Της Ειρήνης Αϊβαλιώτου
Η Γιάννα Δ. Γκιώνη μικρή ήταν ντροπαλή και απόμακρη και προτιμούσε τον κόσμο των βιβλίων από την ανθρώπινη συντροφιά, όπως εξομολογείται στο catisart.gr. «Αργότερα όταν μεγάλωσα ένιωσα τη βαθιά ανάγκη να φέρω αυτά τα λογοτεχνικά σύμπαντα που τόσο αγαπούσα, στη ζωή και να τους δώσω σάρκα και οστά μέσω του θεάτρου», λέει.
Στα «Παιδιά του Ήλιου» ο Μαξίμ Γκόρκι έχει τοποθετήσει τη δράση στο 1862 εν μέσω μιας επιδημίας χολέρας. Αυτό αποτέλεσε μια καλή αφορμή για τη Γιάννα και την ομάδα της (Indigo Theatre Project) ώστε να εξερευνήσουν θεατρικά τη συνθήκη της βιολογικής καταστροφής και των κοινωνικοπολιτικών συνέπειών της.
Η παράσταση σημείωσε μεγάλη επιτυχία, αποσπώντας επαίνους από το θεατρόφιλο κοινό, κι έτσι τα «Παιδιά Του Ήλιου» παρουσιάζονται για δεύτερη συνεχόμενη χρονιά στο θέατρο «Αλκμήνη» από ένα θίασο 10 ικανότατων ηθοποιών.
Στο αριστούργημα αυτό της ρωσικής δραματουργίας, που γράφτηκε αμέσως μετά την επανάσταση του 1905 στη Ρωσία και 12 χρόνια πριν από την Οκτωβριανή Επανάσταση η οποία θα ταρακουνήσει συθέμελα την Ιστορία και θα γυρίσει τον κόσμο ανάποδα, ο Γκόρκι υποστηρίζει πως αν ταυτόχρονα με την κατεδάφιση των οικονομικών δομών και την ανατροπή των κοινωνικών σχέσεων δεν συντελεστεί μια επανάσταση που θα γκρεμίσει τα τείχη στο μυαλό και θα σπάσει τις αλυσίδες στη συνείδηση του ανθρώπου αυτή η Νέα Επανάσταση που ετοιμάζεται να γεννηθεί είναι καταδικασμένη να καταλήξει σε μια Νέα Βαρβαρότητα.
Στο σύμπαν του Γκόρκι η πραγματική πρόοδος είναι να νοιάζεσαι για τον Άλλον. Η βαθιά αλλαγή έρχεται μόνο μαζί με μια νέα Ηθική. Και τέλος, η Επιστήμη καθώς και η Τέχνη του μέλλοντος είναι αυτή που έχει ως γνώμονα τη φύση και τον άνθρωπο, πάντοτε ως σκοπό και ποτέ ως μέσο.
Η πρωτοπόρα σκηνοθέτις Γιάννα Δ. Γκιώνη μας μιλά για την ανάγνωση του Γκόρκι εν καιρώ πανδημίας και πολέμου.
Στην ερώτηση «Τι έμαθες από τον Γκόρκι;», απαντά ότι «η αγάπη και το νοιάξιμο για τους άλλους και κυρίως η φροντίδα μας για τον αδύναμο είναι αυτό που καθορίζει την αξία μας ως άτομα και την ιδιότητά μας ως πολιτισμένη κοινωνία». «Τίποτε άλλο δεν μετράει», τονίζει.
Γιάννα, πώς προέκυψαν το θέατρο και η σκηνοθεσία στη ζωή σου;
*Το θέατρο προέκυψε από τη λογοτεχνία που ήταν η πρώτη και η παντοτινή μου αγάπη. Μικρή ήμουν ντροπαλή και απόμακρη και προτιμούσα τον κόσμο των βιβλίων από την ανθρώπινη συντροφιά. Χανόμουν με τις ώρες στο λογοτεχνικό σύμπαν συγγραφέων και ποιητών και ξεχνούσα να επιστρέψω στην πραγματικότητα.
