Της Ειρήνης Αϊβαλιώτου
Η Δήμητρα Σπανούλη έχει μια παρουσία που μοιάζει με αέρα καλοκαιρινό, φωτεινό ουρανὸ κι έναν πράσινο κήπο που είναι τα μάτια της. «Σαν δέσμη από τριαντάφυλλα» θα έλεγε ο Καρυωτάκης. Νεότατη, δημιουργικότατη, υπέροχη ηθοποιός, κατέβηκε από τη Θεσσαλονίκη για να καταπλήξει την Αθήνα. Περιμένει ανυπόμονα το καλοκαίρι και το αγαπημένο της νησί, τη Θάσο, όπου έχει στήσει μια μικρή ανθηρή επιχείρηση με κοσμήματα που φτιάχνει μόνη της.
Προηγουμένως όμως θέατρο, πολύ και καλό θέατρο γιατί σ’ αυτό είναι ολόψυχα ταγμένη από παιδί. Αυτό τον καιρό τη συναντάμε να υποδύεται τη βασίλισσα των ξωτικών Τιτάνια και την αμαζόνα Ιππολύτη στην παράσταση «Όνειρο καλοκαιρινής νύχτας» του Σαίξπηρ που παρουσιάζεται από την ομάδα Loxodox στο θέατρο ΠΛΥΦΑ.
Στη συνέντευξη που παραχώρησε στο catisart.gr μιλάμε για το ξεκίνημά της στην τέχνη της υποκριτικής, την πορεία της στο θέατρο και φυσικά για τον Σαίξπηρ.
«Ο ποιητικός λόγος του Σαίξπηρ είναι πρόκληση για κάθε ηθοποιό», λέει η Δήμητρα Σπανούλη. «Υπάρχει πάντα μια αγωνία όταν καταπιάνεσαι με τέτοια μεγαλειώδη κείμενα, για το αν θα μπορέσεις να ζωντανέψεις τις ποιητικές εικόνες και να μεταφέρεις στους θεατές τα πυκνά νοήματα, στο σύντομο χρόνο της παράστασης», προσθέτει.
Δήμητρα, πού γεννήθηκες και ποια είναι η καταγωγή σου;
• Γεννήθηκα και μεγάλωσα στη Θεσσαλονίκη.
Τι δεν ξεχνάς από τα παιδικά σου χρόνια;
• Τον λουκουμά με ζάχαρη στην παραλία της Λεπτοκαρυάς μετά τις ατελείωτες ώρες στη θάλασσα.
Πώς και πότε μπήκαν η υποκριτική και το θέατρο στη ζωή σου;
• Πρώτη επαφή όταν ήμουν οχτώ ετών στο παιδικό θεατρικό εργαστήρι της ΧΑΝΘ και συνέχισα στο εφηβικό τμήμα της σχολής Ανδρέα Βουτσινά. Είχα συνειδητοποιήσει από πολύ νωρίς ότι η επαγγελματική ενασχόλησή μου με το θέατρο ήταν για μένα μονόδρομος και ότι η Θεσσαλονίκη δεν είχε να μου δώσει κάτι άλλο σε επίπεδο σπουδών. Ευτυχώς το ίδιο συνειδητοποίησε και η οικογένειά μου και στήριξε την επιλογή μου, οπότε μόλις τελείωσα το λύκειο ήρθα στα δεκαοχτώ μου στην Αθήνα και φοίτησα στη Δραματική Σχολή «Αρχή» της Νέλλης Καρρά.
Ποιες λέξεις θα χρησιμοποιούσες για να περιγράψεις τον εαυτό σου;
• Ψυχαναγκαστική, οργανωτική, μαμάκιας, ευσυγκίνητη, δοτική.
Τι χρειάζεται για να προχωρήσει κανείς στο θέατρο;
• Βαθιά θέληση, ψυχική αντοχή και θάρρος.
Υπάρχουν συνάδελφοί σου ή άνθρωποι του θεάτρου τους οποίους θα χαρακτήριζες οικογένειά σου;
• Η Νέλλη Καρρά είναι ένας άνθρωπος που έχει παίξει καθοριστική σημασία στον τρόπο που αντιλαμβάνομαι το θέατρο και την τέχνη συνολικά. Είναι η δασκάλα που μου ξεκλείδωσε το δώρο της φαντασίας, με έκανε να γνωρίσω τον εαυτό μου, να εξερευνήσω την ευρεία έννοια του καλλιτέχνη μέσα από τη δημιουργική διαδικασία και τη σπουδαία καθοδήγησή της. Έχει μια μοναδική θέση στην καρδιά μου. Φυσικά υπάρχουν κι άλλοι πολλοί σημαντικοί καθηγητές και άνθρωποι που αγαπώ και εκτιμώ μέσα στον θεατρικό χώρο.
