22.7 C
Athens
Παρασκευή 29 Μαρτίου 2024

Toni Morrison, Αγαπημένη (απόσπασμα)

 

“Είσαι το καλύτερο που μπορείς να έχεις”. Toni Morrison, Αγαπημένη

 

Κάπου στο Οχάιο, στο σπίτι με τον αριθμό 124, μένει η Sethe, μια γυναίκα που γεννήθηκε σαν σκλάβα και τώρα ζει ελεύθερη, χωρίς όμως να αισθάνεται απελευθερωμένη. Μαζί της ζει η έφηβη κόρη της, Denver, ενώ και οι δύο είναι απομονωμένες από την τοπική κοινότητα. Παρόλο που βρίσκονται μακριά από το Sweet Home, τη φυτεία όπου ήταν σκλάβα η Sethe, οι αναμνήσεις τις ακολουθούν παντού. Πέρα από αυτές όμως, το σπίτι στοιχειώνει το φάντασμα της κόρης της που πέθανε όταν ήταν μωρό. Ανώνυμο ακόμα, το μωρό πέθανε σε μια απόπειρα της Sethe να δραπετεύσει από τη φυτεία, ενώ στην ταφόπλακά της είναι γραμμένη μόνο η λέξη “Αγαπημένη”.

Όταν ο Paul D, ένας επίσης πρώην σκλάβος του Sweet Home, αρχίζει να μένει μαζί τους, δημιουργείται μια μορφή οικογένειας και σταθερότητας. Λίγο μετά την άφιξή του όμως, εμφανίζεται και μια μυστηριώδης κοπέλα, στην ηλικία που θα είχε η Αγαπημένη αν ζούσε. Η κοπέλα μιλάει και φέρεται σαν παιδί, δεν ξέρει τίποτα για το παρελθόν της και αναταράσσει τη σχέση της Sethe με τον Paul D. Η ίδια διεκδικεί μια θέση στο σπίτι 124, στη ζωή και στην καρδιά της Sethe.

Πρόκειται για ένα βιβλίο με αρκετά σκληρές και συγκλονιστικές περιγραφές ιδιαίτερα όσον αφορά τη ζωή στο Sweet Home. Ο ρεαλισμός αυτός έρχεται σε άμεση σύγκρουση με την ύπαρξη του φαντάσματος που στοιχειώνει το σπίτι στο Οχάιο. Παρόλο που το στοιχείο του μεταφυσικού δεν φαίνεται να ταιριάζει με την υπόθεση, η Morrison το έχει αποδώσει με τέτοιο τρόπο που δεν φαίνεται καθόλου παράταιρο.

Η ιστορία που παρουσιάζεται στην Αγαπημένη είναι εμπνευσμένη από την αληθινή υπόθεση της Margaret Garner. Η Garner ήταν μια Αφροαμερικανίδα, που κατάφερε να αποδράσει μαζί με τα παιδιά της από τη φυτεία όπου ήταν σκλάβα. Όταν ο ιδιοκτήτης της την εντόπισε, η ίδια προτίμησε να σκοτώσει την κόρη της παρά να επιστρέψει στη σκλαβιά. Στη δίκη της μάλιστα δεν καταδικάστηκε για ανθρωποκτονία, αλλά για φθορά και απώλεια περιουσίας του ιδιοκτήτη της.

Το συγκλονιστικό αυτό βιβλίο της Toni Morrison είναι ένα έργο για τη σκλαβιά, το ρατσισμό, τη δύναμη της κοινότητας, τη μητρότητα και πάνω απ’ όλα για την ελευθερία.

 

Toni Morrison (Φωτογραφία: Bernard Gotfryd)

 

Ατενίζοντας ατρόμητα την άβυσσο της σκλαβιάς, το κλασικό αυτό μυθιστόρημα μεταμορφώνει την Ιστορία σε μια αφήγηση υποβλητική σαν έπος, βίαιη σαν πολεμικό τραγούδι, τρυφερή σαν νανούρισμα.
Η Σιθ γεννήθηκε σκλάβα στον Νότο και δραπέτευσε στο Οχάιο, ωστόσο δεκαοκτώ χρόνια αργότερα δεν είναι ακόμη ελεύθερη. Την κατατρύχουν οδυνηρές αναμνήσεις από το Φιλόξενο Σπιτικό, το όμορφο αγρόκτημα που έγινε για την ίδια και τους συντρόφους της ο τόπος της απόλυτης φρίκης. Το καινούργιο της σπίτι το στοιχειώνει το φάντασμα του μωρού της που πέθανε χωρίς όνομα, από τα ίδια της τα χέρια, με μία μονάχα λέξη χαραγμένη στην ταφόπλακα του, να θυμίζει πως κάποτε έζησε: «Αγαπημένη».
Ποιητικό και σκληρό, τεντωμένο σαν σχοινί, το μυθιστόρημα εξερευνά το ανεξίτηλο τραύμα της δουλείας με τρόπο που καθηλώνει τον αναγνώστη. Ένα από τα σημαντικότερα βιβλία της νομπελίστριας Τόνι Μόρισον, της πιο τολμηρής γυναικείας φωνής στην αμερικανική πεζογραφία.