Ποιο ήταν το αρχικό ερέθισμα για να ανεβάσετε με την ομάδα Indigo Theatre Project στη θεατρική σκηνή “Τα παιδιά του Ήλιου” του Μαξίμ Γκόρκι;
*Αφορμή υπήρξε ότι βιώναμε μια περίοδο πανδημίας, μια συνθήκη πρωτόγνωρη και πρωτοφανή για εμάς και για τους συγχρόνους μας και επιθυμώντας να κατανοήσουμε περισσότερο την εμπειρία μας ανατρέξαμε στη φιλοσοφία, τη λογοτεχνία και το θέατρο. Στα «Παιδιά του Ήλιου» ο Γκόρκι έχει τοποθετήσει τη δράση στο 1862 εν μέσω μιας επιδημίας χολέρας. Αυτό αποτέλεσε καλή αφορμή για εμάς για να εξερευνήσουμε θεατρικά τη συνθήκη της βιολογικής καταστροφής και των κοινωνικοπολιτικών συνέπειών της.
Και ποια υπήρξε η αιτία;
*Στην πραγματικότητα όμως, η αιτία για να ανεβάσουμε το έργο αυτό και αυτό που μας συγκίνησε στο έργο του Γκόρκι ήταν άλλη. Η αληθινή αιτία είναι ότι πραγματεύεται ένα βασανιστικό ερώτημα πανανθρώπινο και διαχρονικό: Πώς μπορούμε να είμαστε ευτυχισμένοι όταν οι άλλοι γύρω μας υποφέρουν; Πώς μπορούμε να κοιμόμαστε ήσυχοι μπροστά στον ανθρώπινο πόνο; Πώς μπορούμε να μένουμε άπραγοι απέναντι στην κοινωνική αδικία; Τι χρέος έχουμε προς τους άλλους ανθρώπους, τη φύση και τα ζώα; Ποια είναι η τεράστια ευθύνη μας ως κοινωνία αλλά και ως άτομα προς τον φτωχό, τον αδύναμο, τον κατατρεγμένο;
Το έργο εκφράζει ιδέες, κοινωνικές ζυμώσεις και ανακατατάξεις που είχαν αρχίσει να φουντώνουν από τις αρχές του περασμένου αιώνα. Βρίσκεις κοινά σημεία με τη σημερινή εποχή;
*Δεν θεωρώ ότι έχει κοινά σημεία η μία ιστορική συνθήκη με την άλλη με την έννοια ότι δε βρισκόμαστε σε προεπαναστατική περίοδο όπου η κοινωνία βράζει και ετοιμάζεται να εκραγεί όπως βρίσκονταν οι ήρωες του Γκόρκι. Βρισκόμαστε όμως σίγουρα σε μια μεταβατική περίοδο όπου το παλιό ψυχορραγεί και αργοπεθαίνει και κάτι νέο ετοιμάζεται να γεννηθεί. Και εύχομαι ολόψυχα να μην επαληθευτεί η προφητεία του Γκράμσι και να μη βιώσουμε μια νέα εποχή τεράτων.
Τι έμαθες από τον Γκόρκι;
Ότι η αγάπη και το νοιάξιμο για τους άλλους και κυρίως η φροντίδα μας για τον αδύναμο είναι αυτό που καθορίζει την αξία μας ως άτομα και την ιδιότητά μας ως πολιτισμένη κοινωνία. Τίποτε άλλο δεν μετράει.
Υπάρχουν “παιδιά του ήλιου” στην εποχή μας;
*Φυσικά! Και το λέω αυτό χωρίς δεύτερη σκέψη. Υπάρχουν παιδιά του ήλιου, άνθρωποι δηλαδή με το βλέμμα στραμμένο στο μέλλον που οραματίζονται έναν καλύτερο, δικαιότερο και πιο όμορφο κόσμο για όλους και όχι μόνο για τον εαυτό τους. Και παλεύουν για αυτόν. Η καθεμία και ο καθένας από το μετερίζι της/του.
Είναι αληθινή η πρόοδος όταν ισχύει μόνο για λίγους;
*Όχι, όχι και ξανά όχι. Στο δίλημμα εξερεύνηση του διαστήματος ή εξάλειψη της παγκόσμιας φτώχειας απαντάω ότι είναι ψευδοδίλημμα και ότι υπάρχουν αρκετοί πόροι και για τα δύο. Αρκεί φυσικά να σταματήσουν να δίνονται στο εμπόριο όπλων και στην υπερ-κερδοφορία των λίγων.
