Της Ειρήνης Αϊβαλιώτου
Με την «κρίση» της κατοικίας και την ανάγκη για μία νέα… στεγαστική πολιτική ασχολείται ο Βρετανός παραμυθάς Philip Ridley στο έργο του «Λαμπρά Παράσιτα», κάνοντας στα νέα ζευγάρια μια κάπως ανορθόδοξη πρόταση επίλυσης του προβλήματος.
Με δεδομένο την ανάγκη για μία νέα στεγαστική πολιτική, ρίχνει κάποιες… ιδέες που μπορούν να θεωρηθούν σχετικά υλοποιήσιμες και ανταποκρίνονται στις ιδιαιτερότητες της σημερινής συγκυρίας!
Η υπόθεση
Μια φορά κι έναν καιρό, ήταν η Τζιλ και ο Όλλυ: ένα νεαρό ζευγάρι μικροαστών που ζούσε σε μια υποβαθμισμένη γειτονιά του Λονδίνου. Οι δύο νέοι ήθελαν πάση θυσία να ξεφύγουν από τη μιζέρια τους και να αποκτήσουν το σπίτι των ονείρων τους. Ένα σπίτι κι ένα όνειρο που γίνεται γρήγορα πραγματικότητα, καθώς η μυστηριώδης και κομψότατη Μις Ντι εισβάλλει σαν σίφουνας στη ζωή τους. Η χαριτωμένη κυρία, ένα είδος μεταξύ Μαίρης Πόπινς και Μεφιστοφελή, συμβάλλει με τον πιο παράδοξο τρόπο στην υλοποίηση του ονείρου τους. Εκείνοι σκοτώνουν αστέγους και εκείνη τους επιβραβεύει. Το σπίτι αυτομάτως αποκτά υπόσταση και λάμψη. Τα «κοινωνικά παράσιτα» της γειτονιάς γρήγορα μετατρέπονται σε λαμπερούς νιπτήρες, πολυτελή αυτοκίνητα, άνετους καναπέδες και η γειτονιά αλλάζει άρδην όψη…
Ο πολυβραβευμένος Philip Ridley εμπνέεται από πραγματικά γεγονότα που έλαβαν χώρα σε γειτονιά του Ανατολικού Λονδίνου και γράφει μία σουρεαλιστική μαύρη κωμωδία που παρουσιάζεται -σε πανελλήνια πρώτη- στο Tempus Verum-Εν Αθήναις, σε σκηνοθεσία Χάρη Αττώνη, σε μία παράσταση γεμάτη ρυθμό και πρωτότυπη μουσική από τον Τareq.
Η παράσταση είναι ένα σκοτεινό και αστείο παιχνίδι ηθικής, που μας φέρνει αντιμέτωπους με τις ενοχές μας, χωρίς όμως και να μας χτυπά επιθετικά και κατά μέτωπο.
Μια κωμωδία με πρωταγωνιστές ένα νεαρό ζευγάρι, που ζει ευτυχισμένο με το μωρό του. Αλλά τα πράγματα είναι τόσο ιδανικά όσο φαίνονται;
In-Yer-Face Theatre
Δράση, ειρωνεία, αγωνία, σκληρό και αφοπλιστικό χιούμορ είναι οι βασικές ιδιότητες του έργου «Λαμπρά Παράσιτα», ενός από τα πιο χαρακτηριστικά δείγματα γραφής του In-Yer-Face Theatre, του θεάτρου που αρπάζει κυριολεκτικά «από τα μούτρα» τους θεατές, με σκοπό να τους παρουσιάσει τα πράγματα όπως ακριβώς είναι, χωρίς υπαινιγμούς, φρικιαστικά και αποκρουστικά, κάνοντάς τους να αισθανθούν και οι ίδιοι ζωτικό κι αναπόσπαστο κομμάτι της δράσης.
Τα πρώτα δείγματα του είδους εντοπίζονται σε θεατρικούς πειραματισμούς της εναλλακτικής σκηνής της Αγγλίας του 1960. Είναι όμως τη δεκαετία του ’90 που το In-Yer-Face Theater γίνεται κυρίαρχο είδος και επιλογή πολλών σπουδαίων θεατρικών συγγραφέων της εποχής, δημιουργώντας μια νέα αισθητική. Από τότε μέχρι και σήμερα το είδος συνεχίζει να κερδίζει έδαφος στις προτιμήσεις του κοινού. Αν είσαι θεατρόφιλος θα το έχεις προσέξει, μπορεί οι κωμωδίες να μη χάνουν την πρωτοκαθεδρία αλλά τα σκληρά, πολιτικοκοινωνικά έργα ελκύουν όλο και περισσότερο το ενδιαφέρον του θεατρικού κοινού. Παρόμοια θεάματα, όμως, είχαν γαλουχήσει το βρετανικό κοινό κατά την Αναγέννηση, και καθ’ όλη τη διάρκεια της ελισαβετιανής περιόδου μέχρι τον 18ο αιώνα.
