Ιδεοψυχαναγκαστική Διαταραχή: Ποια είναι η εικόνα της – Ποιοι διάσημοι ισχυρίζονται ότι είναι ψυχαναγκαστικοί

Οι ψυχαναγκασμοί ορίζονται ως εξής:

1. Είναι επαναλαμβανόμενες και επίμονες σκέψεις (λέγονται και «ιδεοληψίες» ή στην καθομιλουμένη «έμμονες ιδέες»), εικόνες ή παρορμήσεις που το άτομο τις βιώνει -αν όχι απ’ την αρχή πάντως κάποια στιγμή στην πορεία της διαταραχής- ως ενοχλητικές, σαν ξένες προς το εγώ του και ανεπιθύμητες, του προκαλούν δε έντονο άγχος ή άλλου τύπου ψυχική δυσφορία.

Για παράδειγμα, μπορεί να είναι επίμονες, επαναλαμβανόμενες σκέψεις ότι κάποιος άλλος θα πάθει κακό ή ότι ο ίδιος θα προκαλέσει ή θα πάθει κακό· επίμονες, επαναλαμβανόμενες εικόνες με δυσάρεστο περιεχόμενο όπως εικόνες θανάτου, τραυματισμού, αρρώστιας· επίμονες, επαναλαμβανόμενες παρορμήσεις για καταναγκασμούς.

2. Οι σκέψεις, εικόνες και παρορμήσεις δεν είναι απλά υπερβολικές ανησυχίες για πραγματικά προβλήματα της ζωής.

3. Το άτομο επιθυμεί να σταματήσουν αυτές οι σκέψεις, εικόνες ή παρορμήσεις και προσπαθεί να τις αγνοήσει ή να τις καταστείλει με άλλες σκέψεις ή πράξεις όπως είναι οι καταναγκασμοί ή οι συχνές ερωτήσεις προς τους άλλους για να το καθησυχάσουν.

4. Το άτομο αναγνωρίζει ότι παρόλο που αντιλαμβάνεται τις επίμονες σκέψεις, εικόνες και παρορμήσεις σαν ξένες προς το εγώ του, είναι προϊόντα του μυαλού του και δεν επιβάλλονται απ’ έξω.

Οι καταναγκασμοί ορίζονται ως εξής:

1. Επαναλαμβανόμενες συμπεριφορές (όπως π.χ. να νίβει κάποιος τα χέρια του δεκάδες φορές την ημέρα, να ελέγχει αν κλείδωσε την πόρτα ή αν έκλεισε τον θερμοσίφωνα πολλές φορές τη μία μετά την άλλη και να μην ησυχάζει, να τακτοποιεί τα αντικείμενα με την παραμικρή απόκλιση απ’ το πώς έχει στο μυαλό του ότι πρέπει να είναι) ή νοητικές πράξεις (όπως το να σκεφτεί ή να πει από μέσα του τρεις φορές μία προσευχή ή μία συγκεκριμένη φράση ή να μετρήσει κάτι από το περιβάλλον του όπως π.χ. πόσοι άνθρωποι υπάρχουν σε μία αίθουσα ή πόσοι απ’ αυτούς φοράνε γυαλιά ή πόσα πλακάκια έχει επάνω του ένας τοίχος κ.λπ.). Αυτές τις επαναλαμβανόμενες συμπεριφορές ή νοητικές πράξεις το άτομο νοιώθει αναγκασμένο να τις εκτελέσει ως απάντηση σε αντίστοιχους ψυχαναγκασμούς.

Στους καταναγκασμούς μπορούμε να συμπεριλάβουμε και τις επαναλαμβανόμενες ερωτήσεις που κάνει ο πάσχων προς τους άλλους με το ίδιο ακριβώς περιεχόμενο προκειμένου να παίρνει ξανά και ξανά τις ίδιες καθησυχαστικές διαβεβαιώσεις, αν το περιεχόμενο της ιδεοληψίας (του ψυχαναγκασμού) είναι κάποιος φόβος για κάτι που θα συμβεί στο μέλλον.

