Της Ειρήνης Αϊβαλιώτου
Όταν η Ρηνιώ Κυριαζή εκδίδει το βιβλίο της «Η Μεγάλη Άρκτος» και παρουσιάζει την ομότιτλη παράστασή της, είναι ήδη μια σπουδαία καλλιτέχνιδα που έχουμε όλοι οι θεατρόφιλοι εκτιμήσει από τη «Φεύγουσα κόρη» και τις άλλες εμφανίσεις της. Από τις πρώτες στιχομυθίες που ακούγονται όμως στο χώρο του Κέντρου Ελέγχου Τηλεοράσεων μέσω των ηθοποιών Γιάννη Γιαννούλη και Δήμητρας Γκλιάτη αντιλαμβάνεται κανείς ότι αναπτύσσεται ένα ιδιαίτερο ταλέντο με μια ολοκληρωμένη αισθητική αντίληψη. Παίρνοντας το λόγο στην πορεία και οι Γιούλη Καρναχωρίτη, Μαρίνα Πανηγυράκη καθώς και η ίδια η συγγραφέας και ηθοποιός, ξεδιπλώνουν όλες τις εκφάνσεις της πηγαίας μουσικότητας του λόγου, ειδικά μέσα από τη θηλυκή ευαίσθητη φωνή του. Από το λυγμό στο γέλιο, από την κραυγή στο τραγούδι, από την προσευχή στην ιαχή, από το επιφώνημα στο άσμα, από την ομιλία στη μελωδία, από το θρήνο στη φωνή, από το κλάμα του μωρού στον επιθανάτιο ρόγχο.
Στο θεατρικό της έργο, που είναι και το πρώτο, η Ρηνιώ Κυριαζή αποδεικνύει ότι η φωνή της μπορεί να έχει διάρκεια και ποιότητα. Η γραφή της πρωτότυπη, σχεδιασμένη μέσα από μια προσωπική δραματική γραμματική. Η αμεσότητα, η ειλικρίνεια και η έλλειψη επιτήδευσης κάνουν το έργο της διαφορετικό, που προβληματίζει και ξαφνιάζει. Λέξεις χρησιμοποιούνται ξανά και ξανά, επαναλαμβάνονται με αλλιώτικο τρόπο και σημασία, σαν η συγγραφέας να διερευνά με διεισδυτικότητα το περιεχόμενό τους. Με αναφορές στη δημοτική ποίηση, τα νανουρίσματα και τα μοιρολόγια «Η Μεγάλη Άρκτος» γίνεται η αναζήτηση ενός μύθου και μιας παραμυθίας. Το παραμύθι του σώματος ως μουσικού οργάνου, με χορδές φτιαγμένες από μυϊκές ίνες και κοιλότητες που λειτουργούν ως ηχεία, είναι στην ουσία του θεατρική τέχνη, δεν διαμορφώνεται απλώς σε θεατρική τέχνη. Ο λόγος πηγάζει από τη φύση και σαν βροχή, σαν δάκρυ κυλά στην ψυχή μας.
Το έργο ξεκινάει από μια σχέση που τελειώνει γιατί «οι πόρτες τις νύχτες τρίζουν και κάτω από τα πατώματα των σπιτιών μας τρέχει νερό». Ο ερωτισμός του ενυπάρχει στην αυθεντική και τη μαγική του έννοια. Γιατί ο αληθινός ερωτισμός έχει αθωότητα, συναισθηματική έκθεση και παιδικό ενθουσιασμό.
«ανάμεσά τους δεν
περνούσε αέρας
δεν περνούσε
χώρος,
δεν περνούσε σκιά
κοιμήθηκαν γλυκά
και ονειρεύτηκαν
ο ένας τον άλλον»
Η παράσταση σε σκηνοθεσία του Νίκου Φλέσσα -με συνεργό του την Κατερίνα Γεωργουδάκη– ανακουφίζει, θεραπεύει και λυτρώνει. Μας κάνει να τραγουδάμε, μας γεμίζει τα πνευμόνια τόσο φρέσκο αέρα που μια γλυκιά ζάλη μας κατακλύζει. Μας κάνει να ονειρευόμαστε ένα μέλλον γεμάτο λιβάδια και θάλασσα… «μόνο λιβάδια και χαρές και θάλασσα».
