Της Ειρήνης Αϊβαλιώτου
Γνωρίζω την Αγγελική εδώ και δώδεκα χρόνια, από την εποχή των «Χαλασοχώρηδων» και εκτιμώ πολύ τη δουλειά της στο θέατρο. Αν και δεν πιστεύω να έχει υπάρξει θεατής που να παρακολούθησε παράσταση των «Πτωχαλαζόνων» και να μη συγκινήθηκε, να μην ενθουσιάστηκε, να μη ρίγησε -θα τολμούσα να πω- με αυτό που έβλεπε.
Αν και δημιουγούν μαζί ως ομάδα, πάντα με σκηνοθέτη τον πρωτοπόρο Κώστα Παπακωνσταντίνου, μόλις πρόσφατα πήραν το όνομά τους, «Πτωχαλαζόνες».
“Το «Πτωχαλαζόνες», μου λέει η Αγγελική Μαρίνου, είναι μία λέξη που μας άρεσε από τους «Χαλασοχώρηδες» του Αλέξανδρου Παπαδιαμάντη, την πρώτη παράσταση που κάναμε! Και πάντα υπήρχε στην άκρη του μυαλού μας. Πτωχοί και αλαζόνες, ψωροπερήφανοι…”.
Στην εποχή μας, με την εμπειρία της κρίσης των φιλοδοξιών και τις υπερβολές, συχνά αμφιβάλλεις και δυσπιστείς για τον ενθουσιασμό ατόμων και ομάδων. Φοβάσαι την εισβολή του συναισθήματος. Οι «Πτωχαλαζόνες» όμως έχουν το θάρρος να προτείνουν μια θετική και σύγχρονη εκδοχή θεατρικού ενθουσιασμού και εγκαρδιότητας που βρίσκεται στον αντίποδα της απάθειας, της προσποίησης και της άκριτης επιδειξιομανίας. Με αυτόν τον τρόπο, μας προσφέρουν εικόνες αυθεντικής έμπνευσης, σκέψης και ελευθερίας.
Αυτό τον καιρό μας παρουσιάζουν τους «Κάλπηδες», ένα άκρως κωμικό διήγημα του Στρατή Μυριβήλη, με έντονη δράση, αλλαγή σκηνικών χώρων και σπαρταριστές σκηνές. Το διήγημα σατιρίζει στοιχεία κουλτούρας και συμπεριφοράς που μολονότι αρνητικά, αποδίδονται ως χαριτωμένα στην ελληνική ράτσα, όπως: το ψέμα, η επιπολαιότητα, η πονηριά, η καπατσοσύνη, η κομπορρημοσύνη, ο εύκολος πλουτισμός κ.α.
Μέσα από το αυθόρμητο γέλιο, η ομάδα μας προκαλεί να αναγνωρίσουμε τα ελαττώματά μας, να συμφιλιωθούμε μαζί τους, όχι όμως για να τα αποδεχτούμε, μήπως καταφέρουμε έτσι να λυτρωθούμε κάποτε από αυτά, αφήνοντάς τα πίσω μας.
Με τους «Κάλπηδες», η ομάδα επιστρέφει στο είδος θεάτρου με το οποίο ξεκίνησε και έγινε γνωστή στο θεατρόφιλο κοινό, τη δραματοποίηση λογοτεχνίας. Είδος με το οποίο ασχολήθηκε για χρόνια και το αγάπησε. Μαζί τους το αγαπήσαμε κι εμείς.
Κυρίως δε αγαπήσαμε τις υπέροχες παραστάσεις τους: τους «Χαλασοχώρηδες» του Αλέξανδρου Παπαδιαμάντη, τη «Μαζώχτρα» του Αργύρη Εφταλιώτη, τον «Αυτόχειρα» του Μιχαήλ Μητσάκη, το «Μεταξύ Πειραιώς και Νεαπόλεως» του Γεωργίου Βιζυηνού.
