Δύο μονόλογοί του, που παρουσιάζονται φέτος στη Β’ Σκηνή του Θεάτρου της Οδού Κεφαλληνίας, μας καλούν να βυθιστούμε στο ιδιαίτερο δραματουργικό του σύμπαν. Πολυγραφότατος συγγραφέας, με μεγάλο όγκο κειμένων που εκτείνεται από την πεζογραφία και το δοκίμιο έως την ποικίλου περιεχομένου αρθρογραφία, ο Αλέξης Σταμάτης ξεκίνησε να γράφει από νέος, ενώ έχει σπουδάσει Αρχιτεκτονική και Κινηματογράφο. Μέχρι σήμερα έχει υπογράψει δεκατέσσερα μυθιστορήματα και είκοσι έξι συνολικά βιβλία.
Η τεράστια λογοτεχνική ενεργητικότητά του, επιτρέπει στο παθιασμένο του ενδιαφέρον για την ανθρώπινη ζωή, τη φύση και την κοινωνία, να εκφραστεί με έξοχες παραβολές, με θρυλικές ιστορίες, όπου η αυθεντικότητα στην ξέφρενη πλοκή και οι ανατροπές ξαφνιάζουν και συναρπάζουν τον αναγνώστη.
Τον αγαπητό Αλέξη Σταμάτη έχω τη χαρά να τον συναντώ από κοντά σε παρουσιάσεις βιβλίων του ή θεατρικές παραστάσεις και ομολογώ πως μου αφήνει πάντα τις καλύτερες εντυπώσεις με την ευγένεια, το ήθος και το πνεύμα του.
Είναι γιος του αρχιτέκτονα Κώστα Σταμάτη και της ηθοποιού Μπέτυς Αρβανίτη. Είναι παντρεμένος με την ηθοποιό Εύα Σιμάτου. Σπούδασε Αρχιτεκτονική στο ΕΜΠ και ακολούθησε μεταπτυχιακές σπουδές Αρχιτεκτονικής και Κινηματογράφου στο Λονδίνο. Από το 1988 εργάστηκε ως αρχιτέκτων σε αρχιτεκτονικό γραφείο σε διάφορα έργα στην Ελλάδα και στα Ηνωμένα Αραβικά Εμιράτα.
Πολλά βιβλία του έχουν μεταφραστεί στο εξωτερικό. Ο έβδομος ελέφαντας (1998) εκδόθηκε στη Μεγάλη Βρετανία. Το Μπαρ Φλωμπέρ (2000) εκδόθηκε επίσης στη Μεγάλη Βρετανία, τη Γαλλία, την Ιταλία, την Ισπανία, την Πορτογαλία, τη Βουλγαρία και τη Σερβία. Έχει δημοσιεύσει έξι ποιητικές συλλογές. Το μυθιστόρημά του Αμερικάνικη Φούγκα εκδόθηκε το 2008 στις ΗΠΑ, έχοντας κερδίσει το International Literature Award από το “National Endowment for the Arts”. Το μυθιστόρημά του Βίλα Κομπρέ ήταν υποψήφιο για το Βραβείο Αναγνωστών του ΕΚΕΒΙ (2007). Για τη δεύτερη συλλογή του, Αρχιτεκτονική Εσωτερικών Χώρων, του απονεμήθηκε το 1994 από τον Δήμο Αθηναίων το Βραβείο Ποίησης στη μνήμη Νικηφόρου Βρεττάκου. Το παιδικό του μυθιστόρημα Ο Άλκης και ο Λαβύρινθος κέρδισε το Πρώτο Βραβείο του Κύκλου του Παιδικού Βιβλίου.
Ο μονόλογός του Τελευταία Μάρθα παρουσιάστηκε το 2004 στην Πολιτιστική Ολυμπιάδα και παίχτηκε το 2008 στο Θέατρο Οδού Κεφαλληνίας σε σκηνοθεσία Βίκυς Γεωργιάδου και ερμηνεία Χρήστου Στεργιόγλου. Τα έργα του Δακρυγόνα και Σκότωσε ό,τι αγαπάς (σκηνοθεσία Άρη Τρουπάκη) παίχτηκαν το 2010 και το 2012 στο ίδιο θέατρο. Ο μονόλογός του Μεσάνυχτα σ’ έναν τέλειο κόσμο ανέβηκε στο Θέατρο Τέχνης το 2013 σε σκηνοθεσία Άρη Τρουπάκη. Το έργο του Μελίσσια έχει παρουσιαστεί στο πλαίσιο του προγράμματος “Αναγνώσεις” στο Εθνικό Θέατρο. Το έργο του Innerview παίχτηκε το χειμώνα του 2014 στο Ίδρυμα Μιχάλης Κακογιάννης σε σκηνοθεσία Λίλλυς Μελεμέ. Έχει γράψει το σενάριο για την ταινία Καταιγίδα (σκην. Χάρης Πατραμάνης) το οποίο εγκρίθηκε από το πρόγραμμα «Ορίζοντες» του Ελληνικού Κέντρου Κινηματόγραφου. Ποιήματά του έχουν μεταφραστεί στη Μεγάλη Βρετανία. Έχει αντιπροσωπεύσει πολλές φορές την Ελλάδα σε διεθνή λογοτεχνικά συνέδρια. Τον Απρίλιο του 2013 μίλησε στο Ευρωπαϊκό Κοινοβούλιο στο πλαίσιο της εκδήλωσης “Τέσσερις συγγραφείς του Νότου μιλούν για την κρίση”. Το 2013 το μονόπρακτό του “Innerview” παίχτηκε στο Southbank Centre του Λονδίνου. Γράφει κριτική λογοτεχνίας στην εφημερίδα “Τα Νέα” και αρθρογραφεί στην εφημερίδα ”Το Βήμα”.
