Η μόδα ήταν πάντα η μεγάλη πρωταγωνίστρια στις τηλεοπτικές σειρές που αγαπήθηκαν και δεν είναι λίγες οι φορές που δίδαξε σε μας τους τηλεθεατές την υψηλή τέχνη της αυτοπεποίθησης. Η ποιοτική τηλεοπτική ψυχαγωγία μας έμαθε πώς να εκφράζουμε τον εαυτό μας με χρώματα, σχήματα, γραμμές και αξεσουάρ, χωρίς περιορισμούς και φοβίες, καθώς το ιδανικό αποτέλεσμα μιας καλαίσθητης επιλογής βάζει στην άκρη τα υπερβολικά παιχνίδια εντυπωσιασμού.
Chic είναι το κομψό στυλ, η ικανότητα της φινέτσας, το απλό, ελκυστικό και περιποιημένο, που εφαρμόζει αρμονικά στο σωματότυπο και ταιριάζει με την ηλικία και την περίσταση.
Το νυφικό της Έστι στη δημοφιλή σειρά «Unorthodox» αγοράστηκε από το eBay και μεταποιήθηκε ώστε να κάνει ακριβώς στη μικροκαμωμένη Σίρα Χάας.
Όπως συνέβη το 2000 με το «Sex and the City», τώρα με το «The Undoing» ή το «The Queen’s Gambit» (Netflix), πρόκειται για τηλεοπτικά προϊόντα που χαρακτηρίζονται «shoppable shows», δηλαδή σειρές στις οποίες το στοιχείο του lifestyle και της μόδας είναι τόσο κυρίαρχο ώστε να δημιουργεί τάση. Το μόνο που λείπει –προς το παρόν– είναι να μπορεί ο θεατής να τοποθετήσει τον κέρσορα επάνω σε κάποιo από τα ρούχα των πρωταγωνιστών και να τo προσθέσει στο ψηφιακό του «καλάθι».
H επίδραση που ασκεί η τηλεόραση στη μόδα είναι σημαντική, ακόμη κι όταν δεν πρόκειται για σειρές που δίνουν τόση σημασία στο στυλ. Η σχεδιάστρια κοστουμιών του «Unorthodox», Τζαστίν Σέιμουρ, προκειμένου να μην προδώσει τον ενδυματολογικό κώδικα των ορθόδοξων εβραϊκών κοινοτήτων και παράλληλα να προβάλει την προσωπικότητα των ηρώων μέσω των ενδυματολογικών επιλογών τους, πέρασε μήνες μελετώντας και ψάχνοντας στις αγορές. Η ίδια ξεκίνησε τη σταδιοδρομία της ως μοντέλο στη Νέα Υόρκη των 80s και, όπως λέει στο online project #FashionMeetsCinema THE DARK CAND, χρωστάει πολλές από τις γνώσεις της στους Ιταλούς σχεδιαστές που την έντυναν τότε. Η γκαρνταρόμπα της μικροκαμωμένης πρωταγωνίστριας, της Έστι, δίνει έμφαση στη σεμνότητα, κάτι που στη συνέχεια είδαμε στις συλλογές μεγάλων οίκων (Valentino, Erdem). Όσο για τις κουμπωμένες ως τον λαιμό μπλούζες της, είχαν τα μικρά εμπριμέ σχέδια που έκαναν διάσημη τη φίρμα της Laura Ashley τη δεκαετία του ’70.
Η μίνι σειρά Unorthodox βασίζεται στο βιβλίο της Deborah Feldman.
Στην υπόθεση της δραματικής σειράς, η Esty Shapiro είναι μια 19χρονη Εβραία που ανήκει στην κοινότητα των Χασιδιστών στο Mπρούκλιν. Είναι μια κοπέλα που από μικρή τηρεί πιστά τα ήθη και τα έθιμα της κοινότητας αφού θέλει να γίνει αποδεκτή, νιώθει όμως διαφορετική.
Η πρώτη σκηνή του Unorthodox μας δείχνει την Esty που αποφασίζει να φύγει, ταξιδεύοντας κρυφά στο Βερολίνο. Ένα χρόνο πριν παντρεύτηκε με προξενιό έναν Χασιδικό, η ζωή της όμως δεν είναι όπως την ονειρευόταν.
Στην πορεία της σειράς, η οποία περιλαμβάνει τέσσερα επεισόδια, παρακολουθούμε ίσως για πρώτη φορά με τόσες λεπτομέρειες τις συνήθειες και τα πιστεύω των υπερ-ορθόδοξων Εβραίων της Νέας Υόρκης αλλά και την προσπάθεια της νεαρής συζύγου να ζήσει ελεύθερη κι ευτυχισμένη.
