Γράφει η θεατρολόγος Μαρία Μαρή
Η Πέμη Ζούνη και ο Σταύρος Ζαλμάς παρουσιάζουν στο θέατρο «Αλέκος Αλεξανδράκης», το σημαντικό και με διεθνή επιτυχία θεατρικό έργο, «Φθινοπωρινή Ιστορία» του Αλεξέι Αρμπούζωφ.
Το έργο είχε αφήσει εποχή το 1977 με την Έλλη Λαμπέτη και τον Μάνο Κατράκη.
Τώρα σε σκηνοθεσία από τη Βάνα Πεφάνη παρουσιάζεται σε μια εκδοχή πιο κοντά στο σήμερα.
Ο Αρμπούζωφ [1908-1986], είναι άξιος συνεχιστής των σπουδαίων θεατρικών συγγραφέων της Ρωσίας (Γκόγκολ, Γκόργκι, Τσέχωφ). Η «Φθινοπωρινή Ιστορία» γράφτηκε το 1975 και μιλά για τη σχέση δύο ανθρώπων.
Ο γιατρός Ροντιόν Νικολάγεβιτς και η Λύντια Βασίλιεβνα, πρώην ηθοποιός, συναντιούνται τυχαία σ’ ένα θεραπευτήριο στη Ρίγα. Δεν είναι νέοι. Το έργο είναι μια φέρελπις προσέγγιση της ζωής των ανθρώπων όταν αυτοί πλησιάζουν τη δύση της ζωής τους. Με την πάροδο του χρόνου ο καθένας περιχαρακώνεται σε μια ασφάλεια και δεν δέχεται εύκολα το διαφορετικό ή τη διατάραξη της δικής του ησυχίας και φυσιολογικής ροής του χρόνου του. Θέλει προσπάθεια για να πέσουν τα εμπόδια και να ακουμπήσει ο ένας στον άλλον.
Εκείνος, ο Ροντιόν (Σταύρος Ζαλμάς), είναι σοβαρός, τυπικός και ευέξαπτος. Κουβαλά το δικό του συναισθηματικό φορτίο και έχει υποκύψει στο βάρος του. Έχει χάσει νωρίς τη γυναίκα του και έκτοτε ζει μοναχικά, αφοσιωμένος στην ομαλή λειτουργία του παραθαλάσσιου ιαματικού κέντρου, στο οποίο είναι αρχίατρος.
Εκείνη, η Λίντια (Πέμη Ζούνη), πρώην ηθοποιός, είναι εύθυμη και εξωστρεφής, παρ’ όλες τις απώλειες στη ζωή της. Έχει μια θεώρηση της ζωής, όπως τη βολεύει για να μην στενοχωριέται. Βλέπει τα πράγματα όπως τα θέλει εκείνη, είναι αποφασισμένη να χαρεί κάθε στιγμή, έρχεται για αναψυχή και παραβαίνει όλους τους κανόνες του ιαματικού κέντρου.
Η πρώτη τους συνάντηση είναι μια μετωπική σύγκρουση στα όρια του κωμικού. Το ίδιο και η δεύτερη. Η εκρηκτική τους χημεία όμως παρακινεί την περιέργεια του ενός για τον άλλο. Σύντομα αρχίζουν να δημιουργούν γέφυρες μεταξύ τους και ανακαλύπτουν πως βαθιά μέσα τους σιγοκαίει η ίδια ανάγκη του κάθε ανθρώπου: ν’ αγαπήσει και ν’ αγαπηθεί και κυρίως να συντροφευθεί, να μοιραστεί. Η ζωή ζητά το μερίδιό της όπως και να έχει.
Ο Στέφανος Δαφνής, με την Τρομπέτα του ενορχηστρώνει την παράσταση, και τη σχολιάζει επιτυχημένα με τη μουσική του.
Υπέροχη η πρωτότυπη μουσική του Μάνου Αντωνιάδη, περιβάλλει με στοργή τη συνάντηση αυτών των όχι νέων ανθρώπων και την επικοινωνία τους, μέχρι το σημείο όπου θα αποφασίσουν επιτέλους να αποζητήσουν τη στήριξη ο ένας του άλλου. Η μουσική τους αναστατώνει, τους παρασύρει, τους κάνει ευτυχισμένους…
Η Λύντια έχει μια διαταραγμένη μνήμη, μάλλον απόρροια της εσωτερικής της ανάγκης να επιβιώσει ξεχνώντας. Αργεί στο ραντεβού και ο γιατρός της την εγκαλεί για να της θυμίσει ότι βρίσκεται σε θεραπευτήριο. Βρίσκεται ήδη εκεί έξι μέρες και ο γιατρός και όλοι έχουν παράπονα. Αυτό πρώτη φορά συμβαίνει με τρόφιμο.
