10.7 C
Athens
Σάββατο 14 Δεκεμβρίου 2024

Κώστας Σταμάτης. Γεμάτος πάθος, έμπνευση και δημιουργικότητα για μια ολόκληρη ζωή

Του Παναγιώτη Μήλα

Τα ξενοδοχεία «Ξενία» έχουν διπλή ιστορία στον τόπο μας.

Το πρώτο κεφάλαιο το έγραψαν οι αρχιτέκτονες που τα δημιούργησαν.

Το δεύτερο κεφάλαιο έχει την υπογραφή των πολιτικών που συνέπραξαν αρχικά στην απαξίωσή τους και στη συνέχεια στο γκρέμισμα πολλών από αυτά τα αρχιτεκτονικά αριστουργήματα.

Είχα την τύχη – μαθητής του Δημοτικού Σχολείου ακόμη – να δω τα αρχικά σχέδια του αρχιτέκτονα και σκηνογράφου Κίμωνα Λάσκαρι. Ήταν σχέδια για την Αθήνα και για το συγκρότημα του «Ξενία» στον αρχαιολογικό χώρο της Επιδαύρου. Ο Λάσκαρις ήταν οικογενειακός φίλος και οι επισκέψεις του στο πατρικό μας ήταν πολύ τακτικές.
Σε μια από αυτές, μας είχε φέρει σχέδια και από «Ξενία» που επρόκειτο να χτιστούν σε άλλες περιοχές της Ελλάδας.

 

 

 

Μια φορά ως δώρο – έκπληξη είχε μαζί του αντίγραφα των σχεδίων του «Ξενία» της Σάμου. Το …δώρο απευθυνόταν στη μητέρα μου επειδή ήταν από τη Σάμο.

Στον φάκελο που είχε φέρει εκτός από τα αρχιτεκτονικά σχέδια είχε και ένα έργο ζωγραφικής. Τα επώνυμα των δύο δημιουργών δεν τα ξέχασα ποτέ. Το ένα – του ζωγράφου – μου θύμιζε ένα εντυπωσιακό πουλί, τον φασιανό… Το όνομα του αρχιτέκτονα και πάλι δεν το ξεχνούσα επειδή – τότε – δεν μπορούσα να ξεχωρίσω ποιο ήταν το μικρό όνομα και ποιο το επώνυμο: Κώστας Σταμάτης…

***

Αργότερα, όταν προσπαθούσα να κάνω τα πρώτα δημοσιογραφικά μου βήματα, αποπειράθηκα να κάνω συνέντευξη με τον Κίμωνα Λάσκαρι. Τον συνάντησα στο γραφείο του, στο ισόγειο της γωνίας των οδών Ακαδημίας και Ομήρου. Εκεί ανάμεσα στα άλλα μου μίλησε για τα «Ξενία».

Μου θύμισε ότι αυτή η περίοδος ξεκίνησε με τον Χαράλαμπο Σφαέλλο (1951 – 1957), συνεχίστηκε με τον Άρη Κωνσταντινίδη (1957 – 1967) και ολοκληρώθηκε από μια ομάδα νέων ταλαντούχων αρχιτεκτόνων στην οποία συμμετείχαν οι: Γεώργ. Νικολετόπουλος, Αικ. Διαλεισμά, Ιωαν. Τριανταφυλλίδης, Φιλ. Βώκος, Διον. Ζήβας και Κώστας Σταμάτης.

 

***

 

 

Πέρασαν πάρα πολλά χρόνια και μόλις την Κυριακή 18 Νοεμβρίου 2017 είχα την τύχη να γνωρίσω από κοντά τον αρχιτέκτονα Κώστα Σταμάτη. Ήμουν στο Μουσείο Ισλαμικής Τέχνης εκεί όπου η ηθοποιός Εύα Σιμάτου παρουσίαζε την παράσταση «Περί Αλεξάνδρου».

Ο κύριος Σταμάτης με εξαιρετική ευγένεια ανέχτηκε τη φλυαρία μου και έτσι εγώ βρήκα την ευκαιρία να του θυμίσω την πρώτη γνωριμία που είχα με το έργο του.