Ποιο είναι το χρέος της τέχνης όταν η κοινωνία υποφέρει;
*Να μιλάει ανοιχτά για τα θέματα που μας πονάνε, να χτίζει νέα οράματα και να κάνει πρόβες για την ουτοπία.
Πώς θα έβλεπες το θέατρο του μέλλοντος;
*Δεν το φαντάζομαι σε μία αίθουσα θεάτρου αλλά σε διαφορετικά κτήρια και σημεία μέσα στην πόλη. Με θεατές που γίνονται ηθοποιοί και με ανοιχτό κείμενο το οποίο γράφεται στην ώρα της παράστασης από τον θεατή και από τον ηθοποιό ταυτόχρονα.
Κατά τη γνώμη σου, ποια είναι τα χαρακτηριστικά της προσωπικότητας του ηθοποιού που όντως ποιεῖ ὄρθόν ἦθος;
*Να υπάρχει συνέπεια ανάμεσα στο αξιακό σύστημα που πρεσβεύουν τα έργα που ανεβάζει ως προτάγματα για την κοινωνία με αυτό που πρεσβεύει στη ζωή του. Για παράδειγμα, αν ανεβάζεις Αντιγόνη και στην παράσταση μιλάς για την αντίσταση απέναντι στον άδικο νόμο του ισχυρού, καλό είναι στην κανονική σου ζωή να μην είσαι υποταγμένος και δουλικός.
Ποιος είναι για σένα ο ιδανικός θεατής;
*Ο θεατής που είναι ανοιχτός σε μια καινούργια εμπειρία και δεν έρχεται με προσδοκίες και προκαταλήψεις, έτοιμες να τις φορέσει σε ό,τι και να δει.
Πέρα από την παράσταση αυτή, υπάρχουν και άλλα σχέδια για τη φετινή θεατρική περίοδο;
*Ναι αμέ! Ετοιμάζουμε μια νέα παράσταση για την άνοιξη αλλά καλύτερα ας τα συζητήσουμε αυτά πιο αναλυτικά σε λίγο καιρό.
Τέλος, ας μιλήσουμε για τους συντρόφους μας στο διάβα της ζωής, τα ζώα. Υπάρχει κάποιο κατοικίδιο στη ζωή σου;
*Ναι! Έχω ιδιαίτερη αδυναμία στις γάτες και έχω τρεις γατούλες στην αυλή μου που τις φροντίζω και που με φροντίζουν κι αυτές!
Ευχαριστώ πολύ, Γιάννα!
∗Ευχαριστώ κι εγώ!
∗∗∗
Περισσότερες πληροφορίες για την παράσταση, διαβάστε ΕΔΩ:
Τα Παιδιά Του Ήλιου του Μάξιμ Γκόρκι, το αριστούργημα της ρωσικής δραματουργίας στο θέατρο Αλκμήνη
***
Γιάννα Δ. Γκιώνη – Βιογραφικό
Πανεπιστήμιο Πελοποννήσου, Τμήμα Καλών Τεχνών (Ιανουάριος 2021-σήμερα) Υποψήφια Διδάκτωρ στο τμήμα Θεατρικών Σπουδών
Royal Holloway, University of London (Σεπτέμβρης 2009 – Σεπτέμβρης 2010) Masters στη Θεατρική Σκηνοθεσία
Goldsmiths College, University of London (Σεπτέμβρης 2006 – Ιούνιος 2009) Bachelor στο Θέατρο (με κατεύθυνση θεατρική σκηνοθεσία)
Εθνικό και Καποδιστριακό Πανεπιστήμιο Αθηνών (Σεπτέμβρης 2001 – Σεπτέμβρης 2006) Πτυχίο στην Αγγλική Γλώσσα και Φιλολογία
Εργασιακή Εμπειρία
ΘΕΑΤΡΟ