Φέτος διανύει μια από τις δημιουργικότερες χρονιές του. Εκτός από τους δύο μονολόγους του, «Η Τελευταία Μάρθα» και τα «Μεσάνυχτα σ’ έναν τέλειο κόσμο», υπό τον τίτλο «Κόσμος/Γωνία», που θα παρουσιαστούν από τον Οκτώβριο του 2018 στο Θέατρο Οδού Κεφαλληνίας – Σκηνή Β, σε σκηνοθεσία Άρη Τρουπάκη και ερμηνεία των Νίκου Αλεξίου και Νίκου Αρβανίτη, έρχεται και το νέο του βιβλίο. Πρόκειται για το πεζογράφημα «Ο άντρας της πέμπτης πράξης», που θα κυκλοφορήσει από τις Εκδόσεις Καστανιώτη και θα ενταχθεί στις φθινοπωρινές μας αναγνώσεις. Είναι μια ιστορία «λανθάνουσας ενηλικίωσης». Η προσπάθεια ενός άνδρα να ορίσει τον εαυτό του και ν’ ανοίξει ένα νέο παράθυρο στη ζωή. Μια εναγώνια περιπέτεια με αλλεπάλληλες εναλλαγές, ένα παιχνίδι ζήλιας και θαυμασμού, μια αναμέτρηση με τον θάνατο.
Παράλληλα, από τις αρχές Οκτωβρίου θα παραδώσει δύο σεμινάρια: Το Συγγραφικό Εργαστήρι στη Σχολή Μωραΐτη και τα Μαθήματα Δημιουργικής Γραφής από τις Εκδόσεις Ψυχογιός. Τα σεμινάρια αυτά απευθύνονται σε όσους θέλουν να επικοινωνήσουν με τα ενδότερα της συγγραφής, αυτής της «μάγισσας τέχνης». Τα μαθήματα διεξάγονται σε μια ατμόσφαιρα διάδρασης και λογοτεχνικότητας, μέσα από θεωρία αλλά και ασκήσεις. Με την εμπειρία που διαθέτει, έχει πλέον διαμορφώσει μια μελετημένη μέθοδο προσέγγισης της λογοτεχνίας. Μαθητές του έχουν ήδη εκδώσει δεκαεννέα βιβλία. Ένα βασικό θέμα που ανιχνεύεται στα μαθήματά του είναι το τι σημαίνει αυτός ο «άλλος τρόπος να βλέπεις τα πράγματα» στον οποίο βασίζεται η λογοτεχνία.
Όσο για το 2019, τον Μάιο θα παρουσιαστεί στο Εθνικό Θέατρο το θεατρικό του έργο «Μελίσσια», σε σκηνοθεσία Γιώργου Παλούμπη. Πρωταγωνιστούν η Λήδα Πρωτοψάλτη και οι Νίκος Αρβανίτης, Κώστας Βασαρδάνης, Μαρία Κεχαγιόγλου, Νεφέλη Κουρή, Νίκος Χατζόπουλος. Οι φωτισμοί είναι του Αλέκου Αναστασίου και η μουσική του Νίκου Κυπουργού. Μια ιστορία που μας κλείνει το μάτι σαν γνώριμή μας από καιρό. Ίσως διότι την έχουμε κι εμείς ζήσει. Ίσως επειδή έχουμε ακούσει γι’ αυτή. Ενδεχομένως γιατί φανταζόμαστε ότι πράγματι μπορεί να ισχύει. Σίγουρα γιατί τα Μελίσσια βρίσκονται… δίπλα μας.
***
Αλέξη, γιατί επέλεξες να παντρέψεις δύο μονολόγους σου, «Η Τελευταία Μάρθα» και τα «Μεσάνυχτα σ’ έναν τέλειο κόσμο», σε ένα θεατρικό έργο; Τι κοινό έχουν;
* Οι ήρωες των δύο μονολόγων, o Σάκης και ο Φώτης, είναι δύο εντελώς διαφορετικοί άνθρωποι που τους ενώνουν όμως πολλά. Το κύριο είναι η μοναξιά και ο εγκλεισμός. Και οι δύο ζουν μόνοι στο μικρό σπίτι-φωλιά τους όπου ταΐζουν τις φαντασιώσεις και τις μνήμες τους. Ο μεν Σάκης («Η Τελευταία Μάρθα»), με ονειροφαντασίες που προβάλλει στον απέναντι ψιλικατζή, ο δε Φώτης («Μεσάνυχτα σ’ έναν τέλειο κόσμο»), πλαισιωμένος από κασέτες που καταγράφουν ολόκληρό του το παρελθόν, «κλέβει» το νεότερο εαυτό του για να δημιουργήσει ένα έργο. Δύο χαρακτήρες που ολισθαίνουν στο δίπολο φαντασία -πραγματικότητα και από τα σπαράγματα της μνήμης -κατασκευασμένης ή μη- δημιουργούν πραγματικές συνθήκες σ’ έναν ενεστώτα που καίει.
