Επιμέλεια κειμένου: Ειρήνη Αϊβαλιώτου
To Σωματείο Ελλήνων Ηθοποιών (ΣΕΗ) προχώρησε χθες, Τρίτη 17 Νοεμβρίου 2020, σε μια δράση μνήμης για το Πολυτεχνείο.
Το ΣΕΗ βρισκόταν στα γραφεία του, στην ιστορική του θέση, απέναντι από την πλαϊνή πόρτα του Πολυτεχνείου και εξέπεμπε δυνατά για να σπάσει τη σιωπή, αλλά και για να ταξιδέψουν τα μηνύματά του σε κάθε σπίτι.
Η δράση μνήμης πραγματοποιήθηκε με την επιλογή τραγουδιών, ηχητικών ντοκουμέντων και τη ζωντανή αναμετάδοση μιας συλλογικής ανάγνωσης ενός από τα κορυφαία ντοκουμέντα της Χούντας και των βασανιστηρίων της.
Πρόκειται για τους «Ανθρωποφύλακες» του ηθοποιού και συγγραφέα, συλληφθέντα και βασανισθέντα από τη Χούντα, Περικλή Κοροβέση.
Εν μέσω απαγορεύσεων, λόγω πανδημίας της ασθένειας Covid-19, ηθοποιοί από τα σπίτια τους σε ολόκληρη την Ελλάδα διάβασαν αποσπάσματα από το εμβληματικό βιβλίο και η φωνή τους αναμεταδόθηκε ζωντανά από τα μπαλκόνια του ΣΕΗ.
Σε μια προσπάθεια να τιμήσουν την ημέρα τηρώντας τους υγειονομικούς κανόνες και μεταδίδοντας μουσική, η συμμετοχή των ανθρώπων του χώρου ήταν συγκινητική.
Με συμβολικό τρόπο οι καλλιτέχνες έφτιαξαν μια αλυσίδα φωνών που αντήχησε πάνω από το Πολυτεχνείο. Έγιναν η φωνή του δικού μας Πολυτεχνείου.
Η δράση αυτή, πέρα από το επίκαιρο της χρονικής συγκυρίας, καθώς και της θεματολογίας του βιβλίου, αποτελεί και ένα φόρο τιμής στη μνήμη του Περικλή Κοροβέση που απεβίωσε στις 11 Απριλίου 2020 κατά τη διάρκεια του προηγούμενου «απαγορευτικού».
Να σημειώσουμε πως το ΣΕΗ, με υπευθυνότητα, δεν κάλεσε φέτος τα μέλη του σε πορεία λόγω της προάσπισης της δημόσιας υγείας. Συμμετείχε, ωστόσο στον εορτασμό, με πολλές εκδηλώσεις, κατάθεση στεφάνου, αλλά και με τη συμμετοχή στο συγκεκριμένο ραδιοφωνικό σταθμό.
Το μήνυμα του ΣΕΗ
“ΕΔΩ ΣΕΗ, ΕΔΩ ΣΕΗ,
ΠΑΝΩ ΑΠΟ ΤΟ ΠΟΛΥΤΕΧΝΕΙΟ ΕΚΠΕΜΠΟΥΜΕ ΜΑΖΙ”
Μετά από 47 χρόνια για πρώτη φορά οι δυνάμεις καταστολής θα είναι μέσα στο Πολυτεχνείο και όλοι εμείς απέξω.
Μετά από 47 χρόνια κανένα τραγούδι, κανένα σύνθημα, κανένα γέλιο δεν θα ακουστεί.
Μετά από 47 χρόνια θέλουν να επικρατήσει η σιωπή.
Απέναντι σ’ αυτήν την προκλητική ιστορική απόφαση του αστυνομικού μας κράτους και σπάζοντας την επιβεβλημένη ησυχία, αποφασίζουμε να γίνουμε ΕΜΕΙΣ η φωνή του Πολυτεχνείου και να ταξιδέψουμε παντού.
