Η Γκερνίκα είναι το διασημότερο έργο του Πάμπλο Πικάσο. Ένας τεράστιος καμβάς που περιγράφει την κτηνωδία και την απόγνωση του πολέμου. Δημιουργήθηκε κατόπιν παραγγελίας της Δημοκρατικής Κυβέρνησης της Ισπανίας για τη Διεθνή Έκθεση του Παρισιού το 1937.
Ο ζωγράφος εμπνεύστηκε όταν, κατά τη διάρκεια του Ισπανικού εμφυλίου, Γερμανοί πιλότοι της αεροπορίας των εθνικιστών, βομβάρδισαν την κωμόπολη Γκερνίκα της Χώρας των Βάσκων. Σκοτώθηκαν 1.650 άνθρωποι και ισοπεδώθηκε το 70% της πόλης.
Στον πίνακα κυριαρχούν τα χρώματα άσπρο-μαύρο-γκρι για μεγαλύτερη ένταση. Κυρίαρχες μορφές είναι ένας ταύρος και ένα άλογο με διαμελισμένα κορμιά και τέσσερις γυναίκες που ολοφύρονται κρατώντας νεκρά βρέφη. Το έργο φυγαδεύτηκε στις ΗΠΑ όταν ανέλαβε ο Φράνκο την εξουσία, για να μην καταστραφεί, καθώς μέχρι τότε περιόδευε για να ενισχύσει τον αγώνα των Δημοκρατικών Κομμουνιστικών Δυνάμεων.
Έπειτα από αρκετά χρόνια φιλοξενίας στο Μουσείο Μοντέρνας Τέχνης της Νέας Υόρκης, σήμερα φιλοξενείται στο Εθνικό Μουσείο Τέχνης στη Μαδρίτη.
Η ιστορία
Στις 26 Απριλίου 1937, η αεροπορία των Ναζί βομβάρδισε την Γκουέρνικα (ή Γκερνίκα), μια μικρή βασκική επαρχιακή πόλη άνευ στρατηγικής σημασίας με αποτέλεσμα την καταστροφή της και τον θάνατο τουλάχιστον χιλίων πεντακοσίων αμάχων. Το γεγονός έδωσε αφορμή στον Πάμπλο Πικάσο να ζωγραφίσει ίσως τον πλέον αναγνωρίσιμο πίνακα όλων των εποχών.
Ο Πικάσο απέφυγε να ζωγραφίσει αεροπλάνα, βόμβες ή ερείπια. Οι κυρίαρχες μορφές του έργου είναι ένας ταύρος και ένα πληγωμένο άλογο με διαμελισμένα κορμιά και τέσσερις γυναίκες που ουρλιάζουν κρατώντας τα σκοτωμένα παιδιά τους.. Αρχικά ο Πικάσο πειραματίστηκε με χρώμα, αλλά τελικά κατέληξε στο άσπρο-μαύρο και αποχρώσεις του γκρι, καθώς θεώρησε ότι έτσι δίνει μεγαλύτερη ένταση στο θέμα. Πολλές φορές μετακίνησε φιγούρες και μορφές πριν καταλήξει στην οριστική τους θέση. “Η αφαίρεση του χρώματος και του ανάγλυφου αποτελεί διακοπή της σχέσης του ανθρώπου με τον κόσμο: όταν διακόπτεται, δεν υπάρχει πια η φύση ή η ζωή”.
Η διαδικασία της ζωγραφικής του πίνακα αποτυπώθηκε σε μια σειρά φωτογραφιών από τη διασημότερη ερωμένη του Πικάσο, την Dora Maar, μια διακεκριμένη καλλιτέχνιδα. Συνολικά σαράντα πέντε σχέδια μάς έχουν σωθεί τα οποία προετοιμάζουν την τελική Γκερνίκα. Όταν πρωτοεμφανίστηκε ο πίνακας, οι αντιδράσεις ήταν μάλλον αρνητικές.
Ο Βάσκος τοιχογράφος Χοσέ Μαρία Ουτσενάι δήλωσε: “Για έργο τέχνης είναι ένα από τα φτωχότερα της παγκόσμιας παραγωγής. Πρόκειται για πορνογραφία 7×3”. Γερμανικό έντυπο έγραψε ότι πρόκειται για “σύμφυρμα από ανθρώπινα μέλη που θα μπορούσε να είχε ζωγραφίσει τετράχρονος”. Σταδιακά το γενικό αίσθημα άρχισε να μεταστρέφεται και το έργο περιόδευε για να ενισχύσει τον αγώνα των Δημοκρατικών. Η περιοδεία σταμάτησε όταν ο Φράνκο κατέλαβε την εξουσία το 1939 και, με το ξέσπασμα του Β΄ Παγκοσμίου Πολέμου, το έργο φυγαδεύτηκε στις ΗΠΑ, για να αποφευχθεί η καταστροφή του.