Τι υπονοεί ο τίτλος της παράστασης «Κόσμος/Γωνία»;
* Είναι ένας στίχος από το πρώτο ποίημα που δημοσίευσα ποτέ μου. Ήταν το 1992 και ο στίχος έδωσε τον τίτλο σε ολόκληρη τη συλλογή. «Ήσουν παιδί/ και ο κόσμος γωνία παντού». «Γωνία», όχι με την έννοια του «μαγαζί γωνία», αλλά με την έννοια της αιχμηρότητας, τη βίαιης αλλαγής κατεύθυνσης, της ανισορροπίας. Ένιωσα λοιπόν ότι η ευθραυστότητα αλλά και η εκκεντρικότητα των δύο συγκεκριμένων ηρώων, του Σάκη και του Φώτη, δημιουργεί έναν κόσμο μη οριζόντιο, μη κάθετο, μη κυκλικό, αλλά έναν κόσμο πολυγωνικό, γεμάτο γωνίες, όπου ανά πάσα στιγμή μπορείς να βρεθείς προ εκπλήξεως.
Τι χαρακτήρες είναι ο Σάκης και ο Φώτης, οι ήρωες των δύο μονόπρακτων;
* Ο μεν Σάκης («Η Τελευταία Μάρθα») είναι ένας φύλακας της Εθνικής Πινακοθήκης που προβάλλει τις ονειροφαντασίες του στον απέναντι ψιλικατζή τον οποίο αναγάγει σε φύλακα – άγγελο της ζωής του με αποτέλεσμα να εμπλακεί σε ποικίλες περιπέτειες που του αλλάζουν εντελώς την καθημερινότητα, ο δε συγγραφέας Φώτης («Μεσάνυχτα σ’ έναν τέλειο κόσμο»), πλαισιωμένος από κασέτες που καταγράφουν όλο του το παρελθόν, χρησιμοποιεί το νεότερο εαυτό του για να δημιουργήσει τα θεατρικά του έργα. Το κάνει επιτυχημένα, μέχρι που η πηγή στερεύει. Τα έργα του παύουν να έχουν επιτυχία. Ξαφνικά δέχεται μια αναπάντεχα προσοδοφόρα πρόταση που μπορεί να του αλλάξει τη μοίρα. Για να γράψει, όμως, πρέπει να βάλει τα μοναδικά δύο ντιβιντί που δεν αντέχει να δει. Εκείνα που ξανανοίγουν το μεγάλο τραύμα της ζωής του.
Θα ήθελες να μας μιλήσεις για το σκηνοθέτη της παράστασης, Άρη Τρουπάκη και τους ηθοποιούς που θα υποδυθούν τους ρόλους, τον Νίκο Αλεξίου και τον Νίκο Αρβανίτη;
* Με τον Άρη έχουμε μια σχέση δεκαετίας. Δεν είναι τόσα πολλά τα χρόνια, αλλά με το που τον γνώρισα είπα «εδώ είμαστε»! Είμαστε πολύ διαφορετικοί σε πολλά, αλλά έχουμε πιστεύω τον ίδιο πυρήνα. Είναι ο μοναδικός άνθρωπος στη ζωή μου με τον οποίο έχουμε κάνει κατά τη διάρκεια συζήτησης μια παύση 45 λεπτών(!) χωρίς καμία αμηχανία, χωρίς κανένα πρόβλημα. Υπάρχει μια παράξενη χημεία που μας ενώνει. Συν τοις άλλοις είναι και κουμπάρος μου! Με τον Νίκο τον Αρβανίτη γνωριζόμαστε καμία εικοσαριά χρονιά μια και έχει συνεργαστεί αρκετές φορές με το θέατρο της μητέρας μου. Και με τον Νίκο υπάρχει ένα κλείσιμο ματιού, χωρίς πολλά πολλά μπαίνουμε αμέσως στον πυρήνα των πραγμάτων. Έχουμε και κάτι κοινό, προερχόμαστε και οι δύο από τον χώρο των θετικών επιστημών, έχουμε περάσει και οι δύο από το ΕΜΠ. Δεν αποκλείεται να παίζει και αυτό κάποιο ρόλο. Τον θεωρώ από τους κορυφαίους ηθοποιούς της γενιάς του. Το ίδιο ισχύει και για τον Νίκο Αλεξίου, τον οποίο γνωρίζω σε προσωπικό επίπεδο λιγότερο απ’ όλους, αλλά τον ξέρω εδώ και… πενήντα (!) περίπου χρόνια, μια και πηγαίναμε στο ίδιο σχολείο (εκείνος κάποια χρόνια μεγαλύτερος). Είχε μια πολύ έντονη παρουσία στο σχολείο ο Νίκος και τον θαύμαζα. Στα χρόνια που ακολούθησαν τον θαύμασα και σαν ηθοποιό και επιτέλους ήρθε η ώρα να συνεργαστούμε. Πιστεύω ότι η τριπλή αυτή συγκυρία είναι πολύ ευτυχής.
«Το να μπορείς να αντέχεις τη μοναξιά και επιπλέον να την απολαμβάνεις είναι μεγάλο προσόν», έλεγε ο Τζορτζ Μπέρναρντ Σω. Πώς το σχολιάζεις;
* Έχω περάσει ατέλειωτες ώρες της ζωής μου μόνος, από εβδομάδες έως και μήνες. Δεν ήταν μοναξιά, αλλά επιλογή. Και η αλήθεια είναι ότι το απήλαυσα πάρα πολύ. Δεν θα ήμουν αυτός που είμαι, εάν δεν είχα υπάρξει με τον εαυτό μου τόσο πολύ. Η συνθήκη ωστόσο αυτή δεν συγκρίνεται με την τύχη του να βρεις τον άνθρωπό σου, όχι αυτό που λέμε «αυτόν που ταιριάζεις», αλλά εκείνον που νιώθεις ότι βγήκατε από τα σπλάχνα ο ένας του άλλου για να είστε μαζί. Κι εκεί είμαι πολύ τυχερός.