Το Unorthodox όμως δεν έχει κύριο σκοπό τόσο το να μας περιγράψει ιστορικά τους Χασιδιστές αλλά επικεντρώνεται στην καταπιεσμένη Esty που η κοινότητα δεν της έδωσε την ευκαιρία να εκφραστεί ελεύθερα. Η Esty αντιπροσωπεύει κάθε γυναίκα που βρίσκεται εγκλωβισμένη σε μια ζωή που δεν διάλεξε η ίδια. Κάθε άνθρωπο που αποφασίζει να ζήσει τη ζωή που εκείνος επιθυμεί απ’ όπου κι αν προέρχεται. Τον άνθρωπο που θα αντιμετωπίσει κατακραυγή και καθημερινές δυσκολίες, η λαχτάρα του να ζήσει όμως είναι τόσο μεγάλη που δεν θα υποχωρήσει. Δεν της επιτρέπεται να παίξει πιάνο ή να τραγουδήσει κι ας αγαπάει τη μουσική και από μικρή πρέπει να είναι πιστή στα θέλω του άντρα της. Η Esty δεν έχει γνωρίσει τον έρωτα, αφού την έχουν διδάξει ότι ο μοναδικός της στόχος είναι να αποκτήσει παιδί. Δέχεται σιωπηρά οτιδήποτε προστάζει η κοινότητα που ζει, τα δακρυσμένα της μάτια όμως φωνάζουν για ελευθερία.
Η Ισραηλινή ηθοποιός Shira Haas, που υποδύεται την πρωταγωνίστρια, είναι ασύλληπτα εκφραστική και η ερμηνεία της συμβάλλει σημαντικά στη σειρά.
Κάθε έθιμο που περιγράφεται στη σειρά προκαλεί τεράστιο ενδιαφέρον. Κάθε χαρακτήρας που έχει τοποθετηθεί στο Unothodox έχει επιλεγεί σοφά από τους δημιουργούς για να κατανοήσουμε τον ρόλο του καθενός και τη συμβολή του στην εξέλιξη της ιστορίας.
*Το μόνο αρνητικό στη σειρά είναι το γεγονός ότι αποτελείται από τέσσερα επεισόδια. Είναι μια σειρά που δεν χορταίνεις να βλέπεις και ίσως να μπορούσε να δείξει ακόμα περισσότερα σε τέσσερα ακόμα επεισόδια.
*Το Unorthodox είναι διαθέσιμο στο Netflix με ελληνικούς υπότιτλους.
Η Έστι, η πρωταγωνίστρια, έπειτα από καταπίεση που δέχεται από τον άντρα της, Γιάνκι, και όλη τη φαμίλια του, το σκάει στο Βερολίνο.
Εκεί γνωρίζει μια παρέα μουσικών, οι οποίοι της συμπαραστέκονται, ενώ η ίδια κοιμάται κρυφά στο ωδείο. Αποφασίζει να υποβάλει αίτηση για να κερδίσει την υποτροφία με δωρεάν σπουδές πιάνου. Κάνει προσπάθεια να γίνει ένα σύγχρονο κορίτσι και να ανακαλύψει πράγματα (όπως το ίντερνετ) την ώρα που ο Γιάνκι φτάνει στο Βερολίνο για να τη γυρίσει πίσω σηκωτή.
Να σημειωθεί πως τα γεγονότα είναι αληθινά.
Η Feldman είναι υπαρκτό πρόσωπο. Το έσκασε στα 19 της από το Μεγάλο Μήλο, που για την ίδια λόγω της θρησκείας της, ήταν πολύ μικρό, και κατέφυγε στο Βερολίνο. Η επιλογή μοιάζει ειρωνική αν σκεφτεί κανείς ότι έκανε το ανάποδο ταξίδι από αυτό που έκαναν οι πρόγονοί της για να γλιτώσουν τη φρίκη του Ολοκαυτώματος. Στην πόλη που επέλεξε προκειμένου να είναι πολλά χιλιόμετρα μακριά απ’ όσα την καταπίεζαν έγραψε ένα βιβλίο για την περιπέτειά της, το Unorthodox: The Scandalous Rejection of My Hasidic Roots, bestseller στη λίστα των New York Times. Το βιβλίο αποτελεί τη μαγιά στην οποία βασίζονται τα μόνο τέσσερα επεισόδια της σειράς που έγραψαν οι Anna Winger με την Alexa Karolinski και σκηνοθέτησε η Maria Schrader.
Σύμφωνα με όσα είπε η Feldman σε πρόσφατη συνέντευξή της για τη σειρά, που βασίζεται σε όσα έζησε και έκανε πρεμιέρα εν μέσω μιας παγκόσμιας καραντίνας, η χασιδική ζωή σε προετοιμάζει για μια τέτοια κατάσταση: είναι ένα διαρκές social distancing από την υπόλοιπη κοινωνία, με πολλές ώρες μοναξιάς στο σπίτι και μια αέναη αναμονή για το τέλος το οποίο όπου να ’ναι πλησιάζει, όσο ο κόσμος βυθίζεται στην αμαρτία και την ακολασία.
