Του Παναγιώτη Μήλα (*)
Σίγουρα θα ήταν περήφανος ο Δημήτρης Ποταμίτης αν παρακολουθούσε τον μαγικό θίασο της Νανάς Νικολάου στο Κέντρο Πολιτισμού «Ελληνικός Κόσμος» να παρουσιάζει στα παιδιά τις δικές του «Ιστορίες του παππού Αριστοφάνη».
Πριν από 40 χρόνια, το 1978, ο Ποταμίτης, ανέβασε στο δικό του «Θέατρο Έρευνας», στην Παιδική Σκηνή τις «Ιστορίες» του, οι οποίες εξακολουθούν και σήμερα να μιλούν στα παιδιά.
«Το έργο χαρακτηρίζεται από την ευστροφία του, την απλότητα και το χιούμορ του. Τέσσερα κείμενα Αριστοφάνη: «Ειρήνη», «Αχαρνής», «Πλούτος» και «Όρνιθες», συνδιαλέγονται μεταξύ τους παρουσιάζοντας στα ματιά των θεατών τα αιώνια και τόσο σύγχρονα θέματα που απασχολούν τις κοινωνίες και αφορούν: την κοινωνική δικαιοσύνη, τη δίκαιη κατανομή του πλούτου, τον ρόλο των συκοφαντών και των κολάκων στους κυβερνώντες, τον πόλεμο και την αγωνιώδη αναζήτηση των ανθρώπων για την ειρήνη και τέλος τον καταλυτικό ρόλο της κάθε μορφής εξουσίας στη διαμόρφωση των κοινωνιών και κατ’ επέκταση στη ζωή των ανθρώπων, με τη συνήθη «αριστοφανική προσέγγιση» της διακωμώδησης των κακώς κειμένων.
Ο Δημήτρης Ποταμίτης δεν επέλεξε τυχαία αυτά τα τέσσερα έργα και κατάφερε στη διάρκεια μίας μόνο παράστασης να αναδείξει όλα αυτά τα καίρια και σύγχρονα ζητήματα με τα οποία καταπιάνεται ο Αριστοφάνης».
***
Λίγα λόγια για το έργο
Οι στόχοι του Αριστοφάνη είναι κατανοητοί και ξεκάθαροι σε θεατές κάθε ηλικίας και οι ήρωες των έργων του είναι πρόσωπα-σύμβολα και αναγνωρίσιμα για περισσότερα από 2.500 χρόνια τώρα.
***
Στο πρώτο μέρος της παράστασης παρουσιάζονται τα έργα «Η Ειρήνη» και οι «Αχαρνής», τα οποία αναφέρονται στην «ειρήνη» και τον «πόλεμο», θέματα επίκαιρα και καθοριστικά για τον κόσμο μας. Στην «Ειρήνη» ο καλοκάγαθος Τρυγαίος προσπαθεί να απελευθερώσει την Ειρήνη από τη σπηλιά, όπου την έχει φυλακίσει ο Πόλεμος, ενώ στους «Αχαρνής» ο ειρηνόφιλος Δικαιόπολις δίνει μάχη ενάντια στον πολεμοχαρή στρατηγό Λάμαχο.
***
Στο δεύτερο μέρος, παρουσιάζεται «Ο Πλούτος», όπου ο Αριστοφάνης παραδίδει μαθήματα πολιτικής οικονομίας, καθώς ο ομώνυμος ήρωας είναι τυφλός και δεν βλέπει πού δίνει τα αγαθά του, με αποτέλεσμα να χαρίζει πλούτη στους κακούς. Όμως, όταν ξαναβρίσκει το φως του, γίνεται δίκαιος, κάνοντας μόνο τους καλούς να πλουτίσουν. Τέλος, παρουσιάζονται οι «Όρνιθες»: Δύο Αθηναίοι, ο Ευελπίδης και ο Πεισθέταιρος, απογοητευμένοι από τη ζωή της πόλης, ψάχνουν έναν ήσυχο τόπο. Πηγαίνουν στη χώρα των πουλιών, ιδρύουν μαζί μ’ αυτά μια φανταστική πολιτεία, την Ουρανούπολη, μια κοινωνία ελεύθερη, δίκαιη, με φαντασία, ανοιχτή για όλους στο όνειρο και τις ευκαιρίες.
***
Λίγα λόγια για τον συγγραφέα
Ο Δημήτρης Ποταμίτης υπήρξε σκηνοθέτης, ηθοποιός, συγγραφέας και ποιητής. Το 1972 δημιούργησε το «Θέατρο Έρευνας», πρωτοπόρο στην αναζήτηση νέων έργων, νέων τρόπων έκφρασης και νέων δημιουργών. Πρωτοπόρος επίσης, μαζί με την Ξένια Καλογεροπούλου στο θέατρο για παιδιά, όπου έγραψε και σκηνοθέτησε μέχρι το 2003 πολλά έργα που έθιγαν σύγχρονα προβλήματα. Υπήρξε μέντορας της Νανάς Νικολάου στο θέατρο για παιδιά, το οποίο υπηρετεί και η ίδια από το 1981.