2. Οι επαναλαμβανόμενες συμπεριφορές ή νοητικές πράξεις έχουν σαν σκοπό να αποτρέψουν ή να μειώσουν την ψυχική δυσφορία που αισθάνεται το άτομο από τους ψυχαναγκασμούς. Ωστόσο σχετικά μ’ αυτές οι συμπεριφορές ή νοητικές πράξεις συμβαίνει ένα από τα δύο: είτε δεν συνδέονται με ρεαλιστικό τρόπο με την αιτία της ψυχικής δυσφορίας που πάνε να εξουδετερώσουν (π.χ. αν πω τρεις φορές το πάτερ ημών, οι γονείς μου δεν θα πάθουν τίποτε κακό) είτε είναι προφανώς υπερβολικές (όπως το να νίβει κάποιος πολλές φορές τα χέρια του για λόγους υγιεινής, να ελέγχει επανειλημμένα κάτι που μόλις έλεγξε για λόγους ασφαλείας κ.λπ.).

Προκειμένου να διακριθεί η ψυχαναγκαστική καταναγκαστική διαταραχή από τις ψυχωτικές διαταραχές , πρέπει το άτομο σε κάποιο σημείο της διαταραχής του να έχει επίγνωση ότι οι ψυχαναγκασμοί ή οι καταναγκασμοί του είναι υπερβολικοί ή παράλογοι.

Η ψυχαναγκαστική καταναγκαστική διαταραχή διαχωρίζεται επίσης από άλλες διαταραχές που έχουν κι αυτές ψυχαναγκασμούς και καταναγκασμούς οι οποίοι όμως περιορίζονται σε συγκεκριμένους τομείς όπως είναι υποτιθέμενα ελαττώματα στην εμφάνιση (σωματοδυσμορφική διαταραχή), υποτιθέμενες σοβαρές ασθένειες (υποχονδρίαση), την τροφή (νευρωτική ανορεξία, βουλιμία), ουσίες (εξάρτηση από ουσίες ή κατάχρηση ουσιών όπως αλκοόλ, οπιοειδή κ.λπ.), τράβηγμα τριχών (τριχοτιλλομανία), σεξουαλικές παρορμήσεις ή φαντασιώσεις (παραφιλίες όπως σαδισμός, μαζοχισμός, επιδειξιομανία, παιδοφιλία κ.ά.).

Η ιδεοψυχαναγκαστική διαταραχή (OCD) είναι μια εξαιρετικά δυσάρεστη πάθηση, καθώς προκαλεί στον πάσχοντα τρομερή δυσφορία και άγχος. Χαρακτηρίζεται από εμμονικές σκέψεις και επαναλαμβανόμενες συμπεριφορές, όπως το πλύσιμο των χεριών πολλές φορές μέσα στην ημέρα ή τη μόνιμη ανασφάλεια ότι η πόρτα του σπιτιού έχει μείνει ξεκλείδωτη ή ότι το μάτι της κουζίνας είναι αναμμένο.

Σε καμία περίπτωση οι διάσημοι δεν έχουν «ανοσία» στις ψυχικές διαταραχές, ωστόσο πολλοί δηλώνουν ελαφρά τη καρδία ότι είναι ψυχαναγκαστικοί, κάνοντας μια σοβαρότατη διαταραχή να μοιάζει με κάποια καινούργια τάση στα ρούχα ή κάποια καινούργια δίαιτα.

Ο ψυχίατρος της Daily Mail Δρ Μαξ Πέμπερτον εκφράζει ανοιχτά την απογοήτευσή του για το γεγονός ότι ορισμένοι ευτελίζουν τη διαταραχή, υποστηρίζοντας μάλιστα ότι πρόκειται για ένα «τέχνασμα» που χρησιμοποιούν ώστε να φανούν πιο ενδιαφέροντες ή ιδιόρρυθμοι.

Δείτε μερικούς από τους διάσημους που έχουν κατά καιρούς υποστηρίξει ότι εκδηλώνουν σημάδια ιδεοψυχαναγκαστικής διαταραχής.