Με σπουδές στη Νομική και την Υποκριτική, η Αγγελική Μαρίνου αφηγείται στο catisart.gr την πορεία της στον χώρο της τέχνης.
Όσο τους «Κάλπηδες» και την παράστασή τους, εξηγεί: «Αφηγούμαστε στους θεατές ένα παραμύθι, όπως το έλεγε και ο ίδιος ο Μυριβήλης, και μέσα από αυτό γελάμε παρέα, κοιταζόμαστε και ανιχνεύουμε ποια στοιχεία του διηγήματος θεωρούμε ότι μας αγγίζουν τώρα, μας ταιριάζουν και με ποια αξίζει να ασχοληθούμε παραπάνω για να μας καταλάβουμε».
Αγγελική, πού γεννήθηκες και από πού κατάγεσαι;
*Γεννήθηκα και μεγάλωσα στην Αθήνα και κατάγομαι από το Άργος.
Ποια είναι η εντονότερη παιδική σου ανάμνηση;
*Όταν γεννήθηκε η αδερφή μου! Από τη στιγμή που ήρθε ο πατέρας μου να με πάρει από τον παιδικό σταθμό μέχρι τη στιγμή που μπήκα στο υπνοδωμάτιο και την είδα.
Πρώτη καλλιτεχνική αίσθηση;
*Οι παραστάσεις που με πήγαινε η μητέρα μου μικρή, παιδικές και μη. Η μαγεία που ένιωθα κατά τη διάρκεια και η συγκίνηση την ώρα της υπόκλισης.
Ποιοι ήταν οι πρώτοι ηθοποιοί που αγάπησες;
*Η πρώτη πρώτη… Η Αλίκη Βουγιουκλάκη!
Ποιο ήταν το κίνητρο για την ενασχόλησή σου με την υποκριτική και το θέατρο;
*Την πρώτη μέρα που πήγα στη Νομική Σχολή Θεσσαλονίκης είδα μια αφίσα στον τοίχο που έγραφε «Σήμερα είναι η πρώτη συνάντηση της θεατρικής ομάδας Κουΐντα». Ένιωσα ένα καρδιοχτύπι και πήγα. Αυτό ήταν. Θυμάμαι τη στιγμή μετά την πρώτη πρόβα που πήρα από το καρτοτηλέφωνο την κολλητή μου στην Αθήνα να της πω πώς ένιωσα.
Ποια ήταν η πρώτη επαγγελματική δουλειά σου;
*«Η Επιστροφή» σε σκηνοθεσία Αθανασίας Καραγιαννοπούλου με τον Γιάννη Φέρτη, την Πέγκυ Σταθακοπούλου και τη Λουκία Μιχαλοπούλου. Αξέχαστη δουλειά, δώρο, μάθημα και εμπειρία.
Ποια είναι τα πρότυπά σου;
*Όσοι και όσες δεν το βάζουν κάτω και επιμένουν να κυνηγούν και να παλεύουν για τα όνειρα και τα ιδανικά τους.
Όταν έχεις ελεύθερο χρόνο, πηγαίνεις σε παραστάσεις συναδέλφων του; Από τις πρόσφατες παραστάσεις υπάρχει κάποια που να σου έχει μείνει, να σε έχει γοητεύσει;
*Θέλω πολύ να πηγαίνω, αλλά όσο τα παιδιά μου είναι ακόμη μικρά, δεν προλαβαίνω να δω όσες πραγματικά θα ήθελα. Με γοήτευσαν οι παραστάσεις που είδα πάνω σε κείμενα νέων ανθρώπων που γράφτηκαν τώρα! Θαυμάζω τους ανθρώπους που γράφουν και το βρίσκω ελπιδοφόρο και αισιόδοξο να γεννιούνται νέα θεατρικά κείμενα.
