Γράφει η θεατρολόγος Μαρία Μαρή
Στο Χιλιομόδι η Ομάδα Θεάτρου «Μυθολογία» μας παρουσίασε στις 21 Ιουλίου 2024 το έργο του Σπυρίδωνος Περεσιάδη «Γκόλφω» σε διδασκαλία του Γιώργου Μπινιάρη.
Η παράσταση δόθηκε στον κήπο της Ειρήνης Παππά και του Μανούσου Μανουσάκη.
Μια συγκινητική εμπειρία τόσο για τους ηθοποιούς που ερμήνευαν όσο και για εμάς τους θεατές που απολαύσαμε μια μυσταγωγία.
Οι ηθοποιοί ήταν σαν να ένιωθαν τα βήματα της Ειρήνης Παππά, το τρεχαλητό της στην αυλή.
Όλοι είμαστε πολύ συγκινημένοι.
Η Γκόλφω είναι ένα από τα ελάχιστα έργα του νεοελληνικού δραματολογίου που είχαν τεράστια λαϊκή απήχηση. Παίχτηκε στην Ελλάδα και στο εξωτερικό. Γνώρισε μια σειρά διασκευών – από οπερέτα, μυθιστόρημα, μέχρι και σενάριο δύο φορές για τον κινηματογράφο.
Ο Σπυρίδων Περεσιάδης γεννημένος στο Μεσορρούγι Αχαΐας, πέρασε μεγάλο διάστημα της ζωής του στην Ακράτα, όπου άρχισε να γράφει τα πρώτα θεατρικά του έργα παρά τα σοβαρά προβλήματα όρασης που αντιμετώπιζε ήδη από την παιδική του ηλικία και που τελικά τον οδήγησαν στην τύφλωση.
Στην Ακράτα, όπου εργάστηκε ως δημόσιος υπάλληλος, ο Περεσιάδης εξέδωσε το εβδομαδιαίο έντυπο «Αστραπή» και πήρε μέρος ως ερασιτέχνης ηθοποιός σε θεατρικές παραστάσεις που διοργανώθηκαν στην πόλη.
Το 1893 έγραψε την «Γκόλφω» έχοντας ήδη στο ενεργητικό του τα έργα: «Μαργαρίτα», «Εσμέ η Τουρκοπούλα» και «Σκλάβα». Την ίδια χρονιά η Γκόλφω παίζεται από ερασιτεχνικό θίασο της Ακράτας. Η «Γκόλφω» είναι το έργο που παίζει ο περιφερόμενος στην ελληνική επαρχία θίασος – πρωταγωνιστής της ταινίας – σταθμός του Θόδωρου Αγγελόπουλου, «Ο θίασος».
Η επιλογή του έργου όπως και η καταγωγή του Γιώργου Μπινιάρη συνδέονται απολύτως με την περιοχή της Κορινθίας. Ο Γιώργος Μπινιάρης είναι Αρχαιοκορίνθιος.
Από το 1975 μετά την πτώση της χούντας, πρωτοστάτησε στην ίδρυση του θρυλικού ΘΟΑΚ (Θεατρικού Ομίλου Αρχαίας Κορίνθου), του οποίου υπήρξε πρωτοστάτης και εμπνευστής.
Έκανε θέατρο στην περιοχή την εποχή που η συλλογική πολιτιστική δραστηριότητα αντιμετωπιζόταν εχθρικά από τις κατεστημένες αρχές και από ντόπιους συντηρητικούς κύκλους.
Η «Γκόλφω» έχει χαρακτηριστεί στη μελέτη, «Κλειδιά και κώδικες θεάτρου – Ελληνικό θέατρο», [Εκδόσεις Εστία] από τον κριτικό Κώστα Γεωργουσόπουλο σαν το θεατρικό εγγόνι του Γύπαρη και της Ερωφίλης και παραπέμπει στη γαλλική κωμωδία και στη λόγια κωμωδία της Αναγέννησης.
«Ο ανομοιοκατάληκτος δεκαπεντασύλλαβος του Περεσιάδη ακουμπάει σίγουρα σ’ όλο το έργο του Βαλαωρίτη και ιδιαίτερα στον Αθανάσιο Διάκο και στην Κυρά Φροσύνη. Παραπέμπει όμως και στο ήθος το ποιητικό του Λευκάδιου βάρδου».
H Γκόλφω του Σπύρου Περεσιάδη είναι ένα πεντάπρακτο δραματικό ειδύλλιο που εκτυλίσσεται στη φύση, σε ένα αγροτικό τοπίο, όπου περιγράφονται ειδυλλιακές σκηνές ενός βουκολικού κόσμου.
Δυο φτωχοί νέοι, η Γκόλφω και ο Τάσος, δίνουν όρκο αγάπης «παρά τα Αροάνια όρη των Καλαβρύτων, κοντά στο Χελμό.
Ο Κίτσος, ο ανιψιός του αρχιτσέλιγκα, ζητά από τη Γκόλφω να τον παντρευτεί, όμως εκείνη αρνείται. Τότε, ο Κίτσος στέλνει προξενητή το θείο του στον Τάσο και του προτείνει να παντρευτεί την κόρη του, τη Σταυρούλα που έχει μεγάλη προίκα.