Η μοναξιά του συγγραφέα έρχεται αντιμέτωπη με την αναγνώριση του κοινού, με τη δημοσίευση και τη φήμη;
* Σήμερα αυτό το «κλισέ» δεν υπάρχει. Τα πράγματα έχουν αλλάξει. Ο συγγραφέας δεν είναι το πλάσμα εκείνο που απομονωμένο από τον κόσμο, αποτυπώνει τα βιώματά του υπό το φως μιας λάμπας θυέλλης, ενώ γύρω του μαίνεται η καταιγίδα. Ο συγγραφέας είναι παρών, είναι εντός της κοινωνίας και της ζωής. Έχω γράψει σε αεροπλάνα, σε μπαρ, σε απίθανα μέρη. Η αναγνώριση του κοινού είναι πολύ συγκινητική, γιατί δυστυχώς στην εποχή μας ο συγγραφέας όχι απλώς είναι πλήρως απαξιωμένος, αλλά είναι ο τελευταίος τροχός της αμάξης. Η συγγραφή στην Ελλάδα είναι κάτι σαν πάρεργο, σαν χόμπι. Το να ακούς και καμία καλή κουβέντα (ή και κριτική) στο δρόμο είναι ενθαρρυντικό. Πάει να πάει ότι ο άλλος ήρθε σε επαφή με το έργο σου, τον απασχόλησε, αποκτήσατε μια σχέση. Φήμη, επίσης δεν πιστεύω ότι υπάρχει, άλλοι είναι οι σταρ στην Ελλάδα όχι οι συγγραφείς πάντως! Η κάθε εποχή μοιράζει τη φήμη σε αυτούς που αντανακλούν την ποιότητά της.
Ο χρόνος μπορεί να φέρει στην επιφάνεια το παρελθόν;
* Ο χρόνος διαρκώς σκάβει. Το σκάψιμο αναγκαία γίνεται προς τα μπρος. Ωστόσο στην πορεία μπορεί να ανακαλύψεις κάποια «κτερίσματα», κάποια ευρήματα που θα σου φέρουν στην επιφάνεια μνήμες. Η μνήμη είναι από τα πιο πονηρά αισθήματα που υπάρχουν. Είναι χαμαιλεοντική, πλανεύτρα, πανέξυπνη. Στο κέντρο της όμως στέκεται ακλόνητο το Γεγονός. Και γύρω του πλέκεται, θέλουμε δε θέλουμε, όλη μας η ζωή.
Ποια είναι η άποψή σου για τη σύγχρονη δραματουργία στην Ελλάδα;
* Είναι καλή. Πραγματικά καλή. Ίσως όχι στο επίπεδο της σκηνοθεσίας και της υποκριτικής (που είναι εξαιρετική) αλλά οι αρκετοί Έλληνες θεατρικοί συγγραφείς έχουν αφήσει πίσω τους τις ηθογραφίες, τις προβλεψιμότητες και τις ευκολίες του παρελθόντος και ειδικά οι νέοι, ρισκάρουν, ανοίγουν δρόμους, πειραματίζονται. Το θέατρο είναι η τέχνη των τεχνών. Δε θα πεθάνει ποτέ. Κάθε εποχή θα παράγει τους δικούς της αφηγητές που σήμερα μπορεί να μην είναι παραδοσιακοί, μπορεί να μην είναι αριστοτελικοί αλλά έχουν στο οπλοστάσιό τους υπερμέσα (εννοώ εκφραστικά όχι οικονομικά) για να παίξουν. Τα βίντεο, οι περφόρμανς, τα sites pecific projects, είναι δρόμοι που χρησιμοποιούνται πλέον κατά κόρον. Εάν ωστόσο το δούμε σφαιρικά, το θέατρο δεν είναι τίποτα άλλο παρά παρουσία. Προϋποθέτει δύο. Έναν αφηγητή κι ένα θεατή. Ο πρώτος πρέπει να λέει, ή να δείχνει κάτι στον δεύτερο που να τον ενδιαφέρει.