Φέτος αποφασίσατε να ανεβάσετε τους «Κάλπηδες» του Στρατή Μυριβήλη. Από πού αντλεί τα θέματά του ο Μυριβήλης;
*Τον Μυριβήλη τον ξέρουμε κυρίως για τα αντιπολεμικά του διηγήματα. Αλλά τώρα που διάβασα και το Κόκκινο και το Γαλάζιο Βιβλίο είδα ότι ασχολείται με διάφορα θέματα της καθημερινότητας, από τα απλά μέχρι τα πιο σύνθετα, δίνοντας έτσι ένα στίγμα της εποχής του.
Τι είναι αυτό που διατηρεί το έργο του Μυριβήλη επίκαιρο, οικείο και ζωντανό;
*Η θεματική του. Γίνεται για παράδειγμα να μην είναι αυτή τη στιγμή επίκαιρο ένα έργο που μιλάει για τον πόλεμο, από κάποιον που τον έζησε ο ίδιος μέσα στα χαρακώματα;
Όλοι θυμόμαστε και θεωρούμε τον Μυριβήλη συγγραφέα, όμως στην εποχή του υπήρξε μάχιμος δημοσιογράφος. Αυτό γίνεται αντιληπτό στο έργο του;
*Πιστεύω ναι, αν διαβάσει κανείς τα μικρά του διηγήματα κυρίως, τις ιστορίες που διαλέγει και πώς τις περιγράφει.
Από πότε ξεκινά το ενδιαφέρον σας για το έργο του συγγραφέα Στρατή Μυριβήλη;
*Έγραψε ένας θεατής μας αφού είδε την παράσταση «τώρα θέλω να διαβάσω κι άλλον Μυριβήλη». Κάτι τέτοιο συνέβη και σε εμένα. Κατά τη διάρκεια των προβών άρχισε η πιο βαθιά ενασχόληση μαζί του και συνεχίζω ακόμη…
Ποια είναι τα στοιχεία που έκαναν το έργο του να ξεχωρίζει;
*Πιστεύω σίγουρα ο τρόπος που κατάφερε να περιγράψει τη φρίκη του πολέμου, αλλά και το πώς μεταπηδά από το ρεαλιστικό στο λυρικό ύφος, δίνοντάς μας ζωντανά και άμεσα τόσο σκηνές του πολέμου όσο και τη ζωή των ανθρώπων κατά τη διάρκεια αυτού.
Πώς ταιριάζει η πολιτική με την τέχνη;
*Η πολιτική δεν ξέρω αν συμπαθεί πάντα την τέχνη. Η τέχνη από την άλλη, τουλάχιστον η τέχνη που εγώ προτιμώ, ασχολείται με την πολιτική, αντλεί τα θέματά της από αυτά που συμβαίνουν γύρω μας, τα σχολιάζει, γίνεται αφορμή για σκέψη, δίνει τροφή για συζήτηση, αναζήτηση μέχρι και διαφωνίες.
Με τι τρόπο ο Μυριβήλης, ένας λογοτέχνης της γενιάς του ’30, αιφνιδιάζει τους σύγχρονους αναγνώστες και θεατές, όταν έρχονται σε επαφή με τα διηγήματά του;
*Με τη διαχρονικότητά του και με το ότι το περιεχόμενο των κειμένων του συνομιλεί τόσο αβίαστα και ομαλά με το σήμερα.
Ποιους ή ποιον θα ήθελες να ευχαριστήσεις για την παράστασή σας αυτή;
*Όλους τους συντελεστές έναν προς έναν γιατί όλοι έδωσαν το 1.000/100 του εαυτού τους για να ανέβει η παράσταση.
