Η Αίθουσα Τέχνης MISC, στο Κουκάκι, φιλοξενεί την ομαδική εικαστική έκθεση «Home: My nest, my noose / Thus the woodpecker entered my sonic universe» σε σύλληψη και επιμέλεια της Χαράς Πιπερίδου.
Η ιδέα της έκθεσης ξεκίνησε από μια σειρά γλυπτών που δημιούργησε η ίδια και τα οποία πραγματεύονται την έννοια της στήριξης και ενίσχυσης γενικά ή παραπέμπουν σε αντικείμενα που χρησιμοποιούνται συνήθως ως βοηθητικά υποστηρίγματα σε διάφορες κατασκευές του σπιτιού.
Η σύνδεσή τους με την ουσία της στερέωσης μετέφερε τον συλλογισμό της Πιπερίδου στη γενικότερη έννοια της υποστήριξης κι έτσι η σκέψη της επεκτάθηκε τελικά στο ίδιο το σπίτι, το οποίο τελικά μέσω της απλότητας, της ονειροπόλησης και του ποιητικού στοχασμού καθίσταται προστατευτικό περίβλημα.
Η έκθεση εστιάζει στο ονειρικό σπίτι, τη φωλιά, την αρχέγονη κατοικία, που αποτελεί τον φυσικό τόπο της λειτουργίας του κατοικώ και μας επιστρέφει στην αίσθηση της χαμένης οικειότητας, που σπάνια νιώθει κανείς ακόμη και εντός του ίδιου του σπιτιού του.
Η Χαρά Πιπερίδου με κάποιον τρόπο μας υπενθυμίζει ότι το ονειρικό σπίτι μας μπορεί να γίνει εξ ολοκλήρου το καταφύγιό μας, το οποίο θα μας δώσει προστασία, ασφάλεια από όλους τους θορύβους του παρόντος και την αυθεντική αυτή ζεστασιά, που θα μας παρακινήσει να σκεφτούμε το ποιητικό κατοικείν ως θεμελιώδες χαρακτηριστικό της ανθρώπινης εμπειρικής ύπαρξης, ως κατοικείν «πάνω σε αυτήν τη γη» κι έτσι να αφουγκραστούμε το κάλεσμα μιας κοσμικής εμπιστοσύνης.
***
«Home: My nest, my noose – Thus the woodpecker entered my sonic universe»
Ονειρεύτηκα μια φωλιά που τα δέντρα της διώχναν το θάνατο
Ονειρεύτηκα μια φωλιά όπου τα χρόνια δεν κοιμόντουσαν πια [¹]
Η πολύμορφη, γρήγορων και έντονων ρυθμών πραγματικότητα με τη ραγδαία κι ανεξέλεγκτη ανάπτυξη της τεχνολογίας των νέων μέσων, την εξάπλωση του νομαδισμού και την παγκοσμιοποίηση να διεισδύει σε όλες τις πτυχές της, προκαλεί τη φυσική και νοητική ανάγκη για ένα «σπίτι». Η γενικότερη έννοια του σπιτιού γίνεται προσπάθεια να διευρυνθεί σε μεγάλο βαθμό.
Τη λέξη home και το εικονίδιο του σπιτιού τα συναντάμε στα social media ή σε κάποιες μηχανές αναζήτησης google. Ωστόσο, μέσω αυτής της οικειοποίησης της έννοιας του σπιτιού η ψηφιακή ζωή είναι σε θέση να αναδημιουργήσει την αίσθηση της ζεστής οικειότητας όσο η βιωμένη εμπειρία αυτού; Έχει τη δυνατότητα ο κυβερνοχώρος να διεγείρει τις αισθήσεις μας, όσο η ίδια η πραγματικότητα; Η αντίληψη της σωματικότητας εντός μιας εικονικής πραγματικότητας και εντός του πραγματικού κόσμου, μήπως διαφοροποιούνται;
H ουσιαστική βίωση της σωματικής υφής του σπιτιού, ως προέκτασης του εαυτού, ως εστίας συγκεντρωμένης ύπαρξης, δεν συνεπάγεται απλώς τη συνθήκη του φυσικού χώρου ως πρωταρχικού συμβάντος, αλλά οπωσδήποτε αυτήν του ποιητικού στοχασμού και της ονειροπόλησης. Η τεχνολογική πολυπλοκότητα του ψηφιακού τόπου της τεχνοεπιστήμης άραγε δύναται να προκαλέσει αυτή την αίσθηση της απλότητας που αποτελεί αναγκαία προϋπόθεση για την ονειροπόληση; Η δράση στον κυβερνοχώρο σπάνια και αλλότροπα αποτελεί ενσώματη εμπειρία.
