Ο πατέρας του Πωλ Σεζάν ξεκίνησε τη σταδιοδρομία του με ένα κατάστημα καπέλων και όντας ικανός διαπραγματευτής κατέληξε με δική του τράπεζα. Υπήρξε συνιδρυτής μιας τράπεζας και γι’ αυτό ήθελε να κάνει τον γιο του δικηγόρο.
Αυτός όμως επέλεξε τη ζωγραφική. Ένα άλλο σημείο στο οποίο πατέρας και γιος είχαν διαφωνήσει ήταν το θέμα της προσωπικής ζωής του Πωλ. Ο νεαρός (που γεννήθηκε στην Εξ-αν-Προβάνς, στη Γαλλία στις 19 Ιανουαρίου του 1839) δημιούργησε παράνομο δεσμό με τη Μαρί Ορτάνς Φικέ και τον κράτησε κρυφό για να μη χάσει την πατρική επιδότηση ύψους 100 φράγκων μηνιαίως.
Βέβαια, άρχισε να παρακολουθεί ορισμένα μαθήματα στη Νομική Σχολή του Πανεπιστημίου του Aix από το 1858 ως το 1861, αλλά σύντομα τα εγκατέλειψε.
Έτσι ο πατέρας πείστηκε για τις εικαστικές ανησυχίες του γιου και όταν έφυγε για το Παρίσι το 1862, του έδωσε 400.000 φράγκα.
Όσο ζούσε φόρτωνε τα έργα του σε ένα καροτσάκι περιφέροντάς τα στους δρόμους του Παρισιού. Μετά έλεγε ψέματα στους συναδέλφους του ότι τα πουλούσε ενώ τα χάριζε σε περαστικούς.
Τότε ούτε οι συνάδελφοί του καταλάβαιναν καλά καλά τα έργα του, ενώ τέτοιος ήταν ο καημός του να πει ότι πούλησε κι εκείνος έναν πίνακα, ώστε δεν σταματούσε να λέει ψέματα. Μάλιστα όταν ένας περαστικός τον είδε να περπατά με ένα τελάρο στο χέρι ζήτησε να δει το έργο – ένα τοπίο – ενθουσιάστηκε αλλά δεν είχε χρήματα μαζί του. Ο καλλιτέχνης του το προσέφερε κι ύστερα είπε στους φίλους του πως είχε «δώσει» το πρώτο του έργο.
Βέβαια ο Σεζάν είναι ο δημιουργός του ακριβότερου πίνακα που έχει πωληθεί έως σήμερα. Πρόκειται για τους διάσημους «Χαρτοπαίκτες» οι οποίοι ξεπέρασαν τα 250 εκατομμύρια δολάρια το 2011.
Ατημέλητος και μονόχνοτος, ο Πωλ εμφανιζόταν μεν στα στέκια που κυκλοφορούσαν οι ζωγράφοι του καιρού του, αλλά δεν τους πλησίαζε. Με τα λερωμένα ρούχα της δουλειάς, καθόταν απόμερα και παρακολουθούσε τις κουβέντες περί τέχνης που είχαν ο Ντεγκά με τον Μονέ και τον Μανέ, αλλά όχι μόνο απέφευγε να συμμετάσχει θεωρώντας πως θα τον ειρωνεύονταν, αλλά δεν ήταν λίγες οι φορές που αποχωρούσε βρίζοντάς τους.
Ήταν ανθρωποφοβικός σε βαθμό που δεν άφηνε κανέναν να τον αγγίζει με αποτέλεσμα να μη χαιρετά διά χειραψίας κανέναν. Μια φορά δε που γλίστρησε σε μια πλαγιά και κόντεψε να σκοτωθεί, τσακώθηκε άσχημα με τον φίλο του που τόλμησε να τον αρπάξει από το χέρι για να τον σώσει.
Ο Πωλ Σεζάν θεωρείται ο καλλιτέχνης που επηρέασε όσο λίγοι τη σύγχρονη τέχνη. Ο Πάμπλο Πικάσο τον αναγνώριζε ως δάσκαλό του, όμως ο Σεζάν στην προσωπική του ζωή δεν φαίνεται να ήταν εξίσου επιτυχημένος.
Παρά το γεγονός ότι έδειχνε απέχθεια προς το γυναικείο φύλο, έκανε σχέση με μια μοδίστρα με την οποία απέκτησε παιδί. Θα πρέπει να ήταν γύρω στα 30.