Άλλωστε με την τροπή που έχει πάρει στις μέρες μας η κατάσταση στην πολιτική, την κοινωνία, την οικονομία και το περιβάλλον, οι καλλιτέχνες του θεάτρου οφείλουν να ταρακουνήσουν, να κλωτσήσουν, να σπρώξουν, να τραβήξουν, όχι να ποζάρουν αυτάρεσκα.
Μερικά δυνατά ονόματα συγγραφέων που υπηρέτησαν το είδος και παρουσιάζονται συχνά και στη χώρα μας είναι: Sarah Kane (Ψύχωση, Blasted), Mark Ravenhill (Shopping and Fucking), Anthony Neilson (Penetrator). Kείμενα σαν το «Blasted» ή το «Shopping and Fucking» αποτέλεσαν, όταν πρωτοπαρουσιάστηκαν, κόκκινο πανί για τους ηθικολόγους και την πλειονότητα της συντηρητικής κριτικής.
Το ένστικτο της επιβίωσης και η συνείδηση…
Σε γενικές γραμμές, τα «Λαμπρά παράσιτα» θα μπορούσαν να ιδωθούν και ως μια εκδοχή των έργων του Ιονέσκο της δεκαετίας του 1950, στα οποία μια παράλογη προϋπόθεση επιδιώκεται με τραβηγμένη λογική. Αλλά το έργο του Ridley είναι πολύ πιο λεπτό και βαθύ από αυτό που δείχνει, επισημαίνοντας πως αξιοπρεπείς άνθρωποι οδηγούνται από την απελπισία στα άκρα και κατόπιν ωθούνται από το ένστικτο της επιβίωσης να καταπνίξουν τη συνείδησή τους.
Αυτό το νεαρό γοητευτικό ζευγάρι έχει επιλεγεί από τους θεούς – ή από το κυβερνητικό συμβούλιο – να συμμετάσχει σε ένα υπέροχο καινοτόμο πρόγραμμα που φέρει τη φιλοδοξία της κοινωνικής αναγέννησης μέσω της δημιουργίας ονείρων. Σταδιακά, το ζευγάρι συνειδητοποιεί ότι η δημιουργία μιας κατοικίας – παλάτι εξαρτάται από την προθυμία τους να εξολοθρέψουν τους αστέγους.
Ο άξονας της παράστασης είναι ένας θαυμάσιος μονόλογος, όπου η Τζιλ, η οποία έλαβε αυστηρή χριστιανική ηθική, εκφράζει τις πεποιθήσεις της. Σύντομα, ωστόσο, αρχίζει να παπαγαλίζει όλες τις δημοφιλείς προκαταλήψεις κατά των αστέγων, προσπαθώντας και η ίδια να πειστεί ότι μια άριστα εξοπλισμένη κουζίνα αξίζει όντως μια ανθρώπινη ζωή. Και, όπως συμβαίνει συνήθως σε τέτοιους μύθους, όσο πιο άπληστος είναι κάποιος, τόσο περισσότερο αδίστακτος γίνεται. Το ζήτημα της ατομικής καλοσύνης και αν υπάρχει, είναι αμφισβητήσιμο για τον Philip Ridley, αν και η Τζιλ και ο Όλλυ παρουσιάζονται βέβαιοι για την κοινωνική τους ευαισθησία.
Καταναλωτισμός και φαντασιώσεις
Εμφανώς πολιτικό, το έργο προβάλλει τον καταναλωτισμό στις πιο τρελές, αστείες και καταστροφικές εκφάνσεις του. Θεατρικές φαντασιώσεις φέρουν στην επιφάνεια την αδυσώπητη καθημερινότητα, τα όνειρά μας και προπαντός τους εφιάλτες μας. Μια έξυπνη και προκλητική παραβολή προειδοποίησης, ένα σκοτεινό παιχνίδι ηθικής του πολυτάλαντου σκηνοθέτη – μαέστρου ιστοριών γοτθικού ύφους Χάρη Αττώνη. Η δε μετάφραση έχει γίνει από τον ίδιο με τολμηρή και σατανική φαντασία και με ένα λεξιλόγιο sui generis που ταιριάζει σαν γάντι στο έργο.