«Η “Αγαπημένη” είναι το πέμπτο μυθιστόρημα της Τόνι Μόρισον – ένας ακόμη θρίαμβος. Η πολύπλευρη τεχνική ικανότητα και το συναισθηματικό βάθος της Μόρισον δεν γνωρίζουν όρια». (Margaret Atwood)

«Η συγγραφέας συγχωνεύει τη φρίκη με την ομορφιά σε μια ιστορία που σε συγκλονίζει δια βίου». (Sunday Times)
«Έργο γνήσιας δύναμης… Υπέροχα γραμμένο.» (The Washington Post)

 

 

Η Τόνι Μόρισον (1931-2019) γεννήθηκε στο Λορέιν του Οχάιο. Το αληθινό της όνομα ήταν Chloe Anthony Wofford και ήταν το δεύτερο από τέσσερα παιδιά οικογένειας μαύρων της εργατικής τάξης. Σπούδασε αγγλική φιλολογία στα Πανεπιστήμια Κορνέλ και Χάουαρντ και εργάστηκε ως ερευνήτρια στο Χάουαρντ και στο Γέιλ. Μοίρασε τον χρόνο της ανάμεσα στη Νέα Υόρκη και στο Νιου Τζέρσι, όπου δίδαξε στο Πανεπιστήμιο του Πρίνστον. Έγραψε τα μυθιστορήματα: “The Bluest Eye” (“Γαλάζια Μάτια”, 1970), “Sula” (“Σούλα”, 1973), “Song of Solomon” (“Το τραγούδι του Σόλομον”, 1978, τιμημένο την ίδια χρονιά με το National Book Critics Circle Award), “Tar Baby” (“Παιδί από κάρβουνο”, 1981), “Beloved” (“Αγαπημένη”, 1988, Βραβείο Πούλιτζερ την ίδια χρονιά), “Jazz” (“Τζαζ”, 1992), “Paradise” (“Παράδεισος”, 1997), “Love” (“Αγάπη”, 2003), “A Mercy” (“Έλεος”, 2008), “Home” (ελλ. τίτλος: “Γυρισμός”, 2012), “God Help the Child” (“Ο Θεός ας βοηθήσει το παιδί”, 2015). Εξέδωσε επίσης τις συλλογές δοκιμίων της “What Moves at the Margin: Selected Nonfiction” (2008) και “The Source of Self-Regard: Essays, Speeches, Meditations” (2019) και επιμελήθηκε συλλογές δοκιμίων όπως, λ.χ., “Race-ing Justice, En-gendering Power: Essays on Anita Hill, Clarence Thomas and the Construction of Social Reality” (1992) και “Playing in the Dark: Whiteness and the Literary Imagination” (2007), στις οποίες εξετάζονται θέματα φυλετικής συνείδησης και λογοτεχνικής έκφρασης. Το 1993 τιμήθηκε με το βραβείο Νόμπελ για το σύνολο του έργου της. Τιμήθηκε, επίσης, με βραβεία Διακεκριμένης Συνεισφοράς στα Αμερικανικά Γράμματα του National Book Foundation, το 1996, και PEN/Saul Bellow Award, το 2016. Τον Μάιο του 2012 ο πρόεδρος Μπαράκ Ομπάμα, ο οποίος δήλωνε φανατικός αναγνώστης της, της απένειμε στον Λευκό Οίκο το Προεδρικό Μετάλλιο Ελευθερίας (Presidential Medal of Freedom). Έφυγε από τη ζωή στη Νέα Υόρκη στις 5 Αυγούστου 2019, σε ηλικία 88 ετών.