Πώς βλέπεις το ελληνικό θέατρο;
* Νομίζω ότι είναι η τέχνη που ανθεί περισσότερο στην Ελλάδα. Το καλό θέατρό μας, τονίζω το «καλό», δεν έχει να ζηλέψει σε τίποτα από όσα βλέπουμε έξω. Εκείνο βέβαια που με θλίβει στο χώρο είναι μια παθογένεια που έχει να κάνει με την εμπορευματοποίηση, με την απεύθυνση στα πιασάρικα ένστικτα του θεατή. Δεν μιλάω για το ψυχαγωγικό θέατρο, το οποίο είναι μια σεβαστή και πανάρχαια ιστορία, αλλά το «πονηρό» θέατρο, εκείνο που δημιουργεί συνθήκες έτσι ώστε να παρασύρει τον θεατή στο ταμείο. Με την υποχώρηση της τηλεόρασης και την πτώση της τιμής των εισιτήριων, ο Έλληνας κατέφυγε μαζικά στο θέατρο. Εκεί είδε ένα σωρό θεάματα που πόνταραν στη νοσταλγία, στη μνήμη, στην εύκολη ιστορική αναπαράσταση και στο «τι ωραία ήταν τότε». Ανάμεσά τους ωστόσο είδε και υπέροχες παραστάσεις, είδε θεσμούς να εξελίσσονται. Είδε το Εθνικό Θέατρο να ανοίγει τα φτερά του, το Φεστιβάλ να απλώνεται σε νέους χώρους, τις μεγάλες σκηνές των ιδρυμάτων να προσφέρουν υψηλού επιπέδου παραστάσεις. Εκείνο που απομένει είναι να δουν και οι ξένοι τα δικά μας έργα. Στον χώρο του βιβλίου, που επίσης με αφορά όπως ξέρετε, αυτή η πόρτα είναι θεόκλειστη, σφραγισμένη και κάποιος έχει πετάξει τα κλειδιά. Ό,τι κάνουμε, το κάνουμε μόνοι μας. Οι δε ξένοι ακούν ελληνική λογοτεχνία και αμέσως το μυαλό τους πάει (ακόμη!) στον Ζορμπά και στο ουζάκι! Ο πεζογράφος είναι καταδικασμένος χωρίς τη βοήθεια από το κράτος. Προσπαθούμε με ακόντια ενάντια σε drones. Ελπίζω τώρα με μια υπουργό που προέρχεται από τα σπλάχνα του βιβλίου να διορθωθεί κάτι. Στο θέατρο υπάρχουν πολύ καλύτερες υποδομές και σχετικοί άνθρωποι που προσπαθούν και μοχθούν έχοντας γνώση του αντικειμένου και εκεί είμαι πολύ πιο αισιόδοξος.
Μπορούν το θέατρο, η λογοτεχνία, η τέχνη να απαλύνουν τον πόνο των ανθρώπων;
* Ο πόνος τον ανθρώπων είναι που δημιουργεί το θέατρο, τη λογοτεχνία και την τέχνη. Ο ρόλος της τέχνης δεν είναι θεραπευτικός. Είναι σχεδόν βιολογικός.
Ποια είναι η μεγαλύτερη ικανοποίηση που μπορεί να σου δώσει η δουλειά σου;
* Η χαρά να νιώσω ότι αυτό που έγραψα είναι κοντά σε αυτό που αισθάνθηκα. Πως είναι αληθινό. Και πως αφορά και άλλους ανθρώπους.
Ποια είναι η μεγαλύτερη ανησυχία σου;
* Η υγεία και μόνον.
Πώς αισθάνεσαι όταν έχεις βάλει και την τελευταία τελεία σε ένα έργο σου;
* Δεν τη βάζω εγώ. Τη βάζει το ίδιο το έργο. Ποτέ ένα έργο δεν τελειώνει. Εγκαταλείπεται. Αλλιώς δεν θα είχα παραδώσει ποτέ τίποτα σε κανέναν εκδότη ή σκηνοθέτη, θα το δούλευα συνέχεια, πιθανόν μέχρι από μια λευκή σελίδα να είχε καταλήξει σε μια μαύρη.
Γνωρίζεις από την αρχή ποια θα είναι η πορεία των ηρώων σου ή υπάρχει πιθανότητα αυτονόμησής τους κατά τη διάρκεια της συγγραφής του βιβλίου;
* Βεβαίως και δεν γνωρίζω. Θα μου ήταν εξαιρετικά βαρετό να εκτελώ μια συνταγή, να επιβεβαιώνω μια παρτιτούρα. Ο ήρωας πλάθεται και αυτονομείται. Πολλές φορές -κι εκεί πρέπει να νιώθεις πολύ ευτυχής- μπορεί να σου υπαγορεύσει ο ίδιος το τι θα κάνει.
Είσαι από εκείνους τους συγγραφείς που έχουν πάντα μαζί τους ένα σημειωματάριο για να μην ξεχάσουν την καινούργια ιδέα τους;
* Όχι. Αν και ίσως θα έπρεπε. Έχω πολλές ιδέες, κάποια, κάπως θα προκριθεί και θα επικρατήσει. Είναι σαν τη σύλληψη. Δεν ξέρεις ποιο σπερματοζωάριο θα κερδίσει την κούρσα!
Τι θα ήθελες να μας αποκαλύψεις για το νέο σου βιβλίο;
* Το νέο μου πεζογράφημα έχει τίτλο «Ο άντρας της πέμπτης πράξης» και θα κυκλοφορήσει από τις Εκδόσεις Καστανιώτη το φθινόπωρο. Να σας μεταφέρω το οπισθόφυλλο, ώστε να πάρετε μια ιδέα:
Ένα παιδί μένει ορφανό. Διψασμένο για αγάπη βυθίζεται στην αγκαλιά των βιβλίων. Λίγα βήματα μετά, ο άτολμος έφηβος, παρασυρμένος στον Κήπο των Ηδονών, ενηλικιώνεται και μυείται στην καταραμένη τέχνη, το αλκοόλ και τον αισθησιασμό. Κι ύστερα στην ερωτική ονειροφαντασία που θα τον οδηγήσει στη θλίψη.
Ο ήρωας του βιβλίου θα κληθεί να συνθέσει τον χαρακτήρα του, για να τον αγαπήσει ως το αιώνιο, μέσα από τις δεύτερες και τρίτες ευκαιρίες που δίνονται σε όσους έχουν βουτήξει στα βαθιά.