Οι συντελεστές
Ο Φάνης Παυλόπουλος είναι ηθοποιός με σκηνική εξυπνάδα, που ξέρει το παιχνίδι της επικοινωνίας με το κοινό. Στην παράσταση πλάθει μια παράξενη, χειριστική, εξουσιαστική και παντογνώστρια Μις Ντι με απίστευτη χάρη και δυνατό χιούμορ. Μια ερμηνεία σαρωτική, ένα δαιμόνιο που σου κλείνει με επινοητικότητα το μάτι. Μια εξαίρετη, διαβολική κι αξιαγάπητη φιγούρα που δύσκολα ξεχνάς.
Η Κατερίνα Λάττα είναι πραγματικά λαμπρή σε ό,τι κι αν παίξει. Στα «Λαμπρά παράσιτα» μεταμορφώνεται μοναδικά σε Τζιλ, προσφέροντας γενναιόδωρα ίσα μέρη από γέλιο και συγκίνηση. Είναι πραγματικά ό,τι πιο δυναμικό και απολαυστικό έχουμε δει σε κωμωδία τον τελευταίο καιρό.
Γεμάτος ενέργεια, σε συνεχή επαγρύπνηση και ετοιμότητα, με άριστα αντανακλαστικά και ο εκπληκτικός Χάρης Αττώνης ως Όλλυ.
Οι εντυπωσιακοί φωτισμοί της Στέλλας Κάλτσου φτιάχνουν ένα λιλιπούτειο υπερθέαμα.
Μια σκεπτόμενη και ευχάριστη ατμόσφαιρα στην κόψη του κωμικοτραγικού δίνουν τα σκηνικά – κοστούμια της Γιωργίνας Γερμανού και η θαυμάσια μουσική του Tareq.
Ο Χάρης Αττώνης και όλοι οι συντελεστές μας παρουσίασαν μια εύρυθμη παράσταση, που μεταδίδει την ευαισθησία, το χιούμορ και την αμεσότητά της.
Τα ασυνήθιστα και σοκαριστικά «Λαμπρά παράσιτα» σου προκαλούν ανάμεικτα συναισθήματα. Αφενός αντιλαμβάνεσαι το μη-ορθό των πράξεων των ηρώων, από την άλλη κατανοείς την ανθρώπινη αδυναμία τους και τους συμπαθείς άνευ όρων. Άλλωστε, το ν’ ανέβει πολύ ψηλά και το να κατέβει πολύ χαμηλά επιτρέπεται στον δημιουργό γιατί αυτό είναι που ενώνει κάθε φορά το γήινο με το ουράνιο.
- Τα «Λαμπρά Παράσιτα» παίχτηκαν με μεγάλη επιτυχία για δύο χρόνια σε Λονδίνο και Νέα Υόρκη, και μέχρι τις 14 Ιανουαρίου θα παρουσιάζονται, κάθε Παρασκευή, Σάββατο και Κυριακή, στο θέατρο Tempus Verum-Εν Αθήναις.
Ταυτότητα Παράστασης
Κείμενο: Philip Ridley
Μετάφραση – Σκηνοθεσία: Χάρης Αττώνης
Σκηνικά – Κοστούμια: Γιωργίνα Γερμανού
Φωτισμοί: Στέλλα Κάλτσου
Μουσική: Tareq
Φωτογραφίες: Νικόλας Μάστορας
Βοηθός Σκηνοθέτη: Ευγενία Δελιαλή
Βοηθός σκηνογράφου: Μαρίζα Σουλιώτη
Μακιγιάζ: Γραμματική Συρίγου
Artwork: John John Papadopoulos
Ερμηνεύουν: Χάρης Αττώνης, Κατερίνα Λάττα, Φάνης Παυλόπουλος
Παραγωγή: Ευάγγελος Κώνστας / Constantly Productions
Στοιχεία Παράστασης
Ημέρες παραστάσεων: Παρασκευή, Σάββατο, Κυριακή / εξαιρούνται οι Κυριακές 24 & 31/12
Παραστάσεις έως 14 Ιανουαρίου 2018
Ώρα Έναρξης: 21.00
Διάρκεια: 120 ‘ (χωρίς διάλειμμα)
Τιμές Εισιτηρίων: 12 € (γενική είσοδος από Πέμπτη-Κυριακή), 8 € (μειωμένο )
- Η παράσταση «Λαμπρά Παράσιτα» θα συμμετέχει στο πρόγραμμα COSMOTE DEALS for YOU, εξασφαλίζοντας δύο εισιτήρια στην τιμή του ενός. Περισσότερες πληροφορίες θα βρείτε στο www.cosmote.gr/dfy
Προπώληση Εισιτηρίων: viva.gr
- Χώρος: Tempus Verum-Εν Αθήναις, Ιάκχου 19, 118 54 Αθήνα (πλησίον Μετρό Σταθμός Κεραμεικός)
Τηλ.: 210 34 25 170