Βραβεία:
Νόμπελ Λογοτεχνίας 1993
National Book Award – Medal for Distinguished Contribution to American Letters 1996
PEN/Saul Bellow Award for Achievement in American Fiction 2016

 

“Στη σιωπή που ακολουθούσε, η Μπέμπα Σαγκς, η άγια, τούς πρόσφερε τη μεγάλη της καρδιά.
Δεν τους έλεγε να καθαρίσουν τη ζωή τους ή να μην αμαρτήσουν πια. Δεν τους έλεγε ότι ήταν οι περιούσιοι της γης, οι κληρονομούντες πράοι ή οι μακάριοι αναμάρτητοι.
Τούς έλεγε ότι η μόνη χάρη που τους μέλλονταν ήταν η χάρη που μπορούσαν να φανταστούν. Ότι αν δεν μπορούσαν να τη δουν, δεν θα μπορούσαν να την έχουν.
– Εδώ, έλεγε, σ’ αυτόν τον τόπο, είμαστε σάρκα· σάρκα που κλαίει, γελάει· σάρκα που χορεύει ξυπόλητη στη χλόη. Αγαπήστε την. Αγαπήστε την με πάθος. Εκείνοι εκεί δεν αγαπούν τη σάρκα σας. Τη σιχαίνονται. Δεν αγαπούν τα μάτια σας· θα ‘θελαν να σας τα βγάλουν. Δεν αγαπούν ούτε το δέρμα της πλάτης σας. Εκείνοι εκεί το γδέρνουν. Και, ω άνθρωποί μου, δεν αγαπούν τα χέρια σας. Αυτά μονάχα τα χρησιμοποιούν, τα δένουν, τα σφίγγουν, τα κόβουν και τ’ αφήνουν αδειανά. Ν’ αγαπάτε τα χέρια σας! Να τ’ αγαπάτε. Σηκώστε τα ψηλά και φιλήστε τα. Αγγίξτε τους άλλους, χαϊδέψτε το ‘να με τ’ άλλο, σύρετέ τα στο πρόσωπό σας, γιατί ούτε κι αυτό το αγαπούν. Ε σ ε ί ς πρέπει να τ’ αγαπήσετε, ε σ ε ί ς! Όχι, δεν αγαπούν το στόμα σας. Εκεί, πέρα μακριά, θα το δουν τσακισμένο και θα το ξανατσακίσουν. Τα λόγια που βγαίνουν από μέσα του δε θα τα προσέξουν. Τις κραυγές του δε θα τις ακούσουν. Αυτό που βάζετε μέσα του για να θρέψετε το κορμί σας, θα σάς το αρπάξουν και θα σάς δώσουν αποφάγια. Όχι, δεν αγαπούν το στόμα σας. Ε σ ε ί ς πρέπει να τ’ αγαπήσετε. Γι’ αυτή τη σάρκα μιλάω. Τη σάρκα που χρειάζεται αγάπη. Τα πόδια που χρειάζονται ξεκούραση και χορό· τις ράχες που χρειάζονται στήριγμα· τους ώμους που χρειάζονται μπράτσα, γερά μπράτσα, σάς λέω. Και, ω άνθρωποί μου, εκεί πέρα δε θέλουν το λαιμό σας χωρίς βρόχο και στητό. Γι’ αυτό αγαπήστε το λαιμό σας· βάλτε το χέρι σας εκεί, στολίστε τον, χαϊδέψτε τον και κρατήστε τον όρθιο. Κι όλα σας τα σπλάχνα που θα ‘θελαν να τα ρίξουν στα γουρούνια, εσείς πρέπει να τ’ αγαπάτε. Το σκοτεινό, μαύρο συκώτι – αγαπήστε το, αγαπήστε το, και την καρδιά που χτυπά και σφύζει, αγαπήστε την. Περισσότερο από τα μάτια και τα πόδια. Περισσότερο από τα πνευμόνια που πρέπει ν’ ανασάνουν ελεύθερο αέρα. Περισσότερο από τη ζωοφόρο μήτρα και τα ζωογόνα μέρη σας, ακούστε με, αγαπήστε την καρδιά σας. Γιατί αυτή είναι το κόσμημα”.

 

 

Toni Morrison (18 Φεβρουαρίου 1931 – 5 Αυγούστου 2019)

  • Το βιβλίο κυκλοφορεί στα Ελληνικά από τις εκδόσεις Νεφέλη σε μετάφραση της Έφης Καλλιφατίδη.
  • Το 1998 το βιβλίο έγινε και ταινία με τον τίτλο Beloved και πρωταγωνίστρια την Oprah Winfrey.

 

Σχετικά άρθρα

Κυνηγήστε μας

6,398ΥποστηρικτέςΚάντε Like
1,713ΑκόλουθοιΑκολουθήστε
713ΑκόλουθοιΑκολουθήστε


Τελευταία άρθρα

- Advertisement -