«Παιδί του μπαμπά», δεν τολμούσε να αποκαλύψει στον πατέρα του ότι είχε γυναίκα και παιδί, με αποτέλεσμα να διανύει σχεδόν 40 χλμ. ημερησίως ανάμεσα στο πατρικό του και το σπίτι όπου είχε κρύψει τη σύντροφό του. Από το 1870 ως το 1878, ο Σεζάν διήνυσε την ιμπρεσιονιστική του περίοδο. Τότε ήταν που ήρθε στη ζωή και ο γιος του από τον παράνομο δεσμό του με τη Μαρί Ορτάνς Φικέ.
Για γάμο όμως ούτε κουβέντα με τη φτωχή γυναίκα, λόγω πατρικού επιδόματος. Ο Σεζάν ζούσε τότε με τα χρήματα που του έστελνε ο πατέρας του. Και στην περίπτωση που δεν ενέκρινε τη νύφη – πράγμα διόλου απίθανο – θα κοβόταν η οικονομική ενίσχυση και ο καλλιτέχνης με την οικογένειά του θα πέθαιναν από την πείνα, καθώς ο Πωλ δεν είχε γίνει αποδεκτός ως ζωγράφος.
Όταν δεν πήγαινε από το ένα σπίτι στο άλλο, έψαχνε φίλους και γνωστούς για να δανειστεί χρήματα καθώς ο πατέρας εν τω μεταξύ είχε κόψει το επίδομα.
Ένα γράμμα όμως που στάλθηκε στο πατρικό του σπίτι και απευθυνόταν στη σύντροφο του Σεζάν, ήταν εκείνο που λειτούργησε ως από μηχανής θεός. Ο σκληρός πατέρας κατάλαβε τι συνέβαινε. Όταν έμαθε για τον εγγονό, στην αρχή απείλησε να τον αποκληρώσει αλλά τελικά του αύξησε το… μηνιάτικο σε 400 φράγκα για να συντηρεί την οικογένειά του. Αργότερα ο παππούς αποδέχθηκε την κοπέλα και το παιδί και λίγο αργότερα όταν πέθανε τους άφησε μια τεράστια περιουσία.
Από το 1878 ως το 1890, ο Σεζάν ξέκοψε από τον Ιμπρεσιονισμό και απέκτησε μεγαλύτερη αυτοδυναμία και ανεξαρτησία στη ζωγραφική του. Μετακόμισε στο σπίτι του αδερφού της Ορτάνς, που είχε θέα το βουνό του St. Victoire.
Τότε έκανε και τον γνωστό πίνακα με το βουνό αλλά και παντρεύτηκε με την Ορτάνς.
Ωστόσο ούτε αυτό ήταν αρκετό για να μειώσει τις παραξενιές του. Δεν δίσταζε να σκίζει τους καμβάδες του όταν δεν του άρεσε ό,τι είχε φτιάξει και δεν ήθελε ούτε ανθρώπους, αλλά ούτε και λουλούδια ως μοντέλα για τις νεκρές του φύσεις.
Τα μεν λουλούδια μαραίνονταν γρήγορα σε σχέση με το πόσο αργά ζωγράφιζε εκείνος. Οι δε άνθρωποι δεν άντεχαν τις ατελείωτες ώρες χωρίς διάλειμμα κατά τις οποίες τους ζητούσε να ποζάρουν ακίνητοι.
Είναι γνωστό πως ένα από τα μοντέλα του, αποκοιμήθηκε ύστερα από 16 ώρες και έπεσε από την καρέκλα προκαλώντας την οργή του καλλιτέχνη ο οποίος αποφάσισε ύστερα από τρεις μήνες να παρατήσει το έργο στη μέση.
Τα τελευταία 20 χρόνια της ζωής του λέγεται ότι ζούσε απομονωμένος, αφιερώνοντας το χρόνο του στη ζωγραφική.
Αυτή του η αγάπη θα του κόστιζε τη ζωή, μάλιστα. Μια μέρα «μπλέχτηκε» σε μία καταιγίδα ενώ ζωγράφιζε. Αρνήθηκε να εγκαταλείψει και παρέμεινε έξω για τις επόμενες μάλιστα δύο ώρες. Στο δρόμο της επιστροφής, λιποθύμησε και ένας διερχόμενος οδηγός τον μετέφερε σπίτι του.
Την επομένη, αποφάσισε να ξαναπάει στους αγρούς για να συνεχίσει τη ζωγραφική του αλλά λιποθύμησε ξανά και τον μετέφεραν στο κρεβάτι του, το οποίο και δεν αποχωρίστηκε μέχρι το θάνατό του.
Λίγες μέρες αργότερα, στις 22 Οκτωβρίου του 1906, πέθανε από πνευμονία στην Εξ-αν-Προβάνς.
