Μετά την καταστροφική πυρκαγιά της 15ης Απριλίου 2019, το εσωτερικό του καθεδρικού ναού της Παναγίας των Παρισίων ενδεχομένως θα ανοίξει σχετικά γρήγορα. Θα πρέπει ωστόσο αρχικά να γίνει έλεγχος στις αψίδες για να πιστοποιηθεί η σταθερότητά τους. Αυτό ακριβώς εύχονται οι αρχές, το υπουργείο Πολιτισμού και η επισκοπή, να λειτουργήσει ξανά η εκκλησία για τους πιστούς και τους τουρίστες, μέσα σε εύλογο χρονικό διάστημα.
Εν τω μεταξύ βρέθηκε το χάλκινο γλυπτό του κόκορα που βρισκόταν στην κορυφή του κωδωνοστασίου, του «βέλους» που κατέρρευσε παραδομένο στις φλόγες. Ένας υπεργολάβος που έχει ειδίκευση στην αποκατάσταση ιστορικών μνημείων το ανακάλυψε στα συντρίμμια. Η πληροφορία αυτή αναρτήθηκε στο Twitter από τον επικεφαλής της ομάδας αποκατάστασης ιστορικών μνημείων Ζακ Σανού και στη συνέχεια ήρθε η επιβεβαίωση από το γαλλικό υπουργείο Πολιτισμού.
Αξίζει να σημειωθεί ότι, όπως ανακοίνωσε ο εκπρόσωπος της Παναγίας των Παρισίων, μόλις πέντε ημέρες πριν από την καταστροφή είχαν μετακινηθεί 16 θρησκευτικά αγάλματα που δημιουργήθηκαν πριν από πολλούς αιώνες, προκειμένου να συντηρηθούν και ο χώρος να καθαριστεί.
Επίσης σώθηκαν: Ένα αγκάθινο στεφάνι διακοσμημένο με χρυσό και ένα άμφιο που φορούσε ο Λουδοβίκος Θ’, επίσης γνωστός ως ο Λουδοβίκος ο Άγιος, μονάρχης της Γαλλίας τον 13ο αιώνα. Δυστυχώς οι πυροσβέστες δεν μπόρεσαν να κατεβάσουν κάποιους από τους ανεκτίμητους μεγάλους πίνακες ζωγραφικής έγκαιρα.
Όσον αφορά την καταβολή αποζημιώσεων και τη μελλοντική ασφάλιση του ναού, η συζήτηση αναμένεται μακρά. Ποιος ευθυνόταν και για ποιο πράγμα ακριβώς; Στα ερωτήματα αυτά προστίθεται και η δυσκολία να καθοριστεί το αίτιο της πυρκαγιάς.
***
Ο Ανρί Ματίς (Henri Émile Benoît Matisse, 31 Δεκεμβρίου 1869 – 3 Νοεμβρίου 1954) ήταν ένας από τους σημαντικότερους Γάλλους ζωγράφους του 20ου αιώνα. Θεωρείται ιδρυτής του καλλιτεχνικού κινήματος του φωβισμού καθώς και μία από τις σημαντικότερες μορφές της μοντέρνας τέχνης.
Το 1914, λίγους μήνες πριν από την έναρξη του Πρώτου Μεγάλου Πολέμου, ο Ανρί Ματίς «έχτιζε» τη μνήμη ενός θέματος κάτι παραπάνω από γνώριμου σε αυτόν, σαν να φοβόταν ότι το ίδιο το θέμα θα σταματούσε να υπάρχει…
***
Ο Ματίς έχει απαθανατίσει τη Νοτρ Νταμ με κάθε πιθανό τρόπο. Με αφαιρετικές, «σπασμένες» ιμπρεσιονιστικές πινελιές, ή σαν ένα σκοτεινό φάντασμα κάτω από έναν σκοτεινό μπλε ουρανό, σαν έναν ασπρόμαυρο σκελετό, ή σαν ένα πολύχρωμο φάσμα γραμμών.
Κάποιοι από τους πίνακές του μοιάζουν πολύ παράξενοι, ένας υπερβολικά αφαιρετικός τρόπος για να απαθανατίσεις ένα τόσο μεγαλοπρεπές κτήριο. Όμως ο Ματίς μεταχειριζόταν τη Νοτρ Νταμ με την οικειότητα ενός ανθρώπου που ξέρει τόσο καλά το αντικείμενό του, ώστε δεν χρειάζεται να απολογηθεί σε κανέναν για το πώς το αντιμετωπίζει.
Και μετά, έκανε κάτι τόσο ρηξικέλευθο που μάλλον εξέπληξε και ο ίδιος τον εαυτό του. Μάλιστα, απέφυγε να εκθέσει αυτή τη δεύτερη «άποψη της Νοτρ Νταμ» (1914) για 35 χρόνια. Όταν ο πίνακας τελικά εκτέθηκε, οι αντιδράσεις επιβεβαίωσαν τη διστακτικότητά του. Ο πίνακας χαρακτηρίστηκε «ένα ημιτελές σκίτσο, στο οποίο για κάποιο λόγο ο Ματίς έβαλε το όνομά του και ξέχασε να το πετάξει».
Όπως μπορείτε να δείτε στην τελευταία εικόνα, ο ζωγράφος είχε σχεδιάσει μόνο το περίγραμμα του Καθεδρικού, κάτι που έμοιαζε με γραμμική σκαλωσιά. Σχεδίασε ξανά και ξανά τις ίδιες γραμμές, έσβηνε και ξανασχεδίαζε πάνω στον ίδιο καμβά, σαν να μην επρόκειτο για έναν πίνακα, αλλά για ένα παλίμψηστο, που συγκέντρωνε επάνω του στρώματα μνήμης και συναισθημάτων. Μετά έβαψε όλον τον καμβά μπλε.
Τα μόνα χρώματα που υπάρχουν στον πίνακα είναι ατελείωτο μπλε, μαύρες γραμμές που μοιάζουν να οριοθετούν τις διαστάσεις του χώρου και ένα πράσινο οβάλ μπροστά από το Ναό, που αναπαριστά μάλλον ένα δέντρο. Η αντανάκλαση του πράσινου στο κάτω μέρος του πίνακα είναι το μόνο που φανερώνει ότι σε εκείνο το σημείο το μπλε είναι νερό… Σε όλον τον καμβά, και ιδιαίτερα γύρω από το κτήριο, είναι ορατά τα σημάδια των γραμμών που τράβηξε και έσβησε ο Ματίς, σχεδόν σκίζοντας το πανί.