***
Λίγα λόγια για τη σκηνοθέτιδα Νανά Νικολάου
Η Νανά Νικολάου ασχολείται με το παιδικό θέατρο από το 1981, όταν ίδρυσε μαζί και με άλλους νέους συναδέλφους της την ομάδα «Θίασος ‘81». Υπήρξε από τους βασικούς συνεργάτες του Ποταμίτη, είτε ως ηθοποιός, είτε ως βοηθός σκηνοθέτη. Το ασίγαστο πάθος του Ποταμίτη το διαθέτει και η Νανά Νικολάου η οποία αναφέρει: «Τριάντα επτά χρόνια μετά εξακολουθώ να πιστεύω πως το θέατρο για παιδιά -όταν γίνεται σωστά και σοβαρά- έχει μέγιστη χρησιμότητα, καθώς χαράζεις πάνω σε άγραφο χαρτί. Στις παραστάσεις έρχονται και πολύ μικρές ηλικίες παιδιών, κάποια ίσως για πρώτη φορά. Είναι μεγάλη ευθύνη, λοιπόν, να τα κάνεις να θέλουν να ξαναπάνε θέατρο».
***
Εγώ πάντως σίγουρα θα πάω και πάλι να δω έργο με την υπογραφή της Νανάς Νικολάου. Ο λόγος απλός: Η σκηνοθέτις κατάφερε κάτι όχι και τόσο συνηθισμένο. Κέρδισε την απόλυτη προσοχή και αφοσίωση εκατοντάδων μικρών θεατών που παρακολουθούσαν τις «Ιστορίες» στον «Ελληνικό Κόσμο». Ο τρόπος με τον οποίο «έχτισε» την παράσταση είχε ως αποτέλεσμα να μην αφήσει αδιάφορους τους μικρούς θεατές οι οποίοι συμμετείχαν και στην εξέλιξη ανάλογα με όσα τους ζητούσαν οι ηθοποιοί. Ήταν ένα εκπληκτικό «πινγκ – πονγκ» μεταξύ σκηνής και πλατείας. Οπωσδήποτε στο ζεστό αυτό κλίμα συνέβαλαν και οι ηθοποιοί οι οποίοι με το ασταμάτητο κέφι τους και τη αέναη κίνησή τους δεν άφησαν περιθώρια στους θεατές να χάσουν ούτε μια φράση, ούτε μια σκηνή. Διπλό λοιπόν το κέρδος αφού τα παιδιά και διδάχθηκαν τα μηνύματα του Αριστοφάνη αλλά και γνώρισαν πρόσωπο με πρόσωπο το καλό θέατρο. Ασφαλώς την επόμενη φορά με πιο εύκολο τρόπο θα πουν το «ναι» για να πάνε στο θέατρο και να αφήσουν στο σπίτι το «τάμπλετ» και το «σμάρτφον».
Στην προσπάθεια της σκηνοθέτιδας σημαντική βοήθεια έδωσαν με το έργο τους και ο Γιάννης Ζουγανέλης, με τη μουσική του. Και ο Μανόλης Παντελιδάκης με τα Σκηνικά και τα Κοστούμια του και τέλος η Αρετή Μώκαλη με τις Χορογραφίες της.
Ευτυχώς η εποχή της προχειροφτιαγμένης παράστασης για παιδιά έχει περάσει ανεπιστρεπτί. Σε αυτό συνέβαλαν και η Ξένια Καλογεροπούλου, και η Κάρμεν Ρουγγέρη, και ο Δημήτρης Ποταμίτης και ασφαλώς η Νανά Νικολάου. Τους ακολούθησαν πολλοί δημιουργοί. Έτσι τώρα οι γονείς μπορούν – χωρίς δισταγμό – να επιλέγουν κάποια παράσταση θεάτρου για παιδιά. Οι προσπάθειες των προαναφερθέντων είχαν θετικό αποτέλεσμα.
Απόρροια αυτού είναι και η εμπιστοσύνη που δείχνουν οι επαγγελματίες ηθοποιοί που τώρα πλέον δεν διστάζουν να ανέβουν στη σκηνή και να έχουν απέναντί τους παιδιά. Ασφαλώς το κοινό αυτό είναι το πιο δύσκολο, όμως οι ηθοποιοί νιώθουν τη σιγουριά που τους παρέχει η επιμελημένη και χωρίς εκπτώσεις παραγωγή απαιτητικών παραστάσεων.
