώσει συμβολικά την εικόνα μιας πραγματικής δημοκρατίας. Στον ιερό χώρο συγκεντρώθηκαν ηθοποιοί από διαφορετικές γενιές και διαφορετικές σχολές. Οι γενιές αυτές μας διηγήθηκαν μια ιστορία για τη μνήμη και την πείρα, για την ανθρωπιά, την κατανόηση, την ανεκτικότητα, την έννοια της φιλοξενίας, γεφυρώνοντας με απόλυτη ομοιομορφία το άλλοτε και το τώρα.
Παράδοση και αναζήτηση
Η παράδοση είναι μια εμπειρία που ισοδυναμεί με παραγωγικό κεφάλαιο και η διαρκής αναζήτηση, ο πειραματισμός, οι ζωντανές ιδέες, που ανανεώνουν την τέχνη και δεν την αφήνουν στάσιμη, είναι μια βιολογική ανάγκη.
Ο συντονισμός της παράδοσης και της αναζήτησης δύο μονάδων καλλιτεχνικής ενέργειας, όπως είναι το Φεστιβάλ Αθηνών και Επιδαύρου και το Ινστιτούτο Αρχαίου Δράματος του Φεστιβάλ Συρακουσών (INDA) αποτελεί ένα μέτρο ισορροπίας απαραίτητο για ένα θέατρο που σέβεται την αποστολή του.
Ο Massimo de Francovich, που ερμήνευσε τον Οιδίποδα, βρίσκεται στην ίδια ηλικία με τον ήρωα και δίνει πραγματικά την εικόνα του άστεγου, του μετανάστη, που διατηρεί όμως στοιχεία από την αλλοτινή του αρχοντιά. Μας έδωσε τη μορφή του Οιδίποδα με εξαιρετική δύναμη, μια μορφή που διατηρεί το ηρωικό της μεγαλείο φανερώνοντας ταυτόχρονα την ανωτερότητα και την ευγένεια με τις οποίες η «αλύγιστη καρδιά» του αντιμετωπίζει τα αναπάντεχα χτυπήματα της μοίρας.
Όλους τους ηθοποιούς τους βρήκα εκπληκτικούς για την ετοιμότητά τους, την ενάργεια, την ορμή, το σπινθηροβόλο τους παίξιμο, τη ζεστασιά, την ερμηνευτική γοητεία, το θεατρικό αυθορμητισμό και τη λάμψη τους. Ασκημένοι, ταλαντούχοι, εξαιρετικοί!
Θαυμάσια η μουσική του Αλέξανδρου Μαρκέα. Επιβλητική αρμονία στο εικαστικό μέρος της παράστασης. Σε ενιαίο ύφος με το ιδιοφυές σκηνικό του Γιάννη Κόκκου τα κοστούμια της Paola Mariani.
Εντυπωσιακοί οι φωτισμοί του Giuseppe DiIorio.
Στο αρχαίο θέατρο της Επιδαύρου παρακολουθήσαμε έναν Οιδίποδα που εκφράζει τη σχέση με τους άλλους, τον τρόπο που αποδεχόμαστε τον άλλο –τον ξένο, τον διαφορετικό, τον άτυχο, τον δυστυχή, τον ικέτη και τον τρόπο που η πολιτεία οφείλει να αντιμετωπίζει τον άλλο.
Παρακολουθήσαμε έναν Οιδίποδα που εκφράζει την αντικειμενικότητα της ενοχής και την υποκειμενικότητα της τιμωρίας, τη δικαιοσύνη και την πνευματική ανύψωση και είχαμε την ικανοποίηση της ομορφιάς, αυτής που γεμίζει όχι τις ώρες, αλλά την ψυχή.