Βέβαια, το θέμα είναι ακόμη υπό διερεύνηση. Ίσως, οφείλουμε, αποδεχόμενοι την τεχνολογική πρόοδο, να διατηρούμε μια κριτική στάση. Η εξ ολοκλήρου συμμετοχή του σώματος, καθώς και η συνθήκη της απλότητας είναι στοιχειώδεις προϋποθέσεις της ονειροπόλησης. Μόνο μέσω αυτής μπορούμε να συλλάβουμε το σπίτι ως ίχνος μιας πανάρχαιας αντίληψης για την κατοίκηση, ως προνομιακή οντότητα στην οποία καταφεύγει η ύπαρξή μας, ως πρωταρχική αξία που εμπεριέχει, μέσω μιας επίκλησης στην ποίηση του χώρου, το στοιχείο του πρωτογονισμού που ανήκει σε όλους όταν δέχονται να ονειροπολούν. [²] Το «σπίτι» μάς επιτρέπει να ονειρευόμαστε γαλήνια• μας προστατεύει από τους «θορύβους του κόσμου», που διαταράσσουν την ψυχική μας ηρεμία. [³]
Ενδεχομένως, σήμερα οφείλουμε να αναλογιστούμε με ποιον τρόπο κατοικούμε το ζωτικό χώρο μας σε αρμονία με καθετί γύρω από τη ζωή, με ποιον τρόπο ριζωνόμαστε ολοένα και περισσότερο σε μια «γωνιά του κόσμου»• να στοχαστούμε αυτό που ονομάζουμε ύπαρξη του ανθρώπου μέσω της ουσίας του κατοικείν,[⁴] να σκεφτούμε το ποιητικό κατοικείν ως θεμελιώδες χαρακτηριστικό της ανθρώπινης εμπειρικής ύπαρξης, ως κατοικείν «πάνω σε αυτήν τη γη».[⁵] Έχουμε προσλάβει το «σπίτι» ως μια από τις ισχυρότερες δυνάμεις ολοκλήρωσης για τις σκέψεις, τις αναμνήσεις, τα όνειρα; Έχουμε συνειδητοποιήσει ότι το ίδιο, έχει σώμα, έχει ψυχή; Έχουμε συλλάβει ότι μέσω αυτού μπορούμε να γευτούμε τις τόσο ειδικές σιωπές της μοναχικής ονειροπόλησης, να αγγίξουμε το βαθύτερο πέρα από τη μνήμη, το αρχέγονο; [⁶]
Όλοι μας θα πρέπει να χαράξουμε το πλάνο των χαμένων μας εξοχών, [⁷] να ονειροπολήσουμε το απλό σπίτι – φωλιά που είναι ο φυσικός τόπος της λειτουργίας του κατοικώ.
Επιστρέφουμε στο πρώτο σπίτι, όπως ξαναεπιστρέφουμε στη φωλιά, γιατί οι αναμνήσεις μας είναι όνειρα, γιατί το σπίτι του παρελθόντος έχει γίνει μια μεγάλη εικόνα, αυτή της χαμένης οικειότητας, της αυθεντικής ζεστασιάς. Εκεί όπου όλα είναι εσωτερική ώθηση, οικειότητα που δεσπόζει με φυσικό τρόπο. Η φωλιά είναι ένας καρπός που φουσκώνει, που πιέζεται μέχρι τα όριά του.
Εκεί δοκιμάζει κανείς τους δυναμισμούς μιας παράξενης αναδίπλωσης, που δεν παύει να ξαναρχίζει. Έτσι, ανακαλύπτεται η φωλιά και κάθε θόρυβος φυσικοποιείται και οι ενοχλητικοί ήχοι γύρω μας μετατρέπονται σε ήχους του δρυοκολάπτη τη στιγμή που τρυπάει και διανοίγει το κοίλωμα που συμμετέχει στο μυστήριό της.[⁸]
Καμπύλες κι εσοχές, που τη στιγμή της μέθης της ονειροπόλησης, άλλοτε γεωμετρικοποιούνται, σχηματίζοντας κάτι σαν στέγαστρα για το ονειροπόλο σώμα που εκπέμπει χάλκινο φως ή αιχμές που επιθυμούν να ενωθούν με τη φύση, άλλοτε μεταμορφώνονται σε οστικές λαβές που αιωρούνται σε πεδίο παιχνιδιού κι άλλοτε διαμορφώνουν βοηθητικές θηλιές αγκιστρωμένες σε γάντζους-υποστηρίγματα ή αιθέριες σωματικές προεκτάσεις-άγκιστρα που επιθυμούν να επεκταθούν στο σύμπαν.