Της Ειρήνης Αϊβαλιώτου
Η Τζωρτζίνα Παλαιοθόδωρου την τελευταία δεκαπενταετία έχει μια δυναμική παρουσία στην ελληνική θεατρική σκηνή και το θεατρόφιλο κοινό την εκτιμά και την ακολουθεί πιστά.
Θα έλεγα πως στη σκηνή αποκαλύπτει τα όνειρά της, δίδοντάς τους ζωή, εισάγοντάς τα στον ευρύ χώρο των συλλογικών ονείρων, στον χώρο όπου τα προνομιούχα πρόσωπα, που έστω και για μία στιγμή μπόρεσαν να κατευθύνουν τη μοίρα τους, δίνουν τροφή στα όνειρα των κοινών θνητών. Ενσαρκώνει αψεγάδιαστα τα αδυσώπητα προσωπεία των ρόλων, εγείροντας στον θεατή δυνατά συναισθήματα και ρίχνοντας τον ερμηνευτικό προβολέα της σε θέματα που αφορούν τη φθαρτότητα και την απώλεια, την αθανασία και την αγάπη, τον ορατό κόσμο και τον άλλο -της ενδιάμεσης όρασης, μετατρέποντας το σώμα της σε σύμβολο.
Η συζήτηση μαζί της υπήρξε ένα γοητευτικό ταξίδι. Ξεκινήσαμε από τα μυθικά βουνά της Ευρυτανίας με τη λευκότητα του χιονιού ολόγυρα και την ξυλόσομπα να καίει, συνεχίσαμε μαζί με τον ανδρόγυνο «Ορλάντο», τον μεγαλειώδη ήρωα της Βιρτζίνια Γουλφ που υποδύεται φέτος στο θέατρο Τόπος Αλλού, σε σκηνοθεσία Νίκου Καμτσή, για «τόπους μακρινούς, με μυρωδιές από την ελισαβετιανή εποχή, τα μπαχάρια της Ανατολής μέχρι και τους καπνούς της ατμομηχανής και τη φασαρία του 20ου αιώνα. Μακριά από το φόβο του γήρατος, της εγκατάλειψης και του θανάτου».
«Δουλεύοντας και μελετώντας έναν τέτοιο ρόλο η πρόκληση ήταν μεγάλη», τονίζει η Τζωρτζίνα Παλαιοθόδωρου στο catisart.gr, «καθώς το τοπίο που είχαμε να κινηθούμε ήταν για μας ένας παραμυθένιος και φανταστικός χωροχρόνος, μια άχρονη αλλά ταυτόχρονα και συγκεκριμένη χωροχρονική διάσταση».
Γιατί κατά το διάστημα της μακραίωνης ζωής του ο Ορλάντο, στην αρχή σαν άντρας κι ύστερα σαν γυναίκα, δοκιμάζει όλες τις εμπειρίες – την αγωνία και το πάθος της καλλιτεχνικής δημιουργίας, τις χαρές και τις λύπες του έρωτα, τον πόθο για δόξα, την απογοήτευση από τους ανθρώπους, την καταφυγή στη φύση και στα ζώα, τη μοναξιά και την περισυλλογή, εξωτικές περιπέτειες, την εύνοια των ισχυρών, πλούτη και μεγαλεία, την μποέμικη ζωή των τσιγγάνων… – όλες τις εμπειρίες…
Τζωρτζίνα, πού γεννήθηκες;
*Γεννήθηκα στην Αθήνα και μεγάλωσα στο Ίλιον, σε μια όμορφη και ήσυχη γειτονιά.
Τι δεν ξεχνάς από τα παιδικά σου χρόνια;
*Σε πολύ μικρή ηλικία, ήμουν 3,5 χρονών, όταν ο πατέρας μου διορίστηκε καθηγητής σε ένα λύκειο στο χωριό Φουρνά Ευρυτανίας. Πήγαμε οικογενειακώς και ζήσαμε εκεί τρία χρόνια. Εκεί πρωτοπήγα σχολείο, εκεί έκανα τους πρώτους μου φίλους… Ακόμα θυμάμαι με λεπτομέρειες την καθημερινότητά μας, την ξυλόσομπα πάντα αναμμένη και το χιόνι έξω να φτάνει και τα 5 μέτρα. Οι δεσμοί που έχουν δημιουργηθεί είναι πολύ ισχυροί μέχρι σήμερα, κρατάμε επαφές και με την πρώτη ευκαιρία θέλω να επισκέπτομαι αυτόν τον αγαπημένο τόπο.