Τι σου τονώνει την αυτοπεποίθηση;
• Όταν νιώθω δημιουργική είτε στο θέατρο, είτε σε άλλους τομείς, αναγκάζομαι να πάρω ρίσκα για να γίνω παραγωγική κι έτσι κατορθώνω να εμπιστευτώ τον εαυτό μου.
Με ποιους χαρακτήρες ανθρώπων δυσκολεύεσαι να συνεργαστείς;
• Με αυταρχικά άτομα που έχουν εξουσιαστικές συμπεριφορές.
Τι σημασία πιστεύεις πως έχουν για έναν ηθοποιό η συνέπεια και η πειθαρχία;
• Νομίζω πως είναι προαπαιτούμενα για την καλλιτεχνική μας εξέλιξη.
Μπορείς να σκεφτείς ένα γεγονός ή μια εμπειρία που να σε άλλαξε σημαντικά;
• Κατά τη γνώμη μου ένα γεγονός δυσάρεστο ή ευχάριστο φέρνει μια παροδική αλλαγή. Αυτό που έχω συμπεράνει μέχρι στιγμής είναι ότι οι ουσιαστικές αλλαγές που έχω βιώσει είναι λόγω εσωτερικής δουλειάς και πάλης με το εγώ μου.
Αυτό τον καιρό παίζεις στην παράσταση «Όνειρο καλοκαιρινής νύχτας» του Σαίξπηρ. Ποιος είναι ο ρόλος ή οι ρόλοι που κρατάς στο έργο;
• Υποδύομαι την Τιτάνια και την Ιππολύτη. Η Τιτάνια η βασίλισσα των ξωτικών είναι μια μορφή αρχέγονη, μητρική, που εμπερικλείει μέσα της όλα τα θαυμαστά στοιχεία και τις δυνάμεις της φύσης. Η πρόκληση για μένα στην προσέγγιση αυτού του χαρακτήρα, ήταν ότι καλούμαι να καταπιαστώ με μια θηλυκότητα που δεν υπακούει σε ψυχολογικούς όρους, είναι υπεράνω ανθρώπινων χαρακτηριστικών και κάθε της φράση ανοίγει μια πόρτα στον κόσμο της μαγείας, της φαντασίας και της λυρικότητας. Η Ιππολύτη από την άλλη χαρακτηρίζεται από το δισυπόστατο στοιχείο της ατίθασης φύσης της ως αμαζόνα και της υποτακτικής της συμπεριφοράς ως γυναίκα – λάφυρο του Θησέα.
Θα μπορούσες να μας συστήσεις την ομάδα Loxodox;
• Οι ” Loxodox” γεννήθηκαν από τη Μαρίζα Θεοφυλακτοπούλου και τον Αλκίνοο Δωρή, κι έχουν πραγματοποιήσει ήδη τέσσερις θεατρικές παραγωγές. Στην ομάδα εναλλάσσονται και εντάσσονται νέα πρόσωπα, με γνώμονα το κοινό πάθος για καλλιτεχνική δημιουργία. Πιστεύω ότι η μεγαλύτερη πρόκληση που είχαμε μέχρι στιγμής ως ομάδα είναι αυτή η παράσταση. Είμαι πολύ χαρούμενη που καταφέραμε τόσα άτομα να συντονιστούμε και να αφιερώσουμε πέντε μήνες σε έρευνα και πολύωρες πρόβες. Δουλεύουμε με αλληλοσεβασμό και συνέπεια κι αυτό είναι κάτι που δημιουργεί μεγάλη ασφάλεια, τόσο σε εμένα όσο και στον υπόλοιπο θίασο.
Τι επιβιώνει στη δική σας παράσταση από το σαιξπηρικό έργο;
• Επιβιώνει ο έρωτας, ως κάτι μαγικό, θαυμαστό και ονειρικό που έχει τον τρόπο να διεισδύει απρόβλεπτα και ξαφνικά στις ψυχές “των ανόητων θνητών” και να τις γεμίζει με πάθος, αψηφώντας τα κοινωνικά προστάγματα, ενάντια σε κάθε λογική, ενάντια σε κάθε εξουσία, χωρίς κανένα γνώμονα και κανόνα.