«…ένα αεράκι δροσερό να φυσάει πάνω από τα συντρίμμια…».
Ένα παιχνίδι με χρώματα, αρετές, ονόματα, ταξινομήσεις, κομμάτια συζητήσεων, ανταποκρίσεις και ερωταποκρίσεις, μουσικές και ηχητικές μνήμες. Ένα σύνολο από καθαρή σκέψη και αυτοπεποίθηση, γνώση και φαντασία, στο οποίο ο καθένας μας μπορεί να προσθέσει τα πράγματα που θέλει να θυμάται.
Με πρόσχημα και αφορμή την αστυνομική ιστορία της εξαφάνισης μιας γυναίκας και την αναζήτησή της, φανερώνεται μια τετραπλή θηλυκή εκδοχή η οποία επιχειρεί να αναθεωρήσει την καθεστηκυία σχέση της με το άλλο φύλο και τον πολιτισμό του στο σύγχρονο κόσμο. Το ζητούμενο η επαφή με τη μυθική καταγωγική φύση της γυναίκας.
Πρόκειται ουσιαστικά για τα θεμέλια ενός εποικοδομητικού διαλόγου, για μια κατάδυση και ανάδυση προς τις πηγές της γλώσσας, για μια πρωτογενή ανθρώπινη μουσική. Μέσα από δοκιμασίες και μια τελετή μύησης αναδύεται η ταύτιση με την πρωταρχική, τη φυσική γυναίκα, τη Μεγάλη Άρκτο.
Ο Νίκος Φλέσσας σκηνοθετεί με πίστη και αφοσίωση στο λόγο και στο θέατρο. Λιτός και λειτουργικός ο σκηνικός χώρος, διαχρονικά και με καλό γούστο τα κοστούμια των Ιωάννας Στρατόγλου, Φίλιππου Γκούτζου. Η ερμηνευτική δουλειά των ηθοποιών είναι εντυπωσιακή. Αρχίζω από τον Γιάννη Γιαννούλη, που είναι καταπληκτικός. Όσο για τις εξαιρετικές Δήμητρα Γκλιάτη, Γιούλη Καρναχωρίτη, Ρηνιώ Κυριαζή και Μαρίνα Πανηγυράκη, είναι αγαστό συμπλήρωμα η μια της άλλης. Αυθεντικές φωνές, φωτεινές γυναικείες φιγούρες που θαυμάζονται και λατρεύονται.
«το ποτάμι άρχισε
να βρυχάται σαν
αρκούδα παλιά»
Με ύλη τρυφερή και εύπλαστη και ήθος που δεν έχει αλλοιωθεί από τον συρμό, η παράσταση, εμποτισμένη με συναισθήματα, δέχεται το αποτύπωμα μύθων εορταστικών, συλλογικών και προσωπικών. Μια παράσταση όμορφη σαν πανηγύρι, που θα έκανε περήφανη τη δασκάλα της Ρηνιώς, τη μεγάλη Μίρκα Γεμεντζάκη.
Καμιά πόρτα δεν τρίζει κανένα σπίτι δεν πνίγεται στο νερό Εσύ βλέπεις εφιάλτες Εγώ κολυμπώ
Τέρμα, τελείωσε πάρ’ το απόφαση Θα βρεις εσύ μια κουφή Κι εγώ έναν δύτη
Σπασμένη σε κομμάτια, η γυναίκα της ιστορίας, η Όλγα, αναζητά την αγάπη
η αγάπη, η αγάπη πέθανε, αν υπήρξε ποτέ, η αγάπη έγινε αρκούδα που αγκαλιάζει τα μωρά της – μόνο εκεί υπάρχει αγάπη…
και ξεκινάει να περπατάει
άρχισε να περπατάει, να περπατάει, να περπατάει, να περπατάει, να περπατάει, να περπατάει, να περπατάει, να περπατάει, να περπατάει, να περπατάει, παραπατάει, να μπουσουλάει, να περπατάει, να περπατάει, να περπατάει, να περπατάει, να περπατάει, να σηκώνεται, να πέφτει, να περνάει, να περπατάει, να περπατάει, να περπατάει, να περπατάει, να περπατάει, να σηκώνεται, πέφτει, γελάει, να περπατάει, να περπατάει, να περπατάει, να περπατάει, να περπατάει, να περπατάει, να περπατάει, χαμογελάει περπατάει
Όταν μιλάμε και «δε λέμε λέξεις, λέμε πτώματα», ο τρόπος που μας απομένει είναι η μουσική, μια μουσική χαμένη.