Πώς και πότε μπήκαν η υποκριτική και το θέατρο στη ζωή σου;
*Στην ηλικία των περίπου 10 χρόνων άρχισα να παρακολουθώ μαθήματα θεατρικής αγωγής στο πολιτιστικό κέντρο των Αγίων Αναργύρων. Εκεί είχα την τύχη να συναντηθώ με τη Σοφία Κορώνη, τη δασκάλα μας. Θυμάμαι πως περίμενα να έρθει το Σαββατοκύριακο για να πάω στα μαθήματα. Η Σοφία τότε έκανε εξαιρετική δουλειά, διαβάζαμε και μελετούσαμε Σαίξπηρ και στο τέλος κάθε χρονιάς ανεβάζαμε υπέροχες παραστάσεις. Αυτά τα χρόνια κατάλαβα πως αυτό θέλω να κάνω στη ζωή μου, έδωσα πανελλήνιες και πέρασα αρχικά στη Θεατρολογία της Πάτρας και μετά στο Θέατρο Τέχνης.
Ποιοι από τους καθηγητές σου άφησαν τη σφραγίδα της διδασκαλίας τους στον τρόπο που προσεγγίζεις το θέατρο και σε βοήθησαν εν γένει;
*Η Εύα Κοταμανίδου ήταν η δασκάλα μου, η ψυχή της και ο δικός της μοναχικός κόσμος με ενέπνεε και την αγάπησα βαθιά.
Ποια είναι, κατά τη γνώμη σου, η ιδανική σχέση ηθοποιού – σκηνοθέτη;
*Είναι μια βαθιά σχέση εμπιστοσύνης, σεβασμού, ένας ισχυρός δεσμός που θα έπρεπε να είναι ένας αγωγός σκέψεων, αναζητήσεων και οραματισμών.
Οι συνομήλικοί σου συνάδελφοί σου ηθοποιοί σήμερα αισθάνονται αποδοχή, ασφάλεια και εμπιστοσύνη στο θέατρο;
*Θεωρώ πως η δική μου η γενιά υπήρξε, στο ξεκίνημά της τουλάχιστον, τυχερή… Γίνονταν ακροάσεις θεατρικές, αρκετές τηλεοπτικές παραγωγές. Τα επόμενα χρόνια, όταν ήρθε και η κρίση τα πράγματα άλλαξαν. Περιορίστηκαν αρκετά οι ευκαιρίες και αρκετοί συνάδελφοι τα παράτησαν ή στράφηκαν αλλού. Τώρα, ειδικά στη μετα-κόβιντ εποχή που διανύουμε, τα πράγματα έχουν γίνει αρκετά αισιόδοξα, υπερδιπλασιάστηκαν οι τηλεοπτικές παραγωγές και αυτή τη στιγμή που μιλάμε παίζονται πάρα πολλές και ενδιαφέρουσες παραστάσεις. Εύχομαι να συνεχιστεί αυτή η ανοδική πορεία, να υπάρξει όμως και ουσιαστική αποδοχή και στήριξη από τους αρμόδιους φορείς.
Η υποκριτική, κατά την άποψή σου, πόσο αναπόσπαστη είναι από την τεχνική, την έρευνα και τη γνώση;
*Είναι μια συνεχής έρευνα, ασταμάτητη. Τόσο στο κομμάτι της τεχνικής, που αφορά στα εκφραστικά μέσα, στη φωνή, στην καλή φυσική κατάσταση που απαιτείται, όσο και στο κομμάτι της γνώσης, της μελέτης και της διαρκούς παρατήρησης της ζωής και του κόσμου.
Με ποιους χαρακτήρες ανθρώπων δυσκολεύεσαι να συνεργαστείς;
*Με τους διπρόσωπους και τους αγενείς…
Τι σημασία έχει για έναν καλλιτέχνη η συνέπεια και η πειθαρχία;
*Θεωρώ πως είναι βασικές και απαραίτητες αξίες. Το θέατρο είναι μια ομαδική και συλλογική δουλειά, η ασυνέπεια ενός αρκεί για να κάνει τη διαδικασία της πρόβας δυσλειτουργική. Πόσω μάλλον η πειθαρχία, καθώς καλούμαστε να ακολουθήσουμε το όραμα ενός σκηνοθέτη και από κοινού να δημιουργήσουμε μια παράσταση.
