Το 2013 έγινε η νεότερη νικήτρια του Βραβείου Ζαχάρωφ και αφιέρωσε το βραβείο της στους «αφανείς ήρωες του Πακιστάν», υπερασπιζόμενη το δικαίωμα κάθε παιδιού στην εκπαίδευση.
«Πολλά παιδιά δεν έχουν φαΐ να φάνε ούτε νερό να πιουν και πεινούν για μόρφωση. Είναι συγκλονιστικό ότι 57 εκατομμύρια παιδιά στερούνται την εκπαίδευση […] αυτό πρέπει να ταρακουνήσει τη συνείδησή μας», είπε η Malala απευθυνόμενη στους αντιπροσώπους 28 χωρών σε ένα κατάμεστο Ευρωπαϊκό Κοινοβούλιο και – μοναδικό γεγονός οπωσδήποτε – σε όλους τους εν ζωή βραβευθέντες με το Βραβείο Ζαχάρωφ, συγκεντρωμένους με την ευκαιρία της Διάσκεψης για την 25η επέτειο του Βραβείου. «Ένα παιδί, ένας δάσκαλος, ένα μολύβι κι ένα βιβλίο μπορούν να αλλάξουν τον κόσμο.»
Η Malala ξεκίνησε τον αγώνα της για μόρφωση σε ηλικία 11 ετών γράφοντας ανώνυμο διαδικτυακό ημερολόγιο για το πώς είναι η ζωή μιας μαθήτριας στην ελεγχόμενη από τους Taliban κοιλάδα Swat στο Πακιστάν. Το 2009 οι Taliban εξέδωσαν διάταγμα για να κλείσουν όλα τα σχολεία θηλέων, ενώ ο στρατός του Πακιστάν είχε αρχίσει επιχειρήσεις εναντίον τους. Η Malala και η οικογένειά της αναγκάστηκαν να φύγουν από την πολιορκημένη πόλη τους, ενώ το σχολείο της μετατράπηκε σε ερείπια. Όταν επέστρεψαν, αφού η κατάσταση είχε βελτιωθεί από πλευράς ασφάλειας, η Malala και ο πατέρας της Ziauddin που διηύθυνε ένα σχολείο θηλέων εξακολούθησαν να αγωνίζονται για την εκπαίδευση των κοριτσιών παρά τις απειλές. Χάρη σε μια χορηγία, η Malala μπόρεσε να αγοράσει ένα σχολικό λεωφορείο, το ίδιο λεωφορείο στο οποίο εκείνη και άλλα δύο κορίτσια δέχτηκαν πυροβολισμούς και τραυματίστηκαν το 2012 σε μια επίθεση, την ευθύνη της οποίας ανέλαβαν οι Taliban.
Η Malala σήμερα είναι αφοσιωμένη υπέρμαχος της εκπαίδευσης των κοριτσιών, συνιδρύτρια του Malala Fund και μέλος της έκτακτης επιτροπής για την εκπαίδευση των νέων (Youth Education Crisis Committee) που συγκροτήθηκε από τον Ειδικό Απεσταλμένο του ΟΗΕ για την παγκόσμια εκπαίδευση, τον Gordon Brown, ο οποίος εκτίμησε ότι, με τους σημερινούς ρυθμούς, θα χρειαστεί να περιμένουμε μέχρι το 2086 για να φοιτούν όλα τα κορίτσια σε σχολεία, και όχι μέχρι το 2015 όπως ήταν η υπόσχεση των αναπτυξιακών στόχων της χιλιετίας. «Στο Ισλάμ επιτρέπεται η εκπαίδευση των κοριτσιών. Είναι καθήκον και ευθύνη του καθενός, αγοριού ή κοριτσιού, να αποκτήσει μόρφωση και γνώσεις» λέει η Malala.
Η 12η Ιουλίου, ημέρα γενεθλίων της Malala, επελέγη από τον ΟΗΕ, στο πλαίσιο της παγκόσμιας πρωτοβουλίας «Education First», ως Ημέρα της Malala προς υποστήριξη των παιδιών που υπερασπίζονται το δικαίωμά τους στην εκπαίδευση.
Το 2014 η Malala Yousafzai ήταν μεταξύ των νικητών του Βραβείου Νόμπελ Ειρήνης «για τον αγώνα της κατά της καταπίεσης των παιδιών και των νέων και για το δικαίωμα όλων των παιδιών στην εκπαίδευση», νεότερη νικήτρια στην ιστορία τόσο του Βραβείου Ζαχάρωφ όσο και του Βραβείου Νόμπελ.
Από το 2017, η Malala σπουδάζει στο Lady Margaret Hall College του Πανεπιστημίου της Οξφόρδης, στο Ηνωμένο Βασίλειο. Χρησιμοποίησε τα χρήματα του βραβείου Νόμπελ Ειρήνης για να ιδρύσει σχολείο για κορίτσια στη γενέτειρά της, στην περιοχή Shangla του Πακιστάν. Το σχολείο εγκαινιάστηκε τον Μάρτιο του 2018. Η Malala επισκέφθηκε το σχολείο λίγο αργότερα, στο πρώτο ταξίδι που πραγματοποιούσε στο Πακιστάν μετά την επίθεση που δέχθηκε από τους Ταλιμπάν.
Το Malala Fund, το «Ταμείο της Malala», στηρίζει τους τοπικούς εκπαιδευτικούς σε περιοχές όπου τα περισσότερα κορίτσια αδυνατούν να φοιτήσουν στη δευτεροβάθμια εκπαίδευση, απαιτεί να διατεθούν πόροι και να γίνουν οι αλλαγές που θα δώσουν σε κάθε κορίτσι δευτεροβάθμια παιδεία, καθιστά ηχηρότερη τη φωνή των κοριτσιών και μοιράζεται τις προσωπικές τους ιστορίες.