 

***

 

Κι εκείνος όμως με πληροφόρησε ότι το 1958 όταν εργαζόταν στον Οργανισμό Εργατικής Κατοικίας δέχτηκε ένα τηλεφώνημα του Άρη Κωνσταντινίδη ο οποίος είχε τον πρώτο λόγο στο πρόγραμμα για τα «Ξενία». Ύστερα από αυτό το τηλεφώνημα ο Κώστας Σταμάτης έβαλε την υπογραφή του σε εμβληματικά έργα: Στη Σάμο [1958], στη Χίο – Bella Vista [1958], στη Δράμα [1961], στη Ρόδο – Soleil [1960], στον Έβρο – Μεθοριακό Σταθμό Κήπων [1961], στον Βόλο, πλαζ στις Αλυκές Παγασών [1962], στις Σέρρες, στην Πλαζ Ορνό – Μύκονος [1961] και στην Πλαζ Ναυπάκτου [1962].
Ο Σταμάτης ήταν μόλις 32 ετών όταν ξεκίνησε δυναμικά το δημιουργικό του ταξίδι.

 

***

 

Σε ηλικία 23 ετών ήταν ο ζωγράφος Αλέκος Φασιανός όταν ανταποκρίθηκε στο κάλεσμα του αρχιτέκτονα Κώστα Σταμάτη να ζωγραφίσει στο «Ξενία» της Σάμου την τοιχογραφία «με καραβάκια, ναύτες, τρίαινες και ψάρια, αγαθή όψι του τουρισμού, σαν σύμβολα της Ελλάδας αυτή την εποχή…»,
Όπως έλεγε σε συνέντευξή του στην εφημερίδα «Έθνος» ο Αλέκος Φασιανός, «το ελληνικό τοπίο το είχαν δει τότε μόνο από ασπρόμαυρες καρτ ποστάλ. H Ελλάδα έχει βγει λίγα χρόνια πριν από τον Εμφύλιο και η λέξη «ανάπτυξη» ήταν άγνωστη».

 

***

 

1958: Ο αρχιτέκτονας Κώστας Σταμάτης δείχνει στην [τότε] βασίλισσα Φρειδερίκη μια μακέτα του έργου του στη Σάμο.
 

O αρχιτέκτονας Κώστας Σταμάτης έζησε την ιδέα των «Ξενία» από τα… γεννοφάσκια της. Την είδε να περπατάει, να ενηλικιώνεται και σήμερα πια στις περισσότερες περιπτώσεις να παρακμάζει.

Ήταν το 1957 όταν ο τότε γενικός γραμματέας του EOT Νικόλαος Φωκάς συνέλαβε την ιδέα των «Ξενία» για να δώσει ώθηση στον τουρισμό και έσοδα στην οικονομία. Ζήτησε τη συνδρομή του διακεκριμένου Έλληνα αρχιτέκτονα Άρη Κωνσταντινίδη για να υλοποιήσει το μεγαλόπνοο σχέδιο και να διασφαλίσει υψηλή αισθητική στα κτήρια των ξενοδοχείων. Μοιράστηκαν την ιδέα, οραματίστηκαν το μέλλον και με τη σειρά του ο Άρης Κωνσταντινίδης κάλεσε προς ενίσχυση τα νέα ταλέντα του τόπου για να χαρίσουν την έμπνευσή τους στο καινούργιο εγχείρημα.

 

***

 

O Κώστας Σταμάτης μόλις δέχτηκε την πρόταση του Κωνσταντινίδη ρίχτηκε αμέσως στη δουλειά. Ήταν γεμάτος έμπνευση και δημιουργικότητα. Αυτό που τον απασχολούσε από τότε σε όλα του τα έργα ήταν πώς να φτιάξει ένα σύγχρονο κτήριο που να χωρέσει όλη την καινοτομία της νέας τότε αισθητικής.

 

***

 

Ο Κώστας Σταμάτης γεννήθηκε στην Αθήνα το 1926 και ακολούθησε γυμνασιακές σπουδές στο Κολέγιο Αθηνών. Φοίτησε στη Σχολή Αρχιτεκτόνων του Εθνικού Μετσόβιου Πολυτεχνείου, απ’ όπου πήρε το Δίπλωμά του το 1952.
Το 1952 προσελήφθη στο Ίδρυμα Κοινωνικών Ασφαλίσεων, όπου μελέτησε σειρά Υγειονομικών Κέντρων μέχρι το 1955. Τότε προσκλήθηκε να εργαστεί στην Τεχνική Υπηρεσία του Οργανισμού Εργατικής Κατοικίας όπου είχε την ευθύνη πολυάριθμων οικιστικών μελετών.