Μετάφραση και σκηνοθεσία της παράστασης “Τα παιδιά του Ήλιου” του Μαξίμ Γκόρκι στο Θέατρο 104 (2022-2023). Μετάφραση και σκηνοθεσία της παράστασης “Όλα όσα γνωρίζω στ’ αλήθεια” του Άντριου Μποβέλ στο Θέατρο Αλκμήνη (2019-2020). Σκηνοθεσία της παράστασης “Η Μέθοδος Γκρόνχολμ” του Jordi Galceran στον Τεχνοχώρο Φάμπρικα (2017-2018). Σκηνοθεσία και υποκριτική στην παράσταση “Βόυτσεκ” του Γκέοργκ Μπύχνερ 2014-2015). Βοηθός σκηνοθέτη σε τέσσερις θεατρικές παραγωγές του Θεάτρου Μεταξουργείο (2012-2013). Σκηνοθεσία της παράστασης “Μεγάλες Προσδοκίες” του Καρόλου Ντίκενς στο Δημοτικό Θέατρο Χολαργού (2012). Σκηνοθεσία της παράστασης “Τρεις Αδερφές” του Άντον Τσέχωφ στο Caryl Churchill Theatre (2010). Σκηνοθεσία του θεατρικού έργου του Αυγούστου Στρίντμπεργκ, “Δεσποινίς Τζούλια” στο Caryl Churchill Theatre (2010). Υποκριτική και σκηνοθεσία του θεατρικού έργου του Σάμιουελ Μπέκετ, “Η Τελευταία Μαγνητοταινία του Κραπ”, που παρουσιάστηκε στο φεστιβάλ performance, Long did I build you, το οποίο έλαβε χώρα στο Utrophia Project Space (2009). Συμμετοχή στην παράσταση “Η Μάσκα του Κόκκινου Θανάτου” του Έντγκαρ Άλαν Πόε, μια συμπαραγωγή του Εθνικού Θεάτρου της Βρετανίας (Royal National Theatre) και της ομάδας Punchdrunk (2007-2008). Υποκριτική, σκηνογραφία, σχεδιασμός φωτισμού και ήχου σε παραστάσεις κλασικού και σύγχρονου ρεπερτορίου όπως ο “Προμηθέας Δεσμώτης” του Αισχύλου, το “Rockaby” του Σάμιουελ Μπέκετ, η “Πιο Δυνατή” του Αυγούστου Στρίντμπεργκ, η “Τρικυμία” του Ουίλλιαμ Σαίξπηρ, “Οι Απόπειρες” του Μάρτιν Κρίμπ κ.ά. (2006-2009)
ΔΙΔΑΣΚΑΛΙΑ
Καθηγήτρια Drama and Literature στο πρόγραμμα Masters in TESOL του University of Staffordshire (Unicert College) (2021 – Σήμερα). Καθηγήτρια Θεατρικής Αγωγής στο ACS (American Community School) (2021 – Σήμερα). Καθηγήτρια Θεατρικής Αγωγής στην Ελληνογερμανική Αγωγή (2016 -2021). Καθηγήτρια Θεάτρου στα εκπαιδευτήρια Εκπαιδευτική Αναγέννηση (2015). Βοηθός καθηγητή στο Εθνικό Καποδιστριακό Πανεπιστήμιο Αθηνών, Παιδαγωγικό Τμήμα (2012-2014). Υπεύθυνη του τμήματος Θεάτρου και καθηγήτρια Θεατρικής Αγωγής στο Byron College (2011-2012). Καθηγήτρια Θεατρολογίας στα εκπαιδευτήρια Στέλλα Ραφτοπούλου (2011-2012).
ΚΙΝΗΜΑΤΟΓΡΑΦΟΣ
Συγγραφή, σκηνοθεσία και μοντάζ video art που παρουσιάστηκαν στο ακαδημαϊκό συνέδριο Let’s Murder the Moonlight για τα 100 χρόνια Φουτουρισμού και στην παράσταση My House is my Castle της λονδρέζικης θεατρικής ομάδας Tainted. Συγγραφή, σκηνοθεσία και μοντάζ του ντοκιμαντέρ The Writing on the Wall με θέμα την τέχνη του δρόμου στην Αθήνα. Σεμινάρια σκηνοθεσίας, σεναρίου, μοντάζ και ιστορίας του κινηματογράφου στον Κινηματογραφικό Τομέα του Πανεπιστημίου Αθηνών.
ΕΙΚΑΣΤΙΚΑ
Μαθήματα ζωγραφικής και γλυπτικής στο καλλιτεχνικό εργαστήρι του Δήμου Αγίας Παρασκευής.