Μερικές φορές αρκούν απλά πράγματα για να κινήσουν και να αναβιώσουν το ενδιαφέρον για το έργο ενός λογοτέχνη σαν τον Στρατή Μυριβήλη;
*Ο Στρατής Μυριβήλης είναι ένας από τους πιο γνωστούς κλασικούς συγγραφείς μας. Δεν νομίζω ότι έπαυσε ποτέ να υπάρχει ενδιαφέρον για το έργο του. Φέτος κλείνουν 100 χρόνια από την πρώτη κυκλοφορία του μυθιστορήματος «Η Ζωή εν Τάφω», και ακόμη συνεχίζει να μεταφράζεται σε διάφορες γλώσσες. Γίνονται εκδηλώσεις και συνέδρια για το έργο του, ανεβαίνουν παραστάσεις με αφορμή τα διηγήματά του, είναι πάντα παρόν.
Πώς φτάσατε στη μελέτη του έργου του Στρατή Μυριβήλη;
*Κατά κάποιον τρόπο ο Μυριβήλης ήρθε σε εμάς. Ο δημοσιογράφος Γιώργος Βιδάλης που είχε δει τις προηγούμενες παραστάσεις δραματοποιημένης λογοτεχνίας που είχαμε κάνει, πρότεινε στον σκηνοθέτη μας Κώστα Παπακωνσταντίνου αυτό το κείμενο, γιατί θεώρησε ότι μας ταιριάζει ως ομάδα. Έτσι γνωριστήκαμε με τους Κάλπηδες!
Ποιο μήνυμα θέλετε να περάσετε μέσα από τους «Κάλπηδες»; Ποιος είναι ο στόχος της παράστασης;
*Αφηγούμαστε στους θεατές ένα παραμύθι, όπως το έλεγε και ο ίδιος ο Μυριβήλης, και μέσα από αυτό γελάμε παρέα, κοιταζόμαστε και ανιχνεύουμε ποια στοιχεία του διηγήματος θεωρούμε ότι μας αγγίζουν τώρα, μας ταιριάζουν και με ποια αξίζει να ασχοληθούμε παραπάνω για να μας καταλάβουμε.
Έχετε διανύσει ως ομάδα μια σπουδαία πορεία στο θέατρο. Γιατί αποφασίσατε μόλις πρόσφατα να δώσετε στην ομάδα όνομα, και ειδικά το όνομα «Πτωχαλαζόνες»;
*Από την πρώτη φορά που συνεργαστήκαμε, πριν από 12 χρόνια, αναρωτιόμασταν αν θα δώσουμε όνομα στην ομάδα μας. Λέγαμε, θα είμαστε μαζί του χρόνου άραγε; Και κάθε χρόνο το αναβάλαμε! Εμένα νομίζω με επηρέασε ο covid και η περίοδος απολογισμού όσων έχουμε κάνει. Σκέφτηκα ότι είναι ωραίο να έχουν οι δουλειές μας μια «σκέπη», μία ταυτότητα, ό,τι και να γίνει στο μέλλον. Το «Πτωχαλαζόνες» είναι μία λέξη που μας άρεσε από τους «Χαλασοχώρηδες» του Αλέξανδρου Παπαδιαμάντη, την πρώτη παράσταση που κάναμε! Και πάντα υπήρχε στην άκρη του μυαλού μας. Πτωχοί και αλαζόνες, ψωροπερήφανοι…
Ποια ήταν η συνεργασία που σας καθόρισε;
*Θα ήταν άδικο να ξεχωρίσω μία. Καθεμία στην ώρα της και τη στιγμή που ήρθε, έβαλε το λιθαράκι της σε αυτό που είμαι σήμερα και στους ανθρώπους που ήρθαν κι έμειναν στη ζωή μου.
Ποιο βιβλίο υπάρχει αυτήν την περίοδο στο κομοδίνο σου και ποιο είναι το αγαπημένο σου όλων των εποχών;
*Στο κομοδίνο μου αυτό τον καιρό έχω το «Αόρατες γυναίκες» της Caroline Criado Perez. Αγαπημένο όλων των εποχών δεν έχω, το καθένα με αγγίζει διαφορετικά ανάλογα με την ηλικία που το διαβάζω και την κατάσταση στην οποία βρίσκομαι.