Η Γκερνίκα έμεινε στο Μουσείο Μοντέρνας Τέχνης της Νέας Υόρκης για πολλά χρόνια και ο Πικάσο είχε δηλώσει πως δε θα επέστρεφε στην Ισπανία προτού αποκατασταθεί πλήρως η δημοκρατία. Το 1974 υπήρξε συμβάν βανδαλισμού του έργου με κόκκινη μπογιά, σε ένδειξη διαμαρτυρίας για τη σφαγή του Μι Λάι στο Βιετνάμ. Το 1981 η Γκερνίκα επιστράφηκε στην Ισπανία και εκτέθηκε αρχικά στο Casón del Buen Retiro και κατόπιν στο Μουσείο ντελ Πράδο, προστατευμένη με αλεξίσφαιρο τζάμι και οπλισμένους φρουρούς, για το φόβο νέου βανδαλισμού. Το 1992 ο πίνακας μεταφέρθηκε στη σημερινή του θέση στο Εθνικό Μουσείο Τέχνης Βασίλισσα Σοφία στη Μαδρίτη, του οποίου έγινε το διασημότερο και σπουδαιότερο έκθεμα.
Τα τελευταία χρόνια ακούγεται συχνά η πρόταση να μεταφερθεί στο Μουσείο Γκούγκενχαϊμ στο Μπιλμπάο, το οποίο βρίσκεται λίγα μόλις χιλιόμετρα από την κωμόπολη Γκερνίκα, πράγμα με το οποίο δεν συμφωνεί ούτε η ισπανική κυβέρνηση ούτε η διοίκηση του Μουσείου Τέχνης Βασίλισσα Σοφία.
Πάμπλο Πικάσο
Ο Πάμπλο (Ρούιθ) Πικάσο (Pablo Picasso) ήταν Ισπανός ζωγράφος, με σημαντική συνεισφορά στη διαμόρφωση και εξέλιξη της μοντέρνας και σύγχρονης τέχνης.
Γεννήθηκε στη Μάλαγα της Ισπανίας στις 25 Οκτωβρίου του 1881. Πατέρας του ήταν ο Χοσέ Ρούιθ Μπλάσκο, καθηγητής του σχεδίου, και μητέρα του η Μαρία Πικάσο. Άρχισε να ζωγραφίζει από παιδί και σε ηλικία 14 ετών μπήκε στη Σχολή Καλών Τεχνών της Βαρκελώνης.
Το 1897 πήρε χρυσό βραβείο με τον πρώτο πίνακά του που παρουσίασε στην Ακαδημία. Έχοντας κιόλας κατακτήσει μία τεχνική σταθερή κι αξιόλογη, άρχισε να πλησιάζει τους πρωτοποριακούς καλλιτεχνικούς κύκλους της εποχής, που επέδρασαν βαθιά στη διαμόρφωσή του.
Το 1904 μετακόμισε στο Παρίσι, όπου γνωρίστηκε με άλλους μεγάλους καλλιτέχνες, όπως ο Ματίζ και ο Χουάν Μιρό. Από το 1912 έως το 1914 τα έργα του Πάμπλο Πικάσο γίνονταν όλο και πιο γνωστά. Στις διεθνείς εκθέσεις του Μονάχου, της Κολονίας και του Βερολίνου, οι κυβιστικοί του πίνακες βρίσκονταν στην πρώτη σειρά, δημοσιεύονταν στα πρωτοποριακά περιοδικά και οι ανανεωτικές αντιλήψεις του γίνονταν αντικείμενο συζήτησης στα πιο προωθημένα καλλιτεχνικά κέντρα. Σύντομα, το όνομα του έγινε συνώνυμο με το καινούργιο και το τολμηρό.
Ο Πικάσο ως ζωγράφος, χαράκτης, γλύπτης και δραματουργός ήταν ιδιαίτερα πολύπλευρος. Η εφευρετικότητα και η ευχέρειά του για πειραματισμούς δυσχεραίνουν την κατάταξή του σε μια συγκεκριμένη καλλιτεχνική κατηγορία. Αν και οι συνεχείς μεταλλαγές του παρεξηγήθηκαν ως έλλειψη συνέπειας, ο Πικάσο θεωρείται ο πρόδρομος κι ένας από τους κυριότερους εκπροσώπους της ζωγραφικής του 20ου αιώνα.
Ως παρακαταθήκη άφησε περίπου 20.000 αυτοτελή έργα του, κάθε μορφής. Κορυφαία στιγμή της καλλιτεχνικής του δημιουργίας αποτελεί η “Γκουέρνικα”, ένας πίνακας καταγγελίας για τα εγκλήματα κατά του λαού του στον ισπανικό εμφύλιο.
Ο Πάμπλο Πικάσο πέθανε στις 8 Απριλίου του 1973.
 Πικάσο (Pablo Picasso) ήταν Ισπανός ζωγράφος, με σημαντική συνεισφορά στη διαμόρφωση και εξέλιξη της μοντέρνας και σύγχρονης τέχνης.){kind=link}