Από το 1958 μέχρι το 1966 εργάστηκε στον Ελληνικό Οργανισμό Τουρισμού και μελέτησε σημαντικό αριθμό ξενοδοχείων και τουριστικών εγκαταστάσεων. Επίσης πήρε μέρος σε μελέτες ευρύτερων τουριστικών περιοχών. Το 1966 παραιτήθηκε από τη θέση του στον Ε.Ο.Τ., για να αφιερώσει όλο του το χρόνο στην ανάπτυξη του ιδιωτικού του γραφείου στην Αθήνα.

 

 

 

Στα χρόνια που ακολούθησαν μελέτησε ένα μεγάλο αριθμό αρχιτεκτονικών έργων με ποικίλα θέματα. Του απονεμήθηκε το Πρώτο Βραβείο σε δυο Πανελλήνιους Αρχιτεκτονικούς Διαγωνισμούς και πρώτη διάκριση σε άλλους τρεις.
Το 1975 δημιούργησε μόνιμη εταιρική σχέση με τον Αρχιτέκτονα Κ.Δ. Καψαμπέλη με τον οποίο στη συνέχεια, ίδρυσαν το 1976 Εταιρία με την επωνυμία: «Κ. Δ. Καψαμπέλης, Κ. Σ. Σταμάτης, Π. Δ. Μουνδρούβαλης, Κ. Ν. Καρανόπουλος και Συνεργάτες Ε.Π.Ε», με σκοπό την επέκταση των εργασιών στο εξωτερικό.

 

Από την ίδρυση της Εταιρείας ο Σταμάτης είχε την ευθύνη των δραστηριοτήτων και των έργων της στο εξωτερικό, με επίκεντρο κυρίως τα Ηνωμένα Αραβικά Εμιράτα, καθώς και τη γενική υπευθυνότητα όλων των αντιστοίχων μελετών, με αποτέλεσμα η Εταιρία, μέσα σε μια περίοδο λίγων μόνον ετών, να κερδίσει τέσσερα Πρώτα Βραβεία σε ισάριθμους Διεθνείς Αρχιτεκτονικούς Διαγωνισμούς και να πραγματοποιήσει έργα κατά τη δεκαετία 1976-1986 ιδιαίτερα μεγάλης κλίμακας και σημαντικότατης προβολής.

Για έργα ιδιωτικού τομέα σχημάτισε με τους μόνιμους συνεργάτες του την Εταιρία «Αρχιτέκτονες Κ. Σταμάτης, Π. Μουνδρούβαλης, Κ. Καρανόπουλος και Συνεργάτες Ε.Π.Ε.» ενώ για τα έργα του Δημοσίου, Τοπικής Αυτοδιοίκησης και Οργανισμών και Επιχειρήσεων Δημοσίου ενδιαφέροντος την Εταιρία Μελετών Ε’ τάξης «Κ. Σταμάτης, Δ. Νάκος, Κ. Καρανόπουλος, Π. Μουνδρούβαλης και Συνεργέτες Ε.Π.Ε.» των οποίων υπήρξε εκπρόσωπος.

Κατά την περίοδο 1972-81 ήταν Τεχνικός Σύμβουλος του Ε.Ο.Μ.Μ.Ε.Χ.
Ένα από τα σημαντικά θέματα με τα οποία ασχολήθηκε τα τελευταία χρόνια – πριν από την αποχώρησή του από την ενεργό δράση το 1994 – ήταν η μελέτη του Καρδιοχειρουργικού Κέντρου «Αλέξανδρος Σ. Ωνάσης», σε συνεργασία με τον Κ. Δ. Καψαμπέλη και το Βρετανικό γραφείο Llewelyn-Davies Weeks.

Ο Κώστας Σταμάτης ήταν μέλος του Συλλόγου Αρχιτεκτόνων, της Ελληνικής Αρχιτεκτονικής Εταιρείας και του Τεχνικού Επιμελητηρίου της Ελλάδος.

 

Ήταν παντρεμένος με τη Φαίη. Είχε δύο παιδιά, τον Αλέξη και την Εύα, και έναν εγγονό, τον Ερμή.

 

***

Ο Κώστας Σταμάτης έφυγε από τη ζωή την Τρίτη 28 Ιανουαρίου 2020. Ο αποχαιρετισμός του θα γίνει την Πέμπτη 30 Ιανουαρίου 2020 στις 12.30 το μεσημέρι από το Α’ Νεκροταφείο Αθηνών.

 

Σχετικά άρθρα

Κυνηγήστε μας

6,398ΥποστηρικτέςΚάντε Like
1,713ΑκόλουθοιΑκολουθήστε
713ΑκόλουθοιΑκολουθήστε


Τελευταία άρθρα

- Advertisement -