Τι θα έλεγες πως είναι ευλογία για έναν καλλιτέχνη, στην εποχή μας;
*Να μπορεί να βιοπορίζεται από την τέχνη του και να την κάνει απερίσπαστος χωρίς εκπτώσεις.
Ποιο θεατρικό ή λογοτεχνικό έργο ταυτίζεις με την εποχή μας;
*Τον «Πύργο» του Κάφκα.
Αν μπορούσες να αλλάξεις κάτι στη σύγχρονη κοινωνία, τι θα ήταν αυτό;
*Η απόλυτη εξάρτησή μας από το χρήμα.
Θέλεις να μοιραστείς μαζί μας τα επόμενα σχέδιά σου τόσο για το απώτερο μέλλον όσο και για την επόμενη μέρα μετά τους «Κάλπηδες»;
*Οι «Κάλπηδες» θα τελειώσουν αρχές Ιουνίου και μελετάμε κάποιες προτάσεις που έχουμε να ταξιδέψουν στην επαρχία. Τον Ιούλιο θα παρουσιάσουμε στο κάστρο Λαμίας το «Γιατί η μηλιά δεν έγινε μηλέα» του Βιζυηνού, στο πλαίσιο του «Όλη η Ελλάδα ένας πολιτισμός» και από τον Οκτώβρη θα συνεχιστεί ο «Μπαμπάς ο πόλεμος» του Ιάκωβου Καμπανέλλη που παίξαμε τη φετινή σεζόν στο Θέατρο Olvio. Αυτά προς το παρόν.
Ποια σκέψη σε συνοδεύει τις περισσότερες ώρες της ημέρας;
*Αν είμαι καλή μητέρα…
Τι σε απογοητεύει και τι σου δίνει χαρά;
*Με απογοητεύει η αδικία και ανθρωποφαγία, μου δίνει χαρά η αλληλεγγύη και το γέλιο των ανθρώπων.
Πώς ορίζεις την αγάπη;
* Ανιδιοτελής προσφορά, υπομονή, αποδοχή, κατανόηση.
Μια ευχή για το μέλλον…
*Να κρατάμε ο ένας το χέρι του άλλου…
Ο Μυριβήλης έτρεφε μια μεγάλη ευαισθησία για τα ζώα, γεγονός που διαφαίνεται στο λογοτεχνικό του έργο. Πώς θα χαρακτήριζες τον τρόπο που φέρονται σήμερα οι Έλληνες στα ζώα, και δη στα αδέσποτα;
*Δεν θα γενίκευα τους Έλληνες σε μια κατηγορία όσον αφορά τα αδέσποτα. Έχω δει απαράδεκτες συμπεριφορές, όπως κι όλοι μας, ιδίως με τα βιντεάκια που πρόσφατα κυκλοφόρησαν, αλλά έχω δει και απίστευτη κινητοποίηση και ευαισθησία από πολλούς ανθρώπους και για να καταδικαστούν ανάρμοστες συμπεριφορές και για να βρουν στέγη πληγωμένα ή αδέσποτα ζώα.
Υπάρχει κάποιο κατοικίδιο με το οποίο μοιράζεσαι τη ζωή;
*Δυστυχώς όχι και δεν είχα ποτέ ούτε ως παιδί, οπότε μου είναι πιο δύσκολο να κάνω το πρώτο βήμα. Το θεωρούσα μεγάλη δέσμευση και ευθύνη. Τώρα όμως το σκέφτομαι ολοένα και πιο σοβαρά, γιατί θα ήθελα τα παιδιά μου να ζήσουν αυτή τη σχέση και να έρθουν πιο κοντά στα ζώα και τη φροντίδα αυτών.
Ευχαριστώ πολύ, Αγγελική.
*Κι εγώ ευχαριστώ πολύ.
***
Οι Κάλπηδες – Ένα παραμύθι γεμάτο φως, από τον Στρατή Μυριβήλη ανεβάζουν οι «Πτωχαλαζόνες»