Ήταν πρόκληση για σένα να παίξεις Σαίξπηρ;
• Σίγουρα ο ποιητικός λόγος του Σαίξπηρ είναι πρόκληση για κάθε ηθοποιό. Υπάρχει πάντα μια αγωνία όταν καταπιάνεσαι με τέτοια μεγαλειώδη κείμενα, για το αν θα μπορέσεις να ζωντανέψεις τις ποιητικές εικόνες και να μεταφέρεις στους θεατές τα πυκνά νοήματα, στο σύντομο χρόνο της παράστασης. Νομίζω πως με την επιμονή του Αλκίνοου Δωρή, ο οποίος σκηνοθετεί την παράσταση, ο κάθε ηθοποιός επικεντρώθηκε πολλούς μήνες σε αυτόν τον σκοπό και θέλω να πιστεύω ότι προσεγγίσαμε σε βάθος το έργο.
Μπορούμε να σκεφτόμαστε τον Σαίξπηρ σαν οικουμενικό δημιουργό, ανεξαρτήτως γλώσσας, θρησκείας, πολιτικής στάσης απέναντι στα πράγματα;
• Αναμφίβολα το έργο του Σαίξπηρ αναγνωρίζεται παγκοσμίως, διασχίζοντας κοινωνικοπολιτικά και θρησκευτικά σύνορα, αφού καταπιάνεται με πανανθρώπινα ζητήματα, όπως η εξουσία, ο θάνατος, ο έρωτας, η ζήλια. Παράλληλα οι χαρακτήρες του παραμένουν πολυσύνθετοι, αινιγματικοί και ταυτόχρονα εύθραυστοι.
Τι είναι το πιο δύσκολο, κατά τη γνώμη σου, στον Σαίξπηρ;
• Θεωρώ ότι είναι σημαντικό να μην πέσεις στην παγίδα να ερμηνεύσεις τα κείμενα αυτά με όρους ψυχολογικού θεάτρου, αλλά να αποτυπώσεις τους έμμεσους συμβολισμούς και τις ποιητικές εικόνες, ενεργοποιώντας την αισθαντικότητα και το ένστικτο.
Πώς θα χαρακτήριζες τις κωμωδίες του;
• Οι κωμωδίες του Σαίξπηρ σφύζουν από ζωντάνια, ερωτισμό, παρεξηγήσεις και λαϊκότητα. Την ίδια στιγμή αποτελούν και μια χαραμάδα εξερεύνησης της ανθρώπινης φύσης και των αντιφάσεών της.
Υπάρχει ποίημα που έχεις διαβάσει και ποτέ δεν ξεχνάς;
• “Με κατάνυξη” του Ντίνου Χριστανόπουλου.
Τι μπορεί να σε κάνει να δακρύσεις και τι να χαμογελάσεις;
Δακρύζω όταν αδικούμε κι όταν δεν βρίσκω αποδοχή και σίγουρα χαμογελάω όταν είναι χαρούμενοι οι άνθρωποι που αγαπώ.
Ποια είναι τα επόμενα σχέδιά σου;
• Προς το παρόν απολαμβάνω την παράσταση κι ελπίζω σε κάτι νέο θεατρικά. Επίσης έχω ανοίξει μια καλοκαιρινή επιχείρηση στη Θάσο με χειροποίητα κοσμήματα και κεραμικά που φτιάχνω η ίδια κι έχω τη διάθεση να εξελίξω αυτό το project όπως το έχω ονειρευτεί.
- Ποιος είναι ο ιδανικός προορισμός για σένα;
• Το νησί της Θάσου όταν δεν έχει τουρισμό και ειδικά την άνοιξη.
Ποια είναι η σχέση σου με τα ζώα; Υπάρχει κάποιο κατοικίδιο με το οποίο συμβιώνεις;
• Σαν παιδί μεγάλωσα μαζί με τον “Τζουτζούκο” το σκυλάκι μας που έζησε δεκαπέντε χρόνια κοντά μας, τώρα έχουμε τον Βύρωνα που είναι δώδεκα χρονών.
Ευχαριστώ πολύ, Δήμητρα.
• Κι εγώ σας ευχαριστώ πολύ.
∗∗∗
Γο «Όνειρο καλοκαιρινής νύχτας» του Ουίλιαμ Σαίξπηρ από την ομάδα Loxodox στο θέατρο ΠΛΥΦΑ