Πώς αισθάνεσαι που παίζεις στο σπουδαίο έργο της Βιρτζίνια Γουλφ, «Ορλάντο», όπου ένα πλάσμα μεταμορφώνεται στο «κουκούλι» της ποίησης, καταπίνει τους αιώνες, από άνδρας γίνεται γυναίκα και καταφέρνει να αγαπήσει απελπισμένα και τη γυναίκα και τον άνδρα;
*Δουλεύοντας και μελετώντας έναν τέτοιο ρόλο η πρόκληση ήταν μεγάλη, καθώς το τοπίο που είχαμε να κινηθούμε ήταν για μας ένας παραμυθένιος και φανταστικός χωροχρόνος, μια άχρονη αλλά ταυτόχρονα και συγκεκριμένη χωροχρονική διάσταση. Ταξιδεύεις μαζί με τον Ορλάντο σε τόπους μακρινούς, με μυρωδιές από την Ελισαβετιανή εποχή, τα μπαχάρια της Ανατολής μέχρι και τους καπνούς της ατμομηχανής και τη φασαρία του 20ου αιώνα. Μακριά από το φόβο του γήρατος, της εγκατάλειψης και του θανάτου. Μια απελευθέρωση θα έλεγα και χρησιμοποιώντας τα λόγια της Γούλφ, «Κουράστηκα, μετά από τρεις αιώνες κατάφερα να γίνω μόλις τριάντα έξι χρονών. Πέρασε ο χρόνος από πάνω μου, έζησα το παρόν και ήταν μακρύ, ατέλειωτο, το παρόν…».
Πόσο δύσκολο είναι να υποδύεσαι τον γοητευτικό ανδρόγυνο Ορλάντο και τι έμαθες από αυτόν;
*Από την πρώτη στιγμή που διάβασα το μυθιστόρημα ταξίδεψα μαζί με τον Ορλάντο. Πρόκειται για ένα δεκαεξάχρονο αγόρι γεμάτο πάθος, όνειρα και ρομαντισμό. Έναν άντρα που παραδίνεται άνευ όρων στον έρωτά του, που γράφει και φιλοσοφεί, μελαγχολεί και εμπνέεται από το καθετί, περιγράφει το πράσινο της φύσης με τόσο πάθος, το διαχωρίζει από το πράσινο της λογοτεχνίας γιατί η απόστασή τους είναι τεράστια… και έχει άπειρους λόγους να υποστηρίζει τα λεγόμενά του. Με συγκινούσε και με συγκινεί ακόμα η αλήθεια του, η αγνότητα, η καθαρότητα που βλέπει και ζει τα πράγματα. Το ότι δεν αντέχει την απογοήτευση και βυθίζεται σε ύπνο βαθύ είναι το σημείο που πυροδοτεί σε μένα έναν πλούσιο συναισθηματικό κόσμο χωρίς όρια, χωρίς πρέπει και προκαταλήψεις. Σ’ αυτό λοιπόν το πλαίσιο της ελευθερίας και του ανοίγματος έρχεται και η μεταμφίεση. Κινούμενη έτσι λοιπόν, με την καθοδήγηση του Νίκου Καμτσή η μεταμφίεση ήρθε πολύ φυσικά. Προέκυψε ως κάτι φυσικό και απόλυτα εναρμονισμένο. Αυτό το πλάσμα ναι μπορεί να μεταμορφωθεί στα πάντα. Μπορεί από άνδρας να γίνει γυναίκα γιατί είναι ελεύθερος και ζει ελευθέρα. Είναι ένα πνεύμα ανοιχτό που δε στέκεται στα κλισέ της κάθε εποχής.
Το κορυφαίο, βαθιά ερωτικό μυθιστόρημα της Βιρτζίνια Γουλφ έχει χαρακτηριστεί ως το μεγαλύτερο και πιο γοητευτικό ερωτικό γράμμα στη λογοτεχνία και καθιέρωσε τη Γουλφ ως συγγραφέα και εκπρόσωπο του μοντερνισμού. Θεωρείς τιμή για σένα να παίζεις σ’ αυτό;
*Όταν με πήρε τηλέφωνο και μου πρότεινε να κάνω τον Ορλάντο ο Νίκος Καμτσής, η χαρά μου ήταν απερίγραπτη. Και αυτό γιατί η διαδικασία των προβών και η εμπιστοσύνη που μου έδειξε καθ’ όλη τη διάρκεια της μελέτης μας ήταν πολύ εποικοδομητική και εύφορη. Το όραμα του Νίκου για τον Ορλάντο ήταν πολύ ξεκάθαρο και σαφές. Πρόκειται για ένα μυθιστόρημα, ένα αριστουργηματικό παραμύθι θα έλεγα, γεμάτο πάθος, έρωτα και αγάπη. Έχει χαρακτηρισθεί και από την ίδια τη Βιρτζίνια Γούλφ ως ένα ρομαντικό, ονειρικό παραμύθι. Αυτό μας κάνει να ταξιδεύουμε κι εμείς μαζί του κάθε βράδυ επί σκηνής.