Μετά τον γάμο μιας γυναίκας στη χασιδική κοινότητα, τα μαλλιά της πρέπει να ξυριστούν, κανείς δεν επιτρέπεται να τα βλέπει.
Πώς προέκυψε αυτή η υπερορθόδοξη κοινότητα; Γεννήθηκε στην Κεντρική και Ανατολική Ευρώπη ως αντίδραση στον εβραϊκό διαφωτισμό (Haskalah) που άνθησε από τα τέλη του 18ου αιώνα και για έναν αιώνα περίπου μέχρι την ανάπτυξη την εβραϊκής εθνικής ιδέας και του Σιωνισμού.
Οι νέοι Εβραίοι εκείνης της εποχής άρχισαν να βγαίνουν από τα γκέτο, να σπουδάζουν και, κυρίως, άρχισαν να αμφισβητούν την εξουσία του ραβίνου. Σε πείσμα αυτού του εκσυγχρονισμού οργανώθηκαν υπερσυντηρητικές κοινότητες γύρω από σκληροπυρηνικούς θρησκευτικούς ηγέτες που σαν στόχο είχαν τη διατήρηση του προ διαφωτισμού τρόπου ζωής.
Μία από τις πιο γνωστές κοινότητες ήταν αυτή στο Satmar της Ουγγαρίας που μετά τον Β’ Παγκόσμιο Πόλεμο αριθμούσε μόλις μερικές δεκάδες επιζώντες οι οποίοι και αποφάσισαν να χτίσουν από την αρχή την κοινότητά τους στο Μπρούκλιν. Κι αν αναρωτιέστε γιατί προτίμησαν την κοσμοπολίτικη Νέα Υόρκη αντί για το νεαρό κράτος του Ισραήλ η απάντηση είναι ότι είναι φανατικοί αντισιωνιστές, πιστεύουν ότι μέχρι την έλευση του Μεσσία δεν πρέπει να υπάρχει εβραϊκό κράτος στην Παλαιστίνη.
Στο πλαίσιο της προσκόλλησής τους στην παράδοση είναι και το γεγονός ότι μιλούν ακόμα Γίντις. Γνωρίζουν στην καλύτερη των περιπτώσεων σπαστά αγγλικά και η εκπαίδευση που λαμβάνουν είναι η απολύτως βασική και περιορίζεται στη μελέτη της Τορά για τους άντρες και στην οικιακή οικονομία για τις γυναίκες. Για τις δυσκολίες που αντιμετωπίζουν όσοι ελάχιστοι προσπαθούν να ξεφύγουν από αυτή μεσαιωνική κατάσταση μπορείτε να παρακολουθήσετε και το ντοκιμαντέρ One of Us που επίσης θα βρείτε στην πλατφόρμα του Netflix.
Όμως πέρα από τη διεισδυτική ματιά σε αυτή την τόσο απομονωμένη από τον έξω κόσμο κοινότητα, το Unorthodox είναι και η ιστορία μιας γυναίκας που βρήκε τη δύναμη να ορθώσει το ανάστημά της απέναντι σε μια από τις πιο σκληρά οργανωμένες μορφές πατριαρχίας και να ξεφύγει από μια πορεία ζωής που κάποιοι άλλοι είχαν προαποφασίσει γι’ αυτήν.
Με ενέχυρο τα κοσμήματά της, ένα διαβατήριο κι ένα αεροπορικό εισιτήριο πέταξε από πάνω της το «πεπρωμένο» της που δεν επιφύλασσε καμία απολύτως έκπληξη, άλλωστε οι γυναίκες που τη μεγάλωσαν ήταν μέρος του ίδιου επαναλαμβανόμενου σεναρίου. Σκεφτείτε ότι η κοινότητα πιστεύει πως με κάθε γέννα αναπληρώνει τον αριθμό νεκρών του Ολοκαυτώματος, αυτό είναι και το γραφτό της Esty.
Η τηλεοπτική Feldman, η Esty, θα συναντήσει στο Βερολίνο αυτό που πραγματικά είχε ανάγκη, με όσα πραγματικά έψαχνε αλλά δεν τα είχε γνωρίσει μέχρι την ενηλικίωσή της και τον εξαναγκασμό της να οδηγηθεί σε έναν γάμο.
Θα σταθεί τυχερή, θα γνωρίσει ανθρώπους που δεν την κατανοούν αλλά έχουν τη διάθεση γι’ αυτό.