Αυτή τη σιγουριά είδα από όλους τους ηθοποιούς στη σκηνή του «Ελληνικού Κόσμου». Αυτό που απεκόμισα ήταν πως όλοι χαίρονταν για τη συμμετοχή τους και όλοι έδιναν τον καλύτερο εαυτό τους. Από κάποιες μικρές λεπτομέρειες καταλάβαινες ότι όλοι τους δεν διεκπεραιώνουν ένα ρόλο αλλά συμβάλλουν ενεργά στην επιτυχία του εγχειρήματος. Γιατί, όσο κι αν ακούγεται κάπως, «Οι ιστορίες του παππού Αριστοφάνη» δεν είναι τίποτα άλλο παρά ένα υψηλών προσδοκιών και απαιτήσεων εγχείρημα και για το φτάσιμο στο επιθυμητό αποτέλεσμα και στον τελικό στόχο όλοι έχουν συνυπογράψει.
Και ο Νίκος Ορφανός και ο Μέμος Μπεγνής.
Ο Άγγελος Μπούρας και ο Κωνσταντίνος Γιαννακόπουλος.
Όμως και ο Κώστας Τερζάκης και ο Γιάννης Στεφόπουλος.
Μαζί τους και ο Θοδωρής Ανθόπουλος, ο Κλεάνθης Βαρσαμούλης, ο Χρήστος Ντόβας. Ασφαλώς η πάντα σαρωτική – και εντυπωσιακή – Ίρις Πανταζάρα.
Το ίδιο οι ανεξάντλητες – και πανέμορφες – Πελαγία Αγγελίδου, Δανάη Σδούγκου, Δήμητρα Βήττα.
Όλοι και όλες χωρίς καμία εξαίρεση αξίζουν τον ίδιο έπαινο.
***
ΠΛΗΡΟΦΟΡΙΕΣ
«Ιστορίες του παππού Αριστοφάνη»
Του Δημήτρη Ποταμίτη
Απόδοση κειμένου – σκηνοθεσία: Νανά Νικολάου
Μουσική: Γιάννης Ζουγανέλης
Σκηνικά – κοστούμια: Μανόλης Παντελιδάκης
Χορογραφίες: Αρετή Μώκαλη
Video art: Αντώνης Δελαπόρτας
Βοηθός σκηνοθέτη: Μαργαρίτα Σολδάτου
Πρωταγωνιστούν
Μέμος Μπεγνής, Νίκος Ορφανός
Παίζουν
Γιάννης Στεφόπουλος, Άγγελος Μπούρας, Κώστας Τερζάκης, Πελαγία Αγγελίδου, Κωνσταντίνος Γιαννακόπουλος, Ίρις Πανταζάρα, Θοδωρής Ανθόπουλος, Δανάη Σδούγκου, Κλεάνθης Βαρσαμούλης, Χρήστος Ντόβας, Δήμητρα Βήττα
***
Παραστάσεις
Εκτάκτως την Τετάρτη 2 Ιανουαρίου 2019 στις 11.30 π.μ.
Και στη συνέχεια
Κάθε Σάββατο στις 2.30 μ.μ.
Και κάθε Κυριακή στις 11.30 π.μ
***
ΑΓΟΡΑ ΕΙΣΙΤΗΡΙΩΝ: ΤΟ ΕΙΣΙΤΗΡΙΟ ΣΑΣ ΕΔΩ ΜΕ ΕΝΑ “ΚΛΙΚ”
***
«Θέατρον», Κέντρο Πολιτισμού «Ελληνικός Κόσμος»
Πειραιώς 254, Ταύρος 177 78
Τηλέφωνο: 212-254.03.00 και 212-254. 00.00
***
Κρατήσεις για σχολεία και ομάδες
Μαρία Καζάντζα: 6975662779
e-mail: [email protected]
Τμήμα Κρατήσεων και Εισιτηρίων Ελληνικού Κόσμου
Τηλέφωνο: 212-254.03.00
***
Παραγωγή
Ίδρυμα Μείζονος Ελληνισμού
Κέντρο Πολιτισμού «Ελληνικός Κόσμος»
Πειραιώς 254, Ταύρος
***
Διατίθεται δωρεάν χώρος στάθμευσης
***
Πληροφορίες πρόσβασης
Λεωφορείο: 049 (Πειραιάς-Ομόνοια),
Λεωφορείο: 914 (Ομόνοια-Πειραιάς-Παλαιά Κοκκινιά), στάση ΣΧΟΛΗ ΚΑΛΩΝ ΤΕΧΝΩΝ
Τρένο (γραμμή ΗΣΑΠ): ηλεκτρικός σταθμός Καλλιθέας στάση ΣΧΟΛΗ ΚΑΛΩΝ ΤΕΧΝΩΝ
***
Το Κέντρο Πολιτισμού «Ελληνικός Κόσμος», διαθέτει πρόσβαση για άτομα με ειδικές ανάγκες (ΑMEΑ) σε όλους τους χώρους του καθώς και θέσεις στάθμευσης ΑMEΑ.
***
(*) Ο Παναγιώτης Μήλας, είναι μέλος της Ένωσης Συντακτών και του Εικαστικού Επιμελητηρίου και ΔΕΝ είναι κριτικός θεάτρου.