[*] Άλλες φορές πάλι επισυμβαίνουν ζεστές αναπτύξεις που δημιουργούν βοηθητικά τροφοδοτικά εξαρτήματα μετασχηματισμού ή κόλπους, που σαν από θερμασμένη ύλη ανοίγουν ευπρόσδεκτα [*] κρύπτες συσσωρευμένης μνήμης που πρήζονται και ξεχύνεται το εντός τους, ενώ κάποιες φορές αυτό το εντός παρακινεί μακρόστενες εκτυλίξεις που σαν μήτρες γεννούν σπινθήρες. [*] Είναι φορές όμως, που η μνήμη πριν ξεφτύσει, οι απολήξεις της ενσταλάζουν την πυκνή θερμότητα της πρωτογενούς λειτουργίας του κατοικείν• την πιο μεγάλη εικόνα της οικειότητας• σαν δέρματα γης• σαν φτερωτές πτυχές που στοχεύουν στην απογείωση• σαν ηχητικές νοερές δομές του κόσμου σε υπερβατικές διαστάσεις• σαν εσωτερικά βουητά που σχεδόν αθόρυβα ωθούν σε μυστικιστικές ενώσεις σώματος και κελύφους. [*]
Τότε, μέσα από αυτήν τη ζεστασιά ένα σύμπλεγμα σωτήριων εικόνων αναδύεται, αυτών της πρώτης κατοικίας, που προτείνουν κινήσεις άμυνας στην αδιαφορία, τη βιαιότητα, τον εφιάλτη της καθημερινότητας, το επισφαλές, το ανησυχητικό, το απειλητικό — φλούδων προστασίας ακόμη και από το πραγματικό σπίτι – βρόχο που δύναται να μας εγκλωβίσει.
Προσλαμβάνοντας έτσι, το σπίτι – φωλιά βρισκόμαστε στην αρχή ενός καλέσματος κοσμικής εμπιστοσύνης. Το πρόσκαιρο κατάλυμα γίνεται ένα απόλυτο καταφύγιο κι έτσι ξαναεπιστρέφουμε στις πηγές του ονειρικού σπιτιού. Το σπίτι μας που συλλαμβάνουμε μέσα στη δύναμη του ονειρισμού του είναι μια φωλιά μέσα στον κόσμο. Εντός του αρχικού ονείρου, τόσο η φωλιά όσο και το ονειρικό σπίτι και αντιστρόφως, δεν γνωρίζουν την εχθρότητα του κόσμου.
Η φωλιά, ο ουσιαστικός κόσμος του ανθρώπου δεν έχει τελειώσει ποτέ. Αρκεί ο στοχασμός του ονειρικού σπιτιού και η φαντασία μας βοηθάει να τον συνεχίζουμε. Είναι αυτή η μεγάλη εικόνα που μιλάει και μπορεί να συντονιστεί μόνη στο βήμα της φύσης. Είναι ικανή να μας μεταμορφώνει σε κάτι τόσο απόκρυφα ευαίσθητο, τρυφερό και ταυτόχρονα ισχυρό, ανθεκτικό που να αφοπλίζει και να αποκρούει οτιδήποτε.
Έχει τη δύναμη να μας τυλίγει με τη γλυκιά ζεστασιά της, να μας απομονώνει από όλους τους τρομακτικούς ήχους της εποχής μας, ακόμη και από αυτούς τους εκκωφαντικά απειλητικούς του ίδιου του ρεαλιστικού σπιτιού και τελικώς να μας περιβάλλει σαν ασπίδα προστασίας.
***
1. Adolphe Shedrow, 1957
2. Bachelard, 1982
3. Kafka, 2018
4. Heidegger, 2008
5. Hölderlin, 1982
6. Bachelard, 1982
7. Thoreau, 1854
8. François-René de Chateaubriand, 2019
* Περιγραφή Έργων
***
Ταυτότητα έκθεσης
«Home: My nest, my noose / Thus the woodpecker entered my sonic universe»
Επιμέλεια: Χαρά Πιπερίδου
Συμμετέχουν: Μαρία Γωργούλα, Λυδία Δεληκούρα, Γιώργος Κόντης, Γιάννης Λούκος, Ειρήνη Μπαχλιτζανάκη, Mercedes Pimiento, Χάρα Πιπερίδου, Δημήτρης Ταμπάκης, Αλέξανδρος Τζάννης, Σωκράτης Φατούρος, Αλέξης Φιδετζής.
Αίθουσα Τέχνης: MISC
Στην Οδό Τούσα Μπότσαρη 20 και Οδυσσέα Ανδρούτσου 14
Κουκάκι – Αθήνα 11741
Μετρό σταθμός «Συγγρού – ΦΙΞ»
Τηλέφωνο: 693 429 1552
Εγκαίνια: Πέμπτη 24 Οκτωβρίου 2024
Από 19:00 έως 21:00
Διάρκεια: Από 24.10.24 έως 07.12.24