Στη διαδρομή της, η Όλγα συναντά ηρωίδες της τραγωδίας και παλιές γυναίκες που θρηνούν, καθώς και τον άντρα της ιστορίας της χαμένο σε εφιάλτες.
* Τέσσερις γυναίκες ηθοποιοί, τέσσερα κομμάτια της ίδιας γυναίκας σε διαφορετικούς χρόνους συναντούν η μία την άλλη, τραγουδούν η μία στην άλλη, ελευθερώνουν η μία την άλλη και προσκαλούν τον άντρα σ’ ένα ανάστροφο οδυσσειακό ταξίδι στη θάλασσα μέσα μας.
Σε μια εποχή όπου νιώθουμε όλοι φάλτσοι, η μουσική, για τη Ρηνιώ Κυριαζή, «δεν είναι οι νότες, είναι οι ιστορίες μας, οι αγάπες, τα σώματα, οι λίμνες και οι θάλασσες μέσα μας».
Ο δραματουργός Νίκος Φλέσσας μεταφράζει εδώ τα αποσπάσματα από τις τραγωδίες και σκηνοθετεί με άξονα την ιδέα ότι το κείμενο τραγουδιέται ίσως περισσότερο απ’ ό, τι μιλιέται, δημιουργώντας έτσι ένα μουσικό έργο μόνο με τις φωνές των ηθοποιών.
«Το δρόμο της ομάδας τον ανακαλύπτουμε κάθε μέρα. Βασιζόμαστε απόλυτα στη μέθοδο της Μίρκας Γεμεντζάκη, της οποίας οι ηθοποιοί έχουν υπάρξει όλοι μαθητές για μεγάλο διάστημα. Η προσέγγιση αυτού του είδους της μουσικής δε θα μπορούσε να συμβεί χωρίς τα κλειδιά της μεθόδου της Μίρκας».
(Νίκος Φλέσσας)
* H “Μεγάλη Άρκτος” της Ρηνιώς Κυριαζή σε σκηνοθεσία του Νίκου Φλέσσα παρουσιάζεται για 10 παραστάσεις στο @ ΚΕΤ. Η πρεμιέρα πραγματοποιήθηκε στις 13 Δεκεμβρίου 2014.
Έως 11 Ιανουαρίου 2015
Κάθε Σάββατο και Κυριακή | 21:00
Γενική είσοδος: 10 €, φοιτητικό: 8 €, μειωμένο εισιτήριο (άνεργοι, κάρτα ΣΕΗ): 5 €
* Το θεατρικό έργο “Η Μεγάλη Άρκτος” κυκλοφορεί από τις εκδόσεις «Το Ροδακιό».
Συντελεστές
Kείμενο: Ρηνιώ Κυριαζή
Σκηνοθεσία: Νίκος Φλέσσας – συνεργός: Κατερίνα Γεωργουδάκη
Ηθοποιοί: Γιάννης Γιαννούλης, Δήμητρα Γκλιάτη, Γιούλη Καρναχωρίτη, Ρηνιώ Κυριαζή, Μαρίνα Πανηγυράκη
Σκηνικός χώρος, κοστούμια: Ιωάννα Στρατόγλου, Φίλιππος Γκούτζος
Σχεδιασμός φωτισμού, φωτογραφία: Γιώργος Ζαφειρίου – βοηθός: Ειρήνη Ντόλκα
Πληροφορίες
Διάρκεια: 90 λεπτά
Κρατήσεις: 213.00.40.496 / 69.45.34.84.45.
Πολυχώρος Κέντρο Ελέγχου Τηλεοράσεων
Κύπρου 91Α και Σικίνου 35Α, 11361, Κυψέλη, Αθήνα
Τηλ.: (00 30) 213 00 40 496
Κινητό: (00 30) 69 45 34 84 45
E-mail: [email protected]
http://polychorosket.gr/
https://www.facebook.com/kentron.el