– Κάμερον Ντίαζ

Η όμορφη ηθοποιός έχει δηλώσει πως στο παρελθόν ήταν μικροβιοφοβική, με αποτέλεσμα να αποφεύγει να αγγίξει οποιοδήποτε πόμολο. Αναγκαζόταν να ανοίγει τις πόρτες με τον αγκώνα επειδή φοβόταν μήπως κολλήσει τίποτα και έπλενε τα χέρια της πολλές φορές μέσα στην ημέρα. Υποστηρίζει βέβαια ότι πλέον έχει καταφέρει να ξεπεράσει το πρόβλημα.

– Σαρλίζ Θερόν

Η βραβευμένη με Όσκαρ Σαρλίζ Θερόν έχει εμμονή με τα… ακατάστατα ντουλάπια. Δεν την ενοχλεί να επικρατεί σε έναν χώρο χάος, δηλώνει όμως ότι δεν αντέχει το χάος να παραμένει κρυμμένο. Δεν αντέχει τη σκέψη ότι διάφορα πράγματα βρίσκονται πεταμένα μέσα σε ένα ντουλάπι ή μία ντουλάπα και μάλιστα μπορεί ακόμη και να χάσει τον ύπνο της λόγω αυτού!

– Ντέιβιντ Μπέκαμ

Ο γοητευτικός Βρετανός είχε δηλώσει σε συνέντευξή του ότι θέλει τα αντικείμενα να τοποθετούνται σε τέλεια σειρά ή όλα τα αντικείμενα να οργανώνονται σε ζευγάρια. Για παράδειγμα, είχε δηλώσει πως όταν βάζει τα αναψυκτικά στο ψυγείο πρέπει ο αριθμός τους να είναι ζυγός και αν ένα περισσεύει τότε το παίρνει και το βάζει σε κάποιο ντουλάπι!

– Τζούλιαν Μουρ

Η 55χρονη ηθοποιός στο παρελθόν ακολουθούσε ευλαβικά ένα τελετουργικό κάθε φορά που έβγαινε από το σπίτι της. Έφευγε μία συγκεκριμένη ώρα και περπατούσε με συγκεκριμένη ταχύτητα έτσι ώστε να πετυχαίνει μόνο πράσινα φανάρια στις διαβάσεις πεζών! Βέβαια, έχει δηλώσει πως τέτοιες συμπεριφορές ήταν παραξενιές της νιότης και πως «δεν έχει χρόνο για εμμονές» από τότε που έκανε παιδιά.

– Σερένα Γουίλιαμς

Η διάσημη τενίστρια δένει τα κορδόνια της με έναν συγκεκριμένο τρόπο και χτυπά την μπάλα στο έδαφος πέντε φορές πριν κάνει το πρώτο σερβίς και δύο φορές πριν κάνει το δεύτερο. Παραδέχεται βέβαια ότι έχει κάνει η ίδια τη «διάγνωση» για ιδεοψυχαναγκαστική διαταραχή και πως η περίπτωσή της είναι αρκετά ήπια.

– Ντάνιελ Ράντκλιφ

Ο κινηματογραφικός Χάρι Πότερ είναι ίσως ένας από τους λίγους διασήμους που πραγματικά πάσχουν από ιδεοψυχαναγκαστική διαταραχή. Το 2012 μίλησε δημόσια για τις εμμονές που τον ταλαιπωρούν, δηλώνοντας μάλιστα ότι ταλαιπωρείται από τη διαταραχή από τότε που ήταν πέντε ετών. «Έπρεπε να επαναλαμβάνω ψιθυριστά κάθε πρόταση που έλεγα», είχε πει, όμως από τότε που τον παρέπεμψαν σε ειδικό κατάφερε να ελέγξει την παρόρμηση.

– Μέγκαν Φοξ

Η 29χρονη ηθοποιός δεν χρησιμοποιεί ποτέ τα μαχαιροπίρουνα όταν πηγαίνει σε κάποιο εστιατόριο. Δηλώνει πως δεν μπορεί να φανταστεί να βάζει το στόμα της επάνω σε ένα πιρούνι που έχουν ακουμπήσει εκατομμύρια άλλα στόματα. Μάλλον κουβαλά στο μικροσκοπικό τσαντάκι της μαχαιροπίρουνα από το σπίτι της κάθε φορά που βγαίνει έξω!

Στοιχεία αντλήθηκαν από:

www.onmed.gr

www.truepsychotherapy.gr