Η ιστορία του θα είναι μια δοκιμασία σε πέντε πράξεις. Μια εναγώνια περιπέτεια με αλλεπάλληλες εναλλαγές, ένα παιχνίδι ζήλιας και θαυμασμού, μια αναμέτρηση με τον θάνατο. Μια προσπάθεια να ορίσει τελικά τον εαυτό του και ν’ ανοίξει ένα νέο παράθυρο στη ζωή.
Είναι μια ιστορία «λανθάνουσας ενηλικίωσης», με κάποιες ανατροπές για τις οποίες, φυσικά, δεν θέλω να μιλήσω.
Ποια είναι τα μελλοντικά σου σχέδια;
* Τον Μάιο του 2019 θα ανεβεί στο Εθνικό Θέατρο το θεατρικό μου έργο «Μελίσσια». Έχω τη χαρά να συνεργάζομαι με κάποιους εξαιρετικούς συντελεστές τους οποίους εκτιμώ πάρα πολύ. Τη σκηνοθεσία θα κάνει ο Γιώργος Παλούμπης. Πρωταγωνιστεί η υπέροχη κυρία Λήδα Πρωτοψάλτη και οι Νίκος Αρβανίτης, Κώστας Βασαρδάνης, Μαρία Κεχαγιόγλου, Νεφέλη Κουρή, Νίκος Χατζόπουλος. Οι φωτισμοί είναι του Αλέκου Αναστασίου και η μουσική του Νίκου Κυπουργού.
Τι έχεις να ευχηθείς για τον τόπο μας;
* Να σταματήσει αυτή η γραφική εμφυλιοπολεμική κακομοιριά από παντού. Να πάψουμε να ντρεπόμαστε για όσα ακούμε, για τον τρόπο που τα ακούμε, για την έλλειψη στοχασμού όσων ακούμε, ακόμη και για τη γλώσσα στην οποία τα ακούμε. Θέλω να ελπίζω πως είμαστε πολύ καλύτεροι από αυτό που βγάζουμε προς τα μπρος. Έτσι και χάσουμε και αυτήν την ελπίδα, έτσι και ο καθρέφτης δείχνει την αλήθεια, τότε είμαστε άξιοι της μοίρας μας.
Και μια τελευταία ερώτηση. Ασχολείσαι εδώ και δέκα χρονιά περίπου με τη δημιουργική γραφή. Φέτος μάλιστα έχεις δύο σεμινάρια. Ένα στις Εκδόσεις Ψυχογιός και ένα στη Σχολή Μωραΐτη. Μπορείς να μου μιλήσεις για την εμπειρία αυτή;
* Καταρχάς να πούμε μερικά πράγματα για το τι σημειώνει να είσαι συγγραφέας. Εάν είσαι συγγραφέας έχεις ένα μικρό ρεπερτουάρ εργαλείων. Μια λευκή σελίδα ή μια κενή οθόνη και κάποιες λέξεις που βάζεις πάνω τους. Δεν κάνεις ταινία δεν έχεις ηχητικά εφέ, post production, σκηνικά, μουσική. Οι λέξεις στο χαρτί ή στην οθόνη είναι σαν νότες στο πεντάγραμμο. Είναι ανενεργές όσο το κομμάτι δεν παίζεται ή όσο ο αναγνώστης δεν διαβάζει. Όταν ο αναγνώστης διαβάζει, τότε οι «νότες ζωντανεύουν». Η ανάγνωση είναι η πιο διαδραστική μορφή τέχνης. Ο εγκέφαλος πρέπει να δουλέψει τα πάντα. Δεν μπορείς να διδάξεις τον αναγνώστη το νόημα του βιβλίου. Από τη στιγμή που έφυγε από τα χέρια σου το βιβλίο δεν εξαρτάται πια από σένα αλλά από τον αναγνώστη. Όσον αφορά τα σεμινάρια, απευθύνονται σε όσους θέλουν να επικοινωνήσουν με τα ενδότερα της συγγραφής, αυτής της «Μάγισσας Τέχνης», και να αναπτύξουν την αποκλειστικά δική τους συγγραφική «φωνή». Τα μαθήματα διεξάγονται σε μια ατμόσφαιρα διάδρασης και λογοτεχνικότητας, μέσα από θεωρία αλλά και ασκήσεις. Όλοι μαζί ανιχνεύουμε τι σημαίνει αυτός ο «άλλος τρόπος να βλέπεις τα πράγματα» στον οποίο βασίζεται η λογοτεχνία. Εισδύουμε στην «κουζίνα» του πεζογράφου και αναλύουμε τον τρόπο που χρησιμοποιεί τα «υλικά» του. Πλέον μπορώ να πω ότι με την εμπειρία διαθέτω μια μελετημένη μέθοδο προσέγγισης της λογοτεχνίας. Μαθητές μου έχουν ήδη εκδώσει δεκαεννέα βιβλία.
***
Συγγραφικό εργαστήρι με τον Αλέξη Σταμάτη στη Σχολή Μωραΐτη
Από τη Δευτέρα 1η Οκτωβρίου 2018
Το Σεμινάριο Δημιουργικής Γραφής «Συγγραφικό Εργαστήρι» με τον συγγραφέα Αλέξη Σταμάτη απευθύνεται σε όσους θέλουν να γνωρίσουν κάποια μυστικά της συγγραφής και να αναπτύξουν τη δική τους «φωνή» στη λογοτεχνία. Με την καθοδήγηση του έμπειρου πεζογράφου, ο οποίος εκτός από την πολυετή και επιτυχημένη προσωπική συγγραφική διαδρομή και τη θεωρητική του κατάρτιση, διαθέτει και μια μελετημένη μέθοδο προσέγγισης της λογοτεχνίας.