Απαγγέλλει ποίηση δυνατά νυχτιάτικα, όταν όλοι ξεκουράζονται. Εκείνη διαβάζει Άννα Αχμάτοβα, ταυτίζεται και αναρωτιέται «πώς προκύπτει για όλα ένοχη να είναι εκείνη», εξάλλου ακούει το τρεχαλητό των άλλων. Το πρωί της αρέσει να τραγουδά και το βράδυ πηδά από το παράθυρο για να κατέβει στον κήπο. Τρελαίνεται που είναι σε ένα ίδρυμα κλειδωμένο το βράδυ και αυτή, που είναι άνθρωπος της πόλης, θέλει να χαρεί τη φύση. Κανείς δεν μπορεί να συνεννοηθεί μαζί της.
Κάνει θεραπεία για αρτηριοσκλήρωση, ενώ έχει δώσει προσωπικά στοιχεία ό,τι να ’ναι, για παράδειγμα ότι δουλεύει σε τσίρκο, περιγράφει μιαν άστατη οικογενειακή κατάσταση και επάγγελμα. Με όσα κάνει ο γιατρός δεν τη θεωρεί αρχικά σοβαρή και κατανοούν και οι δύο ότι αυτοί οι δύο δεν θα καταφέρουν να συνεννοηθούν.
Ο Σταύρος Ζαλμάς παίζει με εσωτερικό τρόπο αυτόν τον άχρωμο και αδιάφορο γιατρό, ο οποίος με τον τρόπο του αρχίζει να ενδιαφέρεται για αυτό το συγκλονιστικό πλάσμα, τη Λύντια.
Αυτή παλιά λάτρευε τη βροχή, αλλά τώρα που μεγάλωσε, από φόβο μην αρρωστήσει, κρατά πάντα μιαν ομπρέλα. Φτάνουν στο σημείο αφού περάσουν από διάφορα στάδια να χορέψουν ξανά ελεύθερα στη βροχή. Ο γιατρός αρχίζει σταδιακά να βλέπει τη ζωή υπέροχη.
Η Λύντια έχει πολλά που θα ήθελε να ξεχάσει. Έχει ανατρεπτική θεώρηση σχετικά με την ένταξή της στο σύνολο. Προσπαθεί να βρει μέσα της τη χαρά της ζωής, ανασκάπτοντας το παρελθόν της. Ο πρώην άντρας της είναι ο καλύτερος κλόουν της χώρας. Χορεύει δείχνοντας ένα νούμερο που έκανε μαζί του.
Η Πέμη Ζούνη είναι αληθινή και δημιουργική, ως Λύντια αν και φοβισμένη από τη ζωή δεν σταματά να υψώνει το ανάστημά της μαζί με τον ρόλο της. Παρασύρει τον γιατρό σε γεύμα σε εστιατόριο, όπου περνάνε καταπληκτικά και έτσι γίνεται μια στροφή, καθώς αυτό τους υπενθυμίζει ή καταλαβαίνουν ότι η ζωή είναι όμορφη. Γελούν, μεθούν και χορεύουν μέχρις εσχάτων. Η μουσική ενορχηστρώνει τη ζωή τους και τους βοηθά στη δημιουργία μιας υπέροχης σχέσης, που αν και αντιμετωπίζει πολλές αναστολές, δείχνει να είναι αναγκαία και για τους δυο.
Η παράσταση είναι λειτουργικά και έξυπνα σκηνοθετημένη από τη Βάνα Πεφάνη, ώστε να δημιουργήσει έναν ύμνο στη ζωή, όσο αυτή διαρκεί. Αναδεικνύει τις καλλιτεχνικές αρτιότητες των ηθοποιών της, που επάξια την εκπροσωπούν επί σκηνής.
Μετά από τόσα δυσάρεστα γεγονότα, τόσες κακουχίες, μια μικρή ανάπαυλα είναι καλοδεχούμενη. Το ποτήρι δεν είναι ούτε μισογεμάτο, ούτε μισοάδειο. Είναι αυτό που είναι και το άτομο ενεργώντας στη μικρή του εμβέλεια μπορεί να το γεμίσει και να το απολαύσει.
Αυτό είναι το έργο και η παράσταση, ένα κάλεσμα ζωής.
***