Η Ντέμπορα Φέλντμαν, που στα 25 χρόνια της έγραψε το βιβλίο το οποίο περιγράφει τις περιπέτειές της στην προσπάθειά της να ξεφύγει από το γκέτο, με τίτλο «Unorthodox, Η σκανδαλώδης απόρριψη της χασιδικής μου καταγωγής», σήμερα ζει ως συγγραφέας στο Βερολίνο με τον 14χρονο γιο της…
Σε μια γειτονιά του Μπρούκλιν με θέα το Μανχάταν, ζουν οι πιο σκληροπυρηνικοί Εβραίοι κι εκεί έχουν φτιάξει ένα γκέτο για τις οικογένειές τους.
Πρωτοπήγαν στη Νέα Υόρκη μετά τον Β’ Παγκόσμιο Πόλεμο και τα βασικά φύλα της κοινότητας αποτελούνται από Ρουμάνους και Ούγγρους. Η καθημερινότητά τους ορίζεται από αυστηρούς κανόνες και απαγορεύσεις.
Ο Ραβίνος είναι κάτι παραπάνω από πνευματικός τους ηγέτης καθώς η παρέμβασή του μπορεί να επηρεάσει ακόμη και την καθημερινότητα των μελών της κοινότητας. Ο λόγος του είναι αδιαμφισβήτητος και ουδείς τολμάει να πάει κόντρα στις επιταγές του.
Η κοινότητα, ενώ ζει στον 21ο αιώνα, στην πραγματικότητα η ζωή των μελών της διέπεται από την ερμηνεία κανόνων που δεν έχουν καμία σχέση με την ελευθερία σκέψης και ατομικής βούλησης.
Μεγαλύτερα «θύματα» αυτής της κατάστασης είναι οι γυναίκες. Οι χασιδιστές μπορεί να ζουν στη Νέα Υόρκη, αλλά είναι κυριολεκτικά απομονωμένοι από τον σύγχρονο κόσμο. Η πρόσβαση στο ίντερνετ και στα «έξυπνα» κινητά απαγορεύονται. Το ίδιο και η πάσης φύσης μόρφωση. Οι άντρες και τα αγόρια ζουν σχεδόν χωριστά από τις γυναίκες και τα κορίτσια. Μελετούν τις γραφές και συμμετέχουν σε δικές τους γιορτές όπου μαθαίνουν τραγούδια και χορεύουν.
Βασικό ρητό της κάστας αυτής είναι η φράση «τίποτα δεν πρέπει να αλλάξει». Έτσι μιλάνε, τρώνε, ντύνονται και συμπεριφέρονται, όπως οι πρόγονοί τους στην Ευρώπη πριν από 250 χρόνια. Οι άντρες είναι πάντα τα αφεντικά στη δουλειά και το σπίτι, και οι γυναίκες της κοινότητας είναι αποκλεισμένες από κάθε δραστηριότητα. Προορίζονται μόνο για να τεκνοποιούν, χωρίς φυσικά να επιτρέπεται ούτε καν η απόλαυση της γενετήσιας πράξης.
Απαγορεύονται οι προγαμιαίες σχέσεις, ενώ μια ανατριχιαστική ιστορία αναφέρει ότι πριν από μερικά χρόνια ένας πατέρας έπνιξε τον γιο του επειδή τον έπιασε να αυνανίζεται. Η υπόθεση δεν έφτασε ποτέ στα δικαστήρια, καθώς επικρατεί ο άγραφος νόμος ό,τι γίνεται να μένει μεταξύ τους. Τα μέλη της κοινότητας οφείλουν να παντρευτούν μόλις κλείσουν τα 17 χρόνια, αλλά μόνον άνθρωπο της κάστας τους. Είναι υποχρεωμένα να κάνουν πολλά παιδιά. Αυτός είναι ο προορισμός κάθε γυναίκας.
Η γυναίκα πρέπει να υπακούει στον άντρα και στην πεθερά της. Η καθημερινότητά της είναι πώς να φροντίζει τον άντρα του σπιτιού ώστε να αισθάνεται «βασιλιάς». Τα κορίτσια της κάστας μαθαίνουν από μικρές να απεχθάνονται το σώμα τους και οι μέρες της περιόδου θεωρούνται «ακάθαρτες», αφού περιορίζουν τη δυνατότητα συχνής τεκνοποίησης. Κάθε Χασιδική οικογένεια της συγκεκριμένης γειτονιάς στη Νέα Υόρκη έχει κατά μέσο όρο 8 παιδιά. Μόλις παντρευτούν κουρεύονται γουλί και κυκλοφορούν είτε με ομοιόμορφες περούκες είτε με μαντίλια στο κεφάλι τους. Ντύνονται μόνο με μακριές φούστες και απαγορεύονται να φορούν κοντομάνικα.
*Χασιδισμός (=ευσεβισμός) από τη λέξη χασίδ (=ευσεβής).
https://www.youtube.com/watch?v=XiZB9IVVTz0&feature=emb_logo