Το Σ.Ε.Η., Τρίτη 17/11/2020, θα είναι στα γραφεία του, στην ιστορική του θέση, απέναντι από την πλαϊνή πόρτα του Πολυτεχνείου και θα εκπέμπει δυνατά για να σπάσει τη σιωπή, αλλά και να ταξιδέψει σε κάθε σπίτι.
Επιλέγουμε τραγούδια, ηχητικά ντοκουμέντα και τη ζωντανή αναμετάδοση μιας συλλογικής ανάγνωσης ενός από τα κορυφαία ντοκουμέντα της Χούντας και των βασανιστηρίων της.
Επιλέγουμε τους «Ανθρωποφύλακες» του ηθοποιού και συγγραφέα, συλληφθέντα και βασανισθέντα από τη Χούντα, Περικλή Κοροβέση.
Επιλέγουμε εν μέσω πρωτοφανών απαγορεύσεων, ηθοποιοί από τα σπίτια τους σε όλη την Ελλάδα, να διαβάζουν και η φωνή τους να αναμεταδίδεται ζωντανά από τα μπαλκόνια του Σ.Ε.Η.”.
Η δήλωση του Σπύρου Μπιμπίλα
«Τηρούμε όλα τα υγειονομικά μέτρα για να τιμήσουμε τους αγωνιστές εκείνης της περιόδου και τα ιδανικά εκείνης της περιόδου, ψωμί, παιδεία, ελευθερία που δυστυχώς δεν έχουν εκπληρωθεί. Ζητάμε από την κυβέρνηση να δείξει πιο σωστή στάση και να σταματήσει αυτές τις χουντικές μεθόδους», δήλωσε ο ηθοποιός Σπύρος Μπιμπίλας, ως πρόεδρος του Σωματείου Ελλήνων Ηθοποιών (ΣΕΗ).
Οι “Ανθρωποφύλακες” του Περικλή Κοροβέση
Οι “Ανθρωποφύλακες” του Περικλή Κοροβέση είναι η κατάθεση του συγγραφέα στο Συμβούλιο της Ευρώπης και στη Διεθνή Αμνηστία, που γνωστοποίησε για πρώτη φορά στη διεθνή κοινότητα τα φρικτά βασανιστήρια που υφίσταντο οι πολιτικοί κρατούμενοι της χούντας των συνταγματαρχών.
Από την εισαγωγή της έκδοσης
Εδώ και πάρα πολύ καιρό, το ενδιαφέρον μας για την Ελλάδα ήταν πολύ μικρό. Μέχρι που ο Αρτούρο Ούι κατέλαβε την εξουσία στην Αθήνα, την 21η Απριλίου 1967, και τα πράγματα άλλαξαν. Η παρισινή ιντελιγκέντσια είχε ξεχάσει αυτή τη χώρα, εντούτοις καυτό σημείο του κόσμου, και έστρεφε το ενδιαφέρον της σε άλλες περιοχές του πλανήτη. Για την Ελλάδα είμαστε κακώς πληροφορημένοι. Ιδού λοιπόν κάποια έργα που θα μας επιτρέψουν να καταλάβουμε καλύτερα τη μοίρα αυτής της μικρής χώρας: Κατ’ αρχάς είναι οι Ανθρωποφύλακες του Περικλή Κοροβέση, μια μαρτυρία για τα βασανιστήρια που υπέστη. Ένας νέος άνθρωπος κρατείται στη Γενική Ασφάλεια Αθηνών, στην οδό Μπουμπουλίνας, απέναντι από το Αρχαιολογικό Μουσείο.
Από την εποχή του βιβλίου του Αλέγκ “Η Ανάκριση” και την “Ομολογία” του Λόντον ποτέ δεν έτυχε να διαβάσουμε κάτι τόσο συγκλονιστικό όσο οι Ανθρωποφύλακες. Αλλά πρέπει να το παραλληλίσουμε περισσότερο με την “Ανάκριση”, γιατί και στις δύο περιπτώσεις οι άνθρωποι είναι οι ίδιοι.