῾Ως εὖτ’ ἂν τὸ νέον παρῇ κούφας ἀφροσύνας φέρον, τίς πλάγχθη πολὺ μόχθος ἔξω; τίς οὐ καμάτων ἔνι; φόνοι, στάσεις, ἔρις, μάχαι καὶ φθόνος· τό τε κατάμεμπτον ἐπιλέλογχε πύματον ἀκρατὲς ἀπροσόμιλον γῆρας ἄφιλον, ἵνα πρόπαντα κακὰ κακῶν ξυνοικεῖ. – Χορός
(Γιατί όταν υπάρχουν τα νιάτα που φέρνουν την κούφια ανοησία τι υπάρχει έξω από κόπους πολλούς; ποια κούραση λείπει; φόνοι, ταραχές, διχόνοιες, διαμάχες και φθόνοι. Και στο τέλος μας βρίσκουν τα κακά γηρατειά που στέκονται αδύναμα, χωρίς φίλους και συντροφιές, μαζί με τα χειρότερα απ’ όλα τα κακά).
***
Συντελεστές
Σκηνοθεσία – Σκηνικά: Γιάννης Κόκκος
Μετάφραση στα ιταλικά: Federico Condello
Συνεργαζόμενος σκηνοθέτης: Alfio Scuderi
Καλλιτεχνικός συνεργάτης: Annick Blancard
Βοηθός σκηνοθέτη: Stephan Grögler
Μουσική: Αλέξανδρος Μαρκέας
Κοστούμια: Paola Mariani
Φωτισμοί: Giuseppe DiIorio
Ερμήνευσαν: Massimo De Francovich (Οιδίποδας), Sebastian Lo Monaco (Θησέας), Roberta Caronia (Αντιγόνη), Stefano Santospago (Κρέοντας), Fabrizio Falco (Πολυνείκης), Eleonora De Luca (Ισμήνη), Danilo Nigrelli (Άγγελος), Sergio Mancinelli (Ξένος), Davide Sbrogiò (Κορυφαίος)
Χορός γερόντων: Massimo Cimaglia, Francesco Di Lorenzo, Lorenzo Falletti, Eugenio Santovito, Carlo Vitiello, La Vecchia Tatu
Χορός νέων: Tommaso Garrè, Salvatore Ventura, Emanuele Carlino, Federico Mosca, Danilo Carciolo
Χορός στρατιωτών: Alessandro Accardi, Mauro Cappello, Antonino Cicero Santaelena, Alessandro di Feliciantonio, Giacomo Lisoni, Andrea Maiorca, Riccardo Rizzo, William Caruso, Roberto Mulia, Salvatore Pappalardo, Stefano Pavone
Χορός γυναικών: Guilia Oliva, Chiara Ciancola, Vittoria Scuderi, Maria Chiara Pellitteri, Miriam Scala, Greta D’ Antonio, Noemi Scaffidi, SilviaTrigona, Guilia Messina, Silvia Messina, Federica Gurrieri, Adele di Bella, Alba Sofia Vella, Guilia Antille, Gabriella Zito
Γριές: Lucia Imprescia, Lisi Giusi
Γιάννης Κόκκος
«Οιδίπους επί Κολωνώ” του Σοφοκλή
Αρχαίο Θέατρο Επιδαύρου
17 & 18 Αυγούστου 2018
Παραγωγή: Φεστιβάλ Αθηνών & Επιδαύρου και INDA (Ινστιτούτο Αρχαίου Δράματος του Φεστιβάλ Συρακουσών)
Με τη στήριξη του Ιδρύματος Μιχάλης Κακογιάννης
• Η παράσταση τελούσε υπό την Αιγίδα της Α.Ε. του Προέδρου της Ελληνικής Δημοκρατίας κυρίου Προκοπίου Παυλοπούλου και υπό την Αιγίδα της Α.Ε. του Προέδρου της Ιταλικής Δημοκρατίας κυρίου Sergio Mattarella.
Με ελληνικούς και αγγλικούς υπέρτιτλους.
– Οι ελληνικοί υπέρτιτλοι ήταν σε μετάφραση Δημήτρη Δημητριάδη.