Τι είναι αυτό που κάνει την αγάπη για το θέατρο να διαρκεί;
*Το ότι είναι πάντα παρόν, συμβαδίζει με τις κοινωνικοπολιτικές συνθήκες κάθε εποχής. Αναπνέει πάντα μαζί με τα γεγονότα της ζωής και αυτό το μετατρέπει σε ένα αναπόσπαστο κομμάτι της ζωής μας.
Τι θα ήθελες να πεις για το σκηνοθέτη σου, Νίκο Καμτσή;
*Γνωρίζει πως τον εκτιμώ και τον αγαπώ βαθιά. Με τον Νίκο μάς συνδέει μια σχέση πολλών χρόνων. Είχαμε συνεργαστεί στο παρελθόν δύο συνεχόμενες χρονιές από τότε μας δένει μια δυνατή και ουσιαστική σχέση εκτίμησης, σεβασμού. Αγαπώ πολύ το χώρο που έχουνε δημιουργήσει με τη Μίκα Πανάγου, το Τόπος Αλλού το θεωρώ δεύτερο σπίτι μου. Ήταν και είναι ένας καλλιτέχνης απόλυτα πιστός στο όραμά του. Σταθερός και πάντα εμπνευσμένος.
Δεδομένου ότι η Βιρτζίνια Γουλφ κρατούσε ημερολόγιο, μάλιστα χρησιμοποιούσε το ημερολόγιο ως εργαλείο δημιουργικής αυτοπραγμάτωσης, ήθελα να σε ρωτήσω αν εσύ κρατάς ημερολόγιο.
*Κρατούσα ημερολόγιο όταν ήμουν μικρή. Θυμάμαι του είχα δώσει και όνομα μιας ηρωίδας που αγαπούσα πολύ και της μιλούσα για όλες μου τις σκέψεις και τις ανησυχίες. Τώρα πια δεν κρατάω…
Ποιος είναι ο αγαπημένος σου συγγραφέας;
*Ο Νίκος Καζαντζάκης.
Εκτός θεάτρου, ποια άλλα είναι τα ενδιαφέροντά σου;
*Κατά καιρούς καταπιάνομαι με πάρα πολλά πράγματα. Είναι ένα χαρακτηριστικό που το είχα από πολύ μικρή. Κάποια τα συνεχίζω, κάποια δυστυχώς τα αφήνω γιατί δε μου φτάνει το εικοσιτετράωρο… Γυμνάζομαι όσο μπορώ περισσότερο, κάνω μαθήματα βιολοντσέλο, μαθήματα κεραμικής, στο παρελθόν έκανα τάνγκο. Έχω αποκτήσει μια κόρη, τη Μυρτώ, που είναι 3.5 χρονών και αυτά τα χρόνια απολαμβάνω να παίζω μαζί της και να κάνουμε βόλτες στην πόλη!
Μιλώντας για αριστουργήματα, τι θεωρείς αριστούργημα;
*Αριστούργημα θεωρώ αυτό που με συγκινεί, αυτό που χτυπά μια χορδή μέσα μου και δεν ησυχάζει για καιρό η ψυχή και το μυαλό μου…
Ποιος είναι ο αγαπημένος σου στίχος;
*«Μίλησέ μου για τα όνειρα που έχουν μέσα χρώματα…».
Ποια είναι η σχέση σου με τα ζώα; Υπάρχει κάποιο κατοικίδιο με το οποίο μοιράζεσαι τη ζωή;
*Αγαπώ πολύ τα ζώα, στο πατρικό μου είχαμε δύο σκυλάκια, δύο κόκερ, τη Σούζη και τον Ντικ. Δυστυχώς δεν είναι πια μαζί μας. Τα τελευταία δέκα χρόνια είχα και έναν υπέροχο γάτο, το Χαβιέ, που ήρθε η στιγμή που έφυγε και αυτός. Έπειτα από αυτό κατάλαβα πως μου είναι πολύ δύσκολο να διαχειριστώ αυτές τις απώλειες.
Ευχαριστώ πολύ, Τζωρτζίνα!
*Κι εγώ ευχαριστώ το Catisart.gr για τη φιλοξενία.
***
Διαβάστε επίσης:
«Ορλάντο». Με την Τζωρτζίνα Παλαιοθόδωρου στο «Τόπος Αλλού» σε σκηνοθεσία Νίκου Καμτσή