Παρεμπιπτόντως, μπορούμε να καταλάβουμε καλύτερα τις τεχνικές που χρησιμοποιήθηκαν για τη δολοφονία του Λαμπράκη, που έγινε παγκοσμίως γνωστή από το φιλμ Ζ. Ένας αστυνομικός λέει στον Κοροβέση, όταν αυτός ξαναβρίσκει τις αισθήσεις του: “Δεν θυμάσαι ότι σε πάτησε ένα αυτοκίνητο”. Οι “Ανθρωποφύλακες” είναι κάτι περισσότερο και καλύτερο από τις σαδιστικές μεθόδους. Μαρτυρούν έναν θρίαμβο που κατήγαγε ένας άνθρωπος απέναντι στα κτήνη και κατόρθωσε να ανασυγκροτήσει την προσωπικότητά του. Αλλά υπάρχουν κι άλλες συγκλονιστικές στιγμές, λεπτομέρειες για την ιεραρχία των βασανιστών που καταγράφηκαν ζωντανά από τον Κοροβέση.
“Εγώ είμαι ένα τίποτα”, εξομολογείται ένας βασανιστής. “Δεν είμαι παρά ένας φτωχός υπάλληλος, που έχει γυναίκα και παιδιά. Και τι μισθό παίρνω απ’ αυτή τη δύσκολη δουλειά; Έναν μισθό της πείνας. Δουλεύω είκοσι χρόνια και δεν έχω πουκάμισο ν’ αλλάξω. Είμαι κι εγώ ένας προλετάριος που τον εκμεταλλεύονται. Κάνω εγώ όλη τη σκληρή δουλειά. Και ποιος παίρνει τις προαγωγές; Ο Καραπαναγιώτης”.
Ο συγγραφέας των Ανθρωποφυλάκων απελευθερώθηκε -ο ολοκληρωτισμός έχει κι αυτός τα ατυχήματά του-, έγραψε αυτή την κατάθεση και ας δεχτεί τις ευχαριστίες μας.
Τι γράφτηκε για το βιβλίο
“Αυτό το βιβλίο περιέχει μια από τις μεγαλύτερες σε ένταση και λιτότητα αφηγήσεις ενός ανθρώπου που πέρασε από βασανιστήρια. Κάτι ανάλογο έχει να γραφτεί εδώ και πολύ καιρό”. (The Guardian, 6/12/1969)
“Οι Ανθρωποφύλακες απεικονίζουν έξοχα τη θορυβώδη και ανόητη βαρβαρότητα των βασανιστηρίων που υπέστη. Ο Κοροβέσης γράφει εξαιρετικά καλά. Οι Ανθρωποφύλακες ανήκουν στα κλασικά της ανάκρισης και αξίζει να συγκριθεί με το Conspiracy of Silence του Άλεξ Βάισμπεργκ”. (TLS, 7/5/1970)”
Από την εποχή της Ανάκρισης του Αλέγκ και της ελευθερίας του Λόντον είχαμε να διαβάσουμε κάτι τόσο συγκλονιστικό. Ο συγγραφέας του ας δεχτεί τις ευχαριστίες μας”. (Le Monde, 26/11/1969)
“Η μαρτυρία του, γραμμένη με τρόπο ήρεμο, χωρίς μίσος, αποστασιοποιημένα, όπως και η Ανάκριση του Αλέγκ· και ακόμα περισσότερο επειδή είναι ανελέητος με τον ίδιο του τον εαυτό και μερικές φορές γράφοντας με ένα υποδόριο χιούμορ”. (France-Soir, 21/1/1970)
Απόσπασμα από το βιβλίο
«Είχα σφιχτεί και περίμενα. Κοίταζα τον Κώστα. Ο Κώστας έφτυσε στα χέρια του, πήρε το ξύλο. Άρχισε.