Σχολή Μωραΐτη, Παπαναστασίου και Αγίου Δημητρίου, Παλαιό Ψυχικό
19:00-21:00
Διάρκεια 6 συναντήσεις
Για πληροφορίες και εγγραφές μπορείτε να απευθύνεστε στη Γραμματεία του Συνδέσμου Αποφοίτων Σχολής Μωραΐτη στο 210-6756970 και [email protected]
***
Μαθήματα δημιουργικής γραφής με τον Αλέξη Σταμάτη / Bookoo και Εκδόσεις Ψυχογιός
Το Bookoo και οι Εκδόσεις Ψυχογιός ανακοινώνουν την έναρξη μαθημάτων δημιουργικής γραφής σε συνεργασία με τον καταξιωμένο συγγραφέα και εισηγητή σεμιναρίων δημιουργικής γραφής Αλέξη Σταμάτη. Ανακαλύψτε τη μαγεία της συγγραφής στη ζεστασιά του νέου βιβλιοπωλείου των εκδόσεων στο κέντρο της Αθήνας.
Αναλυτικά οι ημερομηνίες των μαθημάτων
Κάθε Πέμπτη, από 4 Οκτωβρίου έως και 8 Νοεμβρίου 2018
4/10, 11/10, 18/10, 25/10, 1/11, 8/11
Ώρες: 6-9 μ.μ.
Τιμή σεμιναρίων: 230 €
Τρόπος εξόφλησης: 50% με την εγγραφή και 50% πριν από το τρίτο μάθημα.
Αν προεξοφλήσετε τα δίδακτρα μέσω ηλεκτρονικής πληρωμής (PayPal, πιστωτική κάρτα) ή μέσω τραπεζικής κατάθεσης, σας παρέχουμε έκπτωση 30 €.
Χώρος μαθημάτων: Βιβλιοπωλείο Εκδόσεων Ψυχογιός,
Διεύθυνση: Εμμ. Μπενάκη 13-15, Αθήνα 10678
Πληροφορίες: [email protected] & 210.2804977
Θέατρο Οδού Κεφαλληνίας – Σκηνή Β’
Διεύθυνση: Κεφαλληνίας 16, Κυψέλη – Τηλέφωνο: 2114117878
Προπώληση viva: https://www.viva.gr/tickets/theater/theatro-odou-kefallinias-skini-b/kosmos-gonia/
Ημερομηνίες παραστάσεων
-
- Δευτέρα 22 Οκτωβρίου 2018, ώρες: 21:00
- Τρίτη 23 Οκτωβρίου 2018, ώρες: 21:00
- Δευτέρα 29 Οκτωβρίου 2018, ώρες: 21:00
- Τρίτη 30 Οκτωβρίου 2018, ώρες: 21:00
- Δευτέρα 5 Νοεμβρίου 2018, ώρες: 21:00
- Τρίτη 6 Νοεμβρίου 2018, ώρες: 21:00
- Δευτέρα 12 Νοεμβρίου 2018, ώρες: 21:00
- Τρίτη 13 Νοεμβρίου 2018, ώρες: 21:00
- Δευτέρα 19 Νοεμβρίου 2018, ώρες: 21:00
- Τρίτη 20 Νοεμβρίου 2018, ώρες: 21:00
- Δευτέρα 26 Νοεμβρίου 2018, ώρες: 21:00
- Τρίτη 27 Νοεμβρίου 2018, ώρες: 21:00
- Δευτέρα 3 Δεκεμβρίου 2018, ώρες: 21:00
- Τρίτη 4 Δεκεμβρίου 2018, ώρες: 21:00
- Δευτέρα 10 Δεκεμβρίου 2018, ώρες: 21:00
- Τρίτη 11 Δεκεμβρίου 2018, ώρες: 21:00
- Δευτέρα 17 Δεκεμβρίου 2018, ώρες: 21:00
- Τρίτη 18 Δεκεμβρίου 2018, ώρες: 21:00
***
«Ο άντρας της πέμπτης πράξης»
***
Μελίσσια Αλέξη Σταμάτη
ΚΤΙΡΙΟ ΤΣΙΛΛΕΡ – ΣΚΗΝΗ «ΝΙΚΟΣ ΚΟΥΡΚΟΥΛΟΣ»
Η ιστορία εκτυλίσσεται μέσα σε τέσσερις τοίχους, χωρίς τίποτε να εμποδίζει τον συγγραφέα να στήσει κόσμους εντός κι εκτός τους. Ένα κείμενο αμιγώς θεατρικό από την πρώτη του σύλληψη επιδιώκει έναν «ανυψωμένο ρεαλισμό». Το γνωρίσαμε με επιτυχία σε μορφή αναλογίου το 2012 στις Αναγνώσεις του Εθνικού Θεάτρου, αλλά και ως μυθιστόρημα με την ίδια πάντα θεατρική ένταση.