Ο Τάσος αψηφά τον όρκο του και δέχεται να παντρευτεί την πλούσια νέα. Όταν μετανιώνει είναι ήδη πολύ αργά. Η Γκόλφω που έχει πάρει δηλητήριο πεθαίνει στην αγκαλιά του και εκείνος αυτοκτονεί δίπλα της.
Το μελόδραμα του Περεσιάδη, με την αισθητική της φουστανέλας και τη γραφικότητα του χωριού και του λόγγου, γνώρισε μεγάλη επιτυχία, ταυτίστηκε με την ελληνική παράδοση και ταυτότητα και χάραξε μια μακρά επιτυχημένη πορεία, ώστε να θεωρείται ένα από τα δημοφιλέστερα έργα του νέου ελληνικού λαϊκού θεάτρου.
Ο Γιώργος Μπινιάρης διέσπασε τα πρόσωπα του Τάσου και της Γκόλφως σε τρεις ρόλους, σε τρεις διαφορετικές ηλικίες.
*Αρχικά η νεαρή Γκόλφω και Τάσος μέσα στο πάθος και το φόβο μην τους δουν μαζί.
«Τάσος: Καλώς τηνε την πέρδικα, πο’ καμα μαύρα μάτια ως να τη δω και να με ιδεί. Καλή σου μέρα, Γκόλφω.
Γκόλφω: Μη λάχει και μας βλέπουνε;»
*Στη συνέχεια η μεγαλύτερη, η απατημένη Γκόλφω, και ο Τάσος προδότης για να παντρευτεί τη Σταυρούλα, την πλούσια κόρη του Αρχιτσέλιγγα. Εδώ η Γκόλφω δεν καταλαβαίνει τη μεταστροφή του αγαπημένου της και τον περιλούει με κατάρες. «Το ψωμάκι σου να γίνεται φαρμάκι!».
*Και τέλος η Γκόλφω αποτρελαμένη από την προδοσία, στο γάμο του Τάσου με τη Σταυρούλα και στην αυτοκτονία της. Δεν υπάρχει χωρίς εκείνον, ούτε τη θέλει τη ζωή.
Το πέρασμα από τη μια Γκόλφω στην άλλη ή από τον έναν Τάσο στον άλλο γίνεται με διακριτικότητα, έτσι που να μη διασπάται η συνέχεια και η ροή. Οι οροσειρές και οι η αγροτιά, δίνεται με τα σφυρίγματα μέσα από τον κήπο ή με το ανέβασμα των ηθοποιών σε καρέκλες καφενείου, οι οποίες χρησιμοποιούνται και σαν τα εμπόδια που απομακρύνουν τον Τάσο από την Γκόλφω. Πραγματικά παραπετάσματα πολέμου ανάμεσά τους.
Εξαιρετική η σκηνή του γάμου με ένα σεντόνι να το κρατούν οι ηθοποιοί από τις γωνιές δηλώνοντας πραγματικό τραπέζι και από πίσω μελετημένη η κίνηση των ηθοποιών στο κράτημα του ποτηριού και το ακούμπισμα στο «τραπέζι». Τα γλέντια παροιμιώδη όπως σε κάθε επαρχία, αναπαραστάθηκαν όμορφα.
Ο Γιώργος Μπινιάρης απέδειξε ότι δεν χρειάζονται πολλά πράγματα για να κάνει κάποιος θέατρο, χρειάζεται ταλέντο, έμπνευση και δουλειά.
Η παράσταση ήταν μια παράσταση συνόλου. Όλοι οι ηθοποιοί Γκάμπυ Γαβριηλίδης, Ξένια Γεροβασίλη, Αλέξης Δημητρίου, Γιάννης Κανελλής, Αλέξανδρος Μαργέλης, Μάρω Μαυρομάτη – Καλλία, Γιώργος Μπινιάρης, Αναστασία Σμυρναίου, Βιολέττα Σωτηρίου, Θάνος Τσακνάκης, Νάνσυ Τσουμάνη κάθε στιγμή ήταν σε ετοιμότητα να δράσουν είτε με κίνηση, είτε με ήχους, όπως βέβαια και οι μουσικοί Θέμης Βασιλείου, Γιάννης Ρόμπας, Νίκος Παναγιώτου.
Το τελικό αποτέλεσμα, με την υπογραφή του Γιώργου Μπινιάρη ήταν άρτιο, βουκολικό, με καλή αισθητική, ωραία μουσική και ερμηνείες.
***
Ταυτότητα της παράστασης
«Γκόλφω»
Του Σπυρίδωνος Περεσιάδη
Διδασκαλία: Γιώργος Μπινιάρης
Επιμέλεια Κίνησης- Χορογραφία: Χριστίνα Μαρκοπούλου
Μουσική: Sons of Zevedeus
Μουσική: Θέμης Βασιλείου, Γιάννης Ρόμπας, Νίκος Παναγιώτου
Επιμέλεια κοστουμιών: Μαρία Παναγιώτου
Παίρνουν μέρος:
Γκάμπυ Γαβριηλίδης, Ξένια Γεροβασίλη, Αλέξης Δημητρίου, Γιάννης Κανελλής, Αλέξανδρος Μαργέλης, Μάρω Μαυρομάτη – Καλλία, Γιώργος Μπινιάρης, Αναστασία Σμυρναίου, Βιολέττα Σωτηρίου, Θάνος Τσακνάκης, Νάνσυ Τσουμάνη.