Ο φάλαγγας είναι μια υπερβολικά μεγάλη δύναμη που ενεργεί πάνω σου. Σου δίνει την εντύπωση πως γλιστράς σε μια μεγάλη, επικλινή, γυαλιστερή επιφάνεια και πέφτεις πάνω σ’ έναν σκληρό, γρανιτένιο τοίχο. Αν δεν ήξερες πως σε χτυπάνε στα πόδια, θα σου ήτανε αδύνατον να προσδιορίσεις από πού έρχεται. Τις κινήσεις του βασανιστή τις βλέπεις. Τα χτυπήματα είναι ο γρανιτένιος τοίχος. Η επικλινής επιφάνεια είναι τα διαστήματα ανάμεσα στα χτυπήματα. Όταν ο ρυθμός είναι κανονικός, είναι λιγότερο επώδυνος από τον ακανόνιστο ρυθμό. Τη λεπτομέρεια αυτή την ξέρουνε και σε χτυπάνε μια γρήγορα μια αργά. Αρχίζουνε να σε χτυπούν από κάτω προς τα πάνω και αντίστροφα. Ξέρουνε πως η πρώτη σου αντίδραση είναι να μαζέψεις λίγο τα πέλματα. Αυτό τους αφήνει αδιάφορους, γιατί ξέρουνε πως ύστερα από δέκα χτυπήματα το πόδι πρήζεται τόσο πολύ, που γεμίζει το παπούτσι».
*Απόσπασμα από το βιβλίο του Περικλή Κοροβέση, «Ανθρωποφύλακες»
Αυτοβιογραφικό
Κι ένα βιογραφικό του συγγραφέα που γράφτηκε από τον ίδιο και δείχνει την ισχύ του πνεύματός του:
ΚΟΡΟΒΕΣΗΣ ΠΕΡΙΚΛΗΣ
Δημιουργήθηκε από τους γονείς του και ύστερα από ενιάμηνη κύηση γεννήθηκε στο Αργοστόλι Κεφαλληνίας, το 1941. Αυτό ήταν και η μεγαλύτερη επιτυχία της ζωής του, που πέρασε απαρατήρητη λόγω των φασιστικών βομβαρδισμών του νησιού. Από μικρός είχε την τάση να χαζεύει και να ασχολείται με πράγματα που ελάχιστα ως καθόλου ενδιέφεραν τους άλλους. Και αυτό φαίνεται να διαμόρφωσε το υποσυνείδητό του γιατί το ίδιο κάνει και τώρα. Γράφει βιβλία, άλλοτε λογοτεχνικά, άλλοτε θεατρικά, άλλοτε παιδικά και άρθρα που βρίσκουν φιλόξενη στέγη στην «Ελευθεροτυπία», στην «Εποχή», και στο «Δίφωνο». Όταν είναι μεθυσμένος ενοχλεί τους θαμώνες του μαγαζιού, απαγγέλλοντας δικά του ποιήματα, αλλά το ανέχονται γιατί έχει γράψει το πρώτο αντιχουντικό βιβλίο, τους «ανθρωποφύλακες» που κυκλοφόρησε παράνομα στην Ελλάδα και νόμιμα στο εξωτερικό, το 1969. Έχει κάνει και κάτι σπουδές, Θέατρο με τον Ροντήρη, Σημειολογία με τον Μπαρτ και παρακολούθησε μαθήματα του Βιντάλ Νακέ, που του χρησίμεψαν για να γεμίζουν το βιογραφικό του στα αυτιά των βιβλίων του.
- Διαβάστε επίσης:
Περικλής Κοροβέσης. Στα 79 του μάς «άφησε» τους «Ανθρωποφύλακες» και πέρασε στην απέναντι όχθη
«Ανθρωποφύλακες»: Μια μαρτυρία του Περικλή Κοροβέση για τις σαδιστικές μεθόδους της χούντας
Οι “Ανθρωποφύλακες” του Περικλή Κοροβέση στο Υπόγειο του Θεάτρου Τέχνης
Οι Ανθρωποφύλακες του Περικλή Κοροβέση. Το βιβλίο – ορόσημο σκηνοθετεί ο Μάνος Βαβαδάκης