Ο βραβευμένος πεζογράφος, ποιητής και θεατρικός συγγραφέας Αλέξης Σταμάτης, παραδίδει μια ανάγλυφη ακτινογραφία των προβληματικών οικογενειακών σχέσεων που προκαλεί η παρουσία μιας μητέρας πρωταρχικής φιγούρας – μιας βασίλισσας μέλισσας. Ο Γιώργος Παλούμπης, με εξαιρετικά δείγματα γραφής στο ρεαλιστικό θέατρο, επανέρχεται στο Εθνικό Θέατρο μετά την επιτυχημένη παράσταση «Αόρατη Όλγα». Με γνώση της σύγχρονης ελληνικής δραματουργίας αναμετριέται ξανά με το σύγχρονο ελληνικό έργο και καταθέτει τη δική του ερμηνεία πάνω στη μητρική κυριαρχία.
Σ’ ένα αστικό σπίτι κάπου στα βόρεια προάστια της Αθήνας, στα Μελίσσια, η ιδιοκτήτρια υποδέχεται τους πιο κοντινούς της ανθρώπους: την κόρη της με τον σύζυγό της, τον γιο της και μια νεαρή κοπέλα, που όταν αποκαλύπτει την ταυτότητά της αλλάζει τα δεδομένα της οικογενειακής συνεύρεσης. Η συγγραφική ιδιότητα της κατάκοιτης ιδιοκτήτριας, της Αγάπης, δημιουργεί την αίσθηση πως, ό,τι διαδραματίζεται μεταξύ τους, είναι επινοημένες ιστορίες που βγαίνουν από τα χειρόγραφα των βιβλίων της.
Συντελεστές παράστασης:
Σκηνοθεσία: Γιώργος Παλούμπης
Διανομή ρόλων: Νίκος Αρβανίτης, Κώστας Βασαρδάνης, Μαρία Κεχαγιόγλου, Νεφέλη Κουρή, Λήδα Πρωτοψάλτη, Νίκος Χατζόπουλος
Από 10.05.2019 έως 09.06.2019
Ημέρες & ώρες
Τετάρτη 18:00 – Πέμπτη έως Σάββατο 21:00 – Κυριακή 18:00
***
Ο Αλέξης Σταμάτης γεννήθηκε στην Αθήνα. Σπούδασε Αρχιτεκτονική στο ΕΜΠ και ακολούθησε μεταπτυχιακές σπουδές Αρχιτεκτονικής και Κινηματογράφου στο Λονδίνο. Έχει εκδώσει δεκατρία μυθιστορήματα και είκοσι τέσσερα συνολικά βιβλία. Το πρώτο, Ο έβδομος ελέφαντας (1998), εκδόθηκε στη Μεγάλη Βρετανία. Το δεύτερο, Μπαρ Φλωμπέρ (2000), εκδόθηκε στη Μεγάλη Βρετανία, τη Γαλλία, την Ιταλία, την Ισπανία, την Πορτογαλία, τη Βουλγαρία και τη Σερβία. Έχει δημοσιεύσει έξι ποιητικές συλλογές. Το μυθιστόρημα του Αμερικάνικη Φούγκα εκδόθηκε το 2008 στις ΗΠΑ, έχοντας κερδίσει το International Literature Award από το “National Endowment for the Arts”. Το μυθιστόρημά του Βίλα Κομπρέ ήταν υποψήφιο για το Βραβείο Αναγνωστών του ΕΚΕΒΙ (2007). Για τη δεύτερη συλλογή του, Αρχιτεκτονική Εσωτερικών Χώρων, του απονεμήθηκε το 1994 από τον Δήμο Αθηναίων το Βραβείο Ποίησης στη μνήμη Νικηφόρου Βρεττάκου. Το παιδικό του μυθιστόρημα Ο Άλκης και ο λαβύρινθος κέρδισε το Πρώτο Βραβείο του Κύκλου του Ελληνικού Παιδικού Βιβλίου.
Ο μονόλογός του Η τελευταία Μάρθα παρουσιάστηκε το 2004 στην Πολιτιστική Ολυμπιάδα, και παίχτηκε το 2008 στο Θέατρο Οδού Κεφαλληνίας σε σκηνοθεσία Βίκυς Γεωργιάδου και ερμηνεία Χρήστου Στεργιόγλου. Τα έργα του Δακρυγόνα και Σκότωσε ό,τι αγαπάς (σκηνοθεσία Άρη Τρουπάκη) παίχτηκαν το 2010 και το 2012 στο ίδιο θέατρο. Ο μονόλογός του Μεσάνυχτα σ’ έναν τέλειο κόσμο ανέβηκε στο Θέατρο Τέχνης το 2013 σε σκηνοθεσία Άρη Τρουπάκη. Το έργο του Μελίσσια έχει παρουσιαστεί στο πλαίσιο του προγράμματος «Αναγνώσεις» στο Εθνικό Θέατρο. Το έργο του Innerview παίχτηκε τον χειμώνα του 2014 στο Ίδρυμα Μιχάλης Κακογιάννης σε σκηνοθεσία Λίλλυς Μελεμέ. Το 2013 το Innerview παίχτηκε στο Southbank Centre του Λονδίνου.
Ποιήματά του έχουν μεταφραστεί στη Μεγάλη Βρετανία. Έχει αντιπροσωπεύσει πολλές φορές την Ελλάδα σε διεθνή λογοτεχνικά συνέδρια. Τον Απρίλιο του 2013 μίλησε στο Ευρωπαϊκό Κοινοβούλιο στις Βρυξέλλες στο πλαίσιο της εκδήλωσης «Τέσσερις συγγραφείς του Νότου μιλούν για την κρίση». Γράφει κριτική λογοτεχνίας στην εφημερίδα Τα Νέα. Διδάσκει για έκτο χρόνο δημιουργική γραφή.
